Alþýðublaðið - 28.11.1990, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 28. nóvember 1990
7
Evrópskir bœndur gegn frwerslunarhugmyndum Bandaríkjanna:
Ráðherrafundur GATT-viðræðnanna hefst i Brus-
sel næstkomandi mánudag. Þar á að undirrita sam-
komulagsdreg hins svonefna Úrúgvæ-vinnuhóps
um friverslun milli landa.
En GATT-samkomulagið stendur á brauðfótum.
Enn hefur ekki náðst samstaða um f jölmarga þœtti
samkomulagsins. Það eru aðallega landbúnaðar-
málin sem eru erfið: Bandarikin i forystu margra
landa vilja afnema að mestu leyti alla rikisaðstoð
við landbúnaðarframleiðslu, rifa tollamúrana eg
afnema innflutningshöft. En bændur Evrópu hafa
mikil áhrif eg gera EB-rikjunum erfitt fyrir að sam-
þykkja slikar hugmyndir. GATT-viðræðurnar eru þvi
i kröppum dansi.
Formaður GATT viðræðnanna,
Arthur Dunkel, sagði í gær, að eft-
ir fjögurra ára samningsviðræður
væru viðræðurnar komnar í
ógöngur og hann lagði þunga
áherslu á, að ráðherrafundurinn í
Brussel í næstu viku myndi kom-
ast að samkomulagi.
Framtið friverslunar
Fulltrúar Úrúgvæ-vinnuhópsins
söfnuðu saman niðurstöðum sín-
um í Genf sl. mánudag og sam-
þykktu skjal upp á 391 siðu í til-
lögugerð og drögum að ályktun-
um og sendu ráðherrunum.
Þrátt fyrir niðurstöður vinnu-
hópsins er enn töluvert langt í
land hvað heildarniðurstöður
þjóðanna 107 varðar. „Viðræðurn-
ar eru í hættu og það þarf að koma
þeim á réttan kjöl fyrstu klukku-
tímana í Brussel," sagði talsmaður
GATT.
GATT (General Agreement on
Tariffs and Trade — Heildarsam-
komulag um tolla og viðskipti) er
fjölþjóðaviðræður um fríverslun
milli landa. Viðræðurnar snúast
um haftaafnám og leiðir til að ein-
falda verslun milli þjóða. Viðræð-
urnar hafa einkum snúist um
minni niðurgreiðslur í landbúnaði
og aukin innflutningsleyfi fyrir
landbúnaðarvörur milli landa.
Þá vilja þjóðir þriðja heimsins
að iðnaðarlönd afnemi öll inn-
flutningshöft. Þjónustugreinar
hafa einnig átt mikinn sess í við-
ræðunum, ekki síst er ætlunin að
nýjar stjórnreglur gildi í viðskipta-
þjónustu banka, fjarskipta, ferða
o.s.frv. Verndun hugvitsréttinda,
endurskoðun reglna við tolla-
álagningu á vörum á óeðlilega
lágu verði (undirboð) og endur-
skoðun á lögum og reglum sem
koma í veg fyrir erlendar fjárfest-
ingar er einnig ofarlega á blaði. Þá
er síðast en ekki síst rætt um 30%
almenna tollalækkun.
Mörg svið viðræðnanna
i algjörum hnút_______________
Ráðherrafundur GATT í Brussel
hefst nk. mánudag og stendur til 7.
desember. Dunkel, formaður
GATT, segir, að þrjú svið viðræðn-
anna séu algjörlega í hnút og
reyndar liggi engin drög að sam-
komulagi fyrir. Þau eru: landbún-
aðarmál, undirboð og fjárfesting-
ar erlendra aðilja í verslunar-
rekstri.
En ósamkomulag ríkir einnig á
öðrum sviðum.
,,Ef ráðherrar landanna eru ekki
reiðubúnir að mæta til fundarins
með það hugarfar að semja, held-
ur aðeins að sitja ósveigjanlegir á
sínum kröfum, verður GATT-fund-
urinn glatað tækifæri," segir Art-
hur Dunkel.
,,En ef ríkisstjórnir landanna
hafa hugsjón að leiðarljósi og sjá
hvað er í pottinum, þá mun fund-
urinn verða mikill sigur."
Viðskiptaráðherrar landanna
komu á vinnufundinum í Úrúgvæ
1986 í þeim tilgangi að gera við-
skipti milli landa einfaldari. Mark-
miðið var að skapa fleiri atvinnu-
tækifæri um heim allan þótt
skammtímakostnaðurinn yrði sá,
að störfum fækkaði í einhverjum
löndum.
