Alþýðublaðið - 13.12.1988, Side 8

Þriðjudagur 13. desember 1988
Endurvinnsla einnota umbúða
„Ekki einnota átaka
segir Jón Sigurðsson iðnaðarráðherra
Endurvinnsla áldósa og
annarra einnota umbúða hef-
ur veriö mjög í brennidepli
undanfarið. Sýnt er að koma
bjórsins á markað hérlendis
muni auka enn á þetta vanda-
mál sem er þó ærið fyrir, og
nauðsyn er til að lausn á
þessu máli finnist sem fyrst.
Landssamtök skáta hafa boð-
ið fram aðstoð sina viö aö
safna dósum, sem þeir vilja
siðan pressa og selja í end-
urvinnslu erlendis. Slikt fram-
tak er vitanlega mjög virðing-
arvert, en þó er nokkur vafi á
að það myndi nægja til að
anna þörfinni á eyðingu ein-
nota umbúða. Iðnaðarráð-
herra telur að sérstakt fyrir-
tæki með ríkisaðild sem ynni
að endurvinnslu áldósa sé
ákjósanlegasta lausnin í
þessu tilviki.
Iðnaðarráðherra hefur hald-
ið fund með gosdrykkjafram-
leiðendum um þetta vanda-
mál sem fylgir því aó áldós-
irnar eru í þann mund að
leysa flöskurnar af hólmi.
Framleiðendur drykkjavara í
áldósum eru sammála um
brýna nauðsyn þess að losna
við þennan úrgang, og einnig
mjög hlynntir þátttöku í fyrir-
tæki sem sæi um endur-
vinnslu áls og þar sem ríkið
væri einn aðilinn að því sam-
starfi.
FYRIRTÆKIN STOFNI
MEÐ SÉR FÉLAG
„Við höfum verið að athuga
það í iönaöarráðuneytinu um
nokkurt skeið, hér hefur m.a.
verið að störfum s.k. endur-
vinnslunefnd sem þegar hef-
ur skilað áliti um endur-
vinnslu á álúrgangi öðrum en
þessum umbúðum. Ég hef nú
ákveðið að reyna að stofna til
félags um endurheimtu á ál-
dósum, og hélt á fimmtudag-
inn í síðustu viku fund með
nokkrum aðilum sem gætu
hugsanlega orðið aðilar að
slíku félagi. Það eru ölgerðir
og gosdrykkjaverksmiðjur. Ég
býst reyndar við að ég myndi
athuga með álfélagið, og ein-
hverja fleiri. Þarna kallaði ég
líka til fulltrúa náttúruverrid-
arráðs” sagði Jón Sigurðs-
son iðnaðaráðherra ( samtali
við Alþýðublaðið í gær. Jón
sagði að hann hefði mestan
augastað á að stofna félag
að sænskri fyrirmynd sem
safnar dósunum þannig að
hver sem kæmi með tóma ál-
dós fengi fyrir það sérstakt
gjald, sem væri fjármagnað
af skilagjaldi sem bætt væri
ofan á verð vörunnar.
Aðspurður sagði Jón að þá
yróu væntanlega settar upp
áérstakar söfnunarstöðva og
sjálfsalar sumsstaðar, þar
sem sá sem legði inn dósir
fengi kvittun fyrir fjölda
þeirra og fyrir það peninga.
Endurgreiðslur færu þá
hugsanlega einnig fram á
fjölförnum verslunarstöðum,
og þar verði stöðvar sem
tækju við dósunum. „Þetta er
mjög mikilvægt aö mínu áliti,
eins og ástandið er þvi það
er mikið af gosdrykkjum og
óáfengu öli í þessum dósum
núna, og svo bætast við tugir
milljóna dósa á næsta ári að
öllum likindum. Landið má
ekki við þvi að taka vió þeim
ófögnuði ef hann dreifist út
um allt” sagði Jón.
