Tíminn - 22.02.1968, Qupperneq 9

FIMMTUDAGUR 22. febrúar 1968.
TIMINN
(Itgefandi: FRAMS0KNARFLOKKURINN
F'ramkvæmdastjón Krist.ián Benediktsson Kitstjórar Þórarmn
Þórarinsson (ábi Andrés Kristiánsson Jón Helgason og Indriðl
G. Þorsteinsson Fulltrú) rit.stiórnar' Tómas Karlsson Aug-
lýsingastiórl SteijigrlmuT Gisiason Ritstl.skrlfstofui i Eddu
búsinu simar 18300—18305 Skrifsofur Bankastræti 7 Ai
greiðslusimi 12323 Auglýsingasimi 19523 Aðrar skrifstofui
s£mi 18300 Áskriftargiaid kr 120 00 á mán Innanlands — f
lausasölu kt 7 00 eint - Prentsmiðjan EDDA b. t
Aðvegir borgarinnar
T - ■
Fullyrða má, að engin 90 þúsund manna borg í Evrópu
sé eins hörmulega sett um n^sstu aðvegi og Reykjavík.
Þetta er svo mikið alvörumál og hefur verið lengi, að
það er engin furða, þótt borgarstjórnaríhaldið, sem sofið
hefur á þessum verði ásamt ríkisvaldinu að minnsta
kosti í áratug, hrökkvi upp með andfælum og reyni að
breiða yfir vanza sinn með því að flytja sýndartillögur
um áskoranir á ríki og næstu bæjarfélög um að hefjast
nú handa um að' bæta aðvegi borgarinnar.
Öllum er kunnugt vandræðaástandið sem myndast
svo að segja um hverja helgi sumarsins við Elliðaárnar,
feegar mikið er um ferðir úr bænum. Þá verða bílar
stundum að bíða klukkustundum saman. Á hinum aðvegi
borgarinnar, Hafnarfjarðarveginum, er öngþveiti hvern
einasta dag, og stundum samfelld stöðuröð bíla frá
Öskjuhlíð suður í Kópavog. í fyrra var hafin gerð vegar-
ins gegnum Kópavog, en hún kostar um hundrað milljónir
króna aðeins milli Fossvogs og Kópavogslækjar. Gilti
um þetta gerður samningur við ríkið, og Kópavogsbær
verður að leggja mikið fé í þennan veg. Rétt eftir að
verkið var hafið s.l. sumar, samkvæmt þessum samningi,
reyndi ríkisstjórnin að stöðva vegagerðina og vildi fresta
henni í tvö ár, og láta Kópavogsbæ sitja með hálfunnið
verk sundur flakandi þann Þma. Því var hafnað, og ríkið
varð að standa við samning sinn. Nú virðist helzt sem
ríkið sé enn að þreifa fyrir sér um stöðvun þessa verks,
því að nú eru nær tveir mánuðir liðnir frá áramótum,
án þess að samgöngumálaráðherra hafi gefið leyfi til
að láta útboð um næsta áfanga fara fram. Þannig stendur
ríkið að þessari aðleið borgarinnar. Jón Skaftason hefur
hvað effir annað reynt að koma á varanlegri gerð Vestur
landsvegar upp á Kjalarnes með tillögum á þingi.
Yfir Elliðaár þarf að byggja mikla brú og leggja
margfaldar akreinar í Ártúnsbrekku. Einnig þarf að
leggja Reykjanesbraut um Blesugróf í Fífuhvamm og
veg þaðan á Suðurlandsbraut. Einriig er áætlaður vegur
um Fossvogsdal úr Sóleyjargötu norðaustan flugvallar
fram hjá Nauthólsvík til þess að létta umferð úr borginni.
Öll þessi verk kosta ekki tugi milljóna heldur hundruð
milljóna eða fullan milljarð. Eins og nú er, er varla nema
ein leið út úr borginni, því að Hafnarfjarðarleiðin liggur
beint í annað þéttbýli. Ef brúin yfir Elliðaár yrði ófær,
t.d. í jarðskjálfta, eru borgarbúar hreinlega lokaðir inni.
