Alþýðublaðið - 22.09.1988, Qupperneq 2

2
Fimmtudagur 22. september 1988
fii>iniii:ifiiiii
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Kristján Þorvaldsson
_ Blaðamenn: Haukur Holm, Ingibjörg Árnddóttir og Ómar
Friðriksson.
Dreifingarstjóri: Þórdís Þórisdóttir
Setning og umbrot: Filmur og prent, Ármúla 38.
Prentun: Blaðaprent hf., Síðumúla 12.
Áskriftarsíminn er 681866.
Áskriftargjaid 800 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 50 kr. eintakið.
SAMRUNI
A-FLOKKANNA?
Kvöldveröur formanns Alþýöuflokksins og formanns
Alþýöubandalagsins á heimili hins fyrrnefnda þar sem
kálfalifur var á boröum, hefur oröiö tilefni mikilla vanga-
veltna í fjölmiölum, hvort náiö samstarf og jafnvel sam-
runi þessara tveggja flokka standi fyrir dyrum. Þetta er
síöur en svo í fyrsta sinn sem hugmyndir af þessu tagi fá
byr undir báöa vængi. Allt frá hinum sögulega klofningi
Alþýðuflokksins 1938 sem leiddi til stofnunar Sósíalista-
flokksins, hafaýmsartilraunirverið gerðaraf hálfu beggja
flokkanna til aö nálgast hvor annan meö samstarf eöa
samruna í huga. Rætur Alþýöuflokks og Alþýðubandalags
eru þærsömu. Þaövarhinsvegarógæfa Alþýöuflokksins,
Alþýðusambandsins og verkalýðshreyfingarinnar í heild,
aö kommúnistar náöu ákveðnum undirtökum í hreyfingu
vinstri manna meö þeim afleiöingum aö hún hefur veriö
klofin æ síðan. Hin harða Moskvu-lína sem einkenndi
Sósíalistaflokkinn á fjóröa, fimmta og sjötta áratugnum
og fyrstu ár Alþýóubandalagsins, var síst til þess fallin aö
byggja brú milli flokkanna. Alþýöuflokkurinn neitaöi
þegar á fjóröa áratugnum aö standa undir fánarööum
Stalíns og þeirrar harölínustefnu sem íslenskir kommún-
istar boöuöu á íslandi. Alþýöuflokkurinn stóö hins vegar
vöró um hag verkamanna og þeirra sem minna mega sín
í þjóðfélaginu og hefur ætíö barist fyrir samneyslu, jöfn-
uói og velferó allra þegna. En þaö sem aðskildi Alþýöu-
flokk og kommúnista, var og hefur ætíö veriö afstaða
íslenskra jafnaðarmanna til frelsis, lýðræðis og frjáls-
lyndis.
Alþýóuflokkurinn hefur líkt og jafnaöarmenn annarra
landa, aðhyllst blöndu hins frjálsa hagkerfis og ríkisfjár-
mála til uppbyggingar velferðarríkis og jöfnuöar, lagt
áherslu á frelsi og samvinnu vestrænna þjóöa og stuðlað
að eflingu lýöræöis. Tíminn hefur sannaó aö stefna
Alþýðuflokksins allt frá klofningnum 1938, var rétt.
Alþýöubandalagið hefur þurft að horfa upp á stórfellt
fylgishrun og upplausn, einfaldlega vegna þess að stefna
þeirra og grunnur hugmyndafræöinnar sem flokkurinn
byggir á, var og er rangur. Margir flokksmenn Alþýöu-
bandalagsins hafa skilið þessa þróun og innan flokksins
éru sterk öfl sem vilja leiörétta hina sögulegu skekkju og
beina Alþýðubandalaginu aö nútímalegu og opnu þjóö-
félagi og leggja firrur fortíöarinnar til hliðar. Þessi
hugmyndalegi ágreiningur hefur riðið röftum í Alþýöu-
bandalaginu á undanförnum árum. Meö kjöri Ólafs
Ragnars Grímssonar í formannsembætti Alþýðubanda-
lagsins, virðist sem hinn lýðræðislegi og frjálslyndi
vængur flokksins hafi náð ákveðnum undirtökum. Þaö er
ánægjuleg þróun, sem kynni aö verða flokknum og þjóö-
félaginu til heilla og stuðla aö öflugri samstöðu og sam-
vinnu stétta í landinu og minnkaði ágreining aðila
vinnumarkaðarins.
I vangaveltum um samvinnu eða samruna A-flokkanna
svonefndu ber jafnaðarmönnum aö hafa í huga, aó vissu-
lega væri slík samtenging eöa flokkur ný og stór stærö í
íslensku þjóðllfi. En jafnframt ber jafnaðarmönnum aö
hugaaö því aö forsendaslíkraviöræönaveröurað veraefl-
ing og þróun þeirrar frjálslyndu og lýöræöislegu stefnu
sem Alþýóuflokkurinn hefur boðaö. Því aöeins verður
samtenging A-flokkanna íslensku þjóöfélagi til heilla aö
sú samvinna efli lýöræöi, jöfnuö, réttlæti, hagsæld og
grósku í íslensku þjóölífi.
