Alþýðublaðið - 26.03.1991, Blaðsíða 2

2
FRÉTTASKÝRING
Þriðjudagur 26. mars 1991
Fólk
Sverrír opnar í
Nýhöfn
Sverrir Ólafsson, maðurinn bak
við menningarframtak Hafnfirð-
inga í Straumi, hefur opnað sýn-
ingu í Nýhöfn í Hafnarstræti. Þar
sýnir hann skúlptúra sína, verk
unnin á þessu ári og því síðasta.
Einmitt í fyrra var Sverri boðið
til Mexíkó af háskólalistasafninu
þar í landi og fékk hann til af-
nota alþjóðlega vinnustofu
myndhöggvara í þrjá mánuði.
Ríkislistasafn Mexíkó keypti síð-
an af honum stórt útiverk, sem
nú er á sýningaferð um landið.
Hefur listamanninum verið boð-
ið að halda einkasýningu í Mexí-
kó á næsta ári. Opið verður í Ný-
höfn eftir kl. 14 um bænadag-
ana, lokað á páskadag.
Áður óþekktir
fískar fundnir
Doktor einn í Aberdeen í ná-
grannalandi okkar, Skotlandi,
Dr. /mants Priede, hefur gert víð-
tækar kannanir á lífríki djúpsjáv-
ar í Atlantshafi og í Kyrrahafi,
segir í Science and Technology
News. Skotinn hefur notað
ómannaða kafbáta við rann-
sóknir sínar. Á miklu dýpi segir
hann að lifi fisktegundir, sem
menn muni aldrei geta veitt í
veiðarfæri sín. Kannaðar hafa
verið lífverur á 6 kílómetra dýpi,
og þær látnar gleypa búnað, sem
gerir vísindamönnum kleift að
fylgjast náið með atferli þeirra í
framtíðinni.
Tölvan og
tungumálin
Ungur íslenskur maður, Jón Ger-
ald Sullenberger að nafni,
kynntist i Bandaríkjunum
tungumálatölvu einni og ákvað
að reyna að gera sér mat úr
henni. Tölvufyrirtæki eru litt
ginnkeypt fyrir hinum litlu ís-
lensku pöntunum. En Jón Ger-
ald hélt ótrauður áfram og tókst
loks að tryggja 5000 eintaka sölu
af tungumálatölvunni Hexaglol
150 og munaði þar mestu að
Flugleiðir gerðu pöntun á 2000
eintökum á ári. Hexaglot fæst nú
i Reykjavík og um borð í Flug-
leiðavélunum. Með tækinu má
fá þýðingu á svipstundu á um
16.700 orðum af einu tungumáli
yfir á annað.
Bláar spólur á
Ísafírði
Vestfirska segir frá því að lög-
regla á ísafirði hafi lagt hald á
nær 300 „bláar" spólur á einni af
myndbandaleigum bæjarins og
hafi málið verið sent ríkissak-
sóknara til athugunar, og þá
væntanlega spólurnar með. Seg-
ir blaðið að fréttin hafi borist inn
á landsfund stjórnmálaflokks
eins, og tekið er fram að það hafi
ekki verið hjá framsókn. „Þótti
mönnum þetta furðumikið og al-
veg dæmigert fyrir Vestfirðinga,
hjá þeim væru allir hlutir stór-
brotnari og mikilfenglegri en hjá
öðrum landsmönnum." Hrökk
þá út úr einum landsfundarfull-
trúa af Suðurlandi: „Það eru til
tvær bláar spólur á Hellu og ég
er búinn að sjá aðra . . .“
Páskaegg seld fyrir 180 milljónir
Páskaverð, nýyrði?
Herra Sigurbjörn Einarsson biskup segir að páska-
hald kirkjunnar hafi ekki breyst i eðli sínu. En svipur
hátiðarinnar úti i þjóðfélaginu hafi breyst, fyrst og
fremst i því að nú sé miklu meira um ferðalög en áð-
ur. Sigurbjörn segir að á bak við páskaeggin sé
ákveðin viðleitni til að gera páskahátiðina að versl-
unarhátið likt og jólin.
Enn hefur ekki tekist aö féfletta fólk á sama hátt
og um jólahátídirnar segir herra Sigurbjörn
Einarsson biskup um páskainnkaupin almennt
BJÖRN E. HAFBERG SKRIFAR
I hugum nútímamanna tengjast
páskarnir gjarnan fríum, skíða-
ferðum, góðum mat og veisluhöld-
um. Páskarnir eru ein helsta hátíð
kirkjunnar en hafa, eins og svo
margar kirkjuhátíðir, orðið að há-
tíð kaupmanna og þeirra sem selja
alls konar afþreyingu.
