Alþýðublaðið - 15.02.1989, Page 5

Miðvikudagur 15. febrúar 1989
5
Benedikt Gröndal skrifar
Japan hefur á skömmum tíma orðiö annað mesta efnahags-
veldi jarðarinnar og fleiri Asíuríki fylgja i kjölfarið. Er nú full-
yrt, að „Öld Asíu“ sé að renna upp, rétt eins og tími Evrópu-
bandalagsins nálgast.
islendingar hafa brugðist fljótt við og komið á mikilli versl-
un, aðallega við Japan. Við seljum um 10% útflutningsins og
kaupum um 15% innflutningsins frá Asíu, fyrst og fremst
Japan, en einnig Taiwan, Suður-Kóreu og fleiri löndum. Inn-
flutningur er mikill frá Nýja-Sjálandi og Ástralíu, þar sem búa
3—5.000 íslendingar. í heild er þetta verslun fyrir 10—15
milljarða.
Asíu-Kyrrahafssvæðið er fjórð-
ungur jarðar með l.500 milljónir
íbúa. Þar eru miklar menningar-
þjóðir, sem standa á gömlum merg,
stóðu tæknilega fremstar á jörðinni
um það bil, sem ísland var byggt.
Þarna verða miklir markaðir, til
dæmis fyrir fiskitæki og -tækni í
framtíðinni, og ferðalög Islendinga
i austurveg vaxa hröðum skrefum.
Þarna geta íslendingar fengið fjár-
magn til uppbyggingar og þarna
kaupa þeir 60% af bílum sínum.
Getur samband við þennan heim
ekki minna verið en einn ferða-
sendiherra, en jafnvel þar eru ráða-
menn nú að skera niður við trog.
Hlutverk heimasendiherra í
Asíu-Kyrrahafslöndum
Enda þótt langmestum tíma hafi
verið varið í markaðsstörf er það
aðeins hluti af stærra verkefni: Að
móta samskipti Islendinga við
Asíu-Kyrrahafssvæðið, sem er að
verða ráðandi afl í efnahagsmálum
jarðarinnar.
Eins og breska heimsveldið var
ráðandi á 19. öld og Bandaríkin á
þeirri 20. er spáð að Asíu-Kyrra-
hafssvæðið verði ráðandi á 21. öld.
Japan eitt er þegar orðin fjórða
mesta viðskiptaþjóð íslendinga, og
fylgja á eftir mannleg og menning-
arleg tengsl.
í litlum heimi, sem reynir að
tryggja frið og koma samskiptum
ríkja skipulega fyrir i alþjóða stofn-
unum, skipta pólitísk sambönd
miklu máli. Dæmi: Suður-Kórea
talar við íslendinga um aðild að
OECD, af því að íslenskur ráðherra
Benedikt Gröndal sendiherra ræðir við II Peng forsætisráðherra Kina i Bejing.
Hjónin Heidi og Benedikt Gröndal ræða við George Bush forseta
Bandaríkjanna i sendiráði Bandarikjanna í Stokkhólmi.
er þar formaður í ár. Indónesar og
íslendingar vinna saman gegn víg-
búnaði i höfunum innan SÞ. íslend-
ingar og Japanir standa saman í
hvalamálum. Ástraliumenn biðja
um samstarf til að vinna gegn inn-
flutningshöftum. Kínverjar
ástunda góða sambúð með tíðum
heimsóknum til Islands. Japanir
eru meðeigendur stóriðju á íslandi
og íslendingar vilja fá meira fjár-
magn. Þannig mætti lengi telja.
Hundruð íslendinga eru búsett í
Ástralíu og megi dæma eftir fyrir-
spurnum til sendiráðsins er hér
mikill áhugi á landi andfætling-
anna. Ferðamenn fara í vaxandi
straumi til Asíu, mest til Thailands.
Farþegaflug milli íslands og Japan
er á næsta leiti, fragtflug hafið.
Niðurstöður
Fyrstu niðurstöður sendiherra
um, hvað íslendingar þurfi að gera
til að styrkja samband sitt við þenn-
an mikla nýja markað, eru þessar:
1. Setja upp sendiráð í Japan.
2. Gera sérstakt átak til að fá fleiri
Islendinga til að læra tungumál
Asíu, fyrst og fremst japönsku og
kínverskp.
3. Geraátaktilaðdreifaupplýsing-
• Nýlega voru 50 ár liðin síðan Benedikt Gröndal skrifaði fyrstu
greinar sínar í Alþýðublaðið. Hann var þá 14 ára og samdi frétta-
pistla um frjálsar íþróttir. í framhaldi af því varð hann blaðamað-
ur, fréttastjóri og pólitlskur ritstjóri og hafði alla tíð náið sam-
starf við blaðið sem alþingismaður, ráðherra og formaður Al-
þýðuflokksins 1974—80.