Gert er ráð fyrir því i verð-
lagningunni á hinu áfenga öli
að skilagjald fyrir dós verði á
bilinu 5-10 kr. og er sala hans
að sjálfsögðu stærsta viðbót-
in við umbúðir af þessu tagi
á markaðinum. Jón .sagði að
endurheimta umbúða væri að
sjálfsögðu mun víðtækara en
eingöngu endurheimta ál-
dósa utan um bjór og gos,
því alls kyns plastumbúðir og
mjólkurumbúðir væru í notk-
un sem fullkomin ástæða
væri til að hugleiða hvernig
hægt væri að endurheimta
inn í hringrás framleiðslunn-
ar, og það væri meðal annars
verkefni þessarar endur-
vinnslunefndar. „En af því að
álbrúsa- og dósamáliö er svo
stórt eitt sér og af þvi að það
verður svo mikil breyting sem
fylgja hættur á náttúruspjöll-
um vil ég taka þaö út úr og
stofna sérstaklega til ein-
hvers viðbúnaðar við því”
sagði Jón.
ÁLFÉLAGIÐ INNI í MYNDINNI
Þau tæki sem verið er að
athuga í þessu sambandi eru
til þess að pressa dósirnar
saman þannig að lítið fari
fyrir þeim. Þá eru á þeim lit-
arefni og umbúðarleifar sem
þarf að eyða til þess að gera
málminn tæran aftur. Iðnað-
arráðherra sagði að það væru
endurvinnsluverksmiðjur í ná-
grannalöndunum sem leysa
þetta mál, og sagði ráðherr-
ann að það yrði eitt af því
sem litið yrði til þegar að
lengra væri horft, hvort þess
sé kostur að koma fyrir end-
urvinnslubræðslu hér á landi.
„Þess vegna vil ég fá álfélag-
ið inn í þetta. Það eru ágætar
fyrirmyndir um þetta í ýms-
um fylkjum I Bandaríkjunum
þar sem svona kerfi eru rekin
með góðum árangri, en fyrst
og fremst mun ég líta til
reynslu þeirra í Svíariki.
Þarna er auðvitað verið að
virkja í senn vilja fólks til
þess aö halda landinu hreinu
og góðgerðafélög og ein-
staklinga til að hafa nokkuð
fyrir snúð sinn. Ég held skila-
dagagjald muni þegartil
lengdar lætur vera það sem
tryggir það að þegar til
lengdar að þetta detti ekki
niður og verði svona ein-
gangsfyrirbæri, að það verði
ekki einnota átak til þess að
safna einnota umbúöum,
heldur að þarna sé eitthvað
sem er varanlegt og viðheld-
ur viljanum og áhuganum til
þess aö hirða þetta og endur-
heimta” sagöi Jón.
Viðræður um sérstakt fyrir-
tæki sem sæi um endur-
heimtu og endurvinnslu áls
eru enn á frumstigi, Jón von-
ast til þess að geta hrundið
málinu í framkvæmd í byrjun
næsta árs. Það sem mestu
máli skipti væri að koma upp
góðu skipulagi, og finna til
þess fé og áhugaaðila.
Varðandi tilboð Landssam-
taka skáta sagði Jón að það
væri auðvitað þakkarvert og
lofsvert að skátahreyfingin
skuli vilja taka þátt í land-
hreinsun af þessu tagi, og
kvaðst hann vona að þaó
fyndist eitthvað samstarfs-
form sem virkjaði þann
áhuga þeirra.
FRAMLEIÐENDURNIR
REIÐUBÚNIR ...
Gosdrykkjaframleiðendur
taka mjög jákvætt í þá hug-
mynd að standa að félagi
sem sæi um endurvinnslu ál-
umbúða. Þeim finnst þó eng-
in sanngirni í því að einungis
þeir verði látnir bæta skila-
gjaldi ofan á drykkjarumbúðir
sínar þar sem þeir eiga ekki
neinna raunverulegra hags-
muna að gæta í endurheimtu
áldósa. í því máli yrði eitt yfir
alla að ganga sem selja vöru
sína í einnota umbúðum, úr
hvaða efni sem er.