Orð eins og páskafrí, páskaferð-
ir, páskamyndir og jafnvel páska-
föt hafa öðlast fastan sess í málinu
og þykja sjálfsagðir hlutir nú á
dögum. Það er ekki svo að það
þurfi að vera eitthvað neikvætt
við allar þessar breytingar, en
hætt er við að upphafleg saga
páskanna hafi dofnað í hugum
margra og hlýtur það að vera
nokkurt áhyggjuefni. Líka sögu
má segja um jólahaldið og allt um-
standið sem því fylgir, sagan hefur
ýmist verið skrumskæld eða graf-
in svo rækilega að margir hafa
gleymt hvaða trúarlegu hugmynd-
ir liggja til grundvallar þessum há-
tíðum.
Flestir launþegar landsins fá
nokkurra daga frí um páskana og
reyna þá að gera sér eitthvað til
skemmtunar og upplyftingar.
Sumir leggjast í ferðalög, aðrir
njóta frídaganna í faðmi fjölskyld-
unnar, en nokkur hópur manna
heldur þó áfram að sinna sínum
daglegu skyldum.
Páskaferðir
Mikill fjöldi manna leggur land
undir fót í páskafríinu, sumir fara
til útlanda en aðrir láta sér nægja
að ferðast innanlands. í samtölum
við aðila í ferðaþjónustu kom fram
að búast má við því að á milli tvö
og þrjú þúsund manns verði er-
lendis um páskana í skipulögðum
hópferðum. Til viðbótar má búast
við verulegum fjölda sem ferðast á
eigin vegum til útlanda, ýmist til
að heimsækja vini og ættingja eða
til skemmtunar og hvíldar.
Flestir þeirra sem fara í skipu-
lagðar hópferðir kjósa að fara til
sólarlanda þótt ekki sé hægt að
tryggja sól og hita á þessum árs-
tíma í Suður-Evrópu.
Líklegt verður að telja að minna
verði um skíðaferðir um þessa
páska en oft áður vegna snjóleysis.
Ferðafélag íslands býður þó upp á
skíðaferð auk margs konar ann-
arra ferða. Að sögn manna hjá
Ferðaféiaginu er vinsælast að fara
í þriggja daga ferðir, félagið býður
m.a. upp á ferðir á Snæfellsjökul, í
Þórsmörk og Landmannalaugar.
Útivist efnir til tveggja skíða-
gönguferða. Önnur ferðin er um
hinn svokallaða Laugaveg, sem
liggur á milli Landmannalauga og
Þórsmerkur. Hin feröin verður far-
in frá Þingvöllum upp að Skjald-
breið og komið verður niður við
Geysi. Utivist býður auk þess upp
á ferðir á Snæfellsnes og göngu-
ferð í nágrenni Bása.
Flugleiðir bjóða upp á margs
konar ferðir innanlands. Nokkuð
er um að fólk fari í skipulagðar
pakkaferðir, þ.e. kaupi gistingu og
ferðir í einum pakka. Mest er þó
um að fólk sé að fara í heimsóknir
til ættingja og vina, og skóla-
krakkar á leið heim í frí. Hjá Flug-
leiðum fengust þær upplýsingar
að ferðum væri fjölgað um nálægt
helming frá því sem venjulegt
væri núna um páskana.
Páskaveröstrið________________
Fátt hefur vakið meiri athygli
Stærsta páskaegg í heimi?
Kannski ekki, en eggið sýnir „í
hnotskurn" neysiuþjóöfélagið
ísland, sem rís hátt á páska-
hátíðinni.
A-mynd: Magnús Reynir.
síðustu dagana en harðvítugt
verðstríð á páskaeggjum og öðr-
um páskavörum. Stórmarkaðir
hafa hver í kapp við annan lækkað
verð á því sem kalla má dæmi-
gerðar páskavörur. Verð á páska-
eggjum hefur t.d lækkað umtals-
vert á milli daga og verslanir segj-
ast selja páskaeggin á heildsölu-
verði eða jafnvel nokkuð undir
því. Verðlækkanir síðustu daga
hafa vissulega vakið athygli og
vaknað hafa spurningar um
hvernig verðlagningu er almennt
háttað.
Verðstríð þetta hófst fyrir
nokkrum dögum og er vísbending
til neytenda um mátt þeirra og
áhrif á þróun verðlags. Ómögulegt
er að segja til um þróun þessa
verðstríðs, alloft áður hefur mynd-
ast svona spenna á smásölumark-
aðinum. Oft með þeim afleiðing-
um að þær verslanir sem eru veik-
ari fyrir gefast upp og allt fellur
aftur í gamlar skorður. Nú eru það
aftur á móti fyrst og fremst grónar
og voldugar verslanir sem eiga í
hlut og því gæti verðstríðið geisað
nokkuð lengi.
