Alþýðublaðið - 28.11.1989, Blaðsíða 2

2
Þriðjudagur 28. nóv. 1989
iMHÍBLMÐ
Ármúli 36 Sími 681866
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Kristján Þorvaldsson
Dreifingarstjóri: Sigurður Jónsson
Setning og umbrot: Leturval, Ármúla 36
Prentun: Blaðaprent hf.
Áskriftarsíminn er 681866
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 75 kr. eintakið.
BOLTINN
ER HJÁ ÓLAFI RAGNARI
I málefnasamningi ríkisstjórnarinnar er samkomulag um fram-
kvæmd virðisaukaskatts um næstu áramót. Þetta samkomulag
var ítrekað við afgreiðslu fjárlagafrumvarps fyrir árið 1990. í sam-
komulaginu var gert ráð fyrir einu skatthlutfalli en endurgreiðslu
á hálfum skattinum af helstu matvælum.
Fjármálaráðherra hefur áætlað að eins þreps virðisaukaskattur
með endurgreiðslu skili 9—10 % verðlækkun á mjólk, dilkakjöti,
fiski og fersku innlendu grænmeti og að heildaráhrifin til lækkun-
ar á matvæli nemi um 2 %.
A undanförnum dögum og vikum hefur hins vegar brugðið svo
við, að samstarfsf lokkar Alþýðuf lokksins í ríkisstjórn hafa hlaupið
undan merkjum hvað varðar samkomulagið um framkvæmd
virðisaukaskatts. Bæði samþykkt landsfundar Alþýðubanda-
lagsins í síðustu viku og ályktun miðstjórnar Framsóknarflokks-
ins nú um helgina ásamt yfirlýsingum forystumanna flokkanna
hníga öll í eina átt; að tekið verði upp annað og lægra skattþrep
á matvæli og menningarmál. Við þessar samþykktir og yfirlýs-
ingar samstarfsflokka Alþýðuf lokksins í ríkisstjórn hefur bæst við
einróma niðurstaða forystumanna samtaka á vinnumarkaði og
neytenda- og bændasamtaka á þá leið, að með tveggja þrepa
virðisaukaskatti megi ná meiri lækkun matvælaverðs en með
samkomulaginu í málefnasamningnum. Það er því deginum Ijós-
ara að við þessar aðstæður verður virðisaukaskatti ekki komið á
samkvæmt gerðu samkomulagi stjórnarflokkanna. Yfirlýsingar
stjórnarflokka sem ganga gegn meginstefnu frumvarpsins veikja
einfaldlega traust á skattkerfisbreytingunni og gefa tilefni til
grunsemda að þingmeirihluti sé ekki fyrir frumvarpinu.
Pingflokkur Alþýðuflokksins samþykkti því réttilega í gær að
fara fram á, að fjármálaráðherra leggi fram tillögur sínar um
tveggja þrepa virðisaukaskatt sem haldið er fram að nái mark-
miðinu um meiri lækkun á verði matvæla án þess að til komi auk-
inn halli á ríkissjóði eða önnur skattlagning. Þingflokkurinn hefur
lýst sig reiðubúinn að skoða slíkar tillögur enda verði sýnt fram
á, að skattsvik aukist ekki og lækkun matvælaverðs skili sér ör-
ugglega til neytenda.
I samþykkt sinni minnir þingflokkur Alþýðuflokksins jafnframt á
tillögur um undanþágulausan virðisaukaskatt í einu þrepi með
mun lægra skatthlutfalli en nú er gert ráð fyrir. Þennan kost þarf
einnig að kanna. Það er hins vegar deginum Ijósara, að eins og
mál hafa þróast að undanförnu getur virðisaukaskatturekki tekið
gildi fyrr en þessum athugunum er lokið og niðurstöður fengnar
sem njóta stuðnings þingmeirihluta ríkisstjórnarinnar.
Jón Baldvin Hannibalsson formaður Alþýðuflokksins benti á
það við utandagskrárumræður á Alþingi í gær, að líklegast væri
að söluskattskerfið gilti áfram eftir áramót, þar sem tæpast
myndu umbeðnar athuganir liggja fyrir áður en nýtt ár gengur í
garð. Hins vegar er með öllu óvíst hvenær virðisaukaskatturinn
tekur gildi á næsta ári. Það er fyrst og fremst verkefni fjármála-
ráðherra að leggja fram tillögur sínar um nýtt og breytt virðis-
aukaskattskerfi sem stjórnarflokkarnir geta sameinaðast um og
tekur mið af því tvennu að lækka matarverð og halda óbreyttum
tekjum til ríkissjóðs án þess að til annarrar skattlagningar þurfi að
koma. Boltinn er því hjá Ólafi Ragnari Grímssyni fjármálaráð-
herra.