Frá sjónarmiði almannavarna, t.d. í náttúruhamförum
eða stríði, er þetta eins og sjálfhelda sem lokast. Ef hefja
þyrfti brottflutning borgarbúa í skyndi, er það með
öllu vonlaust verk eins og nú er.
En þessar ástæður þarf ekki að nefna sem forsendur
þeirrar nauðsynjar að gera nú þegar stórátak í gerð að-
vega borgarinnar. Umferðaöngþveitið á þessum leiðum
er meira en nóg hvern dag og ár og með öllu óviðunandi
vandræðaástand. Ríkið á að sjálfsögðu verulegan hlut að
þessu máli, en borgaryfirvöld hljóta þó að láta sig það
mestu skipta og reyna að knýja fram úrbætur. Á þeim
hefur borgarstjórnarmeirihlutinn sofið langa hríð. Að
vakna loks nú, eftir að hafa sofið af sér margar tillögur
minnihlutaflokkanna í borgarstjórn umliðin ár með þeim
andfælum að flytja sýndartillögu um áskorun á ríki eru
aðeins skrítilegar andfælur enn, en vonandi vaknar
íhaldið nú alveg, og ber því að fagna tillögunni. En
réttara hefði verið, að Geir borgarstjóri gengi upp í
stjórnarráð og segði nokkur vel valin orð við ráðherra
eða flytti málið á Alþingi, þar sem hann situr stundum.
Þórarinn Þórarinsson:
Heimurinn er miklu
meira en Vestur-Evrópa
Forðast verður einangrunarstefnu í utanríkisverzluninni
Tilkynnt erlendis
Erlend hliöð hiaifia orðirð fyrri
en íslenzk Möð tii þess að gkýra
firá því, að rifciissitj’árniiin hafi
áikivieð'ið að sækja uim aðild að
Fríværzliuinairband'alaigi Evrópu
(EFTA) fyriir hönd fslands.
Þatta staifar þó ekki af því, að
ísileinzk hlöð hafi viljað stingia
þessium tíðimdum undir stól, held
ur hiniu, að' B jiama Bienediíkitssiyni
forsæ t i sráðh eina þóitti tiiMýð'i-
legra að skýra fiyrr frá þessu eir-
iendiis ,em á íslanidii.
Annairs koma , þeissi tíðiindi
eikik'i neiiitt á óviart, þótt formlegia
hafi fiyrst verið skýrt frá þessu
nú. Tímiinin slkýrði frá því fyrir
'kosiniiinigacinaæ, að rílkiisstjióinnin
hefði þegar álkveðið þetta. Við-
skiptamiálanáðherrann lýsti þá
yfir því, að eikiki væri fluiguifiótur
fyrir þessu. Fyrir þá, sem til
þekkja, var þetta fullkomin stað
festing á frétt Tímans, eins og
líka er komið á daginn.
Án samráðs
Einhvierjir kuninia að hafa
gtopizt af því, að rílkiisisitjiómin
skipaði í hauist mefnd allra
fTLoikikia til að athuigia Efta-málið.
Af því miátti haldia, að ríkiisstjlárn
in ivœri ekikj búiin að taka endan-
lega ákivörðun, heldur æitlaði að
hafia samstarf um það við and-
stöðuifiiolkíkaina að finrna niðuir-
stöðú. Sliikt væri hyig'glieg vinmu-
brögð. En þvi er eJdki að heiJisa,
að ríikisstjlámiin ætli að fiara
þannig að. Hún er búin að taJca
ákvörðun, án þess að hafa um
það noJokiur samráð við stjiórnar-
ainidstöðuna.
Rótt er að sjálfsögiðu að geta
þess, að umiStóJm um aðild er
ekiki samia og að genigið sé að
öliium sJdílyrðum, sem Bfita kanm
að setjia fyrir aðiMiinmi. Það á
efitir að koma í ljiás, hvort rfkis-
stjiármdm sæíkiir máJið af sldJcu
ofiurkappi, að húm sé redðuibúim
að gamga að næstum hverju sem
er. í lenigisitu dög verður að
vænta þess, að s^o sé ektoi.
20—30 milljónir
Það vekur hins vegar gmuci-
semdir í þessu sambamdi, að
Bjiami Bem'eidiktsison viirðist ætia
að gyilia það kappsamilega. hvaða
kostir fylgi aðild að Efta. Um-
mæld hanis vdrðast j'afnivei mega
skilja svo, að aðiiid að Efita mymdd
að mildiu leyti leysa þanm vandia,
siem nú er gJiímt við í efniahags-
málunium.
