Tíminn - 08.10.1967, Blaðsíða 11

SUNNUDAGUR 1. október 1967
T6MINN
Bínútur Þorstemsson, fulítrúi:
HVORT MYNDI HOLLARA,
SJÓNVARPIÐIÐA STURLA?
l’áli Uermanns.son íyrrum al-
þingistó’á'fer á Eiðuim var þjöð
kunnur gáfumaður og sögu- og
Ijóðafróður svo að af bar og Sturl
■unga lék honum á tungu. Það var
einbvern tíma á efri árum Páls,
að ónefndur maður riitaði í eitt
af blöðum landsins nokkrar grein
ar um ýmis atriði í Sturlungu, á
samt viðeigandi skýringum frá
eigin brjósti. Góðkunningi Páls
einn innti hann eitt sinn eftir
því, hvort hann hefði lesið þessa
þætti og hiversu honum féllu þeir.
„Já, já,“ sagði PláiH, „ég hef Les-
ið þetta allt og þetta er greind-
armaður. En ætii okkar gamli
Sturia ■ Þórðarson verði nú samt
aiitaf holiastur."
Þessi orð Páls Hermannssonar
rifj'uðust upp í huga mínum hér
á dögunum í sambandi við þau
menntunarviðhorf og þá menn-
ingarmiðlun, sem hæst ber nú
hjá þjóðinni.
Eftir að þing og stjónnarvöld
höfðu fallið í það pólitíska volæði
að leyfa erlendu ríki að setja hér
upp sjónvarp, sem náði til mi'kils
þorra landsmanna var af fyrir-
hyggjulitilu fljótræði, eftiröpun og
ofiátungshætti rokið í að setj'a
hér á stofn innlent sjónvarp,
enda þótt hiverjum manni mætti
það ljöst vera, að slikt fyrirtæki
væri það dýrt, bæði í stofni og
rekstri, að Mtt eða ekki mundi
fært smáþjóð, sem íslendingum
að standa undir.
En hér átti að vera á ferð því-
lfkt fagnaðar og menningartæki,
að við gætum ekki vansalaust án
þeiss verið. Og áróðurinn fyrir
þessari sjónvarpsstofnun var rek-
inn áf slíku ofurkappi að engin
bið mátti veitast til nægjanlegs
undirbúnings eða rólegrax íhygli.
__ Og nú höiíum við um skeið
búið við þetta íslenzka sjónvarp
og þegar fengið nokkra reynsiu
þess hver Vitaðsgjafi vdsdóms og
þroska þar er á ferð. Vissulega
má margt gott um ýmsa dag-
skráxiiði þess segja, en þegar á
heildardagskrár efni þess er litið
sýnist mér, að meginhluti þess ;ié
iéttmeti, sem við vel gætum án
verið, sivo sem tízkusýningar, í-
þróttamælgi og íiþróttamyndir, —
sem nægjianiega virðist þó mokað
yfir landslýð í blöðum og útvarpi
__ og efnis og innihaldslausar
kvikmyndir, sem smalað er að
eriendis frá. Þennan efnisflutn-
ing má máske segja um, að hann
sé meinlaus vitleysa, sem ýmsir
hafi gaman að, ef ekki er rétt
það, sem sr. Gunnar Benedikts-
son sagði eitt sinn í erindi sem
hann flutti, að vMeysa væri aldrei
meiniaus, vegna þess að hún
gerði það fólk, sem við hana
legöi rækt, menn að óvitrari. En
Mtum þetta efnisval kyrrt liggja.
ptt gegnir meiri undrun, að
sjúnvarpið skuii haifa tekið upp
svo sem rúsínu í pylsu'endanum,
það efnisval að flytja þær erlend-
ar kvikmyndir, þar sem morð, rán
lausung og aðrar eigindir, sem
tilheyra ógæfusamasta sora mann
kynsins eru bæði uppistaða og
ívaf. En í þá gröf hefur sjónvarp-
ið íslenzka fa'llið- oftar en skyldi
síðan það hóf starfsemi. Virðist
þó erfitt að finna rök þess, að
stofnun, sem dýru verði er reist,
til þess að treysta og byggja upp
menningu fóJksins, skuli taka sér
fyrir hendur útreiðslu slíks efnis.
