Tíminn - 29.10.1967, Blaðsíða 1

BLAÐ II
Heldur hefur verið rólegit þing
haldpð siðan efnahagsfrunrvaripi
ríkisstjórnarinnar var lagt við
stjóra. Menn hafa heldur haagt
um sig en stinga því meira sam-
an nefjum.
í sjö ár hef ég setið á þing-
pöil-um og fylgst með umræðum.
M)ér hefur fundizt eins og æ
meiri drungi og deyfð færðist yf-
ir þingheim með hverju árdnu.
Að visu hafa verið teknir góðir
sprettir af fcöluivenSri snerpu á
stund-um, en umræðurn-ar vilja
þróaist til t-iilbreytingalieysis endur
tekn-ingarinnar fyrir þann, sem
fylgist þama með árum saman.
Biettur á þinghaldinu
Þetta á sinar orsakir og skýr-
i-ngar. Þennan tíma hafa sömu
flokkarnir farið með vöildin í
landinu og til-töluJega mijög litlar
breytingar h-afa átt sér st-að á
ski-pan Aiþin-gis þenna-n tíma. Ör
lög þeirra mála, sem þin-gmenn
stjórnarandstöðunnar flytja verða
oftast þau, að þau fá ekki þi-ng-
lega afgreiðslu. Oftaist svæfð í
nefndum _ þing eiftir þing. Það er
Aiþingi fslendinga til mikililar
hmrasu að afgreiða ekki mál me-ð
þÍBgdjegum hætti fcil synjunar eða
samþykktar.
ÞdiBgmemn »tj ór.n a rf lokika nna
Viíiimr ðbreyttu liðsmenn ríkis-
gfcjnimairinnar, bafa siig lútið í
franMrri. Þeir virðast hafa lítið
tQ mJála að leggja og fá mál
flysfcja þeir. sem verulega athygili
vekja eða valdiið gaeti einbverjum
stranœhvörfum. Þeir tóita ráð-
hernama um m'áiaflut n ing in n.
Þefora hlutverk er fyrst og
fremst að seigda já eða nei eftir
því, sem rá'ðherrarnir kom-a sér
saman um að við eigi hverju
sinni.
Er betta traustleika-
merki?
AMt þetta verkar til eins kon-
ar yifirþyrmandi drunga á þing-
heim eftir því, sem þetta ásifcand
varir len-gur. Það á við á þessu
sviði og mörg-um fleiri að óheppi
legt er að stjórnartaumar liggi
óbreyttir í sömu höndum allt of
lengi. Á öðru-m sviðum ka-nn það
að ha-fa í för með sér kosti og
Eysteinn Jónsson
— mikilvægi þess að menn ekki
riitni úr tengslum við landið og
Táttiíru þess.
að m-erki sé um trau-st stjórnar-
far. Þetta er þó að verulegu leyti
misskilningur og hefur sannazt
u-nd-an-farin ár. Sömu vitleys-unum
hef-ur verið haldið áfram ár eftir
ár af því að sömu valdamennirnir
haif-a bitið sig fasta í kenningar,
sem ekki fá staðizt, en þeir
telja að þjóðin hafi vottað traust
þótt traustið ha-fi fengizt á röng-
um forsendum. Þingliðið, sem að
ibaki þessu slendur virðist gjör-
samlega hafa örmagnast í heil-
brigöu andófi og eðlilegri baráttu
fynr því að augljósir agnúar verði
af sniðnir. Ráðlherrar vitna í „sér-
fræöinga" og ráð „sérfræðingana“
bJiía.
Seta formanns Landssambands
íslenzkra útvegs-manna og frammi
staða hans í málefnum útvegsins
er liklega skýrasta dæmið um
þessa þróun.
Þrautseigja
Það er 1 rauninni aðdáunarvert
hva-ð þinig-menn stjórnarandstöð
unnar ha-fa sýnt mikla þraut-
seigj-u við þær aðstæður, sem ríkt
hafa á þingi í 8 ár samfleytt.
