Alþýðublaðið - 26.05.1988, Page 5

Fimmtudagur 26. maí 1988
5
FRÉTTASKÝRING
Kristján Þorvaldsson skrifar tzá
Freðfiskur á Bandaríkjamarkaði:
VAR HÆGT AO SJÁ FYRIR
IIM VERDLÆKKANIRNAR?
Frétt um verðlækkun á
frystum þorskflökum á
Bandarikjamarkaði kom sem
reiðarslag yfir þjóðina og
fiskvinnslufyrirtækin í land-
inu, sem sáu fram á ögn
bjartari dag eftir gengisfell-
ingu og vilyrði frá rikisstjórn-
inni um lagfæringar. í einu
vetfangi er ávinningur geng-
isfellingarinnar tekin til baka.
Bakslag
Það var á mánudag sem
verðlækkun varð hjá Cold-
water Seafood, um 8 til 11%
á frystum þorskflökum á
almennum markaði í Banda-
ríkjunum. Á þriðjudag komu
stjórnendur lceland Seafood
saman til fundar og ákváðu
lækkun til samræmis, eða 8
til 11,5% á frystum þorskflök-
um. Að mati Sigurðar
Markússonar framkvæmda-
stjóra Sjávarafurðadeildar
Sambandsins þýðir þetta um
150 milljóna króna tap fyrir
frystihús SÍS á ársgrundvelli.
Talið er að tekjutap SH-frysti-
húsa verði um 200 milljónir.
' Skýringar sem forsvars-
menn gefa eru að ekki hafi
lengur verið hægt að halda
úti svo háu verði sem tekist
hefur siðustu misseri, en
Kanadamenn hafa selt sínar
afurðir langt undir verði ís-
lenskra.
Birgðasöfnun
Strax I lok október i fyrra,
fyrir rúmu hálfu ári slðan,
sagði frá þvl I frétt I Alþýðu-
blaðinu að samkvæmt opin-.
berum bandariskum upplýs-
ingum hefði átt sér stað
mikil birgðasöfnun á þorsk-
flökum og frekari birgðasöfn-
un spáð. Helstu ástæður
voru taldar hátt verð og að
upp væri komin eins konar
andstaða hjá kaupendum
þess vegna. Þeir snéru sér
þvl I auknum mæli að nauta-
kjöti og kjúklingum. Þessi
frétt var borin til baka af full-
trúum stóru samtakanna,
sem sögðu þetta ekki eiga
við um Islensku sjávarafurö-
irnar. Þeirvöruðu við „of
mikilli panik“.
Upplýsingum haldið
leyndum?
Óttar Yngvason hjá ís-
lensku útflutningsmiðstöð-
inni, sem er eitt þeirra nýju
fyrirtækja sem fengið hefur
leyfi til útflutnings á Banda-
rlkjamarkað, segir hins vegar
að sjá hafi mátt fyrir þá lækk
un sem nú orðin er: „Fyrir
rúmu hálfu ári lá þetta Ijóst
fyrir. Þeir eru búnir að vera
að þrauka, en hafa haldið
uppi röngum hugmyndum
um markaðinn. Þeirsem
stjórna þessu hafa allan tím-
ann gefið umbjóðendum sln-
um rangar vonir um mögu-
leikana I atvinnurekstrinum
og skaðaö þar með aðila
samtakanna stórkostlega,"
sagði Óttar við Alþýðublaðið
I gær.
Hann telur að menn hafi
getaö séð fyrir um verðþró-
unina meira og minna alla
slðustu sjö mánuði og því
hafi framleiðendur innan-
lands veriö látnir reikna sína
afkomu út frá röngum
forsendum allan tlmann.“
Þetta er ein af ástæðum
þess gífurlega vandamáls
sem fiskvinnslan stendur
frammi fyrir. Ég tel reyndar
að grunnvandamálið sé fast-
gengi sem nánast hefur veriö
látið haldast slöustu þrjú ár á
sama tlma og menn hafa bú-
ið við 25% veröbólgu að
meöaltali á ári. Þetta hefur
leitt til þess að fiskvinnslan I
landinu er komin á hnén,“
sagði Óttar.
