Alþýðublaðið - 22.09.1990, Qupperneq 2

2
FRÉTTASKÝRING
Laugardagur 22. sept. 1990
Fólk
Gítarinn vinsæll
í Kína
Jósef Ka-Cheung Fung —-
nafnid er ekki íslensku-
legt — er íslenskur borg-
ari og hefur starfað hér á
landi að gítarkennslu og
heldur endrum og eins
tónleika sem vekja at-
hygli. Um þessar mundir
býr Jósef í Vínarborg.
Hann var fyrir skömmu í
Kína og hélt þar tónleika,
sem Beijing Reuiew sem
nýkomið er út, gefur mik-
ið pláss. Jósef fær mikið
hól og sagt að mikið hafi
verið klappað fyrir leik
hans, einkanlega fyrir
The Love Romance. Jósef
er fæddur í Hong Kong.
Kínverjar hafa litið þekkt
til gítarsins sem hljóðfær-
is, en blaðið segir áhug-
ann nú um stundir ótví-
ræðan. Myndin sýnir Jós-
ef á tónleikunum í Pek-
ing.
Ráðuneytisstjóri
tveggja
ráðuneyta
Björn Fridfinnsson, ráðu-
neytisstjóri í viðskipta-
ráðuneytinu, hefur tekið
að sér að veita forstöðu
iðnaðarráðuneyti jafn-
framt fyrrgreinda starf-
inu. Páll Flygenring, ráðu-
neytisstjóri iðnaðarráðu-
neytis, fékk lausn frá
störfum hjá forseta ís-
lands frá og með 1. októ-
ber nk. Björn Friðfinns-
son mun taka við starfi í
iðnaðarráðuneyti sama
dag.
Nýr iram-
kvæmdastjóri
Islenska
dansflokksins
Olöf Þórarinsdóttir
hefur verið ráðin fram-
kvæmdastjóri íslenska
dansflokksins til eins árs
frá 1. sept. vegna fjarveru
Salvarar Nordal. í ágúst
s.l. lauk Olöf meistara-
gráðu í stjórnsýslufræð-
um (public administrati-
on) á sviði stjórnunar op-
inberra stofnana og stotn-
ana sem ekki eru reknar í
fjárgróðaskini (non profit)
frá Washington háskóla í
Seattle í Bandaríkjunum.
í námi sínu innan þessa
sviðs lagði Ólöf sérstaka
áherslu á rekstur lista-
stofnana. Lokaverkefni
Ólafar er nú notað sem
kennsluefni í stjórn lista-
stofnana á meistarastigi
við Washington háskóla.
Verkefnið fjallar um hin-
ar ýmsu hugsanlegu leið-
ir innan þess opinbera
jafnt sem einkageirans til
fjármögnunar nýs hljóm-
listarhúss fyrir Se-
attle-borg.
Skýrsla Ríkisendurskoðunar um byggingarsjóðina:
Hrunadcms gamla
húsnæðiskerfisins
Árið 1986 var komið á ffót nýju húsnæðis-
kerfi sem var gert i samvinnu þáverandi ffé-
iagsmálaráðherra, Alexanders Steffánsson-
ar, þingmanns Framsóknarfflokksins, og
verkalýðshreyfingarinnar undir forystu Ás-
mundar Steffánssonar. Það kerffi hefur ekki
gengið upp og það heffur verið ffyrirsjáanlegt
um nokkurn tima að það gengi aldrei upp.
TRYGGVI HARÐARSON SKRIFAR
Það gefur augaleið að þeg-
ar lánastofnun eins og Hús-
næðisstofnun þarf að taka fé
að láni á hærri vöxtum en
það lánar til húsbyggjenda
hlýtur allt að fara í steik. Að
vísu var gert ráð fyrir að ríkis-
sjóður fjármagnaði mismun-
inn. Nú er hins vegar Ijóst að
dæmið gengur ekki upp og
að óbreyttu fer annað hvort
Húsnæðisstofnun á hausinn
eða hún setur ríkið á hausinn.
