Tíminn - 10.10.1967, Blaðsíða 9

ÞRIÐJUDAGUR 10. október 1967.
9
Útgefandi: FRAMSOKNARFLOKKURINN
Framkværadastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb) Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og indriðí
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastjóri: Steingrímur Gíslason Ritstj.skrifstofur i Eddu-
húsinu, símar 18300—18305 Skrifsofur: Bankastræti 7 Af-
greiðslusimi: 12323 Auglýsingasími: 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300 Áskriftargjald kr 105.00 á mán innanlands — í
lausasölu kr. 7 00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h. f.
Alþingi kemur saman
Alþingi kemur saman í dag, hið fyrsta á nýju kjörtíma-
bili- Að frásögn stjórnarblaðanna hafa stjórnarflokkarnir
gert með sér málefnasamning um áframhaldandi stjóm-
arsamstarf, og vafalítið mun forsætisráðiierra flytja þing-
inu greinargerð um það áður en langt líður.
Fyrsta mál, sem lagt verður fyrir þingið, verður vafa-
laust fjárlagafrumvarpið fyrir næsta ár, og eftir öllum
sólarmerkjum að dæma munu fvlgja því frumvörp ríkis-
stjórnarinnar um neyðarráðstafanir í efnahagsmálum,
eins og ráðherrar hafa boðað Um efni þeirra mun for-
vitni manna fremur snúast. Ríkisstjórnin hefur hiklaust
Iátið uppi, að slíkar ráðstafanir muni hafa í sér fólgna
kjaraskerðingu, og Alþýðusamband íslands hefur þegar
mótmælt slíkum tillögum harðlega fyrir hönd launþega.
En spurningin, sem er efst á baugi, og fæst væntanlega
svar við næstu daga, er þessi: Til hvaða neyðarráðstafana
ætlar ríkisstjórnin að grípa? Jóhann Hafstein, iðnaðar-
málaráðherra, hefur fyrir noKkru upplýst á opinberum
vettvangi, að ríkisstjórnin hefði þessar tillögur tilbúnar
og hefði unnið að þeim hröðum nöndum í sumar, og hann
hefur sagt að kjarni þeirra ráðstafana væri verðstöðvun
og raunar lofað áframhaldandi verðstóðvun. Forsætisráð-
* herra hélt skömmu síðar ræðu á Varðarfundi „um vand-
ann, sem við er að etja“ og bar loforð Jóhanns á engan
hátt til baka eða vék að því, að hverfa yrði frá verðstöðv-
un. Ríkisstjórnin hefur ár og síð lofsamað þann trausta
grunn, sem viðreisnin hefði buið atvinnuvegum og af-
komu landsins, og nú verður henni að líkindum ekki
skotaskuld úr því að byggja hin traustustu virki á þeim
grunni. „Viðreisnin“ á að sækja einkunnirnar sínar úr
landsprófinu næstu daga.
Omerk orð
Bjarni Benediktsson, forsætisráðherra, hefur sem
kunnugt er enga stjórnardeild að annast og er staða hans
nánast sú að vera fundarstjóri ríkisstjórnarinnar. Helzta
dundur hans virðist vera það að setja saman svonefnt
Reykjavíkurbréf, og birtist þetta vikuverk hans í Mbl. á
sunnudögum Bréf hans s. 1. sunnudag er táknrænt dæmi
um þessa neyðarframíeiðslu. Hið helzta sem hann hefur
um aðsteðjandi vanda þjóðarinnar að segja, eriþetta:
„Af Tímanum er meðal annars auðsætt, að hann a-m.k.
annað veifið fagnar örðugleikunum. af því að hann telur
þá fyrst og fremst munu bitna a ríkisstjóminni."
Hið eina, sem þessi maður hefur að segja þjóðinni
um lausn vandamálanna, er að halda því fram,
að stjórnarandstaðan gleðjist af erfiðleikum þjóð-
arinnar og ástæðan sé sú, að Tíminn hefur birt
blákaldar staðreyndir um álit isl. krónunnar erlendis og
stutt þær skjalfestum heimildum Stjórnin heimtar sem
sagt, að stjórnarandstaðan stingi höfðinu í sandinn og
feli óþægilegar staðreyndir fyrir þióðinn eins og málgögn
ríkisstjórnarinnar gera. Ef hún eenr það ekki. er hún að
„fagna örðugleikunum" segir forsætis.'áðherrann.