Kappsaml'ega er lí'ka umnið að
því að gefia til kymma, aið hiáir
toJJar séu á öliium sjlávarafurð-
um, sem við seJjum táJ Elfto-
liandamma. Þeitta er mikáJj mis-
sJriilminigiur. JVtargit af þessum vör
um filytjum við tollfirjálst eða
miæstum tOiHflrjláJst tiá EfitaJiand-
anma. TliJ aminarra þýðingairmilk-
iJJa útfiluitnimgsviara nær Efita-
saminimigurimn akki og myndu því
tollar ekJtí hreytast n'eitt á þedm,
þótt við gemgjum í Eifita. Þetta
reyJctam flisk, fJiesitar teiguimdlir
stoelifásJcs o. s. frv. S'é miðað við
útflltuming oJckar tál Efitai'amd-
anina á árumum 1©66—67 muin
það Jcoma í ljós, að toJJaJiækikam-
ir. sem fiem'gjuist af aðild oJdkar
að Efta, myndu ekki verða miklu
meird en 20—30 miJJjióaáir. króma
á ári.
Hvert yrði endurgjaldið?
20—30 milJj. kr. emu vitamlega
nidklkur uippibæð, en hún hefur
emga únslitoþýðimgu um efnahags
máJ oikikar. Þvd er furðuliegit, að
fiomsætisraiðh. skuJi gefa í slcyn,
að aðild að Efto sé eigimJeiga
höfiuiðleiðin til að leysa efnahags
leg viandiaimiál olckar.
Þess verðu.r svo að gæta, að
þeitta yrði ekkd neim framtíð'ar-
iausci á toliiaviðSkiptuim olricar
við þessi Jönd. Flest bendir til,
að efitir örflá ár verði Effto láðið
uindir iolc. Það er a. m. k. ósJc
ailJra þeirra ríkja, sem nú enu í
Efita, að þau komist sem fiyrsit í
Efiniahagshandaia'g Evrópu, em þá
'hynfii Efita úr sögummi.
Efltir er svio að athuiga það,
hwað vi® yriðum' að gredða fyirir
þá 20—30 miill'j. króna toHiaJiæikJc
un, sem fást myndu árlega • allra
næstu ár, vegna aðildar að Efta.
Mlóti henai yrði semnifliega að
'komia miJdu meiri toltoiækkuin á
vörum, sem Efitaríkim seldu himig
að. Hvað þýðir það fyrir íslemzík-
an iðnað? Seminiiega myndu eimm
ig fýlgjia meiri eða mimni at-
vimnuréttimdi á ístandi fyrir
þegma Elfitarikijiamm'a.
Eims þarff vitaniega veJ að ait-
huiga, hvaiða áhrif aðlild að Eifto
hefiur á úitfilutning otokar til anm
arra ianda. Má í því sambandi
mimina á sitórfráðlega greim efltir
Finmiboga Guðmumdisson, er biirt-
ist í Momgumibtaðinu síðasitiiðið
hauist.
Þetta ailt þarf vel að
meta o<g gera sér grein fyrir þvi,
hviort það sé 20—30 millj. króna
virði.
Afstaðan til EBE
Frá mínu sjónarmiði hefur það
alltaf verið mikilvægara með
tilOáiti tiJ flramtíðarinmar. að ná
saimminigum við Efmahagisbamda-
Lag Evrópu en Fríverzluinarbanda
iaigi'ð. Þetto var MJca viðhorf rík-
issitjiámarkmar áður fyrr. Bfina-
hagsbandalagið verður firamtíðar
bandatogið í Vestur-Ewrópu. Sö'k
um sérásitæðna er hvers komar
aðHd ísJamds að því útilokuð, en
hiins vegar ber að steffna að
sammimgum við þaiTum viðstoipta
og tolJamiáJ. Slíkir sammdagar
miuinu tatoa sinm tíma, en það
fer samf að verða támabært að
fara að glöggva sdg á því, hveirn-
ig þedr edga að vera og að hiverjiu
beri að sitefmia.
