Alþýðublaðið - 28.11.1990, Blaðsíða 4

4
Miðvikudagur 28. nóvember 1990
MMÐUBIMÐ
Ármúli 36 Sími 681866
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Flákon Flákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Hinrik Gunnar Hilmarsson
Dreifingarstjóri: Sigurður Jónsson
Setning og umbrot: Leturval, Ármúla 36
Prentun: Oddi hf.
Áskrifarsími er 681866
Áskriftargjald 1100 kr. á mánuði innanlands.
I lausasölu 75 kr. eintakið
HÁTEKJII-
SKATTURINN ER
EKKITÍMABÆR
Hugmyndir Ólafs Ragnars Grímssonar fjármálaráð-
herra um hátekjuskatt hafa verið talsvert til umræðu í
þjóðfélaginu. Hugmyndir fjármálaráðherra byggjast á
því ad setja annað skattþrep í skattheimtu tekjuskatts
sem tekur mið af þeim er hafa 300 þúsund krónur eða
meira í mánaðarlaun. í þessu felast í sjálfu sér réttlátar
hugmyndir; að þeir sem hærri laun hljóta greiði meira
til ríkisins en þeir sem minni tekjur hafa.
En á þessum hugmyndum fjármálaráðherra eru einn-
ig miklir annmarkar. í fyrsta lagi þarf fleira að koma til
en annað skattþrep. Það þyrfti samtímis að hækka skatt-
leysismörkin svo jöfnuðurinn kæmist til skila; því ekki
getur skattajöfnuðurinn verið í eina átt, þ.e.a.s. gagnvart
ríkinu en ekki gagnvart skattgreiðendum. í öðru lagi eru
fyrirsjáanlegar tekjur ríkisins af hátekjuskattinum svo-
nefnda rýrar. Fjármálaráðherra hefur reiknað út að tekj-
urnar gætu numið um fjögur hundruð milljónum á ári.
Alþýðublaðið hefur gagnrýnt þessa útreikninga og bent
á, að raunhæf innheimta af hátekjuskatti nemi aðeins
um 100 milljónum á ári. í þriðja lagi myndi hátekjuskatt-
ur leggjast mjög óréttlátlega á þá sem hafa óreglulegar
tekjur, eins og t.a.m. sjómenn eða aðra þar sem tekjurn-
ar eru bundnar af sveiflukenndri afkomu í atvinnu-
rekstri. I fjórða lagi myndi annað skattþrep raska stað-
greiðslukerfinu, valda flóknu framtalskerfi og innleiða á
nýjan leik afturvirkar skattgreiðslur.
Alþýðuflokkurinn lagði grundvöllinn að gagngerri
umsköpun á skattakerfinu 1987. Þáverandi fjármálaráð-
herra, Jón Baldvin Hannibalsson, hrinti í framkvæmd
staðgreiöslu og einföldun tekjuskattsins. Þá varð kerfi
tekjuskattsins, barnabóta og persónuafsláttar að miklu
tekjujöfnunartæki. Alþýðuflokkurinn stóð ennfremur
fyrir einföldun og lækkun aðflutningsgjalda af innflutt-
um vörum. Þar með var Iagður grunnur að nýrri aðlög-
un að fyrirhuguðum breytingum á Evrópumarkaði og
ennfremur greitt fyrir komandi skuldbindingum varð-
andi alþjóðlega fríverslun eins og GATT-viðræðurnar
miða að.
Alþýðuflokkurinn gerði meira: Hann beitti sér fyrir
lögfestingu virðisaukaskattsins og undirbjó upptöku
hans. Þar með var innheimta opinberra gjalda stórbætt
og fyrsta skrefið á síðari árum tekið til að stemma stigu
við skattsvikum. Með þessum breytingum var tekjuöfl-
unarkerfi hins opinbera treyst til frambúðar til hagsbóta
öllum þeim sem njóta opinberrar þjónustu, ekki síst
þeim sem minna mega sín.
Heildaráhrif breytinganna voru fyrst og fremst þau,
að ríkisfjármálin jöfnuðu tekjur í landinu. Persónuaf-
sláttur hækkaði, svo og skattfrelsismörk auk þess sem
tekjuaukinn var nýttur til útborgunar fjölskyldubóta til
fjölskyldna með þyngsta framfærslubyrði, þ.e. barnafjöl-
skyldna og einstæðra foreldra. Þetta hafði lítil sem engin
áhrif á verðlagsáhrif því verðhækkunum vegna sölu-
skattsins var mætt annars vegar með lækkun tolla en
hins vegar með auknum niðurgreiðslum á brýnustu lífs-
nauðsynjar.
Hátekjuskattur er réttlátur sem tekjujöfnunartæki en
gildrurnar sem felast í honum eru margar eins og bent
hefur verið á að ofan. Fyrst og fremst er hann ógnun við
stöðugleika hins nýja skattkerfis og er því ekki tímabær.
Hið nýja skattkerfi verður bæði að fá aðlögunartíma hjá
skattgreiðendum jafnt sem ríki áður en því er umbylt
með öðru skattþrepi.
ÖNNUR SJÓNAMIO!
