Alþýðublaðið - 28.12.1988, Blaðsíða 7

Miövikudagur 28. desember 1988
7
UTLÖND
Umsjón:
Ingibjörg
Blaðamaður Arbeiderbladet spurði
ungan mann í Brazov, nœst stœrstu
borg í Rúmeníu, hvað vœri það besta
sem hann gœti sagt um Nicolae
Ceausescu, hinn sjötuga einvald. „Það
besta? Að hann sé geðveikur, því það
er þó hægt að afsaka þá sem eru
haldnir sjúkdómi“, sagði hann eftir
nokkra umhugsun. Síðan glotti ungi
maðurinn og sagði: „Þar fyrir utan
hljóta nú að vera einhver takmörk
fyrir því, sem þú getur birt í blaðinu
þínu!“
„Til aö gera tilraun tii að skil-
greina ástandið, segi ég
hreint út, að forsetinn hafi
sagt þjóðinni strið á hendur.
Hann neytir allra bragða til
þess að kúga okkur og niður-
lægja þetta kalla ég sjúkt“.
Viðmælandi blaðamanns í
Brazov segir það, sem flestir
íbúar landsins segja. Hinum
24 milljónum íbúa Búlgaríu,
finnst sú pólitík sem forset-
inn rekur, vera geðveikisleg
og auðmýkjandi. Hún ber og
einnig merki ráðaleysis: mat-
arskortur, sultur, skömmtun
og endalausar biðraðir, niður-
bældar manneskjur, flótti frá
heimilum, manndráp og fólk
sem blátt áfram „hverfur".
Það er kaldhæðnislegt, að
það skuli vera eymdarlíf í
landi sem á yfir að ráða ein-
hverjum mestu landbúnaðar-
héruðum í þessum heims-
hluta.
„Það er geðveikislegt að
forsetinn virðist vera í striði
án þess að vita hver and-
stæöingurinn er. Andstæð-
ingurinn er uppgjöf stjórn-
enda landsins" viðmælandi
blaðamanns hristir höfuðið,
setur fingur á gagnaugað og
snýr honum i hring.
Um árið 1970, var Nicolae
Ceausescu uppáhald vest-
rænna leiðtoga af ýmsum
ástæðum. Hann var maður-
inn sem tók ekki þátt í for-
dæmingu austantjaldslanda,
á Israel vegna sexdaga
stríðsins árið 1967. Hann var
maðurinn sem fordæmdi inn-
rásina í Tékkoslovakíu árið
1968. Hann tók upp samband
við Kína og rak yfir höfuð
sjálfstæða utanríkispólitík.
Var forseti Rúmeníu eigin-
lega kommúnisti?
Nú fóru að birtast ýmis
einkenni um stríð gegn
almenningi í landinu og
menn fóru að efast um að
hann ætti skilið að vera
nefndur „kommúnistískur
mannvinur" eins og stundum
var gert.
Vegna gerða sinna og þá
um leið aðgerðaleysis er for-
seti Rúmeniu kominn á bekk
með harðstjórum tuttugustu
aldarinnar. Hann hefur sagt
að „i sögunni er það fram-
leiðslan sem skiptir máli,
ekki neyslan“.
Nu er markmið forsetans,
að 8000 þorp skuli „lögð nið-
ur“ kerfisbundið. Menningar-
leg og þjóöleg verðmæti og
arfur ungverskra og þýskra
minnihlutahóþa á að upp-
ræta og fólkið heldur áfram
að svelta.
Menn þræla frá morgni til
kvölds, en fá lítið sem ekkert
fyrir snúð sinn. Læknir á
sjúkrahúsi, rétt utan við Cluj,
sem er þriðja stærsta borg
Rúmeníu, segir svo frá: „í
gær voru mér greidd launin
mín í læknaspritti — tíu lítra
af hreinu spritti fékk ég, en á
svarta markaðinum fengi ég
sem svarar launum mínum,
fyrir sprittið. Vandamálið er
svo það, að það varðar hegn-
ingu að selja spritt eins og
allt annað. Á ég aö drekka
sprittið? í þessu landi verður
maður að brjóta lög til þess
að lifa af. Ef það uppgötvast
að ég sel sprittið á svarta
markaðinum, verður ekki að-
eins sprittið gert upptækt,
heldur allt verðmætt sem ég
á. Ég gæti jafnvel verið send-
ur í hegningarbúðir. Hvernig
á miðaldra maöur að lifa,
læknismenntaður en fær
laun sín í spritti?" Læknirinn
tekur um höfuðið í ráðaleysi
sínu.
„Kóngurinn": Forsetinn og flokksleiðtoginn Ceausescu i fullum skrúða. Á bak við hann sést i hina vaidamiklu
eiginkonu hans Elena.
RéttindaEeysi
Milljónir landsmanna eru
algjörlega réttindalausir. í
Rúmeníu leitar þú ekki til
lögreglunnar, ef vinnuveitand
inn greiðir þér laun í ööru en
peningum. Einn viðmælenda
blaðamanns útskýrir: „Stað-
reyndin er að Ceausescu-
veldið hefur komið á afskap-
lega frumstæðri pólitík. Það,
að hafa góð sambönd er það
sem máli skiptir. Ef hann
þekkirekki neinn í póiitíska
kerfinu sem hefur völd og
sem vill berjast fyrir því að
hann nái rétti sínum, er það
borin von að árangur náist.
Þetta er spurning um hver, f
skjóli aðstöðu sinnar — get-
ur skipað hverjum eða
hundsað hvern. Þetta er yfir-
þyrmandi spilling.“
Nicolae Ceausescu er
toppurinn á pýramída þessa
kerfis og sá sem hefur komið
þessu kerfi á, þessvegna tal-
ar almenningur um hann sem
geðbilaðan. Forsetinn, sem
hefurverið leiðtogi landsins
frá árinu 1965, er talinn vera
haldinn krabbameini í eitlum,
en jafnvel þó hann léti af
völdum horfa menn ekki
bjartsýnir til framtíðarinnar.
Ein ástæðan fyrir því er eig-
inkona forsetans, Elena. Hún
er talin önnur valdamesta
persónan í flokknum og í rík-
isstjórninni. Önnur ástæðan
fyrir svartsýni fólksins, er
sonur hjónanna, Nicu, sem
menn telja þriðja valdamestu
persónuna i flokknum og rík-
isstjórninni.
Rúmenía er dæmigert
dæmi um kerfisbundin mis-
tök, sem virðast geta skotið
rótum í hjarta „menningar-
legrar" Evrópu.
(Arbeiderbladet.)
I STRIÐI
VIÐ
FÓLKIÐ