Alþýðublaðið - 28.11.1987, Qupperneq 6

6
Laugardagur 28. nóvember 1987
„Steingrímur er ekki
mikill formaður, en
samanburðurinn er hon-
um hagstœður. Hinir
eru litlir formenn í orðs-
ins fyllstu merkingu. “
vegar stjórnarsáttmálann og
hins vegar framkvæmdina,
hvaö er þá ekki öfugt i fram-
kvæmdinni miðað vió lof-
orðin?
— Hefur launamunur
minnkað? Nei, hann hefur
stórlega vaxið.
— Hefur eitthvað verið
gert til að jafna aðstöðumun
úti á landsbyggðinni? Nei.
Frekar hið gagnstæða.
—Átti ekki að lækka vexti?
Ríkisstjórnin hét því að
lækka vexti og hamla gegn
verðbólgu. Sannleikurinn er
sá, að ríkið gengur á undan
með að hækka vexti, sem
hefur svo áhrif á hækkandi
verðbólgu.
Ég hygg, að á þessu ári
hafi vextir tvöfaldast. Þessu
veldur fyrst og fremst grái
fjármagnsmarkaðurinn, sem
hefur engar skyldur, hvorki
bindiskyldur né aðrar, og
sem ekki virðist mega hrófla
við.
Þá er það ríkið, sem sífellt
hækkar vexti á skuldabréf-
um, sem kórónaði svo vaxta-
kapphlaupið i þessari viku
með því að hækka enn vexti
á ríkisvíxlum. Þeir eru núna í
41.3% miðað við ársávöxtun.
Það er sagt, að bankar ráði
vöxtum, en i reynd er það
ríkisstjórnin.
Lánastofnanir verða að
binda 13% i Seðlabanka án
vaxta en verðtryggt. Síðan
gerist það i sumar, að bönk-
um er gert skylt að eiga 10%
af heildarinnstæðum i Seðla-
banka. Um það bil þriðjungur
af þessari upphæð er vaxta-
laus.
Vanti upp á tilskyldar upp-
hæðir hjá Seðlabanka, falla
refsivextir á það sem upp á
vantar. Segjum að banka sé
gert að eiga 600 milljónir - en
síðan gerist það, að 200 mill-
jónir vanti upp á vegna ríkis-
víxlanna. Þá verður bankinn
að borga í „refsivexti“ 4.1% á
mánuði af þessum 200 mill-
jónum. Þar af leiðir, að eftir
þvl sem ríkið hækkar vextina,
neyðast bankarnir til að
hækka innlánsvexti slna til
þess að foröast refsívexti.
Afleiðingarnar eru þær, að
fyrirtæki og einstaklingar
horfa fram á gjaldþrot i stór-
um stíl - ef þessari vaxtavit-
leysu er ekki snúið við.
Vandamálið er í raun
stefna ríkistjórnarinnar i
þessum málum.
Menn tala um þetta víða í
þjóðfélaginu. Þeir sem vit
hafa á þessu eru alveg gátt-
aðir. Ég hugsa að þetta sé
veruleg skýring á þvi að úti á
landsbyggðinni er Alþýðu-
flokkurinn að dala. Úti á
landsbyggðinni er þessi ríkis-
stjórn kölluð „ríkisstjórn
Alþýðuflokksins.“ Þeir halda
um áhrifamestu ráðuneytin,
fjármál og bankamál.
Aðrir í stjórninni eru ekki
nógu virkir. Og Steingrimur
og Þorsteinn eru á öndverð-
um meiði í veigamiklum mál-
um eins og í samningamál-
unum.“
Steingrímur er ekki
mikill formaður
„Steingrímur Hermanns-
son hefur ýmsa kosti sem
stjórnmálamaður og hann sló
sér upp á stórveldafundinum
hér í fyrra. En hann nýtur líka
hagstæðs samanburðar.
Hinir eru litlir formenn i orðs-
ins fyllstu merkingu. Stein-
grímur er ekki mikill for-
maður en samanburðurinn er
honum hagstæður.
Annars er hver höndin er
upp á móti annarri í þessari
stjórnarsamvinnu. Við skul-
um gera okkur grein fyrir því.
