Alþýðublaðið - 19.11.1987, Qupperneq 2

2
Fimmtudagur 19. nóvember 1987
MHMBUBni
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri
Ritstjóri:
Ritstjórnarfulltrúi:
Umsjónarmaður
Helgarblaðs:
Blaöamenn:
Dreifingarstjóri:
Setning og umbrot:
Prentun:
Blaö hf.
Valdimar Jóhannesson
Ingólfur Margeirsson
Jón Danfelsson
Þorlákur Helgason
Haukur Hólm, Ingibjörg Árnadóttjr, Kristján
Þorvaldsson og Sigriður Þrúður Árnadóttir.
Þórdís Þórisdóttir
Filmur og prent, Ármúla 38.
Blaðabrent hf., Siðumúla 12.
Áskriftarsíminn er 681866.
Áskriftargjald 600 kr. á mánuði. í lausasölu 50 kr. eintakið virka daga,
60 kr. um helgar.
AÐ TAKA
OFAN GRÍMUNA
tins og kunnugt er, hefur Jón Sigurösson viðskiptaráð-
herra veitt sex íslenskum fyrirtækjum söluleyfi á frystum
fiski á Bandaríkjamarkaði, og rofið þar með einokunar-
verslun þeirra fyrirtækjarisa sem notið hafa sérstakrar
ríkisforsjár Framsóknarflokksins og Sjálfstæðisflokks-
ins. Viðbrög formanna þessara tveggjaflokkaeru mjög at-
hyglisverð. Þorsteinn Pálsson, formaður Sjálfstæðis-
flokksins, lýsti því yfir að það væri ókurteisi af viðskipta-
ráðherra að veita leyfin. Steingrímur Hermannsson, for-
maður Framsóknarflokksins, maldaði einnig í móinn en
hótaði síðan hinum nýju fyrirtækjum að þau yrðu svipt
söluleyfunum að þeim sex mánuðum liðnum sem leyfin
ná til, en bráðlega tekur Steingrímur við allri utanríkis-
verslun sem utanríkisráðherra. Þessi hótun var sett fram
af utanríkisráðherra undir rós. Hann lét í það skína þegar
hann kom fram í fjölmiðlum, að það tæki því ekki fyrir um-
getin fyrirtæki að leggja í miklar fjárfestingar varðandi
freðfisksölu á Bandaríkjamarkaði, því þau gætu beðið
mikinn skell við tiltækið. Með óbeinum orðum var utan-
ríkisráðherra að segja: „Það tekur þessu ekki piltar mínir,
þið missið leyfin hvort sem er.“
Það er náttúrlega óþolandi yfirgangur utanríkisráðherra
að hóta slíku, sérstaklega með tilliti til þess, að söluleyfi
viðskiptaráðherraerfyrstaskrefið í frjálsræðisátt í sölu á
íslenskum freðfiski á Bandaríkjamarkaði. Það væri enn-
fremur stórpólitísk hneisa, ef Steingrímur afturkallaði
söluleyfin til aðilanna sex, og snúa þar með við nútíma-
legri þróun í verslunarháttum og auknu frjálsræði í versl-
un. Ramakvein og hótanir forsætisráðherra og utanríkis-
ráðherra virðast hins vegar benda til þess að hagsmuna-
gæsluflokkunum tveimur, Framsóknarflokki og Sjálf-
stæðiflokki ertil þess trúandi að snúa við hjóli tímans og
viðhalda einokunarverslun ef hagsmunir fjármagnseig-
enda flokkanna eru annars vegar. Þetta kom til að mynda
vel í Ijós í Útvegsbankamálinu svonefnda, þegar risarnir
SÍSog útvegsmannahóþurinn undirhandleiðslu Kristjáns
Ragnarssonar lögðust urrandi og grenjandi á viðskipta-
ráðherra til skiptis og stundum báðir I senn. Forsætisráð-
herrahótaði meiraaðsegjaaðslltastjórnarsamstarfinu ef
bankinn yrði seldur SÍS. Það er ekki oft sem að forystu-
menn tveggja stærstu stjórnmáiaflokka þjóðarinnar taka
ofan grímuna og sýna hina sönnu ásjónu varðhundanna.
En það erafar lærdómsríkt í hvert sinn. Þorsteinn tókofan
grímunaí Útvegsbankamálinu. Steingrímurtókofan grím-
una í freðfiskmálinu. Var reyndar fljótur að smella henni á
aftur.
