Alþýðublaðið - 24.10.1989, Blaðsíða 2

2
Þriðjudagur 24. okt. 1989
MÞYBUBLMÐ
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Kristján Þorvaldsson
Dreifingarstjóri: Sigurður Jónsson
Setning og umbrot: Leturval, Ármúla 36
Prentun: Blaðaprent hf.
Áskriftarsíminn er 681866
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 75 kr. eintakið.
KIRKJA
OG LÍFSVIÐHORF
Islendingar segjast trúaöir en fara ekki í kirkju. Þaö er niðurstaöa
kannana á trúariðkun íslendinga, sem Kirkjuþingsfulltrúar hafa
brotið heilann yfir aö undanförnu. Tuttugasti hver íslendingur
segist fara reglulega í kirkju en sex af hverjum tíu þykir miður aö
sækja ekki oftar messur. Prestum þykir aö vonum kirkjusókn
dræm og messugjörö tilbreytingarlaus, þegar sömu manneskj-
urnar koma sunnnudag eftir sunnudag. En viöhorf okkar til trúar
og kirkju þarf ekki að fara saman. Trúariðkun tengist ekki endilega
guöshúsi. Guð er í augum flestra almætti eöa lífskraftur og sam-
bandinu viöGuö viöheldurtrúuö manneskja í kyrröinni meö sjálf-
um sér á degi hverjum.
Kirkjan er í augum flestra stofnun, sem höföar fyrst og fremst
til fólks á jólum og viö sérstakar athafnir sem tengjast henni.
Kirkjunni hefur alls ekki tekist aö knýta þau bönd viö fólk í landinu
aö þaö finni hjá sér þörf aö endurgjalda meö heimsóknum í guös-
hús á sunnudögum. Sé fólk spurt aö því hvað gefi lífinu mest gildi
tengist kirkjan sem stofnun ekki endilega þeim viömiöum. Kær-
leikur, ást, friöur, umhyggja, hreinleiki og tryggö — allt eru þetta
orö sem tákna meö einhverjum hætti fögur markmið. Ungt fólk
tengir þau ekki fremur kirkjunni en öörum stofnunum samfélags-
ins.
Fyrir nokkrum árum kannaði nefnd á vegum Framkvæmda-
nefndar á vegum forsætisráöuneytis hug ungs fólks í dag. Mark-
miðið var aö leitast viö aö varpa Ijósi á viðhorf og vonir íslenskra
ungmenna gagnvart þeirri framtíö sem framtíöarnefndinni var
falið aö skyggnast inn í. Flestir sem voru inntir álits voru á aldrin-
um 18—19 ára. Meðal þess sem var lagt fyrir ungmennin var aö
taka afstööu til nokkurra breytinga á lífsháttum, sem gætu átt sér
staö á næstunni. Níu af hverjum tíu unglingum töldu aukna
áherslu á fjölskyldulíf og persónulegan þroska mikilvæg. Yfir
helmingur allra vildi leggja minni áherslu á peninga og veraldleg
gæöi og einfaldari og náttúrulegri lífshætti eftirsóknarveröa
ásamt aukinni tækniþróun. Ungmennin mátu líka hvaða vanda-
mál yrðu erfiö viðfangs í byrjun 21. aldar. Píltar og stúlkur voru
sammála um aö fíkniefnanotkun og glæpir yröu mestu vanda-
málin í komandi framtíö. Annaö sem þau óttuðust var erlend
skuldasöfnun, umhverfisvandamál, upplausn fjölskyldunnar og
atvinnuleysi.
