Alþýðublaðið - 29.05.1990, Blaðsíða 4

4
VIDHORF
Þriðjudagur 29. maí 1990
MÞÍÐUBLMÐ
Ármúli 36 Sími 681866
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Auglýsingastjóri:
Dreifingarstjóri:
Setning og umbrot:
Prentun:
Blaö hf.
Hákon Hákonarson
Ingólfur Margeirsson
Jón Birgir Pétursson
Hinrik Gunnar Hilmarsson
Sigurður Jónsson
Leturval, Ármúla 36
Oddi hf.
Áskriftarsiminn er 681866
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands.í lausasölu 75 kr. eintakið
STYRK STAÐA
ALÞÝDUFLOKKSINS
r
Urslit sveitarstjórnarkosninganna sýna og sanna trausta stööu jafnað-
armanna um land allt. Fylgi Alþýðuflokksins er orðið stöðugra og meira
en áður. Hinn mikli sigur Alþýðuflokksins í Hafnarfirði þar sem flokkur-
inn bætir stöðu sína um tæp 13 prósent og fær sjötta mann kjörinn stað-
festir bæði persónulegan sigur Guðmundar Árna Stefánssonar bæjar-
stjóra og hina sterku málefnalegu stöðu jafnaðarmanna í Hafnarfirði og
á Reykjanesi. Alþýðublaðið hefur áður undirstrikað í forystugreinum
blaðsins, að Hafnarfjörður er fyrirmyndarbær íslenskra bæjarfélaga; lík-
an að samfélagi jöfnuðar og réttlætis þar sem þörfum íbúa er sinnt.
Hafnfirðingar kunna greinilega vel að meta stefnumál og áherslur Al-
þýðuflokksins og hafa sýnt það með atkvæði sínu. Eftir stórsigur Al-
þýðuflokksins í Hafnarfirði er bær jafnaðarstefnunnar orðinn enn veiga-
meiri en fyrr sem vagga og vegvísir aöþví þjóðfélagi sem jafnaðarmenn
vilja byggja upp á íslandi.
Hinn mikli sigur Alþýðuflokksins í sveitarstjórnarkosningunum 1986
stendur að mestu óbreyttur eftir kosningarnar um helgina. Sums staðar
eflist Alþýðuflokkurinn, eins og í Hafnarfirði, Akranesi, Patreksfirði og i
Vestmannaeyjum. Alþýðuflokkurinn stendur að mestu af sér storminn
í Reykjaneskjördæmi öllu: enn stærstur í Keflavík og óbreytt fulltrúatala
í Kópavogi verður að teljast meiriháttar kosningasigur. Á landsvísu eflist
Alþýðuflokkurinn frá alþingiskosningunum og fær nú um 17%.
r
Utkoma Alþýöuflokksins er einnig góð þar sem flokkurinn bauð fram
á sameiginlegum listum. Markverðasta tilraunin var í Reykjavík þar sem
Alþýðuflokkurinnátti frumkvæðiðað Nýjum vettvangi. Með tvo borgar-
fulltrúa er Nýr vettvangur orðinn stærsti stjórnarandstöðuflokkurinn í
höfuðborginni, grundvallaður á stefnumálum lýðræðislegra jafnaðar-
manna. Hinn persónulegi stórsigur Davíðs Oddssonar borgarstjóra er
athyglisverður í Ijósi misjafns árangurs Sjálfstæðisflokksins um land allt,
og gerir stöðu núverandi formanns flokksins enn óbærilegri en fyrr.
Hrun Kvennalista og Alþýðubandalagsins er athyglisvert. Spurt er eðli-
lega, hvort Kvennalistinn sé í fjörbrotum og útkoma Alþýðubandalags-
ins hlýtur að kalla á afdrífaríkt uppgjör í flokknum þar sem formanns-
staða Ólafs Ragnars Grímssonar verður óneitanlega til umfjöllunar.
Minnkandi fylgi þessara tveggja flokka er ennfremur hvatning til Al-
þýðuflokksins og íslenskra jafnaðarmanna að stefna á nýja sigra undir
merkjum frjálslyndrar umbótastefnu.
RADDIR
BAK VID FRÉTTIRNAR
Nýju fuisnœdislögin taka gildi 1. júní:
Mesta kjarabót síðarí tima
EFTIR: SÆMUND GUÐVINSSON
Pað er svo sannarlega gleöiefni
aö loks skuli skuldaböl húsbyggj-
enda og íbúöakaupenda vera aö
breytast í þaö aö vera manneskju-
legt afborgunarkerfi jafnframt því
aö þeir sem ekki liafa efni á íbúða-
kaupum verða ekki ofurseldir
duttlungum hins almenna leigu-
markaöar. Meö nýjum lögum um
breytingar á húsnæðislánakerfinu
er hin nánast fortakslausa sjálfs-
eignarstefna í íbúöarmálum á und-
anhaldi en hún hefur rústaö fjár-
hag þúsunda heimila á undanförn-
um árum meö skelfilegum afleið-
ingum í mörgum tilvikum. Sú
breytta stefna sem hin nýju lög
marka er einhver sú mesta kjara-
böt sem um getur á síöari tímum
til alls almennings.