„Ef það er skynsamlega að
þessu farið höfum við ekkert
á móti því að skilagjaldi verði
bætt ofan á verðið; ef það er
Gosdrykkjafram-
leiðendur eru ekki
sáttir við það að ál-
dósir verði teknar
út úr endurvinnslu-
áætlunum um ein-
nota umbúðir.
eitthvað "system i galskabet”
eins og danskurinn segir”
sagði Jóhannes Tómasson
forstjóri Ölgerðar Egils
Skallagrímssonar. Jóhannes
sagði að þetta væri allt á um-
ræðustigi en að þeir væru
mjög jákvæðir fyrir slíku
samstarfi.
... EF ALLIR VERÐA MEÐ
„Við höfum tekið fullan
þátt í viðræðunum um endur-
vinnslu drykkjarumbúða. Viö
erum alveg tilbúin í slíkt
samstarf, og langar til þess
að taka þátt í hvers konar
samvinnu sem verður um
endurvinnslu” sagði Jón
Scheving Thorsteinsson
framleiðslustjóri Sólar hf.
Jón sagöi að e.t.v. væru skila-
gjöld eina ráðið til þess að
þetta átak heppnaðist sem
skyldi, en aðalatriðið væri
það að öll fyrirtækin myndu
standa saman i þessu. Jón
kvaðst þó vera alfarið á móti
því að skilagjöldin myndu
renna til einhverra óviðkom-
andi aðila, heldur ættu þau
alfarið að renna til þeirra sem
að þessu stæðu. Það væri
svo aftur borðleggjandi að
aðrir aðilar yrðu einnig að
koma inn í þetta samstarf,
eins og t.d mjólkuriðnaður-
inn, þvl þær umbúðir væru
vitanlega jafn náttúruspill-
andi og aðrar, hvaða nafni
sem þær nefndust.
„Við sjáum það að eitthvað
verður að gerast i þessu
máli, og við viljum framfylgja
hinu s.k. sænska kerfi: Það
verði bara stofnað hérna fyrir-
tæki sem sér um að safna
þessum dósum saman, og
kostnaðurinn af þessu verði í
formi skilagjalds. Síðan verð-
ur þessu safnað saman, og
þegar búið er að pressa þetta
verði þetta sent út í dósum
til Svíþjóðar í endurvinnslu”
sagði Ragnar Birgisson for-
stjóri Sanitas hf. Ragnar
sagði að það væri engin
lausn að setja eingöngu
skilagjald á áldósir, heldur
yrði að setja slíkt gjald á all-
ar einnota umbúðir. „Glerin
skiluðu sér mjög vel, en það
er nú eiginlega hætt núna.
En glerin urðum við lika að fá
til þess að halda okkar fram-
leiðslu gangandi, þannig að
við sáum um að glerin skil-
uðu sér. Við þurfum hins-
vegar ekkert á áldósunum að
halda, þannig að þetta er
kannski ekkert alveg skilvirkt.
Skilagjald er bara ein leið, en
ekki endilega sú eina rétta.
Bretar eru ekki með neitt
skilagjald, en hafa gott
hreinsunarkerfi. Það má þó
segja að þetta sé mjög eðli-
leg leið” sagði Ragnar. Hann
taldi að gosdrykkjaframleið-
endur yrðu að eiga aðild að
slíku fyrirtæki, en til þess að
það gæti gengið yrði að fá
sem flesta inn í það og þá
einnig ríkisvaldið. „Það sem
við erum hinsvegar alfarið á
móti er að það sé pikkuö út
ein tegund af áldósum og
sett skilagjald á hana og allt
annað látið eiga sig. Það er
hreint misræmi og miðstýr-
ing sem er fólgið í slíku. Það
á að láta eitt yfir alla ganga”
sagði Ragnar að lokum.
- S.Ó.