Þeir hafa ekki látið bug-ast, þótt
mái þeirra hafi ekki feragið að
sæta þiinglegri meðferð og hafa
endu-rflutt máil sí-n ár eftir ár,
þing eftir þing.
Vegna þessa hefur þinghaldið
að sjálLfsögðu að miklu Ieyti
markast af endurtekni-ng-um og
endur-prentu-n þingskjala frá ár-
imu áðu-r. Af þessu-m ástæ-ðum
drepast umræður í , dróma og
þi-n-gm-enn verða ókyr-rir í sætu-m
síinum, þega-r þeir eiga vo-n á
söm-u rfeðunni frá í fyrra og
hitteðf-yrira. Fréttamenn blaða
og útvarps reyna að si-nna skyid-
um sínum, þótt ekki sé nýstár-
ieikinn iivetjandi á athygli þeirra.
Hér er að vísu um að ræða hin
mdkilsverð-ustu og gagnmerkustu
þjóðþrifam'á-1 í mörgurn tiilfellum,
og góðu máilin verða að ná fram
og ná fram um síðir með þraut-
seigjiumni, en menn ge-ta fengið
leið á góðu tóraverki með því að
spilla það í síffeMiu.
Þetta má laga
Þessa gaMa á þin-gihaldiin-u má
laga. Sú liefð þarf að ríkja að
þie-gmenn flyitjú ekiká mál, sem
fetld hafa verið eöa vísað firá,
aftur á því kjörtímaibiM, ef sfctp-
an Alþingis er að mesbu óibreytt,
ólbreytt samstaða um þi-n-gmeiri-
hiluta og ebkert það hefur gerzt,
sem réttlætir hugmiyndir um að
afstaða þingiheáms haifi breytzt.
Forsenda þessa er að sjáOífeögðu
sú, að mál fiái almennt þingOega
meðferð. Hitt er aöt annað mál,
að þessum góðu mállum sé haíld-
ið vakaindi uta-n þings í blaða-
skrifum og á stjórnmálaif-undum.
Það er að mínu viti réttlætan-legt
að mál, sem fellt hefur verið fyrr
á kjörtímabilinu sé v-ið óbreytitar
aðst-æður ekk-i afgreitt frá þing-
nefnd og svæft eins og það er
kaiMað, haifi það veri-ð endu-rflutt,
en þann bl-ett að veita sömu mál-
uraum akki þin-glega meðferð þing
efti-r þin-g o-g - fá þa-u svo yfir sig
að n-ýju eins og h-olskefilu í byrj-
un hvers þinigs, er blettur, sem
AJliþingi á að þvo af sér. Bæði
d-regur þessi vinn-umáti úr afiköst
um þin-gsins og tefur þi-ngstörf
þegar til lengdar lætur og gerir
þinghaldið svo leiðinleg-t að tár-
um tekur.
Tvær ræður
í þeim druraga, sem níkir vegna
þessa ástands, á Aiþingi íslend-
inga, er það því eiras og sól brjót-
ist gegnum skýjaþykkni til þeirra
sem a® staðaldri hlusta, þegar
ræður er-u fiuttar, sem ha-f'a á sér
svi-p nýstárleikans og færa hress-
andi and-blæ með sér sem feykir
bu-rt dr-unganum. Slíkum ræðum
bregður fyrir, en þær gerast fá-
tíðar. Menn eru léttari í spori og
bei-nni í baki þegar slíkar ræður
haffa verið flutta-r við Au.sturvöil-1.
Gísli Guðmundsson
— flytur frumvarp sitt um Byggða
jaínvægissjóð sjötta þingiS í
röð.
Það skeður sjaildan, að tvær slí'k-
ar ræður séu filuttar í sömu vik-
unaí. Þetta gerðist þó núna og
má segja, að það sem hér ha-fi
verið skr-iifað sé a.Mt saman for-
máiM að þvi, að greina frá þeim
tíðindum.
