Alþýðublaðið - 10.04.1991, Blaðsíða 2

2
Miðvikudagur 10. apríl 1991
Varar við bjartsýni
Garðbæingar gera sér miklar
vonir með Stjörnurnar sínar í
sumar. Gengi fótboltamanna
bæjarins var gott í fyrra og því
ekki nema eðlilegt að gerðar séu
nokkrar væntingar. Jóhannes
Atlason, þjálfari liðsins, varar
við of mikilli bjartsýni lesum við
í nýútkomnu bæjarblaði Garða-
bæjar, Gardapóstinum, en útgef-
andi þess er Orn Eidsson, gamal-
kunnur blaðamaður og formað-
ur Frjálsíþróttasambandsins um
árabil. Jóhannes telur þó að liðið
ætti að ná svipuðum árangri og
í fyrra.
Manneskjubylting
Leiðtogi Nichiren Shoshu búdd-
isma í Bretlandi, Richard Cau-
ston, heldur almennan fyrirlest-
ur í Háskólabíói á laugardaginn
kl. 13.30. Samtök þessi eru ein
stærstu friðarsamtök í heirnin-
um. Causton mun kynna kenn-
ingar og iðkun búddisma og út-
skýra hvernig einstaklingnum
verður kleift að gera sína mann-
eskjubyltingu með iðkun hans.
List iandnema-
tímans
Nýstárleg sýning stendur nú yfir
á Kjarvalsstöðum, sýning á vatt-
stungnum teppum, eða „quilts"
eins og þau nefnast á enskri
tungu. Gerð slíkra teppa er lif-
andi hefð í Bandaríkjunum og
má rekja til landnematímabils-
ins. Hér er því um að ræða
bandaríska alþýðumenningu. Á
sjöunda áratug þessarar aldar
átti sér stað mikil endurvakning
á gerð teppa fátæka fólksins. Þá
varð í raun til listgrein, sem nýt-
ur mikillar virðingar og vm-
sælda í dag.
Sinnuleysi um
júdómenn
Hákon Örn Hákonarson, for-
maður Júdósambandsins, er
ekkert ánægður með umfjöllun
fjölmiðla, sem margir hverjir
prenta þó fjölmargar síður um
íþróttir daglega. ,,Mér finnst þið
ekki sýna nógan metnað í að
afla ykkur frétta af okkar bestu
íþróttamönnum, nema það sé
matreitt og rétt upp í hendurnar
á ykkur,“ segir Hákon og segist
vonas,t eftir breyttum starfshátt-
um. Astæðan mun einkum lítil
og léleg umfjöllun um júdólið
okkar á hollenska meistaramót-
inu, en þar stóð Bjarni Friöriks-
son sig vel að vanda.
FRÉTTASKÝRING
Litlu varið til þróunaradstoðar en. . .
Meirihlutcmum
finnst það nóg
Iðnrikin innan Sameinuðu þjóðanna haffa gengist
undir það markmið að leggja af opinberu ffé 0,7% aff
þ jóðarf ramleiðslu til þróunaraðstoðar i þriðja heim-
inum. Til að nó þessu að fullu, eins og flestar nó-
grannaþjóðirnar haffa gert, þyrffti framlag hvers
skattgreiðanda ó landinu að vera um 13.400 krón-
ur ó óri. Nú leggjum við aðeins fram 1/10 hluta
þessa og aðeins 20% landsmanna ffinnst að við ís-
lendingar ættum að ná marki Sameinuðu þjóðanna
að ffullu.
SÆMUNDUR GUÐVINSSON SKRIFAR
Mörg iðnríki mælast til að hluta
af þróunaraðstoð þeirra sé varið til
kaupa á vörum, tækjum, tækni-
legri ráðgjöf og þjónustu í þeirra
eigin landi. Islendingar hafa gert
þetta í litlum mæli. Rúmlega 70%
telja það æskilegt að íslendingar
reyni að bæta eigin hag um leið og
þeir hjálpa öðrum með kaupum á
vörum, tækjum, tæknilegri ráð-
gjöf eða þjónustu héðan og um
70% þeirra telja það æskilegt jafn-
vel þó hægt sé að nýta peningana
um 50% í viðbót telja hana hafa
tekist sæmilega.