Eru morð og ódæðisverk svo
sjálfsagðir fylgifiskar menningar-
innar að hér sé nauðsyn að láta
það fJjóta með? í fáum orðum
sagt, er þetta þá það sem hið
íslenzka sjónvarp hefur til þessa
framreitt handa sjónvarpsnotend-
um sú menntalind, sem formaður
útvarpsráðs, Benedikt Gröndal,
ta'ldi hér á dögunum siíkan sál-
arkonfekt, að jaðraði við menn-
ingarfjandskap að hreyfa andmæl
um gegn þyí að þetta væri fluitt
og sýnt ná'lega á þverju kvöldi
ársins. En sú er sfðasta ákivörð-
un forráðamanna þessarra mála
■að sjánvarpað skuii sex kvöld
hrverrar viku.
Yfir þessum mienningarbrunni
er íslenzkri bernsku og æsku ætl-
að að sitja nálega hvert kvöld
ársins, trufiuð frá námi og lestri.
Því það er forráðamönnum sjón-
varpsins ja'fn Ijóst, sem öðrum.
að þeir, sem sólgnastir eiru í að
horfa á sjónvarp eru börn og
unglingar og þó foreldrar þeirra
og forráðamenn hafi á því fuli-
an hug, að haida þeim að lestrd
og námi, þann tíma, sem sj'ón-
varp er með útsendingar, má
nærri um það fara hversu vilj-
ugt það gangi almennt.
Hér virðist því, með ti'lkomu
og starfrækslu fyrirkomuiagi sjón
varpsins eiga a® koma á ailgerri
nýjung í menntun og menningar-
uppeidi hinnar uppvaxandi æsku.
í stað þess, sem íslenzk æska hef-
ur notað ró og næði kvöldstunda
til lærdóms og lesturs námsbóka
•og annarra bókmennta, fornra og
nýrra og auðgað á þann hátt
tungu sína og hugsun, skai sú
æska, sem nú og í framtíð vex
hér upp sitja kvöld flest, þögul
og hugsunarsnauð og horfa stjörf
um augum á myndasendingar
sjónvarpsins, myndasendingar
sem að stór hluita eru andlaust
léttmeti oig svo við og við krydd-
Rvskurmótið í
handknattleik
hefst í kvöld
Eins og áður hefur komið
fram, hefst Reykja\Tkurmótið í
handknattleik n.k. sunnudags-
kvöld í Laugardalshöllinni kl. 8.
Þá fara fram þessir þrír leikir
í meistaraflokki karla:
Frain-Þróttur (Dóm. Valur Ben)
Ármann-ÍR (Dóm. Magnús P.)
KR-Valur (Dóm. Hannes Þ.)
Norðmaður sýnir
málverk á Isafirði
Artnur Eriksen frá Kongsving-
er í Noregi opnar í dag mál-
verkasýningu í Kaupfélagssalnum
á ísafirði. Á sýningunni eru 24
olíumálverk af ísl. landsiagi og
af þeim eru nokkrar kyrrar mynd
ir.
Sýningin er opin frá kl. 2—10
e.h. Allar myndirnar eru til sölu.
Arthur hefur stundar nám við
norska listaháskólann, en er nú
búsettur á Flateyri. Hann er
kvæntur Ester Nielson, sænskri
konu. en hún hefur rekið sjálf-
stæt) barnaheimili undanfarin sjö
sumur að Görðum i Önuhda; firði
og einnig alltaf haít nokkur
börn til kennslu heima hjá sér
á vetrum.
aðar með hryðjuverka- og af-
brotasýningum. — VarJa mun það
neinum geta dulizt að áíhrif frá
slíkum kvöJdvökum verði önnur
og óMk þeim áhrifum og þeirri
menningu í máli og hugsun, sem
'kvöldstund við lestur og íhugun
frjórra bókmennta skaipar og hef
ur skapað. Og stolt obkar íslend-
inga hefur tiJ 'þessa verið það,
að hafa í fæð ok'kar og smæð,
skapað í ljóðum og sögium.
bókmenntir, sem á heimsmæli-
kvarða eru talin sígild menning-
ax og listaverk og að hafa átt
svo bókhneigða aiþýðu, að hún
kunni að notfæra sér þessar bók-
menntir tM menntunar og þroska.