Hvorugt getur talist góður
kostur.
Niðurgreiddir vextir
ffyrir alla
Sú reginskyssa var gerð
þegar gamla húsnæðiskerfið
frá árinu 1986 var komið á
fót, að ráð var fyrir gert að
allir húsnæðiskaupendur
ættu kost á lánum með niður-
greiddum vöxtum í gegnum
Húsnæðisstofnun. Fólk, sem
átti eign upp á 16 milljónir og
var að minnka við sig og
kaupa íbúð upp á ef til vil 6
milljónir, gat fengið niður-
greidd lán frá húsnæðisstofn-
un, þ.e. ríkinu. Ekki var tekið
tillit til þess hvernig fólk var
efnahagslega statt heldur
skyldu allir njóta sömu rétt-
inda.
Það virðist stundum sem
svo að menn haldi að velferð-
arkerfið sé nokkurs konar
millifærslukerfi. Þú leggur
inn og átt þína úttekt. Auðvit-
að er velferðarkerfið ekki
þannig hugsað heldur á þann
veg að komi eitthvað óvænt
upp á hjá einstaklingi eða
fjölskyldu sé hægt að mæta
því með sameiginlegum sjóð-
um.
Það skýtur því skökku við
þegar verkalýðsforystan er
farin að gera kröfur fyrir þá
sem betur mega sín, meðan
f jöldi láglaunafólks berst fyrir
því að tryggja sér og börnum
sínum öruggt húsnæði.
Kjarasamningarnir frá árinu
1986 fólu í sér þær helstar
„kjarabætur" að bílverð
lækkaði, og þeim mun meira
sem þeir voru dýrari, og að
allir skyldu fá niðurgreidda
vexti á húsnæðislánum án til-
lits til þarfar eða fjárhagslegr-
ar afkomu.
Tvískinnungur
verkaiýðsfforkólffa
Það sem vekur athygli
varðandi húsnæðiskerfið nú
er að verkalýðsforkólfarnir
virðast leggja meira upp úr
að halda í sín völd innan hús-
næðiskerfisins en að leysa
þau vandamál sem hvar-
vetna við blasa í húsnæðis-
málum. Þeir eru að vísu til-
búnir að axla framkvæmdina
en ekki að sama skapi
ábyrgðina. Þeir vita sem er,
að þeim verður ekki auðveld-
lega velt úr sessi.
Forseta ASÍ, Ásmundi Stef-
ánssyni, dettur ekki í hug
annað en að krefjast mark-
aðsvaxta sem formaður
stjórnar íslandsbanka, nú um
8%. En hverjir eiga að borga
þá? Varla þó þeir sem eru inn-
an vébanda ASÍ? Verkalýðs-
hreyfingin, með Ásmund í
broddi fylkingar, gerir þá
eðlilegu kröfu að lífeyrir um-
bjóðenda hennar sé ávaxtað-
ur í samræmi við það sem
gerist og gengur á hinum al-
menna markaði. Á sama tíma
og Ásmundur og co. vilja fá
um það bil 6% ávöxtun fyrir
lífeyrissjóði verkalýðshreyf-
ingarinnar í gegnum hús-
næðissjóðina krefjast þeir að
ríkið láni öllum peninga með
4,5% vöxtum eða lægri
vegna húsnæðiskaupa.
Skýrsla Ríkisendurskoðun-
ar sýnir svo ekki verður um
villst að það húsnæðiskerfi
sem komið var á fót árið 1986
að undirlagi Alexanders Stef-
ánssonar, þáverandi félags-
málaráðherra, og Ásmundar
Stefánssonar, þáverandi og
núverandi forseta ASI, er
hrunið. Því er eðlilegt að
menn staldri við og spyrji sig
hvert skal halda.
Húsbréffakerffið en
hvað svo?
