Alþýðublaðið - 19.04.1989, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 19. apríl 1989
3
FRÉTTASKÝRING
Samningur ríkisins og lífevrissióðanna:
Vextir reiknaðir eftir á
Vaxtalækkun virðist ekki tryggð með þessum
samningum þvi vextir eru ákveðnir eftirá. Allt
veltur á þvi að ríkisstjórninni takist aö ná mark-
miðum sinum i vaxta- og peningamálum. Lans-
kjaravisitalan ákveðin fyrir dómstólum.
EFTIR KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
í gær voru undirritaðir
samningar milli ríkisins og
samtaka lífeyrissjóðanna
um kjör á skuldabréfum
Húsnæðisstofnunar ríkis-
ins til loka þessa árs. Með
þessu samkomulagi er séð
fyrir endann á löngu og
erfiðu karpi deiluaðila
undanfarnar vikur og
mánuði.
Helstu atriðum sam-
komulagsins má skipta í
fimm liði; I fyrsta lagi vext-
ir á skuldabréfum með inn-
lendri verðtryggingu fara í
6% strax og í 5% i júlí. í
öðru lagi miðast hluti
skuldabréfakaupanna við
gengistryggingu og erlenda
nafnvexti sem fela í sér um
5%. raunvexti. í þriðja lagi
verða skuldabréf verð-
tryggð með núgildandi
lánskjaravísitölu. I fjórða
lagi verða vextir leiðréttir í
janúar nk. í ljósi þeirrar
vaxtaþróunar sem verður á
næstu mánuðum og í
fimmta lagi er það upp-
hæðin, en skuldabréfa-
kaup sjóðanna eru frá
apríl til desember 1989
áætluð um 7 milljarðar
króna. Einnig má nefna að
skuldabréfin eru framsals-
hæf sem er nýmæli.
Vaxtalækkunin
Það sem hvað harðast
var deilt um voru vextirnir.
Ríkisstjórnin hefur að
markmiði að lækka vexti í
landinu og hefur verið
þeirrar skoðunar að lækk-
un vaxta á skuldabréfum
Húsnæðisstofnunar væri
ein leið að því markmiði.
Verkamannasambandið
fór fram á sérfræðiálit á
þessu, hvort lækkun þess-
ara vaxta hefði áhrif á al-
mennt vaxtastig. í því áliti,
sem birt var í fyrradag,
kemur fram að svo er að
öllum líkindum ekki. það
er því vafasamt að ríkis-
stjórnin nái markmiðum
sínum með þessari sam-
þykkt við lífeyrissjóðina.
Ekki síst þegar tillit er tek-
ið til þess að þrátt fyrir að
vextir með innlendri við-
miðun séu ákvarðaðir
5-6% samkvæmt sam-
komulaginu, þá eru það
bara viðmiðunartölur.
Vextirnir verða leiðréttir í
janúar, hafi þróunin ekki
verið sú sem ríkisstjórnin
Ieggur allt sitt á að hún
verði. í samtali sem Al-
þýðublaðið átti við Hrafn
Magnússon, framkvæmda-
stjóra Samtaka almennra
lífeyrissjóða, kom fram að
ef þessi regla hefði gilt í
fyrra hefðu sjóðirnir feng-
ið miklu hærri vexti en þeir
fengu í raun. Að auki getur
ríkisstjórnin ekki lækkað
vexti á skuldabréfum ríkis-
sjóðs niður í 5% og sagt líf-
eyrissjóðunum að fylgja á
eftir vegna þess að til þess
að sú lækkun hafi áhrif á
endurskoðunarákvæðið
þarf ríkissjóður að selja
a.m.k. 50% af sinum bréf-
unr á því verði. Ólíklegt er
talið að nokkur kaupi bréf-
in á þeim kjörum ef aðrir
vextir eru þá hærri.
Vaxtalækkunin lífeyris-
sjóðanna byggir semsagt á
því að ríkisstjórnin nái því
heildarmarkmiði að lækka
almenna vexti. Að öðrum
kosti hrynur allt heila kerf-
ið og leiðréttingin tekur
gildi í janúar á næsta ári.
Erlend viðmiðun
Lífeyrissjóðunum er
ætlað að kaupa skuldabréf
af Húsnæðisstofnun með
erlendri gengisviðmiðun,
svokallaðri ECU viðmið-
un. Nafnvextir skuldabréf-
anna eru sem stendur rétt
rúm 9%. Lífeyrissjóðun-
um er ætlað að kaupa slík
bréf fyrir 15% að lágmarki
ráðstöfunarfjár síns en há-
inark 40%. Vextir af þess-
um bréfum eru sennilegast
lægri sem stendur en af
innlendu viðmiðuninni.
