Alþýðublaðið - 06.10.1990, Síða 5

Laugardagur 6. okt. 1990
> 5
Belgar lekka fjii>#-
þjóðafyrirtækin
með skallaskjóli
Mörg hafa bitiö á krókinn. En innri markaöur EB 1992 getur sett alvarleg strik í reikninginn.
Landið sem besl er þekkt sem einskonar „tauga-
miðstöð" þjóðanna télf sem mynda Evrópubanda-
lagið, hefur nú bæst á lista yfir þagmælsk skatta-
skjól fjölþjóðlegra fyrirtækja. Belgia lagði grunninn
að þessari starfsemi fyrir 10 órum síðan, nú fyrst er
tilraun þeirra farin að bera úvöxt. Og þó eru ýmsar
blikur ó lofti.
Áætlun Belganna fór af stað
fremur rólega í janúar 1980, — en
hefur nú dregið til landsins um
250 fjölþjóðleg fyrirtæki af ýmsu
tagi, — einkum frá Bandaríkjun-
um og Evrópu. Flest fyrirtækj-
anna hafa komið síðustu 3 árin,
aðalstöðvar ýmissa fyrirtækja
sem starfa vítt um heiminn. Þeim
leyfist ekki að stunda framleiðslu í
Belgíu, né heldur verslun eða að
starfa fyrir aðra utan síns hóps.
Skattar — samkvæmt
lauslegri óætlun_______________
Fyrirtækin eiga aðeins heimilis-
festi í Belgíu, — borga þar skatta
samkvæmt lauslegri áætlun frem-
ur en eftir raunverulegri veltu
þeirra. Skattagrunnur þeirra er
ákveðinn sem hundraðshlutfall af
vissum rekstrargjöldum — oftast
um 8% — fjármagns- og launa-
kostnaður þá ekki talinn með.
Sem dæmi nefnir fjármálaráðu-
neyti Belgíu fyrirtæki með 100
milljón franka eða 3 milljón doll-
ara kostnað á ári. Það fyrirtæki
mundi borga um 10 þúsund doll-
ara í skatta á ári, — sem er um það
bil 0,33% af heildarrekstrarkostn-
aði fyrirtækisins.
Skattasérfræðingar benda á, að
helsta aðdráttarafl löggjafar þess-
arar fyrir fjölþjóðleg fyrirtæki sé á
sviði hópfjármögnunar, þar sem
fyrirtæki geta miðstýrt fjármálum
sínum í Brussel, og veitt þaðan
fjármunum til allra heimsins
horna.
Viljq ekki að________________
gengismunur sé_______________
skattlagdur__________________
„Fyrirtæki geta bæði hagnast
og tapað stórum fjármunum
vegna gengismunar, en þeim líkar
ekki allskostar að þetta sé skatt-
lagt eins og venjulegar viðskipta-
tekjur”, segir Patrick Kelley, for-
maður laga- og skattanefndar í
bandaríska verslunarráðinu.
Hann lýsir belgísku áætluninni
sem eðlilegum kosti fyrir banda-
rísk fyrirtæki.
Eitt þeirra fyrirtækja sem ný-
lega kom og setti á fót höfuðstöðv-
ar sínar í Brussel, í maí síðastliðn-
um, er British Petroleum Co. Plc
(BP). BP hyggst samræma sam-
skiptin við Evrópubandalagið,
bæði hvað varðar markaðsmál og
olíuhreinsun á svæði EB.
Höfuðstöðvar EB hafq
úhrif ó staðarval___________
Enda þótt Belgar neiti því að
ætlun þeirra hafi verið að hagnast
beinlínis á þeirri aðstöðu þeirra að
hýsa höfuðstöðvar Evrópubanda-
lagsins, telja margir viðskiptavina
þeirra þá staðreynd ásamt góðri
landfræðilegri legu Belgíu gera
áætlun þeirra fýsilegri en hún ella
hefði verið. Benda menn á að fyr-
irtækin hefðu getað notið sömu
hlunninda á Isle of Man, eða á ír-
landi, eða annars staðar. Staðsetn-
ingin á öðrum stöðum væri óhent-
ugri, — og þar væri verið að glíma
við erfiðleika í samskiptum við
starfslið sem mælti á ótal tungu-
máium.