Ástæða er til þess að biðja mann í hans stöðu að gera
svo vel að finna orðum sínum betri stað, gera svo vel
að nefna um það dæmi, að Tíminn haf: fagnað örðugleik
unum. Tíminn skorar hér með a forsætisráðherrann að
nefna um það óræk dæmi, að hann fagni erfiðleikum
þjóðarinnar. en vera ekki að hlaupa með dylgjur og
fleipur um þetta í annarri hverri viku. Annars hljóta
þetta að dæmast ómerk ómagaorð.
_ TÍMINN__________________________
■MMMMHMMMHMMMMnHMMMIWWMtlMnMWI
FRÉTTABRÉF FRÁ NEW YORK:
Bandaríkjamenn deila hart um
loftárásirnar í Norður-Vietnam
Dúfurnar hafa unnið mikið á síðustu vikurnar:
Morton öldungadeildarmaður
New York, 4. o'kt.
ULOÐIN birtu í morgun úr-
siit seinustu skoðanakönnun-
ar Louis Harris um viðhorf ai-
mennings til styrjaldarinnar
i Vietnam. Samkvæmt þeim
er rúmur helmingui Bandaríkja
manna eða 58% fylgjandi þátt-
töku Bandaríkjanna í styrjöld-
inm. en 37% eru mótfallnir
henni. Þetta er mikil breyting
4öan í júli, en þá voru 72%
fylgjandi styrjaldarþátttötounni,
en ágúst laekkaði sú tala í
61%. Hún læktoaði svo enn í
september. eins og áður er
rakið.
Annars snúast hinar opinberu
umræður í Bandaríkjunuin lít-
ið um það, hivort Bandaríkin
eigi að taka þátt i styrjöldinni
eða ekki. Flestir þeirra forustu '
manna, sem ræða málð opinber
lega. eru sammáila um, að
dandaríkjamenn geta ekki dreg
ið sig í hlé þegjandi og hlj'óða-
laust. Það, sem nú er einkum
dfiii. uim, eru loftárásirnar á
Norður-Vietnam. Dúfurnar svo
nefndu vilja bætta þeim, þar
sem það sé firumskilyrði þess,
að samningar geti hafizt Fálk
arnir sronefndu vilja herða
pær, þar sem það muni knýja
Norður-Vietnam til samninga.
Jobnson forseti stendur hér
mitt á milli og vill haida árás-
um áfram með líkum hætti og
verið hefur, nema Hanoi-stjórn
in fallist á viðræður.
Skoðanakönnun Louis Harr-
is var ekki sízt athyglisverð
varðandi þetta atriði. I apríl
síðastl. viildu 67% halda loft-
árásunum áfram, en 18% lá'/a
hæt.ta þeim. f júní vildu 59%
balda árásunum áfram, en 25%
l'áta hætta þeim. Nú vildu
48% halda ánásunum áfram en
87% hætti. þeim.
ÆINUSTU vikurnar eru það
Júfurnar í hópi repuiblikana
sem einkum hafa látið þetta
mál til sín taka. Segja má, að
ftomney ríkisstjóri hafi riðið
a vaðið, þegar hann sagði hin
djörfu en ógætilegu orð, að
hann hefði verið heilaþveginn
af hershöfðingjunum og em-
bættismönnum Bandaríkjanna,
begar hann kom til Saigon fyr-
ir nofckrum misserum. Þeir
nefðu sannfært hann um, að
óhjákvæmilegt væri fyrir
Bandaríkin að heyja styrjöld í
Vietnam til að hindra út-
breiðslu kommúnismans. —
itomney sagði, að hann hefði
við nánari athugun komizt að
raun um, að þetta væri rangt.