Þessar ræður voni ekki stór-
pólilískar, síður en svo. Þær voru
þó um mjög mikilsverð málefni,
m-annleg vandamál, 9e-m ski-pta
kan-nski me-im fyrir þjóðina í
framtíði-nni en öíl póliitík saman-
lögð. Þær vökt-u atihygli fyrir það,
hve vel þær vora fl-utta-r en
ekki sízt fyrir það, hve mamnleg
ar þær voru og gmndjvalliaðar á
persónureynslu. Önrnur fjaillaði
um vand-amiál unglingamna og við
horf hinna eldri ti-1 þeirra, æsk-
un-nar sem erfa á landdð. Hin var
um samskipti þjóðarimnar við
land sitt og mikilvægi þess að
tengsi manna við landið rofnuðu
ekki.
Þessar ræður flu-tt/u Jóna-s Árna
son og Eysteinn Jónsson. Verða
hér á efti-r birtir stuttir kaflar úr
þessum ræðum.
Tengslin við landið
Eystein-n Jónsson var að mæla
f-yrir tillögu um endurskoðun laga
um náttúru-vernd og ráðstafanir
til að auðve-lda fól-ki aðgang að
útivistarstöðum til náttúruisboð-
unar, en þetta tvennt yrði að
fara saman ef vel ætti að vera.
Eystei-nn lagði sé-rstaka áherzlu
á að skýra mikilvægi þess að
menn rofnuðu ekki úr tengslum
við landið. Hann sagði m.a.:
Liður i þessu, sem ég áilát einna
þýðingarmestan, er sá, hvernig
menn temja sér umgengni v-ið
la-ndið. Það þunfti engiran að haifa
áhyggjur af þ-ví fyrir n-okkrum ár
um, að menn siitnuðu úr sam-
bandi við iandið, vegraa þess að
aitvinnuhættirnir sáu u-m það.
Megi-nhluti þjóðarinnar var dag-
lega úti við og daglega í sam-
bandi við sjó og land. Nú er
þetta gerbreytt. Mikiíl.i hiiuti þjóð
arinnar og vaxandi vinnur störf
sín innan húss. Iíefur orðið hé-r
a-lger bylting og ér ekki þvi a-5
leyna, að veruieg hælta er á að
menu slitni úr þei-m nánu tengsl
um við landið sem áður-voru. Það
er ekkert smámál, ef t.d. megin-
hiluti þjóðarinnar kynokar sér að
vera undir bera lof-ti nema
kann-ske Más-umarið, þegar al-lra
•blíðas-t er og bezt. Það er hætt
v-ið, að mönnum fin-nist þá fljót-
lega í-slenzk veðrátta vera nokk-
uð rysjótt, ef me-nn ekki leiggja
það í vana sinn að vera úti, þó
þeir ckki þurfi þess.
Stórmál
Hér er á f-erðinni, að miín-u viti,
eitthvert a-l'ira stærsta máil þjóð-
arinn-ar, ef rétt er skoðað. Að
umgangas-t iand er í raun óg
vera alveg eins og að umgangast
'fóflk. Það er í raun og vera innst
irani e'kki svó mikiil-1 m-uraur á því
— og e-f menn ekki umgangast,
er hætt við að kunningisiskapur-
in-n verði 1-ítill og ka-nn-ske viin-
átta ekki djúpstæð og ég h-eld, að
menn hafi ta'lsvert mik-la til'hraeig-
in-gu til þess að ha-fa ím-ugust á
því, seira þeir ekki þekkja, ekki
sdzt, ef ytra borðið er ekki a-Mtaf
mjúkt, eins og segja mætti um
í-slenzka veðráttu.