Húsbréfakerfið sem að
hluta til hefur tekið gildi en
nær þó ekki enn sem komið
er til nýbygginga hefur reynst
vel til þessa. Þrátt fyrir að
ákveðinn tappi hafi myndast
við afgreiðslu húsnæðisstofn-
unar vegna mats á greiðslu-
getu einstaklinga er væntan-
lega aðeins um tímabundið
ástand að ræða. Húsbréfa-
kerfið samfara húsnæðisbót-
um tekur mið af greiðslugetu
húskaupenda en greiðir ekki
vexti niður jafn fyrir alla. Það
verður að hlaupa undir
bagga með þeim sem ekki
ráða við að kaupa húsnæði á
hinum almenna markaði ef
menn eru á annað borð fylgj-
andi því að almenningur eigi
sitt húsnæði.
Þá hafa orðið miklar breyt-
ingar á félagslega íbúðakerf-
inu á seinustu árum. Af
gamla verkamannabústaða-
kerfinu hefur tekið við kerfi
sem tekur meira mið að að-
stæðum fólks sem þarf hús-
næði en getur illa farið beint
inn á hinn almenna markað.
Það liggur í augum uppi að ef
ríkið er að greiða niður vexti
Hverjir ætla og eiga að axla ábyrgð á húsnæðismálum landsmanna?
Iinr /W fi V _■ ^J’JjLJ.
Jb|,Þ 1
Pllr 1 / 4
til efnafólks verður svigrúm
þess minna til að styðja við
bakið á þeim efnaminni og
ungu fólki með stóra fjöl-
skyldu, sem er að baksa við
að koma þaki yfir höfuðið.
Svo virðist sem ýmsir
verkalýðsforkólfar, af tilfinn-
ingalegum ástæðum eða
hagsmunalegum, vilji halda í
það gamla fyrirkomulag sem
verið hefur í húsnæðismálum
hvort sem það hentar fólki
eða ekki og hvað sem það
kostar. Þeir gera kröfur en
axla enga ábyrgð.
Ákvarðanataka
og ábyrgð_______________
Á síðasta Álþingi voru sam-
þykkt lög sem kveða mun
skýrar á um ábyrgð sveitarfé-
laga í húsnæðismálum íbúa
sinna en áður var. Það var
gert að kröfu sveitarstjórnar-
manna um að aímarka skyldi
betur verksvið ríkis og sveit-
arfélaga. Þeirra meginkrafa
var sú að saman færi ábyrgð
og ákvarðanataka. Eðlilega
verða menn þreyttir á að
bera ábyrgð á hlutum sem
þeir hafa lítil eða engin áhrif
á. í anda nýrra laga um verk-
svið ríkis og sveitarfélaga var
lögum um félagslega hús-
næðiskerfið breytt.
Nú er það ótvírætt að forsjá
og ábyrgð félagslegra hús-
næðismála er undir forræði
sveitarstjórna þrátt fyrir að
fjármögnun komi að mestu
leyti í gegnum Húsnæðis-
stofnun. Hins vegar skapar
ríkið þann almenna ramma
sem félagslega húsnæðiskerf-
inu er búinn.
Ásmundur; ásamt Alexand-
er mikla úr Olafsvík, er helsti
talsmaður þess að viðhalda
húsnæðiskerfinu frá árinu
1986 og þeir eru í raun höf-
undar þess. Hins vegar er
sýnt að það gengur ekki upp.
A meðan verkalýðsforkólfar
og stjórnendur lífeyrissjóða
verkamanna eru ekki tilbúnir
að lána það fjármagn sem
þeir hafa handa milli til fé-
lagsmanna sinna á sambæri-
legum kjörum og þeir krefj-
ast fyrir félagsmenn sína í
gegnum ríkið geta þeir ekki
talist trúverðugir. Þeir heimta
markaðsvexti fyrir sitt fé á
sama tíma og þeir gagnrýna
markaðsvexti sem okurkjör.
Verkalýðsforkólfarnir þurfa
því að gera upp við sig hvort
þeir ætla að reka góðgerðar-
starfsemi, og þá á eigin kostn-
að, eða hvort þeir vilja láta
aðra um það.