Alþýðublaðið - 20.05.1988, Side 2

2
Föstudagur 20. maí 1988
MMÐUMMÐ
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Umsjónarmaóur
helgaitilaös:
Blaðamenn:
Dreifingarstjóri:
Setning og umbrot:
Prentun:
Rlart hf
Hákon Hákonarson
Ingólfur Margeirsson
Kristján Þorvaldsson
Þorlákur Helgason
Haukur Holm, Ingibjörg Árnadóttir, Ómar
Friöriksson, og Sigríður Þrúöur Stefánsdóttir.
Þórdís Þórisdóttir
Filmur og prent, Ármúla 38.
Blaðaprent hf., Síðumúla 12.
Áskriftarsíminn er 681866.
Dreifingarsimi um helgar: 18490
Áskriftargjald 700 kr. á mánuði. I lausasölu 50 kr. eintakið virkadaga, 60
kr. um helgar.
AÐ STJÓRNA RÍKINU
Andrúmsloftið í þjóðfélaginu er lævi blandið um þessar
mundir. Ríkisstjórnin hefur tekið ákvörðun að tillögu
Seðlabankans að fella gengið um 10%. Hins vegar hefur
ríkisstjórnin enn ekki komið sér saman um þær nauðsyn-
legu hliðarráðstafanir sem gengisbreytingu verður að
fylgja. Óneitanlega hefur tímaleysi og ósamstaða stjórn-
arflokkanna um stuðningsaðgerðir veikt ríkisstjórn
Þorsteins Pálssonar. Að sama skapi og það styrkti ríkis-
stjórnina að hefja viðræður við aðila vinnumarkaðarins
um komandi efnahagsaðgerðir, hefur það veikt hana að
upp úr þessum viðræðum hefur slitnað. Það ber að harma
að forseti ASÍ og forsætisráðherra skiptast nú á skotum
í fjölmiðlum í stað þess að hafa ábyrg samráð um sátt í
kjaramálum. Vinnudeilan í Álverinu hefur ennfremur sett
alvarlegt strik í reikninginn varðandi tímasetningu ríkis-
stjórnarinnar á ákvörðunartöku í efnahagsaðgerðum.
Ríkisstjórnin verður nú að ná lendingu innan sólarhrings
um lausn í þeirri deilu og taka ákvarðanir um rauð strik í
kjarasamningum og svo hvernig farið skuli með samninga
þeirra hópa launþega sem enn eiga ósamið.
w
A samatímaog vinnudeilurog ósætti ríkirmilli samráðs-
hópa og ríkisstjórnarinnar, stendur Seðlabanki íslands í
skringilegum skrípaleik gagnvart viðskiptaráðuneytinu.
Fjármálaráðherra sem gegnt hefurembætti viðskiptaráð-
herraundanfarnadag, hefurfarið þess á leit við gjaldeyris-
deild Seðlabankans að bankinn afhendi lista yfir þá aðila
sem keyptu erlendan gjaldeyri fyrir meira en eina milljón
í síðustu viku, en óvænt gjaldeyriskaup í gjaldeyrisdeiId-
um bankanna gerði það að verkum að ríkisstjórnin neydd-
ist til að lokagjaldeyrisdeildum og fellagengið fyrren ráð-
gert hafði verið. Seðlabankinn hefur neitað fjármálaráð-
herra um umbeðinn lista á forsendum formgalla! Á skrif-
aðri stundu hefur viðskiptaráðuneytinu enn ekki borist
umbeðinn listi. Málþófsleikur Seðlabankans er nú að
nálgast fyrirlitningu á stjórnkerfinu. Á sama tíma ýtir
tregða Seðlabankans undir þann grun að bankarnir hafi
átt stóra hlutdeild í gjaldeyriskaupum í síðustu viku. Fáist
sá grunur staðfestur er stórhneyksli á ferðinni. Eða hvern-
ig á að bregðast við því, ef ríkisbankar hefja að hamstra
gjaldeyri bak við stjórnvöld landsins og valda því beinlínis
að ríkisstjórnin er tekin í bólinu og neyðist til að fella
gengið löngu fyrr en nauðsynlegt var? Hvaða leik er verið
að leika gagnvart forsætisráðherra landsins sem fer með
yfirstjórn efnahagsmála? Hvernig hefðu ráðherrar í
nágrannalöndum tekið í slíkum vinnubrögðum banka-
stjóra og bankaráða? Seðlabanki íslands verður að horf-
ast í augu við skyldur sínar og ábyrgð í þessu máli. Að
draga ráðuneyti á asnaeyrunum í sjálfsögðu upplýsinga-
máli er hneisa í embættis- og stjórnkerfi landsins. Mál
þetta hefur ennfremur veikt ríkisstjórn Þorsteins Páls-
sonar. Það erþví Ijóst að ríkisstjórnin verðurað taka gjald-
eyrismálið og önnur mál sem jaðra við stjórnleysiföstum
tökum til að ná styrk og trúverðugleika á ný.