ÖNNUR SJÓNARMIÐ
Páll: Sjálfstæðismenn ekki þeir
aular að þeir vissu ekki hvað þeir
voru aö gera.
MENN láta nú ýmis orð
falla um hina framliðnu ríkis-
stjórn. í Tímanum í gær, velti
Páll Pétursson þingmaður
Framsóknar vöngum yfir rík-
isstjórninni sálugri.
Páll segir m.a.:
„Ég tel að það hafi verið
mikill skaði að ríkisstjórnin
skyldi ekki fara niðurfærsl-
una, þvi að þjóðin tók þessu
vel. Svo virðist sem ágrein-
ingur hafi komið upp í Sjálf-
stæðisflokknum og hinir
skynsamari menn hafa ekki
fengið að ráða, þ.e.a.s. þeir
sem vildu fara niðurfærsluna.
Þorsteinn Pálsson notar þá
það ráð að fá ASÍ til að skera
sig niður úr niöurfærslunni
og ég held að það hafi veriö
meiriháttar pólitískt slys að
hann skyldi ekki hafa haft
döngun í sér til að fara þessa
leið. I þessum sundurleita
flokki virðast hagsmunir at-
vinnurekenda víða um land
hafa veriö bornir fyrir borð.
Þá kom að því að við
reyndum að fara næst bestu
leiöina, en Sjálfstæðisflokk-
urinn kemur sér einnig frá því
og endar með því að
sprengja þetta stjórnarsam-
starf. Eg lít svo á að það hafi
verið viljandi gert, því menn-
irnir eru ekki þeir aular að
vita ekki hvað þeir voru aö
gera.“
DANFRÍÐUR Skarphéö-
insdóttir, Kvennalista, hefur
einnig álit á rikisstjórn Þor-
steins Pálssonar. Hún segir í
viðtali vió Tímann:
„Danfríður sagöi erfitt að
sjá fyrir hvað nú tæki við en
Ijóst mætti vera að Kvenna-
listinn hefði lítinn áhuga á að
ganga inn í einhverskonar
samstarf um að sópa upp
annarra manna gólf án þess
að til kæmu kosningar, enda
hefði Kvennalistinn nú ekki
þingstyrk til að ganga inn í
neitt slíkt hugsanlegt sam-
starf.“
En nú virðist nýtt upp á
teningnum; Kvennalistinn er
greinilega búinn að fá póli-
tíska eftirþanka og vill nú
teygja fram annan legginn
undan pilsfaldinum og tæla
þá Steingrím, Jón Baldvin og
Ólaf Ragnar til liðs við sig til
að missa ekki gjörsamlega
trúnað kjósenda.
LEIÐARI Timans í gær,
fjallaði um vald fjölmiðla og
trúnaðarmálin sem þeir birta
hiklaust úr pólitíkinni. Leið-
arahöfundi Tímans er greini-
Svavar: Undrandi og leiðir að
Kvennalistinn hljóp.
lega ekki vel við að frétta-
menn komist yfir of mikið af
trúnaðarmálum; sem erdálít-
iö undarleg afstaða ritstjóra
sem ætti að vilja upplýsinga-
flæðið í þjóðfélaginu sem
margbreytilegast og hörku og
dugnað frétamanna sem
mestan.
Höfundur forystugreinar-
innar segir:
„Það sem einkennir efnis-
meðferðina er sú tilraun
fréttamanna að láta eins og
þeir séu öllum hnútum kunn-
ugir bak við tjöldin — sem
þeir ekki eru — og geti auk
þess séð fyrir óorðna at-
burði, sem er alrangt. Stíls-
mátinn einkennist síðan af
hraðanum og þeirri tegund
kvikmyndatækni, sem ein-
göngu notast til afþreyingar
og augnabliksskota. Frétta-
mennska af þessu tagi felur
þaö i sér að fréttamenn
hætta aö vera menn orðsins
og hugsunarinnar, upplýs-
ingamiðlarar, og enda sem
handbendi hraðans og tækn-
innar.
Ekki er ástæða til þess að
hafa á móti góðri gagnaöflun
fréttamanna. Öðru nær.
Fréttamenn eiga að vera
natnir gagnaöflunarmenn. En
jafnvel í þeim efnum er skylt
að þeir ætli sér af. Ef metn-
aöur fréttamanna kæmist á
það stig, að i sambandi við
gagnaöflun helgi tilgangur-
inn meðaiið, þá myndi sjálf-
sagt ýmsum finnast nóg
komið, enda gæti ofæði í
þeim efnum leitt til alvarlegra
siðferðisslysa og lögbrota.
