Alþýðublaðið - 22.09.1988, Side 7

Fimmtudagur 22. september 1988
7
UTLÖND
Umsjón:
Ingibjörg
Arnadóttir <
TIL HJALPAR
TREHOLT
Tónskáldið og baráttumaðurinn
Mikis Theodorakis, œtlar að gera
það sem í hans valdi er, til að
hjálpa Arne Treholt við að losna
úr fangelsu
Þrátt fyrir tíu ára fangelsis-
vist, misþyrmingar vegna
skoðana sinna og margra ára
útlegðar, hefur hinn heims-
þekkti lagasmiður og baráttu-
maður fyrir frelsi, Mikis
Theodorakis ekki séö eftir
því eina mínútu, að hafa bar-
ist fyrir sósíalisku þjóðféiagi.
Hann hlaut seinna uppreisn
æru, sem þingmaður þegar
nýja gríska stjórnin tók við
völdum. Vonsvikinn dró hann
sig þó í hlé, þegar honum
fannst hin sósialíska pólitík
ríkisstjórnarinnar í Grikklandi
ekki vera samkvæmt þeirri
hugmyndafræði sem hann
gerði sér um frelsi og lýð-
ræði.
Theodorakis segist nú vera
að vinna fyrir evrópskan sósi-
alisma, en hann gleymirekki
vinum og skoöanabræörum
sem á sínum tima studdu
lýðræöi Grikklands.
Norðmaöurinn Arne Treholt
var einn af þeim sem sýndu
stuðning viö andspyrnuhreyf-
ingu Theodorakis — og var
fyrir nokkrum árum sæmdur
heiðursoröu fyrir framlag sitt
— það var forsætisráðherr-
ann Papandreous sem það
gerði.
STYÐUR TREHOLT
Mikis Theodorakis var í
Kaupmannahöfn á dögunum
— og hafði þegar samband
við skandinafvísku nefndina
sem vinnur að því að mál
Treholt verði lagt fyrir mann-
réttindanefnd Sameinuðu
þjóðanna.
„Ég mun gera allt sem í
mínu valdi stendur, til stuðn-
ings við mál Arne Treholt.
Stuðningur hans við Grikk-
land á timum herforingja-
stjórnarinnar, var ómetanleg-
ur — og mín persónulegu
kynni af honum segja mér að
hann sé saklaus, einlægur
föðurlandsvinur, sem taldi
sig vera að gera föðurlandi
sínu gagn.“
„Það er ekki beint sam-
band i okkar málum en þau
eru af sömu rótum. Ég er að
vona að breytingar í alþjóð-
legri pólitík muni hjálpa til i
máli hans. Ef Michael
Dukakis verður kosinn forseti
Bandarikjanna, er það ætlun
mín, sem persónulegur vinur
hans, að leita aðstoðar hans í
Trebholt-málinu."
„Fangelsun er versta hegn-
ing sem tilfinningalega séð,
er hægt að gera nokkrum
manni. Sérstaklega þegar
menn eru fangelsaðir vegna
skoðana sinna,“ segir
Theodorakis og talar af bit-
urri reynslu.
Tónlist Theodorakis var
bönnuð i sjö ár í Grikklandi
meðan herforingjastjórnin
sat við völd. Hún er nú eins
og þá þekkt um víða veröld,
og þá ekki eingöngu pólitísk-
ir söngvar, heldur einnig
margar sinfóníur hans.
Theodorakis segir að tónlist
og öll listsköpun sé stór
hluti í frjálsu og lýðræðis-
Núna er Mikis Theodorakis aö vinna að þremurmálefnum: nr. 1 er aó reyna aö breyta menntakerfinu i Evrópu,
mr. 2 aö ný tegund menningar brúi biliö milli þess sem kallað er æöri menning og þjóðleg menning, nr. 3 aö
vinnudagur fólks verði 4 klukkustundir á dag.
legu þjóöfélagi.
„Ég var fimmtán ára þegar
ég heyrði 9. simfóníu Beet-
hovens i fyrsta sinn, það
breytti lífi minu, list í hvaða
formi sem er fjallar oftast um
baráttu hins góða gegn hinu
illa. Þaö er listin sem gerir
okkur mannleg, án hennar
værum við dýr.“
Aö minum dómi erTreholt saklaus, hann er heitur föðurlandsvinur, sem
taldi sig vera að gera föðurlandi sinu gagn.
„Ég er nú að leita svara við
því, af hverju þeir eru ekki
fleiri, sem njóta tónlistar,
söngva, bóka og yfirleitt allra
lista. Hvað lesa menn í dag?
Mest lítið. Á hvað horfa menn
í sjónvarpi? Dallas! Mín skoð-
un á þessu er sú, að það sé
þetta neyslukapphlaup sem
er aðalorsökin."
„Þessi þróun leiðir til
„neysludrauma" og hió
mannlega lýtur í lægra haldi.
Það er hiö mannlega og
mannelskan, sem kemur okk-
ur í æðra veldi. Góð bók, góð
kvikmynd, leikhús, hljómleik-
ar, nótt með ástinni sinni,
eða fallegt landslag."
„Vandamálið er tímaskort-
ur, alltof fáar fristundir. Allt
snýst um vinnuna — þar
ásaka ég menntunarkerfið,
mest áhersla virðist lögð á
það, að gera fólk að einskon-
ar vélmennum sem vinna eft-
irákveðnu prógrammi.
MENNING FRIÐARINS
„Fyrir nokkrum mánuðum
sendi Mikis Theodorakis frá
sér opin bréf um „Menningu
Friðarins", þar leggur hann
áherslu á þrjú grundvallar-
atriði: Að menntunarkerfi i
Evrópu verði umbreytt, að ný
tegund menningar komi til
meö að brúa bilið milli þjóð-
Iegrar menningar og „æðri“
menningar og að komið verði
á fjögurra klukkustunda
vinnudegi."
„Menn mega ekki halda að
ég líti á mig sem Marx eða
að ég sé að kasta fram mark-
lausum lausnum. Það hljóm-
ar kannski eins og brandari
fyrir nútímamanninn að tala •
um fjögurra stunda vinnudag,
eftir 20 ár verður það raun-
sætt. Hafa menn gleymt því
að einu sinni var vinnudagur-
inn 16 klukkustundir?"
„Þekkja ekki flestir þá út-
hvíldu og afslöppuðu tilfinn-
ingu sem kemur yfir mann
eftir yndislegan listviðburð?
Þekkja ekki líka flestir tóma
hausinn eins og heilaþveg-
inn, eftir langan vinnudag á
stressandi vinnustað? Og
hvað gera menn þá? Setjast
við sjónvarpið og horfa á for-
heimskandi þætti eins og
Dallas!"
Theodorakis hefur sagt að
Grikkland undir stjórn Papan-
dreous sitji nú uppi með enn
meiri eiginhagsmunamenn
og harðstjóra en í tíð herfor-
ingjastjórnarinnar. Það var
meðal annars vegna þessa,
að hann sagði þingmennsku
sinni lausri.
Mikis Theodorakis telur
sig ekki vera pólitíkus, tón-
skáld eða frelsishetju. Hann
segir: „Ég er óöruggur, hugs-
andi og órólegur maður, en
ég er afskaplega þakklátur
fyrir lífið. Ég er mjög upptek-
inn af börnum mínum og
barnabörnum, en velti fyrir
mér framtíð þeirra í þessum
heirni."
(Det fri Aktuelt)