Það er því ánægjulegra að fylgjast með sjálfstæðri þró-
un Morgunblaðsins þegar pólitísk mál sem þessi fljóta
upp á yfirborðið. Morgunblaðið birti leiðara um freðfisk-
inn og söluleyfin þar sem hin nútímalegu vinnubrögð
Jóns Sigurðssonar voru lofuð og auknu frelsi í verslun
fagnað. Blaðið hefur sýnt að það rekur þá sjálfstæðu og
skynsamlegu ritstjórnarstefnu, að leggjast ekki sjálfkrafa
undir feld Sjálfstæðisflokksins. Tíminn þjösnast hins
vegar í flokkshollustunni og um síðustu helgi skrifaði rit-
stjóri blaðsins helgaroþnu þar sem Jón Sigurðsson við-
skiptaráðherra var sagður siðlaus vegna þess að hann
hefur veitt aðilunum sex söluleyfi. Þar á bæ taka menn
einnig ofan grlmuna öðru hverju.
ÖNNUR SJÓNARMIÐ
ÞAÐ hefur farið frekar hljótt
um nýjan formann Alþýðu-
bandalagsins, Ólaf Ragnar
Grímsson, eftir að hann vann
sigur á flokkseigendafélag-
inu gamla og stofnaði flokks-
eigendafélagið nýja. Menn
hafa verið að velta því fyrir
sér hvort hann sitji nú og
leggi á ráðin með nánustu
samverkamönnum sínum á
Þjóðviljanum. Og sennilega
er það rétt, því i gær birtist
leiðari í Þjóðviljanum sem
bar heitið „Framsókn má
ekki drepa kaupfélögin“.
Þarna þykjast glöggir menn
sjá grilla í hina nýju stefnu
Alþýöubandalagsins; að ná
undirtökunum í samvinnu-
hreyfingunni. Það ættu einn-
ig að vera hæg heimatökin,
því hinn nýi formaður Alþýðu-
bandalagsins er talsvert
kunnugur innviðum sam-
vinnuhreyfingarinnar og eig-
endum hennar í SÍS og Fram-
sóknarflokknum. En lítum á
hin nýju sjónarmið Þjóðvilj-
ans í samvinnumálum:
„Kaupfélögin búa við lög
sem eiga að tryggja að stjórn.
endur þeirra séu lýðræðis-
lega kjörnir. Að vísu er langt
á milli hins almenna félags-
manns í kaupfélagi og æðstu
stjórnenda SÍS þvi að þarna
blómstrar margfalt fulltrúa-
lýðræði og stundum er magn
viðskipta látið ráða afli at-
kvæða. En engu að síður er
um lýðræði að ræða og
möguleika fyrir hinn almenna
félaga til að láta rödd sína
heyrast og það sem meira er,
að hafa einhver áhrif.
Þennan lýðræðislega þátt
þarf samvinnuhreyfingin að
efla, ekki bara með fögrum
orðum í tímamótaræðum for-
ystumanna heldur í öllu dag-
legu starfi. Þegar fjölmenn-
ustu kaupfélöQm eru neyt-
endakaupfélög i þettbýli og
litil kaupfélög í dreifbýli falla
hvert af ööru, þá er kominn
timi til að samvinnumenn at-
hugi sinn gang. Þá þarf sam-
vinnuhreyfingin á að halda
liðsinni sem flestra félags-
legra þenkjandi manna,
hvaða pólitisku fylkingu sem
þeir tilheyra. Þá liggur lifið á
að má út samasem-merkið
sem menn telja vera milli
Framsóknar og samvinnu-
hreyfingar."
ARNMUNDUR Bachman
setur fram athyglisverð sjón-
armið í Morgunblaðinu í gær.
Arnmundur kemst að þeirri
niðurstöðu varðandi umræð-
SJLí
Valaskjálf
Austfjarðardeild Samtaka
um jafnrétti milli landshluta,
SJL, hélt almennan fund I
Valaskjálf, sunnudaginn 8.
nóvember. Fjölmörg erindi
voru flutt á fundinum og á
eftir var umræða fundar-
manna. í frétt frá fundinum
segir að það hafi verið mál
manna að þörfin fyrir þver-
pólitísk samtök, á borð við
SJL, væri mjög brýn. Fundar-
menn voru á einu máli um
þaö að nauðsynlegt sé að all
ir viti það að samtökin eru
ekki og hafi aldrei verið háð
neinum stjórnmálaflokki.
Samtökin hyggja á frekari
kynningarstörf á næstunni,
bæði með fundarhöldum og
útgáfu timarits. Tímarit sam-
takanna heitir „Útverðir" og
hafa komið út þrjú tölublöð.
Fundurinn samþykkti enn-
fremur ályktun er lýsir furðu
Ólafur Ragnar Grimsson: Vill
hann ná samvinnuhreyfingunni
af Framsókn?
Arnmundur Bachman er þeirrar
skoöunar að kvótinn hafi skapaö
nýjan „útgerðaraðal."
Rúnar Guðbjartsson flugstjóri
setur fram sjónarmið hvað bjór-
inn muni kosta.