Benedikt hætti þátttöku í pólitík 1982 og gerðist sendiherra í
Stokkhólmi, þar sem hann sat fimm ár. í lok 1987 flutti hann aftur
heim og varð sendiherra íslands í Kína, Kóreu, Japan, Thailandi,
Indónesíu og Ástralíu með aðsetri í Reykjavík, svokallaður
heimasendiherra.
í meðfylgjandi frásögn segir Benedikt frá því, hvaða þýðingu
þetta sendiherrastarf í Austurlöndum hefur fyrir ísland.
"TóÁ

arilum um ísland í bókasöfn og
skóla í Asíu-Kyrrahafslöndum.
Gefa út upplýsingarit á tungumál-
um þessara landa.
4. Hvetja og aðstoða þá háskóla,
sem kenna íslensku (í Ástralíu og
Japan). Stofna kennarastöðu í
austurlandamálum við Háskóla ís-
lands, ef unnt er í samvinnu við
Japani.
5. Stuðla að beinu farþegaflugi og
vinna að gagnkvæmum straumi
ferðamanna. Japanir eru miklir
ferðamenn og mætti fá meira af
þeim til íslands.
Viðskiptin veigamest
Útflutningur íslenskra afurða
hefur verið veigamesta verkefni
sendiherra í embættisferðum og
heima. Urn það cr i stuttu máli eftir-
farandi að segja úr síðustu ferð:
Japan: Rætt hefur verið við
innflytjendur fisks og fengnar
ábendingar um, hvernig bæta megi
sölustarfið. Þótti þeim skorta upp-
lýsingastreymi til íslands og meira
átak til að selja fleiri sjávarafurðir
en þær, sem fyrst komu, þrátt fyrir
mikinn dugnað. Sendar voru heim
upplýsingar um fiskflutninga til
Japan með flugvélum.
Fyrir utan fisk, kísilgúr o.fl. ætti
að vera markaður í Japan fyrir vél-
ar og tæki til veiða og vinnslu, og
var gerð undirbúningskönnun á
því.
Heimsótt var umboðsfyrirtæki
fyrir íslenskar ullarvörur o.fl. Loks
var rætt um viðskipti við utanríkis-
ráðuneytið, sem lýsti yfir, að jap-
anska stjórnin væri ánægð með
innflutninginn frá íslandi og vænti
þess að hann héldi áfram að aukast.
Mörg önnur mál voru athuguð í
Japan, flugsantgöngur, hvalveiðar,
jarðhitamál, ferðamennska og
fleira. Menningarsamband er lítið
en vaxandi og þarf a§ auka það. ís-
lendinga skortir lleira fólk, sem tal-
ar japönsku, og þyrfti að gera sér-
stakar ráðstafanir til að ráða bót á
því.
Kina: Viðskipti við Kínverja eru
annar handleggur. Þeir eru þriðja
mesta fiskveiðiþjóð á jörðinni með
um 8 milljónir lesta, sem fara nær
allar til eigin neyslu. Veiðar og
vinnsla eru að mestu frumstæð
hvað tækjakost snertir. Hlýtur
þeim smám saman næstu áratugi að
verða komið í nútimalegt horf, og
myndast þá mikill markaður fyrir
tæki og tækni, þar sem íslendingar
gætu fengið veruleg verkefni. Þess
vegna er rétt að fylgjast með fisk-
veiðimálum í Kína og efnahagsmál-
um þar almennt.
Allmikill jarðhiti er í landinu og
Uefur verið nokkurt samstarf við
Kínverja á því sviði. Orkuráðherrar
beggja ríkja hafa heimsótt hitt, og
fór Friðrik Sophusson iðnaðarráð-
herra i heimsókn vorið 1988. Vís-
indamenn hafa einnig verið eystra
o'g liggja fyrir verkcfni, sem Kín-
verjar hafa áhuga á. En þá skortir
gjaldeyri og við getum ekki fjár-
magnað rannsóknir og hitaveitur. Á
þessu sviði eru miklir möguleikar,
en bíða hagstæðari efnahags-
ástands.
Suður-Kórea er 7. mesta fisk-
veiðiþjóðin með 3 milljónir lesta í
afla. Þar eru miklir möguleikar á
fisksölu, og ræddi sendiherra við
æðstu menn sjávarútvegsmála, sem
telja að innilutningur fiskafurða
muni aukast næstu ár. Einnig var
rætt við nokkur stórútgerðarfyrir-
tæki, sent höfðu jafnvel keypt ís-
lenskan fisk frá Japan ti! vinnslu.
Sendiherra aflaði upplýsinga um
yfir 100 útgerðar- og fiskvinnslu-
fyrirtæki, sem kunna að vilja flytja
inn fisk, og sendi íslenskum aðil-
uni, sem selja sjávarafurðir á Asíu-
markaði.
. Sendiherra fann fyrirtæki, sem