DAGFINNUR
Þingmenn friðarins
Nokkur umræða hefur orðið að
undanförnu um afstöðu háskóla-
rektors til Evrópumála. í gær ritar
Þorvaldur Gylfason hagfræði-
prófessor pistil i Morgunblaðinu
undir yfirskriftinni: „Verðið á
sjálfstæði Islands." Nauðsynlegt
sé að réttar upplýsingar komi
fram, en Sigmundur Guðbjarna-
son rektor Háskóla Islands hafði
komist svo að orði:........margir
virðast fúsir til að fórna fullveldi
þjóðarinnar fyrir fríverslun með
fisk ...“
Þorvaldur segir m.a. að rektor
fullyrði að fjögur þúsund krónur á
mánuði séu „verðið á sjálfstæði ís-
lands í dag.” „Hér er hallað réttu
máli. Látum það vera, að rektor
skuli kalla hugsanlegan efna-
hagsávinning „verðið á sjálf-
stæði íslands.” Hitt er jafnvel
enn alvarlegra, að rektor fer
rangt með staðreyndir. Hann
horfir fram hjá því, að hugsan-
legur efnahagslegur ávinning-
ur Islendinga í Evrópu er alls
ekki bundinn við niðurfellingu
tolla á íslenzkar sjávarafurðir.
Hér er miklu meira í húfi.“
Síðan tekur hagfræðiprófessor-
inn háskólarektorinn i smá-
kennslustund í Evrópuhagmálum.
Með sameiningu Evrópubanda-
lagsríkja skapist forsendur fram-
fara á efnahagssviði. Til þess sé
leikurinn gerður. „Ef sams konar
búhnykkur félli okkur íslend-
ingum í skaut myndi hann skila
okkur um 15 milljörðum í þjóð-
arbúið á þessu ári og á hverju
ári eftirleiðis. Þessi fjárhæð
jafngildir um 240.000 krónum
á hverja fjögurra manna fjöl-
skyldu í landinu á ári... Jafn-
vel þótt rektor keypti sér þrjár
áskriftir að Tímanum, ætti
hann 200.000 krónur afgangs
af sínum skerf á hverju ári.“
Það er ekki á hverjum degi sem
almenningur getur stolist í kennsl-
usstund í hagfræði á síðum dag-
blaðs. Og það kennslustund með
einum nemanda: Sjálfum rektor
Háskóla íslands. Megum við eiga
von á meiri upplýsingu? Til dæmis
með forsætisráðherra í stjórnfræð-
um? Hver vill taka að sér að kenna
honum?
Fjármálaráðherrann okkar er nú
í Moskvu í nafni heimsfriðarins.
Hann hefur meðal annars hitt
Mikjál Gorbatsjov Sovétleiðtoga í
nafni heimsfriðarins. Síðan mun
Ólafur Ragnar fljúga til London og
hitta forsætisráðherra Breta, hver
sem það nú verður, og ræða við
hann um málefni heimsfriðarins
og afhenda skjal.
Því næst mun fjármálaráðherr-
ann okkar fljúga til Washington og
hitta Bush, forseti Bandaríkjanna,
í nafni heimsfriðarins og afhenda
honum afrit af sama skjali.
Nú spyrja menn kannski sem svo:
Hvers vegna í ósköpunum er ís-
lenski fjármálaráðherrann á ferð
og flugi um allan heim að hitta
helstu leiðtoga heims í nafni
heimsfriðarins í stað þess að vera
heima og fylgja eftir stórmálum á
borð við hátekjuskattinum og
ekknaskattinn?
Svarið er einfalt: Ólafur Ragnar
er oddviti nefndar þingmanna-
samtaka PGA, sem eru alþjóðleg
og berjast fyrir heimsfriðnum.
Þá kann kannski einhver að
spyrja: En er Ólafur Ragnar þing-
maður? Svarið er auðvitað neit-
andi. Ólafur Ragnar er ekki þing-
maður heldur varaþingmaður.
En varaþingmenn geta einnig
barist fyrir heimsfriðnum.
Hins vegar er ég þeirrar skoðun-
ar að þótt heimsfriðurinn sé mikil-
vægur, þá sé friðurinn á eigin
heimili enn mikilvægari.
Þess vegna er ég svoldið hissa á
honum Ólafi Ragnari að fara að
hitta Gorbatsjov, Bush og aðra
ráðamenn þegar sem mest er rifist
um skattamálin heima. Svo ekki
sé nú talað um innri málefni Al-
þýðubandalagsins.
Heimsfriðurinn er hins vegar
mikilvægur eins og fyrr segir. Eig-
inlega finnst mér að fjármálaráð-
herrann hefði átt að fara til Kúvæt
og ræða málin við Saddam Hus-
sein.
Saddam er maður sem nýtur
þess að taka á móti leiðtogum
heimsins og yfirleitt fá þeir að hafa
með sér nokkra gísla sem minja-
grip um komuna.
Leiðtogar heimsins auk stórst-
irna stjórnvarpsfréttamanna hafa
flykkst til Persaflóa í von um við-
tal.
Þetta hefði náttúrulega verið
rétti maðurinn fyrir fjármálaráð-
herrann íslenska.
Það er engin spurning að ófrið-
arsvæðið er við Persaflóa og þar
er þingmanna heimsfriðarins
mest þörf.