Það væri mikið áráð, með tdi-
lniti tiJ fiyrix'huigaðra samniimga
viíð Efn ahagsbamdaiagið, eff nú
viæri ráðizt í það að leggjia niður
9endiráð ísQamds í Paxiís, eins og
ef við ætlum að ná æsJdileigum
sammin'gum við Eflniahagsbainda-
iagiið. FraJcitoar mymdu seniniiiega
liíta á það sem ú'ndirlægjuhátit
við Bandaríkin, ef við legðum
niður semdiráðið í París, eins
og nú stamda sakir. Önmiur sendi
náð mættu hverfa fyrr.
Enangrunarstefna
ríkisstjórnarinnar
Það var anrnars etoki ætiumim
að ræða hér afistöðu ísiands til
Fríverzluimarbandialagsins og
Bfinahagsbamd'ailaigs'Lms, heildiux að
veJnjia athygli á því, að rílkiiis-
stjórnin fylgir alltof þröngri og
eimanigrumars'imnaðri afisitöðu í
markaðsmiálum oJdciar. Swo að
segja ÖJJ athyglá heaimar I þedm
efmum beáinist að Vesitur-Evirópu.
Hún virðlist helzt eklki sjlá neitt
mema Efita og EBE. Vitanlega
ber oitokur að keppa að góðum
og vaxamdd viðskipitum við Vest-
ur-Evróipu en það má samt eJdki
vexða tiil þess að við förum að
baida að Vestuir-Evirópa sé aJlur
heiiimurinn. Við þurfum að leita
martoaða miiMu yíðar, emda bemd
ir miargit til þees, að við getum
uinmdð úitfilutniiagsvörum etokar
mýja mankaði, ef efitir þvd væri
ieitað. Það má hins vegar hedita
mær átoammiað hvaða möguJeitear
eiru fyrir hemdi í þeim' efnum í
Afríku, Suður-Ameríku og Asíu.
Meðan vdð höfum þrjá sendi-
herra á Norðuriöndum, höfum
við emga sendiherra eða verzlun-
arffulfltrúa í áðuirmefmdum þrem-
ur heimsálfium. Frændur oJdcar
Norðmeinm vinna hins wegar að
mairJcvissri markaðsleit í öillium
þesisum heimsátfum. Það er álit
ýmissa kummuigra mamma t. d., að
í Arabalönduaum sé að fiirnma
miarkiað bæði fyrir Jamibakjöt og
fiskafiuirðdr, en að sjáifsögðu
tatei það sdinm tíma og vinmu að
kom-ast inm á hamm. Fyrsta storef-
ið í þá átt vœri að tatea mpp
diplomatiskt sambamd við Araha-
rílkim og hafa verzLumarerimdreika
í Kairo. Anaar verzlumarfuliifrúi
gæti anmazt markaðsledit í hinnd
svörtu Affrííku.
Víðtæk markaSsleit
óhjákvæmileg
I flramitiðiinmd eigum við að
keppa að því áð filytja ekiki að-
eiins út fiskafurðir, heldiur ýms-
an iðmvarnimig. Það toostar hims
vegac markviissa miarkaðsleit og
mankað flynir stítear vörur er
vafiaJaust helzt að fiinma uitaa
hinna háþróuðú iðnaðariianda í
Vestur-Bwrápu.
Ríkissitjiámim verður að gera
sér Ijióst, að heimiurinm er miklu
meira en yestur-Evrópa. Fyrir
þjóð, sem byggir aifikomu sírna
eirns miJcið á útffluitnimgi og við,
er ákafffliega áráðJegt og hætitu-
legit að eiaanigra vdiðskipti sín
fyrst og fremst við ákveðinn, tak
markaðan heimshluta. Við meg-
um ekfld fyigja einangrumar-
stefimu í utomríkáisverzlun og
mamkaðsleit Meðan swo fer
frem, mun aflkoma oiktoar afllitaf
sbarnda völitum fiótum.

gildir t. d. um alJain rnýjam fiste,
ísfisk. firystan fisflc amman en fisflc
filök, saltaðam, þunikaðam oig
sa-gt er að ríJdsstjióiniim hafii á
prjiómumium. Við þuinfúm að bapp
bosta góða samibúð við Fraíkka,