Sé óskalisti ungmennanna skoðaöur meö hliösjón af því sem
þau telja mest um vert aö varast í náinni framtíð er Ijóst aö boðin
eru skýr. Ytri djásn velferðarþjóðfélagsins er þeim ekkert keppi-
kefli. Ungt fólk segist bjartsýnt á framtíðina, en þaö óttast afleið-
ingar velferöarþjóöfélagsins. Fjölskyldan, helsta skjól okkar, á í
vök að verjast, og fíkniefnin hafa sannarlega bariö aö dyrum. Á
sama tíma og þjóðkirkjan leitar svara viö kirkjusókn og trúarlífi
landans viröist hvorki ungt fólk né aðrir líta á kirkjuna sem kost
fyrir uppfyllingu einlægustu óska. Kirkjan þarf aö klæðast ööru
en sparifötum sunnudagsins. Eins og hún starfar höföar hún ekki
til almennings. Þörfin á friöi og kærleika eykst með velemegun-
inni. Á sama tíma og þaö gerist viröist sem kirkjan fjarlægist.
VIKA HELGUÐ BÖRNUM
17 og 18 ára unglingar í Júgóslavíu eru dæmdir í 4—6 ára fang-
elsi af yfirvöldum og þeim er gefið aö sök aö hafa mótmælt því
að móöurmál þeirra skuli ekki vera kennt í skólanum. Þau eru
dæmd fyrir aö „grafa undan félagslegum stöðugleika í samfélag-
inu." Dæmið er ekki einstakt. Amnesty International hefur helgaö
börnum þessa viku. Leggjum þeim liö. Um allan heim jafnt í
austri sem vestri eru allt of mörg dæmi um aö börn séu beitt mis-
kunnarlausu valdi. Leggjum lið báráttunni fyrir réttlæti hvar sem
er í heiminum.
ÖNNUR SJONARMIÐ
ATHYGLISVERT viðtal við Stein-
grím Hermannsson forsætisráð-
herra birtist í Tímanum um helgina.
í viðtalinu segir Steingrímur Sjálf-
stæðisflokkinn vera að draga pólit-
íska umræðu á Islandi niður í svaðið
og fjölmiðlar fylgja dyggilega í kjöl-
farið.
Hin sérkennilega „jómfrúræðá'
Davíðs Oddssonar sem „landsmála-
pólitíkusar á Selfossi fyrir nokkrum
dögum hefur vakið athygli manna
sem gamaldags skítkast í andstæð-
inga í stjórnmálum.
Steingrímur víkur að þessu á ein-
um stað í viðtalinu;
„Eg held að fjölmiðlar séu
vægast sagt komnir út á hála
braut í þeim efnum. Eftir dæma-
lausa ræðu Davíðs Oddssonar á
Selfossi er ljóst að Sjálfstæðis-
flokkurinn hyggst heyja stjórn-
málabaráttuna með því að draga
stjórnmálin niður í svaðið,“ seg-
ir Steingrímur."
Og í beinu framhaldi segir Stein-
grímur:
„Fjölmiðlar mega ekki láta
„næra“ sig af óvönduðum stjórn-
málamönnum. Ég hef átt sæti í
ríkisstjórn í ellefu ár og kynnst á
þeim tíma mjög mörgum mönn-
um í ráðherraembættum. Jú, jú
við erum ekki á sömu skoðun um
ýmis málefni og getum deilt
hart, en ég tel mig geta sagt af
sannfæringu að ég hef ekki
kynnst neinum manni í ráð-
herraembætti sem er skúrkur
eins og nú er reynt að sýna
stjórnmáiamenn, og ekki síst
ráðherra. Þvert á móti hafa þess-
ir menn verið heiðarlegir og
unnið sitt starf vel. Menn vinna
hér myrkranna á milli, og eins
og komið hefur fram fyrir lág
laun borið saman við það er al-
mennt gerist með forystumenn í
þjóðfélaginu. Það er fáránlegt að
halda því fram að ráðherrar
kaupi áfengi í auðgunarskyni.
Ég hef aldrei nokkurn tíma
kynnst því.“
STEINGRÍMUR er einnig á því að
vara menn við að veröa stjórnmála-
menn ef hinum Ijóta leik sem Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur nú hafið,
muni ekki linna:
„Mönnum geta orðið á mistök.