Miðað er við verðbólgu í
Efnhagsbandalagslöndun-
um í ár (31/2-4%) og ób-
reytt raungengi krónunnar.
Þannig á þetta að samsvara
5% raunvöxtum. Með
þessu telur ríkisstjórnin sig
hafa náð þessum hluta nið-
ur í það vaxtastig sem hún
vill, þ.e. 5%.
Strax verður að setja
spurningamerki við
óbreyitraungengi. Margir
telja að gengið sé í raun
þegar fallið og Hrafn
Magnússon sagði við Al-
þýðublaðið að forvitnilegt
væri að sjá livað stjórnar-
menn lífeyrissjóðanna gera
í þessu, hvort þeir kaupi
strax bréf með erlendri við-
miðun og reyni að hagnast
á gengisfellingu sem marg-
ir telja óumflýjanlega.
Nokkrir ráðherrar hafa
reyndar þegar boðað geng-
issig.
Lánskjaravísitalan
Lánskjaravísitalan var
viðkvæmasta atriðið í
samningunum. Hrafn
Magnússon segir það verða
ákveðið öðru hvoru megin
við helgina hver lifeyris-
sjóðanna fer i mál við Hús-
næðisstofnun út af nýju
lánskjaravísilölunni.
I samningnuin er miðað
við þá lánskjaravísitölu
sem er i gildi á þeim
skuldabréfum sem gefin
verða út i janúar 1990.
Fyrsti gjalddagi þeirra
skuldabréfa verður I. júlí
1991 og þá ciga dómsstólar
að liafa skorið úr um það
hvaða lánskjaravísitala er í
gildi. Gert er ráð fyrir að
undirréttur felli sinn dóm í
haust og hæstiréttur fyrir
árslok 1990. Þannig verður
ljóst hvaða lánskjaravísi-
tala er í gildi áður en kemur
til afborgana af skulda-
bréfunum. Það er því Ijóst
að enginn veit hvaða vísi-
tala er i gildi, ríkið gat ekki
beygt lífeyrissjóðina undir
þá nýju og sjóðirnir gátu
ekki samið um þá gömlu.
Þessvegna er beðið eftir
dómsstólum.
Niðurstaðan
Ríkisstjórnin mun selja
skuldabréf á 6.8 og 7% út
þennan mánuð. Síðan er
meiningin að lækka þau i
5%. Geti ríkissjóður selt
bréfin með þeim vöxtum
lækka lífeyrissjóðirnir sina
vexti að sama skapi. í áð-
urnenldri álitsgerð sem
gerð var um áhrif vaxta
skuldabréfa húsnæðis-
stofnunar kemur það fram
að vegna þess að hér er um
skyldukaup að ræða þá sé
alls ekki víst að þetta hafi
nein áhrif á almenna vexti.
Þarna er því allt i óvissu.
Engin niðurstaða er í
lánskjaravisitölumálinu, í
því er beðið eftir dómsstól-
um. Gengistryggingin er
ótrygg því endanlegir raun-
vextir bréfa sem keypt eru
með erlendri viðmiðun eru
m.a. miðuð við raungengi
islensku krónunnar. Þá til
langs tíma og þetta er auð-
vitað spurning um það
hvernig gengisþróun verð-
ur næstu árin. Raunvext-
irnir eru fastir á hverju
bréfi sem er til 15 ára.
Lífeyrissjóðirnir eru
hæstánægðir, þeir náðu
öllu sínu fram nema láns-
kjaravísitölunni. Spurn-
ingin er hvort ríkið hafi
ekki leikiðafsér. Allt bygg-
ir á því að rikisstjórnin nái
markmiðum sínum í pen-
ingamálum og takist að
lækka almenna vexti. Um
það verður framtíðin að
skera úr uni.
Benedikt Davíðsson, stjórnarformaður Sambands almennra lifeyrissjóða, og Ólafur Ragnar
Grimsson fjármálaráðherra, skrifa undir samninga ríkisins og lífeyrissjóöanna um skulda-
bréfakaup þeirra siðarnefndu á skuldabréfum Húsnæðisstofnunar. Samningurinn vekur
ýmsar spurningar en báöir aðilar virtust una glaðir viö sitt.