íslenzk veðrátta
Á lunn bóginn vil ég segja, þó að
það séu kann-ske dálitlar ýkjur,
að íslenzk veðrátta mu-n þegar á
ailil-t er litið, vera einhver hin
bezta og æskil-egasta. Hér er
aildrei heitt, hér e-r heldur aldrei
kait i þeim rétta skilningi þessara
orða. — Hér er í raun og vera
nálega ailta-f mjög þægi-legt að
vera úti, ef menn temja sér það
og klœða si,g rétt. Það er engu
9Íður hægt að vera úti á íslandi
að vetrinum en að sumrinu,
kannske að sumu leyti frekar, alls
ekki síður. Ég skal á hi-nn bóg-
in-n ebki fara lamgt út í það, því
að þá halda menn, að ég ætli að
fara að tala um skáðaferðir. Það
væri hættulegt, ef sú skoðun yrði
útbreidd í landinu, að hér væri
svo rysjótt veðró-tta og þannig
vaxið alilit útiilíf hér og örðugt,
Ueana bl'á sumarið, að menn
'þyrftu að filýja laind sitt í fríun-
um. Nú vonum við, að fríin ve-rði
sfíellt meiri og meiri. og þau
verði sífellt stærri þáttur í þjóð-
-liifinu. Mín sboðun er sú, að ferða
lög og náttúrusfcoðun eigi að
verða sífeMt stærri og stærri
þáttur í þjóðarbús-kaipnum Það
hefði einhvern tíman-n þótt ein-
keimilegt að segja þetta. Við
vonum, að okkur vegni hér vel
í la-ndinu framvegis og h-agur okk
ar f-ari batnandi. Þá verður það
Jónas Árnason
— athyglisverð og nýstárleg ræða
um vandamál unglinganna.
auðvi-tað þan-ni-g, að fríin vaxa
og þá verðum við að temja okk-
ur að njóta fría-nna í landinu
sjálifu að verulegu leyti. Ég er
ekki talsmaður þess, að menn
lok-i sig in-ni og fari ekki til út-
landa, en hitt ætla ég að vona,
að menn sjái glöggt að ef ebki
er vel fyrir þessu séð, að meun
noti veruilegan hluta af sínum frí-
-tíma til'þess að njóta lífsins 1
landinu sjálfu o-g tiil þess að um-
gaingast landið er ekki vel komið
okkar hag. Ef menn álíta, að þeir
þurfi að sækja þann unað, sem
þeir eiga að hafa í fríunuTn, í
önn-ur lönd, en geta ekki fengið
hann heima. Ef sú skoðun festir
rætur, væri þar um hönrraulegan
missklning að ræða.
Mörg verkefni
Ég get n-efnt ýmislegt, sem mér
finnst að þyrfti að gera í þessa
stefnu. Ég vil t.d. benda mönn-
um á það, að hér í grennd við
höf-uðborgina lokast núna óðfl-ug
ýmsar skemmtilegar gönguleiðir.
Það er þa-nníg ástatt orðið hér
t.d. fram með sjónum og með
vötnum i grennd við höfuðborg-
ina, að það er þegar orðið vanda
mál fyrir fólk, sem vill vera úti
t.d. m-eð börn og un-glinga. Nú
era ekki allir þannig settir, að
þeir hafi bifreið standandi fiyrir
framan dyrnar og geti farið lang
ar leiðir til þess að komast á
skemmtilegan stað. Ma-rgir verða
að tóta sér nægja að fara í leigiu-
bál eða þá strætisvagni.
Fyrir þetta fólk, sem þannig
er ástatt um, og raunar fyrir
alla, er þetta þegar orðið vanda-
mál hér við Faxaflóa. Ég get ekki
stillt mig um að benda á einn
stað t.d., sem er fjaran norðan
við Gálgaihra-uin-ið í Árnarnesvog-
inum. Það er óbætaniegt tjón, ef
þessar fjörar verða ekki gerðar
að friðunarsvæðum, og þannig
mætti líka nefna dæmi í grennd
við stöðuvötn hér. Það er mibið
gert af þvi í Noregi og váðar,
að merkja gönguleiðir. Það er
líka nauðsynlegt að gera göngu-
brýr á girðiugar og annað þess
bonar, en það er enginn aðili,
nema þá helzt Ferðafélag íslands,
sem er að beita sér fyrir þessiu,
su-ms staðar að visu af mifctan
myndarskap. Það þarf að taka
Framhald á bls. 14.