Svivirðileg svik fyrri ára
bótt dauöarefsing tíðkist ekki
hérlendis þegar afbrotamenn eiga
í hlut hefur þaö þótt í góöu lagi aö
kveöa upp dauöadóma yfir fjár-
hag fólks sem hefur ekki annaö
sér til saka unniö en reyna aö
koma sér upp þaki yfir höfuöiö,
eftir þeim leikreglutn sem gilt hafa
í þeim efnum. I þágu baráttunnar
gegn veröbólgu hefur þótt viö
hæfi aö láta launþega dingla i
skuldaslagnum til bjargar þjóöar-
hag aö þvi manni skilst. Síöustu tíu
árin hafa æ fleiri íbúðareigendur
horft upp á síminnkandi eignaraö-
ild sína þrátt fyrir stöðugt hækk-
andi greiðslur til lánadrottna. Þeg-
ar þröun launa og skulda var að-
skilin meö þeim afleiðingum aö
skuldir margfölduöust í krafti láns-
kjaravísitölu og vaxta óháö launa-
þróun var um aö ræöa einhver sví-
viröilegustu svik við launþega
sem um getur hér á landi.
Þessar snilldaraðgerðir áttu víst
aö kveða veröbólguna í kútinn í
hvelli. Allir vita hvernig þaö fór.
Hins vegar má segja aö ríkiö hafi
reynt aö bæta fyrir svikin með þvi
aö veita greiðsluerfiðleikalán til
aö lengja í snörunni þó ekki væri
annaö. Margir húsbyggjendur hafa
hins vegar veriö komnir i þær
ógöngur aö þeir gátu ekki fengiö
slík lán og því misst allt sitt í klær
peningastofnana.
Þvingunarstefnan
aflögð
Hafi einhver ráðherra núver-
andi ríkisstjórnar ástæðu til aö
fara í fundarferö um landiö og
skýra frá verkum sínum í þágu al-
mennings þá er þaö Jóhanna Sig-
urðardóttir félagsmálaráðherra.
Fjálglegar ræður fjármálaráð-
herra vítt og breitt um landið þess
efnis aö einhvers staðar megi
finna þyngri skattabyröar en hér á
landi hafa ekkert upp á sig í eyrum
almennings. Sá skattur sem öflun
húsnæðis hefur haft í för meö sér
er öllum sköttum þyngri og óbæri-
legri því hann hefur verið þeirri
náttúru gæddur að hann hefur si-
fellt hækkað eftir því sem meira
hefur veriö greitt.
Meö tilkomu valfrelsis í húsnæö-
ismálum er fólki ekki lengur stillt
upp viö vegg og öskrað aö því
skipuninni: peningana eöa lífiö.
Þeir sem hafa næga peninga geta
aö sjálfsögöu byggt sér miklar vill-
ur eftir sem áöur. Hinir eiga um
ýmsa kosti aö velja. Þeir geta
byggt eöa keypt sér húsnæöi meö
lánum frá húsnæðiskerfinu í sam-
ræmi viö efnahag og greiðslugetu.
Framboð á félagslegum íbúöum
gerir fólki kleift aö kaupa með
leigurétti eöa búseturétti. Aö vísu
hafa félagslegar íbúðir verið kost-
ur áratugum saman en sá kostur
alltof takmarkaöur á allan bátt
meðan sjálfseignarstefnan þótti
hin eina rétta sem hún kannski var
fyrir allan fjöldann hér áður fyrr.
Enn sem komið er sækja miklu
fleiri um félagslegar íbúðir en
hægt er að sinna og sýnir þaö best
þörfina. Þetta á hins vegar eftir aö
breytast og meira jafnvægi aö
komast á.
Það er ekki pláss hér til aö gera
nákvæma grein fyrir þeirri gjör-
breytingu sem nýju lögin hafa í för
með sér en raunar væri fyllsta
ástæöa til að dreifa ítarlegum upp-
lýsingum um þessi mál inn á öll
heimili í landinu nú þegar lögin
taka gildi þann 1. júní næstkom-
andi. Með þeim er stefnt að því
marki að þriðjungur af árlegri
íbúöaþörf landsmanna veröi fé-
lagslegar íbúðir þar sem hægt
verði að fá 90% aö láni úr húsnæö-
iskeríinu. Þá þyrfti eflaust einnig
aö kynna húsbréfakerfið enn frek-
ar þar sem margir virðast eiga erf-
itt með aö átta sig á því þó það sé
í sjálfu sér einfalt.