SMÁFRÉTTIR
SJL á því hvernig umhyggja
allra stjórnmálaflokka, sem
fór svo mikið fyrir í stefnu-
skrám þeirra fyrir kosningar,
hafi bæði glatast og gengið
þvert á fyrirheitin. Ber þar
hæst nýlega fram komið
frumvarp til fjárlaga 1988, þar
sem niðurskurður virðist
einkum bitna á undirstöðuat-
vinnuvegum og ýmsum atriö-
um sem miklu máli skipta
fyrir landsbyggðina.
Fundurinn telur það einnig
brýnt að komið verði á fót
lýðræðislega kjörnum lands-
hlutastjórnum, til þess að
koma í veg fyrir frekari hrun
byggóa víða um land.
Flaksandi
faldar
íslenski dansflokkurinn
heldur þrjár sýningar núna I
.nóvemberlok. Sýningin nefn-
ist „Flaksandi faldar" og eru
höfundar dansanna þær Hlíf
una um fiskkvóta, að kvóta-
kerfið hafi búið til „útgerðar-
aðal“. Lítum á þessi sjónar-
mið:
„Fyrir alla hugsandi menn
er það auðvitað alveg aug-
Ijóst að kvótakerfið á sér
engin fiskifræðileg rök. Hafi
menn einhvern tímann haldið
að svo væri er það rækilega
afsannað mál. Kvótakerfið er
ekki annað en úthugsuð
flétta. Ekki einasta bjó kerfið
til umræddan „útgerðaraðal“,
heldur felur kerfið í sér því-
líka mismunun innbyrðis á
milli þeirra, sem gæðin
hlutu, að það stenst trúlega
ekki ákvæði stjórnarskrár um
friðhelgi eignarréttar og at-
vinnuréttar. Allslags fúaraftar
gerðu nú hina og þessa
skussa að margmilljónerum
á meðan fjöldi dugnaðar-
manna í útgerð varð að þola
óbærilegan niðurskurð. Kerf-
ið býður upp á siðlausa mis-
skiptingu á milli byggðalaga
eins og fram hefur komið að
undanförnu og færir einum
manni, sjávarútvegsráðherra
þvílík völd að enginn ein-
staklingur hefur haft önnur
eins hér á landi. Slíkt hefur
einhvern tímann þótt gott
veganesti í pólitik."
RÚNAR Guðbjartsson
flugstjóri hefur oft sett fram
skemmtileg og frumleg sjón-
armið í greinarskrifum sínum
sem oftast hafa birst í Morg-
unblaðinu. Fyrir utan að vera
flugstjóri var Rúnar í fram-
boði í prófkjöri Sjálfstæðis-
flokksins fyrir síðustu alþing-
iskosningar eins og menn
kannski muna. í grein um
bjórmálið sem birtist í Morg-
unblaðinu í gær varpar hann
fram spurningunni í fyrir-
sögn: „Hvað kostar bjórinn?"
Og reyndar svarar hann
spurningunni sjálfur I lok
greinarinnar. Lesum svörin:
Að lokum langar mig að
svara sjálfur þeirri spurningu
sem ég kastaði fram í fyrir-
sögn þessarar greinar, hvað
kostar bjórinn:
Hann kostar fleiri morð.
Hann kostar fleiri sjálfs-
morð.
Hann kostar fleiri kynferð-
isglæpi.
Hann kostar að fleiri verða
geðveikir.
Hann kostar meiri örkuml
og dauða vegna slysa og ölv-
unaraksturs.
Hann kostar fleiri drykkju-
sjúka.“
Við þessa upptalningu er
fáu til að bæta.
Svavarsdóttir, nýr listdans-
stjóri Þjóðleikhússins og
hollenski danshöfundurinn
Angela Linsen. Verk Hlífar
heitir „Á milli þagnar" og er
samið við valsastef úr ýms-
um áttum. Verk Angelu nefn-
ist hins vegar „Kvennahjal"
og er þar dansað eftir ítalskri
alþýðutónlist, söngli, Ijóða-
flutningi og þögnum. Ljóð
eftir Jón úr Vör er fellt eftir
þessu verkL Búningareru eft-
ir Sigrúnu Úlfarsdóttir en
Sveinn Benediktsson annast
lýsingu.
Auk dansara íslenska
dansflokksins dansar í sýn-
ingunni María Glsladóttur.
Þetta er í fyrsta skipti sem
hún æfir fyrir uppfærslu með
flokknum. Hún hefur annars
unnið sem sólódansmær i
Þýskalandi og Bandaríkjun-
um.
Frumsýning verður að
kvöldi sunnudagsins 22.
nóvember og seinni sýning-
arnar tvær eru fimmtudaginn
26. nóvember og laugardag-
inn 28. nóvember.