Þoti mörgum þætti það ofsagt
hjá Romney að tala um heila-
bvott i þessu sambandi, munu
bessi óvenjulegu ummæli hans
hafa vakið menn meira til um
nugsunar en ella Romney
bættist svo mikill og óvæntur
íiðsauki, þegar Morton öldunga
deiidarmanur frá Kentucky tók
bemt og óbeint undir ummæli
hans Morton nvtur mikils álits
meðal republikana, og þó eink
lur meða1 þeirra, sem taldú
eru til hægri. í ræðu, sem
Morton hélt fyrra miðvikudag,
Komsi hann svo að orði. að
Johnson hefði verið heilaþvsg-
inn af hershöfðingjum og öðr-
iim bandarískum embættis-
mönnum, þegar hann heimsótti
aaigon 1961 sem varaforseti
Bandaríkjanna. Johnson hafi
verið þá talin trú um, að unnt
vær- að vinna hernaðarlegan
sigur í Vietnam. Johnson hefði
svo síðan sjálfur heiiaþvegið
íjdndaríska kjósendur í forseta
Kosningunum 1964, þegar hann
ræfði haldið því fram, að ame-
rískir hermenn þyrftu ekki að
berjast í Suður-Vietnam, því að
það myndu Suður-Vietnamar
gear sjálfir. Johnson hefur haft
rangar hugmyndir um stríðið
í Vietnam, sagði Morton. Sjálf-
ur játa ég, sagði Morton enn-
fremur, að ég hefði haft rang-
ar hugmyndir um styrjöldina
og trúað því, að hœgt væri að
vinna hernaðarlegan sigur, án
mikilla fórna. Ég hefði sann-
færzt um það nú, sagði Morton,-
að friði verður ekki komið á í
Vietnam með aukinni styrjöld.
Þvert á móti tel ég það væn-
legra til að koma á samningum,
að Bandaríkin hætti að gera
loftárásir á Norður-Vietnam
og dragi úr vissum hemaðarað-
gerðum í Suður-Vietnam.
' ÞESSI RÆÐA Mortons hefði
áreiðanlega mikil áhrif, þvi að
hann er af öllum talinn athug-
ull og gætinn. Johnson taldi sig
lí'ka þurfa að svara honum
fljótt, því að tveimur dögum
síðar flutti hann sjónvarps-
ræðu, er var útvarpað mörg-
um sinnum um öll Bandaríkin.
Johnson reyndi þar mjög að
verja þátttöku Bandaríkjanna
í styrjöldinni í Vietnam og viln
aði í ummæli Eisenhowers og
Johns F. Kennedys til styrjald
arafstöðu sinnar. Þau ummæli
þeirra voru þó vitanlega sögð
við allt aðrar aðstæður. Þá
reyndi Jotonson að réttlæta loft
árásirnar á Norður-Vietnam.
Hann kvað stjórn sína hafa
hvað eftir annað borizt til að
hætta þeim, ef Hanoi-stjórnin
vildi í staðinn hefja jákvæðar
viðræður (productive discuss-
ion) og lofa því jafnframt að
nota ekki hléið á loftárásunum
til að auka herflutninga til S-
Vietnam. Hann kvað stjórn sína
reiðubúna til að standa við
þetta tilboð og hefja viðræður
hvenær sem væri. Fyrir Hanoi-
stjórnina getur þetta tilboð
vart talizt freistandi, þar sem
því fylgja skilyrði, sem ómögu
leg er að fullnægja, nema N-
Vietnam gangist undir strangt
eftirlit varðandi flutningana til
Suður-Vietnam.
Þá gaf Johnson óspart til
kynna, að styrjöldin í Vietnam
myndi vinnast, ef Bandaríkja-
menn gæfust ekki upp sjálfir.
Andstæðingarnir treystu ein-
mitt á, að Bandarikjamenn
myndi bresta þolinmæði. Með
þessu vildi Johnson óspart gefa
til kynna, að dúfurnar í Banda
ríkjunum væru beztu banda-
menn Hanoi-stjómarinnar,
þótt hann segði það ekki ber
lega. í ræðu sinni gæti John-
son þess að deila ekki beint á
andstæðinga sína heima fyrir,
heldur óbeint.
Þótt ræða Johnsons væri að
mörgu leyti laglega samin, mun
hann ekki hafa breytt ’skoðun
um margra. Það er eitthvað
við svip Johnsons, sem ekki
verkar sannfærandi, og hon-
um hættir við að setja upp
bros, þegar það á ekki við.
Hann hefur ekki hinn einlæga
og einbeitta svip þeirra Johns
F. Kennedys og Nelsons Rocke
fellers. Hann minnir meira á
Nixon.
Framhald á bls. 6.