Viðskiptaráðherra:
Fasteignaskattar hæstir i
Bretlandi og Bandarikjunum
Bandarískt matsfyrirtœki:
Rikissjóður
hefur gott
lánstraust
Fasteignaskattar á ísiandi
eru meðal hinna hæstu sem
gerast innan OECD ríkjanna
þegar miðað er við hlutfall
þeirra af vergri þjóðafram-
leiðslu. Hlutfallið var hér á
landi 0,91%, en hlutfallið var
lægra í 16 löndum en hærra í
7 löndum.
Þetta kemur fram í svari
viðskiptaráðherra við fyrir-
spurn Hreggviðs Jónssonar
og Inga Björns Albertssonar,
frjálsyndra hægrimanna.
Það vekur athygli að fast-
eignaskattarnir eru mun
hærri í Bandaríkjunum,
Bretlandi, Kanada, Japan og
Ástralíu en hér. Almennt
ættu þessi lönd þó að teljast
draumalönd ‘frjálslyndra
hægrimanna'! Fasteigna-
skattar eru hins vegar ekki
innheimtir í Ítalíu, Portúgal
og Tyrklandi og hverfandi í
Belgíu og á Spáni. Sum lönd
innheimta að auki aðeins
fasteignaskatta af lögaðilum
en ekki einstaklingum, eins
og Ástralía, Danmörk og
Holland.
Þótt Bandaríkin og Bret-
land slái okkur við í fast-
eignasköttum eru þeir nokk-
uð háir hér á landi miðað við
þá Iitlu áherslu sem almennt
er lögð á beina skatta gagn-
vart óbeinu sköttunum.
Bandaríska matsfyrirtæk-
ið Standard & Poors tclur
ríkissjóð íslands hafa trausta
cndurgreiðslugctu á alþjóð-
legum fjármagnsmörkuð-
um, bæði til langs og
skamms tíma. Með öðruin
orðum að yfirleitt séu góðar
likur á því að ísland geti stað-
ið við þær skuldbindingar
sem landið hefur tekist á
hendur og cinungis lítil
hætta á óhagstæðri efna-
hagsþróun.
Ekki fær reyndar ríkis-
sjóður toppeinkunn hjá
matsfyrirtækinu og fá þann-
ig hin Norðurlöndin talsvert
ótvíræðari gæðastimpil og
einnig lönd eins og Belgía og
Ítalía. ísland lendir í næst
efsta flokki ásamt löndum
eins og írlandi, Spáni og Tai-
wan.
Mat á endurgreiðslugetu
til skammstíma, ef jákvætt
er, getur endurspeglast í betri
kjörum fyrir ríkissjóð á
markaði víxla sem ríkissjóð-
ur gefur út í London. Fulltrú-
ar S & P komu til landsins í
nóvember sl. og ræddu við
starfsmenn fjármálaráðu-
neytis, Seðlabankans og
Þjóðhagsstofnunar, en hér
hafa einnig komið fulltrúar
frá matsfyrirtækinu Moodys
Investor Services og er niður-
staðna þeirra að vænta um
næstu mánaðarmót.
A Iþýðuflokksfélag
Gardabœjar og
Bessastaðahrepps
Ný st jórn
Aðalfundur Alþýðu-
flokksfélags Garðabæjar og
Bessastaðahrepps var hald-
inn mánudaginn 6. mars í fé-
lagsheimilinu í Garðabæ. í
skýrslu formanns kom fram
að öflugt starf var hjá félag-
inu á síðastliðnu ári. Bæjar-
málaráð hélt reglulega fundi
með mörgum góðum gestum
og aligóðri þátttöku félags-
manna. Ný stjórn var kjörin
og er formaður nú Gunnar
M. Pétursson, gjaldkeri Giss-
ur Gottskálksson, ritari
Fjóla Björgvinsdóttir, vara-
formaður Erna Aradóttir og
meðstjórnandi María Gests-
dóttir. í varastjórn voru
kjörnir Reynir Harðarson og
Karl Guðlaugsson. Félagið
færir fráfarandi formanni
þökk fyrir mjög gott starf.
Flokksstarf Alþýðuflokksins í brennidepli
Flokksstjórn og formenn félaga i Alþýðuflokknum sátu fund i Flughótelinu í Keflavík á laugardag undir yfirskriftinni
„Eflum flokksstarfið". Fundurinn var vel sóttur og umræður fjörugar. A-mynd/G.T.K.