Eigi að siður gerist það æ
ofan í æ í sjónvarpsfréttum
að trúnaðarskjöl, sem eiga
aðeins að vera milli fárra
manna, eru ekki einasta rakin
frá orði til orös, heldur er
siðalögmálum storkað með
þvi að sýna forsíður slikra
plagga þar sem orðið Trúnað-
armál er glöggt letraö.“
Og nú kemur dálítið skond-
in klausa, sem flestir myndu
kalla „selvfölgeligheder" upp
á dönsku:
„í ýmsum tilfellum hafa
fréttastofur komið höndum
undir slik trúnaðarmál með
laumulegum hætti, þótt hér
sé ekki unnt að gera nána
grein fyrir hvernig slíkt má
verða. Að sjálfsögðu er þó
einfalt að geta sér til um
hvernig trúnaðarskjöl berast
fréttastofum. Enga skarp-
skyggni þarf til að sjá að
trúnaðarskjöl berast þvi að-
eins í hendur þeim, sem ekki
eiga heimild til þeirra, að ein-
hver sem trúað er fyrir þeim,
rýfur trúnaðinn og laumar
þeim í hendur óviðkomandi
manna.
Sú spurning hlýtur að
vakna, hvort það sé blaða-
manna að ákveða hvort heim-
ildarmaður þeirra sé að rjúfa
trúnað eða ekki? Er það ekki
siðferðisspurning sem við-
komandi heimildarmaður
verður að gera upp við sig?
Fréttamenn segja fréttir og
þykist þeir hafa heimildir fyrir
frétt sinni og flytja tíðindin í
bestu trú aó þau séu sann-
leikanum samkvæmt, er varla
hægt að flækja þeim í sið-
ferðisþanka pólitíkusa sem
leka.
Leiðarahöfundur Tímans
virðist ekki sammála ofan-
greindri skoðun og setur eft-
irfarandi sjónarmið fram:
„Með fullri virðingu fyrir
dugnaði fréttamanna í gagna-
öflun, þá er ástæða til að
benda fréttastjórum á, að
jafnvel riddarar sannleikans
eru háðir siðalögmálum. Þótt
orðið þjófsnautur verði ekki
notað í þessu sambandi og
klásúlur hegningarlaga um
yfirhylmingu komi þessu ekki
við, þá getur kappsfull frétta-
mennska endað með siðferð-
isbrotum."
Við spyrjum: Er það sið-
ferðisbrot að segja sannleik-
ann, þótt hann sé trúnaðar-
mál pólitikusa um stundar-
sakir? Varla, nema um örygg-
ismál þjóðarinnar sé að
ræða. ísienskt flokkaþref
meö einhverjum trúnaðar-
málsstimplum á sjaldnast
skylt við öryggismál þjóóar-
innar sem betur fer.
ÖLLUM, sem fylgst hafa
með pólitík, kom ekki á óvart
að Kvennalistinn hljópst enn
einu sinni undan merkjum.
Kvennalistinn er reyndar að
verða aö samnefnara fyrir
nöldrara sem alltaf eru til í
að gagnrýna en þora engu
þegar til framkvæmda kemur.
Alþýðubandalagsmönnum
virðist þó hafa sárnað mjög
að stelpurnar hlupust á brott
nú rétt einu sinni. Ólafur
Ragnar og kó voru greinilega
búnir að byggja upp þá loft-
kastala að Kvennalistinn væri
ábyrgur f pólitfk og gæti
verið grundvöllur fyrir sam-
einingu vinstri flokka f ís-
lenskum stjórnmálum. Þjóð-
viljinn var yfirfullur í gær af
harmi og sút í garð Kvenna-
listans eftir að flokkurinn
hryggbraut kommana (og
Steingrím og Jón Baldvin).
Og Svavar Gestsson segir
við Morgunblaðið í gær:
„Svavar Gestsson sagöi
við Morgunbiaðið að sér
þætti það leitt að Kvennalist-
inn hefði hætt þátttöku í við-
ræðunum. „Við erum mjög
undrandi og þykir það leitt
að Kvennalisti hafi ekki viljað
taka þátt í að mynda ríkis-
stjórn félagshyggjuflokk-
anna. I raun er það mjög
alvarlegur viðburður. En það
er ekki annað hægt að gera
en að horfast i augu við þann
veruleika og við munum láta
málefnin ráða úrslitum."
Einn
með
kaffinu
Lögregluþjónninn kom niöur á stöö til aö skrifa skýrslu
um dauöa hundinn sem hann fann í Fischersundi. Þegar
lögreglumaðurinn var búinn aö þrælast á ritvélinni með
einum putta drjúga stund, kallaói hann til félaga sinn á
varðstööinni: „Hvernig stafið þiö Fischersund?"
Þaö var fátt um svör. Þegar lögregluþjónninn haföi
beðið eftir svarinu í nokkurn tíma, sagöi hann við félaga
sína: „Ókei strákar, komið meö mér upp í Grjótaþorp og
hjálpið mér aö draga hundkvikindið inn í Miöstræöi!"