RéW merki til______________
heimsbyggðarinnar
nauðsynlegt________________
Dunkel sagði við fréttamenn í
gær, að það væri mikilvægt að ár-
angur næðist á GATT-fundinum í
Brussel, ekki síst vegna þess að
efnahagslíf víða um heim væri
bágborið, Persaflóadeilan hefði
skapað óstöðugleika, þrýstingur
væri á þjóðir Austur-Evrópu að
taka þátt í efnahagsmynstri Vest-
ur-Evrópu og viðskiptafrelsi og
ennfremur væri mikil nauðsyn á
því að hvetja til efnhagsumbóta í
þróunarlöndunum.
„Vegna allra þessara þátta er
nauðsynlegt að heimsbyggðin fái
rétt merki frá stóru viðskiptalönd-
unum — merki fyrirhyggju og ör-
yggis," sagði Dunkel á frétta-
mannafundi í gær.
„Ef þessi hugsýn bregst munu
allir tapa,“ bætti hann við.
Evrépskir bændur___________
áhrHamiklir________________
Kjarni ósamkomulagsins milli
landa GATT-viðræðnanna er land-
búnaðarmálin. Bandaríkin, ásamt
14 landbúnaðarútflutningslönd-
um að viðbættum Ástralíu og Arg-
entínu, þrýsta á um 75 % minnkun
á niðurgreiðslum og nefna sömu
tölu varðandi afnám innflutnings-
hafta á landbúnaðarafurðum.
Sömu þjóðir vilja 90% minnkun á
útflutningshöftum.
Clayton Yeutter, landbúnaðar-
ráðherra Bandaríkjanna, sagði í
fyrri viku að það væru aðeins 25%
líkur á að samkomulag næðist um
landbúnaðarmálin. í gær sagði
Yeutter: „Það er mikil hætta á því
á þessari stundu að viðræðurnar
hrynji saman."
Aðildaríki Evrópubandalagsins
hafa staðið hörð á þeirri kröfu að
niðurskurður á niðurgreiðslum
innlendra landbúnaðarvara væri
aðeins 30%. Þar með er talið að
landbúnaðarmálin strandi á öðr-
um þáttum nema afstöðubreyting
komi til.
Arthur Dunkel hefur ekki til-
kynnt hvaða tillögur verða lagðar
fram sem málamiðlun í landbún-
aðargeira GATT-viðræðnanna.
Hins vegar hefur hann stungið
upp á einni grundvallarviðmiðun:
Að apríl 1989, mánuðurinn sem
Úragvæ-hópurinn lauk endur-
skoðun á miðtímabili vinnunnar,
verði notaður sem sá upphafstími
sem niðurskurður í landbúnaðar-
framlögum miðist við.
Ríkisstyrkir til landbúnaðar-
mála voru minni á þeim tíma en
1986, sem er árið sem EB-löndin
stinga upp á sem grunntíma. Þar
af leiðandi verða ríkisstyrkirnir
enn minni ef tillaga Dunkels nær
fram að ganga.
Hvað sem öðru líður þá hafa
bændur í aðildarríkjum GATT-við-
ræðnanna mikil áhrif á gang við-
ræðnanna, ekki síst bændur í Evr-
ópu. Evrópskir bændur gætu ein-
mitt haft áhrif á afstöðu EB-ríkja.
Og það er engin tilviljun að þús-
undir bænda hafa boðað mót-
mælagöngu í Brussel á mánudag-
inn kemur.
Ingól/ur Margeirsson
skrifor
Ráðherrafundur GATT hefst í Brussel eftir helgi. Hann mun annaðhvort staöfesta eina mestu byltingu í fríverslun
milli þjóða í sögu heimsins, eða falla saman eins og sprungin blaðra. Það fer mikið eftir afstöðu og áhrifum evr-
ópskra bænda.
DAGSKRÁIN
Sjónvarpið
17.50 Töfraglugginn 18.50 Tákn-
málsfréttir 18.55 Mozart-áætlunin
19.20 Staupasteinn 19.50 Hökki
hundur 20.00 Fréttir og veður 20.35
Á tali hjá Hemma Gunn 21.40 Gullið
varðar veginn 22.30 Studs Lonigan
23.00 Ellefufréttir 23.10 Fljótið —
Frh. 00.00 Dagskrárlok.