ONNUR SJONARMIÐ
ÍSLENDINGAR stefna i
forsetakosningar á þessu ári.
Fæstir hefðu búist við því að
Vigdis Finnbogadóttir myndi
eiga sér keppinaut um em-
bættið, en flestum ef ekki
öllum af óvörum, brunaði
Flokkur mannsins fram á
sviðið nýlega með frambjóð-
anda til embættis forseta ís-
lands. Kandidatinn heitir Sig-
rún Þorsteinsdóttir og er 46
ára gömul húsmóðir úr Vest-
mannaeyjum, þriggja barna
móðir og gift hafnarverði í
Eyjum, Sigurði Elíassyni að
nafni.
Helgarpósturinn birti viðtal
við frambjóðandann í gær, og
setti Sigrún fram mörg at-
hyglisverð sjónarmið sem við
endurprentum á síðunni.
Sigrún neitar því t.a.m. að
hún sé frambjóðandi Flokks
mannsins:
„Framboðid er ekki á veg-
um Flokks mannsins. Ég er
að bjóða mig fram persónu-
lega. Hins vegar er þetta póli-
tískt framboð. Forseta-
embættið er pólitiskt. Forseti
skrifar undir öll lög, lög eru
pólitik, þar er tekin afstaða
meö og móti í þjóðfélagsmál-
um. Ég vil gera embættið
miklu virkara, ekki alltaf taka
einhlíta afstöðu með ríkis-
stjórninni og það sem er
mikilvægast, að vera jafnan
málsvari réttinda einstakl-
ingsins og mannréttinda yfir-
leitt.“
En þú reiknar með því að
Flokkur mannsins styðji við
bakiö á þér?
„Ekki endilega. Flokkur
mannsins, það eru mjög
margir innan hans. Hörðustu
stuðningsmenn mínir eru
hins vegar úr manngildis-
hreyfingunni, að baki flokks-
ins, og einnig meðal græn-
ingja, þ.e. minir sterkustu
stuðningsmenn eru húman-
istar. Svo á ég stuðnings-
menn þar fyrir utan.“
Hefur þú leitað beint eftir
stuðningi ákveðinna stjórn-
málaflokka?
„Það hefur ekki verið gert,
en gæti þó orðið. Ég útiloka
enga möguleika."
En lítum nú á stefnumál
Sigrúnar:
„Hvaða mál setur þú á
oddinn i stefnuskrá þinni?
„Efst á baugi er að geta
sinnt mannréttindum. Ég
ætla að einbeita mér að því í
þessu embætti. Einnig ætla
ég að vinna að friði á erlend-
um vettvangi og gegn kúgun
og misrétti. Ég myndi nota
þau ákvæöi stjórnarskrárinn-
ar sem heimila forseta aö
neita að skrifa undir lög þeg-
ar mannréttindi eru brotin,
eins og t.d. 1983 þegar samn-
ingsréttur var tekinn af með
lögum, og ekki hefði ég skrif-
að undir lögin sem fólu
matarskattinn í sér. Ég vil
nota embættið sem sterkan
málsvara og virkt tæki til
verndar réttindum einstakl-
inganna og sem aðhald á
ríkisstjórnir. Forsetinn á að
ganga á undan sem góð fyrir-
mynd. T.d. er áfengisvanda-
mál alvarlegasta heilbrigðis-
vandamál þjóðarinnar. Því
finnst mér að forseti eigi
ekki að veita vín í opinberum
veislum, burtséð frá því hvað
hann gerir i einkalifinu. Varð-
andi bruðl og eyðslu í ríkis-
kerfinu myndi ég í forsetaem-
bætti ganga á undan með
góðu fordæmi.“
Sigrúni er tiörætt um vald-
svið forseta í viðtalinu og
segir m.a. að forseti Islands
hafi ekki hingað til notað það
vald sem hann hefur sam-
kvæmt stjórnarskrá, að vísa
lögum til þjóðarinnar ef að
ríkisstjórn hyggst fá í gegn
lög á Álþingi sem ganga
þvert á kosningaloforðin.
(Forsetaembættið yrði greini-
lega umfangsmikið ef Sigrún
næði kjöri.) „Þjóöin hefur
ekki haft sterkan málsvara,"
segir Sigrún í viðtalinu.