Óveðursblikur?______________
En þrátt fyrir skyndilegan og
skjótan árangur Belga að lokka að
fyrirtæki, eru ský farin að hrann-
ast upp við sjóndeildarhringinn.
Tilkoma sameiginlegs, innri mark-
aðar Evrópubandalagsins 1993
getur boðað hættu fyrir þetta
framtak Belganna. „Ég trúi því
varla að hægt verði að reka skatta-
skjól eins og þetta innan hins sam-
eiginlega markaðar”, segir Ludo
Vandervelden, einn fram-
kvæmdastjóra Daimler-Benz AG,
sem unnið hefur undanfarna 13
mánuði við að koma upp stöðvum
fyrirtækis síns í Brussel.
Önnur ógnun við skattaskjól
fyrirtækja kemur innanlands frá,
vinstri menn og verkalýðsfélög
berjast hatrammlega fyrir hærri
álögum á fyrirtækin sem sest hafa
að í Belgíu og vilja rýra það skatta-
skjól sem þeim hefur verið boðið
upp á. Belgía er skuldum vafin og
fjárlagahallanum mætt með hærri
álögum á hinn almenna skatt-
greiðanda í landinu.
Tillögur í þá átt að ná inn meira
fé frá aðkomnu fyrirtækjunum
verður til umræðu í belgíska þing-
inu í vetur og ákvarðana að vænta
fyrir áramót.
í júlí sl. kom fram tillaga um að
breyta lögum á þann hátt að fyrir-
tækjunum verði gert að greiða
skatt af vaxtatekjum á banka-
reikningum, auk þess sem skorið
verði á skattaívilnanir af fjár-
magni sem þau flytja til Belgíu til
ýmissa fjármögnunarverkefna.
Slíkar umræður valda að sjálf-
sögðu óróa, bæði meðal þeirra
fyrirtækja sem þegar hafa sest að
í landinu, og meðal þeirra sem
hafa verið að hugsa sinn gang. Spá
skattasérfræðingar því að verði
lögum breytt í þessa átt, muni slíkt
fæla frá og sum fyrirtæki taka til
endurskoðunar starfsemi sína í
Belgíu.
Við vorum lokkaðir . . .
BP er eitt þeirra fyrirtækja sem
hnykkti við, nýsestir að, þegar
Belgar tóku að ýja að meira fé fyr-
ir verndina.
„Skattar á vaxtatekjur mundu
gjörbreyta öllu. Það mundi þýða
að við vorum lokkaðir hingað á
fölskum forsendum”, segir Rob
Ruijter, forstjóri BP í Evrópu.
Þrátt fyrir vandamálin eru belg-
ískir stjórnarerindrekar brattir og
ánægðir mjög. „Þetta hefur gefið
mun meiri árangur en nokkur
þorði að vona. Það má eiginiega
segja að næstum hvert einasta
meiriháttar fjölþjóðafyrirtæki hafi
annað hvort skoðað það sem við
höfum boðið, eða notfært sér boð
okkar”, sagði einn deildarstjór-
anna í fjármálaráðuneytinu.
Meðal fyrirtækja sem tekið hafa
boði Belga um skjól gegn sköttum
má nefna stórar samsteypur eins
og IBM, Siemens AG og Montedi-
son SPA á Ítalíu. Einu lagalegu
kröfurnar fyrir samræmingarmið-
stöðvum fyrirtækjanna eru að þar
starfi í það minnsta tíu starfsmenn
— vörn gegn fyrirtækjum sem
vilja koma sér upp póstkassafyrir-
tækjum eingöngu, eins og tíðkast
hefur víða um lönd.
(Reuter-fréttaskýring / Þýðing: JBP)
íbraltar
Campionex
SKATTA
PARADIS
sem raskast
við innri
markað
EB
1990
:a iýðveldið
Isle of Man
Ermasundseyjar
Belgía
Andorra
Lúxemborg
P Lichenstein
REUTERS