Ef Ríkisendurskoðun telur að
svo sé er það að sjálfsögðu leið-
rétt. Þetta er komið út í slíkar al-
gerar öfgar og umræðan er
dregin svo niður í svaðið að ef
svona heldur áf ram þá hlýt ég að
ráðleggja hverjum manni að
forðast þessi störf, sem yrðu
bæði til skaða fyrir hann sjálfan
og fjölskyldu hans.“
OG um borgarstjórann, skítkast
hans og klapp á bakið þess á milli,
segir forsætisráðherra:
„Þótt menn kasti grjóti úr
„glerkúlu“ og þrátt fyrir ótrú-
legar árásir á mig, meðal annars
af mönnum sem svo klappa
manni á bakið við hátíðleg tæki-
færi, mun ég ekki taka þátt í
þessum ljóta leik, ekki láta
draga mig niður í svaðið.“
Það er því best að Steingrímur
víki undan þegar Davíð ætlar að
klappa honum næst á bakið við há-
tíðleg tækifæri. Eða telja puttana á
sér eftir aö Davíð hefur heilsað hon-
um brosandi með handabandi.
ÞEIR á Tímanum eru dálítiö upp-
teknir af frjósemi og getu karla. Á
laugardaginn gat að lesa stórfurðu-
lega grein í Tímanum þess eðlis að
eldri menn væru bestu eiginmenn-
irnir og ungum konum ráðlagt að
leggjast í rekkjur öldunga.
I sama blaði var bent á nýtt þjóð-
ráð í blómaræktinni: Aö konur eigi
ekki að stinga upp í sig pillunni til að
forðast getnað, heldur stinga pill-
unni ofan í gróðurmold og þá muni
plantan taka öll við sér. (Samkvæmt
kenningum Tímans geta eiginkonur
sem giftar eru ungum mönnum al-
veg hætt að stinga upp í sig pillunni,
því þær verða ekki óiéttar hvort
sem er.)
Tíminn segir m.a. í rannsóknar-
blaðamennsku sinni um pilluna:
„Pillunni er komið fyrir rétt
undir yfirborði moldarinnar.
Þeir allra hörðustu í ræktuninni
setja pillu í pottana annan hvern
mánuð. Tíminn hefur eftir mik-
illi „blómakonu“ sem notar P-
pilluna á margskonar blómateg-
undir meðal annars burkna,
jukkur, kaktusa og fíkus, að um
það bil tveimur vikum eftir að
hún setti Pilluna í blómapottana
tóku plönturnar kipp og nýir
sprotar tóku að vaxa en plönt-
urnar höfðu staðið í stað í lang-
an tíma. PiIIan virkar því eins og
vítamínsprauta á blómin og þau
taka að vaxa sem aldrei fyrr.“
Greininni lýkur síðan með því að
upplýst er að of mikið gúrkuát karla
geti leitt til þess að þeir hinir sömu
verði alveg getulausir.
Þar fór í verra. Er ekki Indriði
Tímaritstjóri nýfluttur til Hvera-
gerðis?
Einn með kaffinu
Maðurinn kom heim til sín og
kom að eiginkonunni í rúminu
með öðrum manni.
— Hvað ertu eiginlega að
gera? hrópaði eiginmaðurinn.
Konan sneri sér að elskhug-
anum og sagði rólega: „Sagði
ég ekki að hann væri illa gef-
inn!"
DAGATAL
Leikhússtjórinn
förðunarmeistarinn og hvíslarinn
Halli heildsali var á fartinni í mið-
bænum í gær og auðvitað rákumst
við saman á horninu við Reykja-
víkurapótek. Halli var á hraðferð
eins og venjulega en gaf sér smá-
tíma til að tala um flokkinn sinn og
pólitíkina.
Eins og venjulega.
— Þetta er að verða nokkuð
gott, sagði Halli. Við erum búnir
að hreinsa til í forystunni og fá
Davíð inn. Það var aðalmálið.