Stöð 2
16.45 Nágrannar 17.30 Glóarnir
17.40 Tao Tao 18.05 Draugabanar
18.30 Vaxtarverkir 18.55 Létt og Ijúf-
fengt 19.19 19.19 20.10 Framtíðarsýn
21.05 Lystaukinn 21.40 Spilaborgin
22.35 ítalski boltinn 22.55 Sköpun
23.50 Glæpaheimar 01.30 Dagskrár-
lok.
Rós 1
06.45 Veðurfregnir. Bæn 07.00 Fréttir
07.03 Morgunþáttur Rásar 1 07.32
Segðu mér sögu 07.45 Listróf 08.00
Fréttir 08.30 Fréttayfirlit og daglegt
mál 09.00 Fréttir 09.03 Laufskálinn
09.45 Laufskálasagan 10.00 Fréttir
10.03 Við leik og störf 11.00 Fréttir
11.03 Árdegistónar 11.53 Dagbókin
12.00 Fréttayfirlit á hádegi 12.01
Endurtekinn Morgunauki 12.20 Há-
degisfréttir 12.45 Veðurfregnir 12.48
Auðlindin 12.55 Dánarfregnir 13.05 í
dagsins önn 13.30 Hornsófinn 14.00
Fréttir 14.03 Útvarpssagan: Undir
fönn 14.30 Miðdegistónlist 15.00
Fréttir 15.03 í fáum dráttum 16.00
Fréttir 16.05 Völuskrín 16.15 Veður-
fregnir 16.20 Á förnum vegi 16.40
Hvundagsrispa 17.00 Fréttir 17.03
Vita skaltu 17.30 Tónlist á síðdegi
18.00 Fréttir 18.03 Hérog nú 18.18 Að
utan 18.30 Auglýsingar 18.45 Veður-
fregnir 19.00 Kvöldfréttir 19.35 Kvik-
sjá 20.00 í tónleikasal 21.30 Nokkrir
nikkutónar 22.00 Fréttir 22.07 Að ut-
an 22.15 Veðurfregnir 22.20 Orð
kvöldsins 22.30 Úr Hornsófanum í
vikunni 23.10 Sjónaukinn 24.00
Fréttir 00.10 Miðnæturtónar 01.00
Veðurfregnir 01.10 Næturútvarp á
báðum rásum til morguns.
Rós 2
07.03 Morgunútvarpið 08.00 Morg-
unfréttir 09.03 Níu fjögur 11.30 Þarfa-
þing 12.00 Fréttayfirlit og veður
12.20 Hádegisfréttir 12.45 Níu fjögur
14.10 Gettu þetur! 16.03 Dagskrá
18.03 Þjóðarsálin 19.00 Kvöldfréttir
19.32 Gullskífan úr safni Joni Michell
20.00 Lausa rásin 21.00 Úr smiðjunni
22.07 Landið og miðin 00.10 í háttinn
01.00 Næturútvarp á báðum rásum
til morguns.
Bylgjan
07.00 Eiríkur Jónsson 09.00 Fréttir
09.10 Páll Þorsteinsson 11.00 Valdís
Gunnarsdóttir 14.00 Snorri Sturlu-
son 17.00 ísland í dag 18.30 Þor-
steinn Ásgeirsson 22.00 Hafþór
FreyrSigmundsson 23.00 Kvöldsög-
ur 24.00 Hafþór Freyr 02.00 Þráinn
Brjánsson.
Stjarnan
07.00 Dýragarðurinn 09.00 Bjarni
Haukur Þórsson 11.00 Geðdeild
Stjörnunnar 12.00 Sigurður Helgi
Hlöðversson 14.00 Sigurður Ragn-
arsson 17.00 Björn Sigurðsson og
sveppavinir 20.00 Jóhannes B.
Skúlason 22.00 Arnar Albertsson
02.00 Næturbrölt Stjörnunnar.
Aðalstöðin
07.00 Á besta aldri. Morgunandakt
09.00 Morgunverk Margrétar 09.15
Heiðar, heilsan og hamingjan 09.30
Húsmæðrahornið 10.00 Hvað gerðir
þú við peningana sem frúin í Ham-
borg gaf þér? 10.30 Mitt útlit — þitt
útlit 11.00 Spakmæli dagsins 11.30
Slétt og þrugðið 12.00 Hádegisspjall
13.00 Strætin úti að aka 13.30 Glugg-
að i síðdegisblaðið 14.00 Brugðið á
leik í dagsins önn 14.30 Saga dags-
ins 15.00 Topparnir takast á 15.30
Efst á baugi vestanhafs 16.30 Mitt
hjartans mál 18.30 Smásögur 19.00
Kvöldtónar 22.00 Sálartetrið 24.00
Næturtónar Aðalstöðvarinnar.