Helgarpósturinn spyr í
framhaldi af þessu hvernig
Sigrúnu finnist Vigdís hafa
staðið sig í embætti:
„Framboði mínu er ekki
beint persónulega gegn Vig-
disi. Ef það er hægt að tala
um að framboðiö sé gegn
einhverjum þá er því beint
gegn óréttlátu kerfi. Vigdís
hefur staðið sig vel miðað
við það sem þetta embætti
hefur verið hingað til. Spurn-
ingin er hvort að við viljum
að forseti sé veislustjóri eða
ábyrgur aðili. Þó aö forseti
hafi alltaf skrifað sjálfkrafa
undir lög þá er ekkert sem
tekur i burtu ábyrgð einstakl-
ingsins. Það verður engin
manneskja að stimpli við að
taka að sér ákveðið hlut-
verk.“
Og svo er bara að benda á
það að lokum, að forseta-
kosningar í sumar kosta
þjóðina um 30 milljónir
króna. En hvað er það fyrir
ungt og eldhresst lýðveldi?
KVARTMÍLUKEPPNI
skaut upp á íslandi fyrir all-
mörgum árum og lítið heyrst
til þeirra bílatöffara að und-
anförnu. En í síðasta Helgar-
pósti er opnuviðtal við Svavar
Svavarsson, stjórnarmann í
Kvartmíluklúbbnum og náms-
skeiðahaldara í vinnuvél-
akstri hjá Iðntæknistofnun.
Sigrún forsetaframbjóðandi: Vill
endursenda lög til þjóðarinnar ef
þau fela í sér brot á kosningalof-
orðum
Þeim, sem ekki hafa skilið
ánægju af kvartmíluakstri er
bent á að lesa þetta viötal.
Við gefum hér smá sýnishorn
af sjónarmiðum kvartmílu-
kappans og hvernig tilfinning
það er að vera ánetjaður um-
ræddri bílafíkn. Þetta er
nefnilega ekki spurning um
hraða, ef þið haldið það:
„Nei, þetta er annað en
hraðinn. Það er hröðunin úr
kyrrstöðu og svo líka öku-
mennskan og sigurtiffinning-
in, sem er ekki frábrugðin því
sem er í öðrum iþróttum.
Annars er náttúrlega ekki
sama við hvern þú ert aö
keppa. Ég tapaði einu sinni
fyrir konu sem var aö fara sitt
fyrsta rönn. Það var auðvitað
hræðilegt, ég samgladdist
konunni, en þá varö mér Ijóst
hvað ég var sjálfur slappur.
En svona er kvartmílan. Þú
getur verið með bestu græj-
una í bænum en svo feil-
skiptirðu í þriðja... En svo er
það líka þetta með tímann.
Þaö er eins og hann standi
kyrr. Maður bíður á ráslín-
unni og finnur tímann hægja
á sér. Þessar fáu sekúndur
sem maður er að keyra eru
eins og jafnmargar mínútur.
Heimsmeistarinn og guðfaðir
kvartmilunnar, Don Garlits,
segir að hann heyri bara i
bílnum sínum þegar hann er
á ráslínunni, ekkert annað
komist að en mótórinn og
græna Ijósið. Það er samt
kannski ekkert skrýtiö. Þessir
Dragsterar keyra á methanol-
eldsneyti og þegar þeir hend-
ast af stað er eins og hafi
verið sprengd dínamít-
sprengja. Og það eru einmitt
þessir hljóð„effektar“ og
gúmmílyktin sem skapa
stemmninguna á kvartmilu-
keppnum. Það er ekkert varið
í að horfa á þetta í sjónvarp-
inu. Meira að segja hörðustu
islensku kvartmílumennirnir
nenna ekki að horfa á þá
fljótustu í sjónvarpinu. Þeir
eru 5 sekúndur á leiðinni og
útilokað að sjá hver er á
undan. Maöur verður að vera
á staðnum, finna lyktina og
heyra í bílunum."
Þá vita menn það.
í bæ einum andaöist virtur lögfræðingur og var
ákveðiö að lögfræðingurinn skyldi grafinn á kostnað
bæjarins. Nokkru síðar sátu Siggi sjómaður og Lúlli
bakari að sumbli. Lúlli sagði:
— Ég var að reikna það út að útför lögfræðingsins
kostaði hvern bæjarbúa 100 krónur!
Siggi sjóari svaraði að bragði:
— 100 krónur! Ég skal glaður borga 10 þúsund kall
ef þeir jarða 100 lögfræðinga í viðbót!
kaffinu