Forðad frá snörunni
Sumir hafa tekið þaö óstinnt
upp, að nú fær fólk ekki lengur lán
frá Húsnæðisstofnun nema þaö
sýni fram á aö þaö geti staöiö und-
ir greiðslum vegna íbúðakaupa og
jafnframt haft í sig og á. Fram til
þessa hafa menn stokkið út í án
þess aö vera vissir um aö ná landi
enda um fátt annaö aö ræða. Nú
hefur veriö tekiö fyrir þetta af
hálfu Húsnæðisstofnunar og er
það sjálfsagt og eölilegt og raunar
þakkarvert. I því efnahagsbrjál-
æði sem hér hefur ríkt hefur þaö
reynst flestum ofviða aö gera
raunhæfar áætlanir um fjárhags-
skuldbindingar fram í tímann upp
á eigin spýtur. Meö því aö hafa
vald til að hafa vit fyrir fólki í þess-
um efnum þegar íbúöakaup eru
annars vegar er Húsnæöisstofnun
í raun aö taka upp þau vinnubrögö
sem árum saman hafa tiökast hjá
bönkum og öðrum peningastofn-
unum erlendis. Þar hefur þótt
ástæöulaust aö aðstoða almenn-
ing viö aö fremja fjárhagslegt
sjálfsvíg. Ekki hafa lífeyrissjóðirn-
ir með sín okurlán til sjóðfélaga
séö ástæöu til að þjóna hagsmun-
um eigenda sinna meö þessum
hætti. Fnda forráöamenn sjóð-
anna alltof uppteknir viö dansinn
kringum verðbréfin til aö tryggja
völd sín og áhrif i kauphöllunum.
Við skulum líka gera okkur
grein fyrir því, aö breytingin á hús-
næðiskerfinu er ekki síst nauðsyn-
leg vegna þess aö ekki er fyrirsjá-
anlegt aö biliö milli ríkra og fá-
tækra hérlendis muni minnka
næstu árin. Þvert á móti bendir
margt til þess að það muni halda
áfram að breikka. Nýir valkostir i
húsnæöismálum eru því sú kjara-
bót sem kemur sér best i þeim
heimi sem byggir í síauknum mæli
á svokallaðri frjálsri samkeppni
þar sem sá lifir sem framleiöir
mest með sem minnstum kostn-
aði. Og hingaö til hafa launin veriö
talin aðalkostnaðarliður fram-
leiðslunnar.
Hvernig lýst þér á dagskrá Listahátíöar?
Axel Gomez, 22 ára verslunar-
maður:
„Ég held að það sé eiginlega
ekki neitt sem heillar mig á þessari
listahátíð. Það er þá kannski helst
þessi franska hljómsveit sem vek-
uráhuga minn. Helst heföi ég vilj-
að fá einhverja rokkgrúppu. Eg fer
og hlusta á Bob Dylan ef hann
kemur."
Kristbjörg Þórarinsdóttir, 29 ára
mamma:
„Ég hef því miður ekki fylgst
neitt með þessari Listahátíð og
geri ekki ráð fyrirað fara á neitt af
þeim atriðum sem boðið er uppá.
Helst hefði ég viljað fá einhverja
popptónleika. Dylan er góður og
ég fer að hlusta á hann ef hann
kemur. Ég hefði viljað fá einhverja
sem öruggt er að koma aldrei, t.d.
Rolling Stones eða Bowie."
Guörún Alfreðsdóttir, hár-
greiðsludama á tvítugsaldri:
„Ég er ekki búin að kynna mér
hvað er í boði en ef mér lýst á eitt-
hvað þá fer ég. Helst heföi ég viij-
að fá Dire Straits, Simply Red eða
Madonnu."
Gunnar Ásgeirsson, 72 ára:
„Ég hef ekki hugsað neitt út í
það. Ég verð ekkert í bænum á
meðan Listahátíð stendur yfir og
hef því ekki verið í neinum hug-
leiðingum varðandi þau atriði sem
eru þar í boði. Þó verð ég að segja
að Vínardrengjakórinn er yndis-
legur."
Svavar Gestsson, 45 ára mennta-
málaráðherra:
„Að mörgu leyti vel en ég held
að það þurfi að endurskipuleggja
allt fyrirkomulag hátíðarinnar. T.d.
er hugmynd að leggja áherslu á ís-
lenska listamenn annaö árið en þá
erlendu hitt.
Það er þó margt mjög merkilegt á
þessari Listahátíð Sem dæmi má
nefna San Francisco ballettinn,
Vínardrengjakórinn, sovéskan
djass, myndlistarsýningu Andre
Masson, tónlistarhópinn Les Ne-
gresses Vertes, Salif Keita og
margt fleira sem of langt mál væri
upp að telja."