Það byrjaði með kosningu
forseta Sameinaðs þings, og
eftir það hefur hver uppá-
koman verið annarri verri:
Eggert Haukdal neitaði að
styðja Árna Gunnarsson sem
formann landbúnaðarnefndar,
Guðmundur G. vildi takmarka
vald fjármálaráðherra og
Jóhanna Sigurðardóttir held-
ur þannig á húsnæðismálum
að það eitt gæti komið í veg
fyrir beinan stuðning við
frumvarpið.
Eftir því sem ríkisstjórnin
situr lengur, verða fleiri og
fleiri órólegir sem styðja
hana. Og þar er enginn ríkis-
stjórnarflokkur undanskilinn.
Ef þessari vaxtastefnu er
fylgt og þrengt að öðrum t.d.
trillukörlum - og stefnt í
eignaupptöku hjá þeim eins
og I landbúnaði - þá held ég
að þaö hljóti að hitna undir
mönnum. Ráóherrar sitja
„Ef öll verslun er svona
er ekki undarlegt að rísi
hér syðra miklar versl-
unarhallir. En hvaðan
hafa þeir það fé? Ætli
þeir prenti seðlana? Þeir
sjúga landsbyggðina.
Það er skýringin. “
sjálfsagt eins lengi og sætt
er, en spurning er hvort þing-
menn sætta sig við framhald-
ið.“
Ekki viss um að verði
haldin jól...
„Lltum á eitt dæmi um
hina frjálsu verslun:
Það er mikið af kartöflum í
þessu landi. Kartöflubændur
segja mér að þeir fái 13-15
krónur fyrir kílóið. En á hvaö
heldurðu að kílóið sé selt út
úr verslun? Það er upp í 49.60
kr. „Þvegnar og hreinar kart-
öflur." Lægsta verð norður á
Akureyri í búðum var 36 krón-
ur. Ef öll verslun er svona er
ekki undarlegt að rísi hér
syðra miklar verslunarhallir.
En hvaðan hafa þeir það fé?
Ætli þeir prenti seðlana?
Þeir sjúga landsbyggðina.
Það er skýringin.
Það þarf að halda pening-
um eftir úti á landsbyggðinni.
Ég er ekki hrifinn af mikilli
yfirbyggingu, en ef ekki er
hægt að jafna aðstöðumun-
inn öðruvisi en með þriðja
stjórnsýslustiginu til að auka
sjálfstæði sveitarfélaganna,
þá verður að gera það hvað
sem það kostar. Við í mínum
Samtökum höfum verið með
vissar efasemdir um gildi
fylkjaskipulags, sem Þjóðar-
ílokkurinn hélt á lofti við síð-
ustu kosningar. Við höfum
viljað fara aðra leið meó sam-
komulagi. Það mun hins
vegar taka mörg ár að ná
samkomulagi um fylkjaskip-
an, ef það næst þá nokkurn
tímann - og það er óvíst hve
lengi verða haldin jól i strjál-
býli, ef þarf að bíða eftir því
samkomulagi.."
Jón Baldvin mesti
frjálshyggjupostulinn
„Ég hef skömm á frjáls-
hyggjunni. Álagningin hefur
hækkað með frelsinu og með
því hafa kjörin rýrnað. Það
vantaði ekki að samkeppnin
ætti að leysa málin, en
annað hefur komið á daginn.
Frjálshyggjan leysirekki
vanda landsbyggðarinnar. Þar
verða launin að vera sam-
bærileg og í Reykjavík. Fólk-
ið vinnur langan vinnudag úti
á landsbyggðinni og hefur
þannig kannski há laun,. en
ungt fólk vill ekki búa við
skilyrði sem eru lakari en á
Reykjavikursvæðinu. í
Reykjavík eru menn búnir að
vinna klukkan fjögur á föstu-
dögum og hafa yfirleitt hærri
heildarlaun en þeir sem
vinna heilu sólarhringana á
landsbyggðinni.
Frelsi vaxtastefnunnar
leysir ekkert. Ég get ekki séð
annað en að það verði ennþá
erfiöara en áður að semja um
kaup og kjör núna. Og við
hverju er að búast. Fjármála-
ráðherra landsins, Jón
Baldvin er mesti frjálshyggju-
postuli þingsins. Verslunar-
ráðið fór til hans en ekki til
sjálfstæðismanna til að fá
stuðning við innflutningi á
grænmeti. Hvers vegna fóru
þeirekki til sjálfstæðis-
manna? Ég víl biðja þig að
svara því.“