Páskaegg
Páskaeggin eiga sér langa sögu,
og eru í dag óaðskiljanlegur hluti
af páskahátíðarhöldunum. Hér á
landi hefur myndast hefð fyrir því
að gefa páskaegg sem eru á marg-
an hátt nokkuð sérstök. Margs
konar siðir hafa myndast í Evrópu
um páskaegg og páskagjafir. Um
páskana er jafnan sá tími að fuglar
eru farnir að verpa víðast hvar í
Evrópu. Því er ekki ólíklegt að
haldnar hafi verið eins konar
eggjahátíðir og þangað reki menn
þann sið að gefa páskaegg.
Sú venja skapaðist víða að börn
fengu að fara út í skóg að safna
eggjum sem mátti borða en neysla
eggja var bönnuð á föstunni eins
og neysla kjöts. Með auknu þétt-
býli varð erfiðara að ná í fersk egg,
þá tóku fullorðnir upp á því að fela
egg í görðum sínum svo börnin
hefðu eitthvað að finna. í tímans
rás varð svo til sú venja að útbúa
skrautleg páskaegg en þá var inni-
haldið sogið úr eggjunum og þau
síðan máluð á skrautlegan hátt.
Loks var farið að búa til páskaegg
úr súkkulaði.
Hér á landi virðist páskaeggja-
siðurinn óþekktur fram undir
1920. í dag eru sælgætisgerðirnar
Nói-Síríus og Móna stærstu fram-
leiðendur páskaeggja, fyrirtækið
íslensk dreifing lætur framleiða
fyrir sig páskaegg í Frakklandi, og
sælgætisgerðin Cristal framleiðir
nokkuð af páskaeggjum.
Talið er að framleidd séu um það
bil 300 þúsund páskaegg, fyrir ís-
lenskan markað. I tonnum talið
eru þetta um 50 tonn og rúmlega
eitt egg í hlut hvers og eins.
Erfitt er að geta sér til um heild-
arverð þeirra páskaeggja sem selj-
ast um þessa páska, m.a. vegna
verðstríðsins sem nú geisar. Laus-
lega áætlað má gera ráð fyrir að
landsmenn kaupi páskaegg fyrir
um 180 milljónir. Þá er gert ráð
fyrir að meðaleggið kosti u.þ.b.
600 krónur og 300 hundruð þús-
und egg séu seld.
Tryggvi Hallvarðsson, fram-
leiðslustjóri hjá Nóa-Síríus. sagði
að þetta verðstríð hefði a.m.k.
leitt til þess aö fólk keypti nú
stærri egg en en áður.
Tryggvi sagði að þeir hjá
Nóa-Síríus hefðu tekið upp á þeirri
nýbreytni að bjóða fólki að koma
með persónulega gjöf sem liægt
væri að koma inn í páskaeggin.
Margir hefðu nýtt sér þessa til-
breytni og komið með skemmti-
lega hluti, t.d. trúlofunarhringa, til
að gleðja vini og ættingja.
Páskarnir og kirkjan
Mikið starf fer fram undan hjá
kirkjunni nú um páskana. Messað
verður í flestum kirkjum landsins,
og boðið verður upp á margs kon-
ar menningarviðburði.
Mörgum þykir súrt í broti að um
páskana, þegar menn eiga al-
mennt frí, séu skemmti- og afþrey-
ingarstaðir jafnan lokaðir. Þor-
björn Hlynur Árnason biskupsrit-
ari segir ástæður þess að skemmti-
stöðum sé ekki leyft að hafa opið
megi skýra á margvíslegan hátt.
Lögin sem ákvarði þessar reglur
séu frá 1926 og séu því að sumu
leyti ekki lengur í takt við okkar
tíma. Fyrir tveim árum voru sam-
þykktar á kirkjuþingi tillögur til
breytinga á þessum lögum en mál-
ið hefur en verið tekið fyrir á Al-
þingi.
Hefur páskahaldið breyst
Herra Sigurbjörn Einarsson
biskup segir að páskahald kirkj-
unnar hafi í eðli sínu ekki breyst.
En svipur hátíðarinnar úti í þjóðlíf-
inu hafi breyst mikið. Nú sé mikið
um að fólk fari í ferðalög og margs
konar kaupmennska sé orðin
nokkuð fyrirferðarmikil í umræð-
unni í kringum páskanna. Herra
Sigurbjörn segir að nú sé ekki síð-
ur sótt mikið í kirkjurnar um helgi-
dagana og margs konar listastarf,
t.d. kórsöngur, njóti mikilla vin-
sælda.