Ef nú á að stefna að því að
víkja til hiiðar í menningarupp-
byggingu þjóðarinnar lestri og
lærdómi þessarra bókmennta, en
taka upp í staðinn kivöJd hvert
sjónivarpssendingar kvikmynda
þátta, hversu góðir og gildir, sem
þeir annars kunna að verða, sé
ég ekki annað en að hér eigi að
breyta bókmenningu, sem byggð
er á hugsun' og athygli í kvik-
myndamemningu, sem lítt virðist
hugsunar brefjast.
Máske á sú menning eftir að
yerða þjóðinni farsælt veganesti
á ieiðum. sjáJfstæðis og þroska,
en það verða hinir mætu menn,
sem stjórna sjónvarpsmálum okk-
ar að sætta sig við, þó góða telji
þeir sjálfa sig af sínu ágæti, þótt
ýmsum okkar verði á að hugsá
þvíi'í'kt, sem Páli Hennannssyni,
að ef ti'l vill hefðu áhrif á „okkar
gamia Sturlu Þórðarsonar" orðið
hollaira veganesti þeirri æsku, sem
hér skal um ókomin ár ríkja og
lönd erfa.
LOFTLEIÐIR
B>amh&Jd ai bls. 1
eins af stærstu fyrirtækjum ís
lendinga.
Barátta Loftleiða fyrir lág
um fargjöldum miili íslands og
Luxemburg hefur staðið hátt á
annan áratug. En síðan haustið
1963 hafa lágu vetrarfargjöld
in verið í gildi á leiðinni ís-
land—Luxemburg, þangað til
nú að orðrómur kemur á kreik
þess efnis, að í ráði sé að neita
um framlengingu.
Eflaust standa Loftleiðir í
þeirri trú, að óskin um fram
lengingu sé aðeins formsatriði.
Nú virðist sem þetta ætli að
verða á annan veg. Loftigiðir
hafa barizt fyrir málum sínum
á erlendum vettvangi og notið
þar stuðnings íslenzku ríkis-
stjórnarinnar. Það mun þvi
koma algjörlega á óvart og
vekja furðu ails almennings í
landinu, ef á daginn kemur að
íslenzkur ráðherra ætlað að
vega að félaginu með þessum
hætti.
LENIN
Framhald af bls. 7.
þjóðir heimsins í sömu mynd.
Af þessu leiðir, að hin ein
stöku. hugsj'ónalegu merki,
sem • hræra jafnheitar tilfinn-
ingai og raun ber vitni, eru
að verða í meira og meira
ósamrænu við staðreyndir hins
daglega lífs. Þessi hjartfólgnu
bákn háskalegrar sundur-
þykkju verða að vísu tordræn.
en óhætt mun þó að segja fyr-
ir um, að þau falli öll fyrr eða
SIERKBYGGfl.TRAUST OG SPARNEYTIN
TORFIRU UG LANDBÚNAUARBIFREIU
Höfum nokkrar Scout bifreiðar til afgreiðslu nú
þegar. Reynslan hefur sannað að „Skátinn" er
traustur og hefur frábæra aksturseiginleika.
SCOUT-kaup er góð fjárfesting. Tryggið yður
Scout strax í dag.
SAMBAND ISL. SAMVINNUFÉLAGA
VELADEILD áMÍsboo
síðar, nema þvi aðeins auðvit
að að þau tæli mannkynið áð
ur til sjálfsmorðs með því að
heyja kjarnorkustyrjöldí ná-
inni framtíð.