— En huad uar aö Friörik?
spurdi ég.
— Friðrik! svaraði Halli. Það er
auðvitað ekkert að Friðriki. Við
þurftum bara að rýma til fyrir
Davíð. Við gátum náttúrlega látið
þann fara sem fara þarf, en það
kemur seinna.
— Meinaröu Þorstein? sagdi ég
og sperrti upp augun.
— Ef maður er í höfrungahlaupi,
lýkur því þegar stokkið er yfir síð-
asta mann. Davíð er kominn hálfa
leið. En hálfur er sigur þá hafin er
ferð, sagði Halli á sinni gullaldarís-
lensku sem honum er einum lagið.
— Þetta voru nokkuð
skrýtnar aðferðir, sagði ég. Fyrst
var Frikki látinn halda að hann
væri einn í framboði til varafor-
manns svo kom Davíð bara í bakið
á honum!
— Davíð kom ekkert í bakið á
honum , sagði Halli. Við vinnum
bara svona. Ef við hefðum látið
Frikka vita með góðum fyrirvara
að Davíð væri á leiðinni, hefði
hann kannski farið í einhvern ros-
aslag sem fjölmiðlarnir hefðu velt
sér upp úr. Nei, nei, það var best
fyrir alla, og ekki síst fyrir Friðrik.
Maður á ekkert að vera að frétta af
sínum eigin aftökum langt fyrir
fram. Það bara stressar rnann."
Nú var Halli farinn að sýna á sér
streitumerki, enda alltaf á fartinni.
En ég vildi ekki sleppa honum al-
veg strax.
— Heldurdu ad Davíö standi sig
sem skyldi i uaraformanninum?
spurði ég.
Halli leit á mig eins og ég væri
vanviti.
— Gallinn við þetta allt saman,
sagði Halli, er að Davíð mun
sennilega standa sig alltof vel. Það
man ábyggilega enginn eftir því
hvað formaðurinn heitir eftir hálft
ár eða svo. Menn spyrja örugg-
lega: „Heyrðu, hvað heitir hann
þessi litli með fermingargreiðsl-
una og gleraugun? Þessi sem sést
stundum á myndum með Davíð."
Þetta getur orðið meiriháttar
vandræði.
— En það verður kannski erfið-
ara fyrir Davíð að vera landsmála-
pólitíkus. í borginni er hann ein-
ráða, með fulla vasa af peningum
á mestu tilflutningartímum sög-
unnar úr sveit í borg og getur ver-
ið algjör Mússólíni yfir embættis-
mönnunum. Þetta verður þyngra
þegar hann fer að takast á við hin
stóru vandamál þjóðarinnar, sagði
ég og var dálítið upp með mér að
vera svona glöggur í stjórnmálun-
um.
Halli var ekkert sérlega dáleidd-
ur yfir þessari ræðu minni. Hann
yppti öxlum og herti takið á stress-
töskunni:
— Blessaður vertu, sagði hann,
Davíð reddar þessu öllu. Hann er
beint framhald á Bjarna Ben og
Ólafi Thors.
Nú fékk Hall foringjaglýju i aug-
un.
— Davíð, hélt hann áfram, hann
er listamaður í stjórnmálum.
Sjáðu hvernig hann hefur breytt
Reykjavík í eitt stórt leikhús handa
sjálfum sér. Hann er í raun borgar-
leikhússtjóri. Þannig verður hann
líka á landsvísu. Hann mun breyta
öllu landinu í eitt stórt leikhús og
vera leikhússtjórinn.
— Hverjir uinna adrir í þui' leik-
húsi? spurdi ég brosandi.
— Ætli Björn Bjarnason aðstoð-
arritstjóri Morgunblaðsins verði
ekki förðunarmeistari, sagði Halli.
Og bætti við:
— Geir H. Haarde verður hvísl-
ari.
Svo var Halli heildsali rokinn.