ÖNNUR SJONARMIÐ
iÓLAFUR Ragnar Grímsson fjár-
málaráöherra hefur ekki átt sjö dag-
ana sæla síðasta sólarhringinn. Ol-
afi Ragnari hefur vafist tunga um
tönn eftir aö Ijóst varð að Alþýðu-
flokkurinn er tilbúinn að líta á tiílög-
ur fjármálaráðherra um tvö skatt-
þrep í virðisaukaskatti sem tryggja
Íækkað matvöruverð í landinu og
haldi óbreyttum tekjum ríkisins af
skattinum og komi í veg fyrir skatt-
svik.
Áður hefur fjármálaráðherra sagt
aö hann og hans flokkur væri á móti
eins þreps virðisaukaskatti en vildi
halda gert samkomulag við stjórn-
arflokkana en þó sérstaklega við Al-
þýðuflokkinn. Þessi frétt birtist m.a.
í Tímanum í síðustu viku þar sem
forsíðufréttin kvað á um, að þing-
flokkur tíu krata stæöi í vegi fyrir að
fólkið í landinu fengi ódýrara að éta.
Lesum orð Ólafs Ragnars Gríms-
sonar í viðtalinu við Tímann:
„Ólafur Ragnar Grímsson fjár-
málaráðherra staðfesti í samtali
við Tímann í gær að hann og
hans flokkur væru þeirrar skoð-
unar að tvö þrep væru æskilegri
kostur, en ráðherrann neitar því
að það sé þversögn að hann leggi
nú fram frumvarp er gerir ráð
fyrir einu þrepi.
„I raun og veru er það ekki að-
alatriðið í þessu máli, hvaða
skoðun ég eða aðrir hafa á því,“
sagði Óláfur Ragnar. „Það er al-
veg rétt að kannski eru flestir
flokkar á Alþingi fylgjandi
tveimur þrepum og þar á meðal
minn eiginn. Ég stóð hins vegar
að ákveðnu samkomulagi í ríkis-
stjórninni í haust og það fól í sér
ákveðna málamiðlun sem Al-
þýðuflokkurinn stóð ásamt öðr-
um að. Ég stend ekki fyrir því að
brjóta það samkomulag upp,
nema allir aðilar að samkomu-
laginu séu því samþykkir."
Nú virðist svo komið að Ólafur
Ragnar geti brotið samkomulagið
upp. Og þá er að sjá, hvað Ólafur
Ragnar leggur fram.
Ólafur Ragnar: Verður nú aö hugsa út nýtt virðisaukaskattsfrumvarp.
TALANDI um matarverðið í land-
inu sem allir vilja ná niður en geng-
ur samt svo illa. Ein meginástæðan
fyrir dýrum matvörum á íslandi er
einokunarkerfi landbúnaðrins.
Jón Magnússon lögmaður víkur
að þessu í grein í DV í gær og hnýtir
aftan í landsfund Alþýðubandalags-
ins:
„Steingrímur er landbúnaðar-
ráðherra og hefur í því embætti
fetað dyggilega í framsóknar-
spor fyrirrennara síns, Jóns
Helgasonar, og haft það sem
meginatriði stefnu sinnar að al-
þýða þessa lands skuli hér eftir
sem hingað til kaupa margfalt
dýrari matvörur en alþýða ná-
grannalandanna."
Og svo skrifar Jón:
„Maður hefði því getað ímynd-
að sér að Alþýðubandalagið leit-
aði eftir því að átta sig á fyrir
hvað flokkurinn stendur í ís-
lenskri pólitík. Berst hann fyrir
launþega, bændur eða atvinnu-
rekendur? Berst hann e.t.v. fyrir
auknu skrifræði og flóknara
þjóðfélagi eða hugsanlega fyrir
engu öðru en að komast til valda
og halda þeim án takmarks eða
tilgangs? Miðað við stjórnarþátt-
töku Alþýðubandalagsins í þess-
ari ríkisstjórn sé ég ekki betur
en flokkurinn hafi þann tilgang
einan að komast í valdastóla og
halda þeim hvað sem á dynur.