Vlð getum gert ráð fyrir,
að andkommúnistaeinkenn;
Bandaríkjanna verði öllu end
ingabetra en kommúnistaem
kenni Sovétríkjanna, en c.fi
að síður gengið út frá því, að
þau afmáist bæði smátt oe
smátt. Þegar líðu*- að lo'.oim
síðari aldarhelmings í ævi
„Sambands sovétlýðvelda oí:
íalista“ hafa bæði orðin
„sovét“ og „sósíalisti" glatað
merkingu sinni, þar sem
stjórnarskrár Sovétríkjanjia
og Bandaríkjanna verða orðn
ar nokkurn veginn eins í
reynd.
Við getum jafnvel gert
okkur í hugarlund, að þá verði
hvorki Sovétríkin né Banda-
ríkin sjálfstæð framar, (nema
ef til vill á svipaðan hátt og
sérhvert fylki Bandaríkjanna
telst nú ,,sjálfstætt“). Það er
eitt einkenni tæknilþróunar-
innar, að hún vei’ður sífellt að
færa út kvíarnar ef hún a að
ná tilætluðum árangri. Sá dag-
ur er ekki víðsfjarri, að nauni-
ast nægi minna svið en vfir
borð hnattarins alls ul
umfangsmikiHar tæknifram
kvæmdar, sem mikilvæg er og
á að skila góðum árangri. Og
yfirborði þessa hnattar tyigír
þunnur en síþykknandi hjúpur
geimsins umhverfis.
ATVINNULEYSISBÆTUR
Framhald at bls. 1
lega skýrt frá áætlunum ríkis-
.s-tjómarinnar.
Biaöið hefur ekki fregnað, bvað
þeim iór á milli. Aftur á móti
hefui ýmiss konar orðrómur geng
ið nú undanfarið um hugsanlegar
-áðj'alanir ríkisstjóraarinnar í
hausi.
Eftir þvi sem blaðið kemst næst
mun ríkisstjórnin einkum hafa
dútlaó við þrjár hugsanlegar leið-
ir út ur ógöngum sínum. Er þar
í fvnsts lagi gengisfelMng, í öðru
lagi hækkaðir skattar og í þriðja
lagi mjög veruleg lækkun' niður-
greiösina á landibúnaðarafurðum.
Om fyrsta atriðið þarf ekki að
fjölyröa, allir vita hvað gengisfell
ing teiur . sér fyrir almenning.
Um nækkaða skatta hefux ýmis-
le0i verið sagi, m.a. að ef til vili
verði söluskattur hækkaður mik-
ið. RiKisstjorain mun þó að því
er virðist helzt hallast að þriðju
ieiðinm — minnkun niður-
greiðslna. Ef að þeirri leið yrði,
myndi nýr vísitölugrundvölJur lát
ínn iaka gildi nokkru eftir að úr
niöiirgieiðsium hefur verið dregið
og si mikla verðhækkun, sem af
þessu vrði myndi lenda beint á
Uunpegum — þar sem vísitölu-
uppböi á kaup myndi ekki koma
til greina Telja ýmsir, að hér
geti orðið kjaraskerðing er
nem; um 20 vísitölustigum. Eins
og kuunugt er, er núverandi vísi-
t.öluuppbót a kaup rúm 15 vísi-
töiiustig.
Pott rí'kisstjórnin hallist senni-
lega helzt að síðastnefndu leið-
inm, er engan veginn víst að af
henm verði frekar en annarri
hvoi-rj þeirra fyrstnefndu. Þær
geta svo sem allai verið fram-
kvæmdar bess vegna.
Atbyglisver) er aftur á móti, að
allai þessar ráðstafanir miða að
því sinu, að ieysa núverandi- vanda
ríkist.TÓrnarinnar varðandi fjárlög
in - en eins og kunnugt er eru
engin raunveraleg fjárlög til fyrir
tvo siöustu mánuði þessa árs. Ekki
munu aftur á móti hafa verið hug
ieiddar ráðstafanir til bjargar at-
vinnuvegum landsins — jafnvel
ek.ii til að fleyta þeim örlítið
.engui. Og það þó að vtað sé að
atvinnan dregst sífellt meira sam
an. Er gott dæmi um það, sú
staðreynd, að atvinnubætur, sem
námu um þrem milljónum á öllu
síðasta ári, munu ná fimm mdij.
íxá janúar til ágústloka á þessu
án.