Siguröur Markússon fram-
kvæmdastjóri Sjávarafurða-
deildar SÍS segist ekki geta
tekið undir skoðun Óttars um
að sölusamtökin hafi haldið
uppi röngum upplýsingum
um markaðinn: „Mér finnst
að með þessum ummælum
sé verið að gefa til kynna að
sölusamtökin hafi haldið
uppi of háu I of langan tlma.
Þessari skoðun hlýt ég að
vera ósammála," sagði
Siguröur.
Sambandsleysi
Hvers vegna ættu forsvars-
menn sölusamtakanna að
vera að liggja á upplýsingum.
Hvers vegna ættu þeir ekki
að segja rétt til um markað-
inn? Öttar Yngvason segir að
þótt hæfir menn gegni störf-
um áerlendri grund standi
þeir ansi fjarri fjöregginu,
framleiðendunum sjálfum:
„Þeir eru ekki í stöðu manns-
ins I frystihúsinu, sem á ekki
inni á tekkheftinu fyrir launa-
greiðslum morgundagsins.
Þeir hafa þvl allt önnur við-
horf en maöurinn I eldlln-
unni. Þeireru svo fjarlægir."
Óttar sagði að svo virtist
sem upplýsingar berist ekki
með eðlilegum hraða frá
markaðshliðinni til framleið-
andans.
Þetta segir Sigurður
Markússon rangt a.m.k. hvað
varðar Sjávarafurðadeildina
sem hefur hvatt aðila innan
sinna vébanda til að setja
upp telex sem gefur regluleg-
ar upplýsingar um stöðu og
þróun á markaönum. Sigurð-
ur sagði mikla áherslu lagða
á þetta upplýsingastreymi
hjá Sjávarafuröadeildinni.
Útflutningsleyfi og
upplýsingastreymi
„Getur verið að sölusam-
böndin stóru hafi verið að
vonast til þess að halda
áfram einokun sinni á Banda-
rlkjamarkaði og gefa mönn-
um vonir um aðrar markaðs-
horfuren raunverulega áttu
sér staö,“ spyr Óttar Yngvars-
son og bætir við: „Þetta
hvarflar að mönnum.“ Hann
bendir á að ákvörðun Cold-
water og lceland Seafood
hafi „komiö nánast I beinu
framhaldi" við ákvörðun
Steingríms Hermannssonar
utanríkisráðherra um að veita
leyfi til útflutnings á Banda-
ríkjamarkað. En lengi var beð-
ið I óvissu um hvort Stein-
grímur myndi staðfesta þá
stefnu sem Jón Sigurðsson
markaði skömmu áður en út-
flutningsverslunin var flutt til
utanríkisráðuneytisins.
Þessu andmæla fulltrúar
stóru fyrirtækjanna og benda
m.a. á að þau hafi verið með I
ráðum þegar Steingrlmur
samdi sérstakar reglur sem
verða látnar gilda við veitingu
leyfa. Þau hafi síður en svo
lagt neina ofuráherslu á
einkarétt sinn til útflutnings.
Verð lækkað á undan
samningum við Silver’s
Nokkrir aðilar sem blaðið
ræddi við I gær sögðu tlma-
setningu verðlækkana afar
furðulega, Bentu þeir á að
samið væri um almenna
lækkun nokkrum dögum
áður en gengið er til samn-
inga við stærsta einstaka
fiskkaupandann, Long John
Silver’s veitingahúsakeðjuna.
Þessi stóri kaupandi hefur
hingað til notið ýmissa sér-
réttinda og má því fastlega
búast við frekari verðlækkun
þegar gengið verður til samn-
inga við hann. Núverandi
samningur lceland Seafood
gildir til 1. júlí næstkomandi
en talið er að næsti samning-
ur muni að llkindum gilda til
þriggja til 6 mánaða.