Ymsir hefðu sagt að það væri
óhugsandi að fulltrúi alþýðunn-
ar myndi einhvern tímann setj-
ast í ráðherrastól til þess að
standa vörð um sérhagsmuni
ákveðinna framleiðenda á
kostnað alþýðunnar. Þeir hinir
sömu hefðu sagt að slíkum al-
þýðufulltrúa yrði refsað með því
að ýta honum út í ystu myrkur
við fyrstu hentugleika. Þessu er
hins vegar öfugt farið í Alþýðu-
bandalaginu. Steingrímur Sig-
fússon er upphafinn og gerður
að varaformanni."
Já, skrýtinn er þessi flokkur!
DAGATAL
Bílstjórar og aörir œviráönir
embœttismenn
Halli heildsali stóð í biðröðinni í
Tollvörugeymslunni. Ég var á leið
út en staðnæmdist við hlið hans í
óhagganlegri röðinni.
— Svona er þetta kerfi, svona er
kommúnisminn í reynd, sagði
Halli og sveiflaði stresstöskunni til
hægri og vinstri, upp og niður röð-
ina.
Ég kinkaði kolli.
Halli var greinilega í æstu skapi,
enda búinn að bíða lengi í röðinni
og alltaf mjög tímanaumur maður.
— Það tekur bara allan daginn
að aka á milli ríkisstofnana, sagði
Halli. Það er ekki nema von að er-
lendir viðskiptavinir mínir sperri
eyrun þegar ég segi þeim frá degi
í lífi íslensks bisnessmanns.
— Þú þarft bara að fá þér bíl-
stjóra, sagði ég.
Halli gretti sig.
— Þetta er úthugsað hjá Matta
að æviráða bílstjóra. Það er ekki
nærri því eins sniðugt sem Jón
Baldvin gerir, að reka ríkisráðna
bílstjórann og fara út á einkamark-
aðinn; kalla bara menn í akstur
þegar þarf og borga þeim fyrir eft-
ir reikningi.
— Nú? sagði ég.
Halli hnyklaði brýnnar.
— Sko, sagði hann. Snilldin felst
í því að vera með æviráðna bíl-
stjóra út um allt.
*
Eg skildi nú ekki alveg þessa
staðhæfingu og bað um útskýr-
ingu.
— Ég er náttúrlega að tala á
táknmáli, sagði Halli og nú skildi
ég enn minna.
— Sjáðu til, sagði Halli, sjálf-
stæðismenn hafa alltaf tryggt sér
völd sem víðast. Um leið og þeir
komast til valda, þá ráða þeir sína
menn í fastar stöður. Æviráða
menn, hreint út sagt. Þetta gera
þeir til að sínir menn séu á sínum
stað þótt þeir sjálfir hverfi af sjón-
arsviðinu eitt eða tvö kjörtímabil.
Sjálfstæðisflokksskógurinn vex
áfram í embættismannakerfinu
þótt Tarzan sé ekki alltaf sjálfstæð-
ismaður. Þetta er mjög hentugt.
í fyrsta lagi þrjóskast æviráðnu
sjálfstæðisflokks- embættismenn-
irnir við að framkvæma þær
ákvarðanir sem aðrir ráðamenn
en sjálfstæðismenn ákvarða. í
öðru lagi njósna þeir um andstæð-
inga í ráðherrastólum og leka upp-
lýsingunum til herra sinna í Sjálf-
stæðisflokknum. í þriðja lagi gera
þeir allt klárt fyrir okkar menn
þangað til þeir setjast í ráðherra-
stólana eða aðra valdastóla á nýj-
an leik.
Þetta fannst mér nokkuð sniðugir
leikir í hinu pólitíska valdatafli.
Halli hélt áfram:
— Sjáðu til dæmis borgina.
Hvernig heldur þú að það sé að
vera borgarstjóri og ekki í Sjálf-
stæðisflokknum? Allir æviráðnu
sjálfstæðismennirnir sem mynda
embættismannaflokkinn, standa
eins og Berlínarmúr gegn þér. Og
leka öllu um þig. Að lokum ertu
eins og skrælaður banani.
Matti vissi því alveg hvað hann
var að gera. Hann réði gamlan,
góðan sjálfstæðismann úr Hafnar-
firði í bílstjóradjobbið. Sá stangar
nú aðallega úr tönnunum uppi í
sóffa heima hjá sér og fær launa-
ávísunina senda mánaðarlega. Og
bíður þangað til Matti kemur aftur.
Svona virkar kerfið okkar.
Græddur er geymdur eyrir, ef
þannig mætti að orði komast.
Og þar með kvaddi ég Halla í
biðröðinni.