Þróunaraðstoð íslendinga fer nú
einkum fram á þrjá vegu: a. — ís-
lendingar taka að sér eigin verk-
efni, til dæmis á Grænhöfðaeyj-
um; b. — íslendingar taka þátt í
samstarfsverkefnum, annast til
dæmis rekstur Jarðhitaskóla Sam-
einuðu þjóðanna hérlendis; c. —
Islendingar greiða framlög til al-
þjóðlegra stofnana, til dæmis Þró-
Hver íslendingur greiðír aðeins um 1/10 þess fjár til þróunaraðstoðar sem Dani, Finni, Norðmaður eða Svíi leggur
fram.
Þetta kemur fram í könnun Fé-
lagsvísindastofnunar Háskólans
um viðhorf almennings til þróun-
arsamvinnu. Könnunin fór fram
dagana 23.-26. mars og var leitað
til 1500 manna á aldrinum 18 til 75
ára af öllu landinu. Alls fengust
svör frá 1094 þátttakendum, sem
er um 73% svarhlutfall, og þykir
það góð svörun.
Framtiðarskipan
þróunaraðstoðar
Áður en nánari grein er gerð
fyrir niöurstöðum skoðanakönn-
unar Félagsvísindastofnunar er
rétt að segja frá ástæðum þess að
könnunin fór fram. Seint á síðasta
ári skipaði forsætisráðherra nefnd
til að gera tillögur um framtíðar-
skipan þróunaraðstoðar íslend-
inga. I skipunarbréfi nefndarinnar
segir meðal annars:
..Nefndin skal taka mið af þeirri
ályktun Alþingis íslendinga frá 28.
maí 1985, að opinber framlög ís-
lands til uppbyggingar í þróunar-
rikjum veröi 0,7% af þjóðarfram-
leiöslu, sem og ályktunum alls-
herjarþings Sameinuðu þjóðanna
um aukin framlög til þróunarað-
stoðar. Nefndin geri tillögur um
hvernig ná megi þeim markmið-
um og kanni m.a. möguleika á
jjjóðaratkvæðagreiðslu um sér-
stakt framlag almennings til þró-
unaraðstoöar'
Þrátt fyrir markmiö ofan-
greindrar þingsályktunar, að hinu
alþjóðlega viðmiöunarmarki yrði
náð á næstu sjö árum frá sam-
þykkt hennar, hefur raunin orðið
önnur. Fjárveitingar hafa staðiö,í
stað og námu árið 1990 0,07% af
þjóöarframleiðslu, en heföu með
réttu átt að nema 0,5% það ár, ef
fylgt heföi veriö einróma viljayfir-
lýsingu Alþingis frá 1985.
I áfangaskýrslu sem nefndin
skilaði til forsætisráðherra í febrú-
ar kom fram að nefndin mælti
ekki með þjóöaratkvæðagreiðslu
um sérstakt framlag almennings
til þróunarsamvinnu. Má segja að
það hafi veriö eins gott að ekki var
mælt með þjóöaratkvæði. Það
hefði orðiö illt til afspurnar ef
þjóðin hefði fellt að leggja fé í þró-
unaraðstoö. En nefndin lagði til að
ráðist yröi í gerö vandaðrar skoö-
anakönnunar um viðhorf almenn-
ings til þróunarsamvinnu og var
það gert. Könnun um það efni
hafði aldrei farið fram hér á landi.
Unnið að ffrekari úfftekt
Aö fengnum niðurstöðum úr
skoðanakönnuninni hefur forsæt-
isráðherra falið nefndinni að
vinna aö frekari úttekt á þátttöku
íslendinga í alþjóðlegu þróunar-
starfi og gera tillögur um framtíð-
arskipan þeirra mála. Mun slík út-
tekt m.a. ná til þess hvernig haga
beri virkari þátttöku í þróunar-
starfi alþjóölegra stofnana Sam-
einuðu þjóðanna, svo og fyrir-
komulagi tvíhliða þróunarstarfs ís-
lendinga. Ætlunin er að kanna og
gera yfirlit um hvernig þessum
málum er fyrir komið hjá helstu
nágrannaþjóðum sem allar leggja
um það bil tífalt meira fram til þró-
unaraðstoðar á hvert mannsbarn
en íslendingar, en hafa jafnframt
betri stjórn á því í hvaða verkefni
fjármunirnir fara. Stefnt er að því
aö nefndin Ijúki störfum næsta
haust.
í nefndinni eiga sæti Stefán Þór-
arinsson félagsfræöingur, formað-
ur, dr. Ingvar Birgir Friðleifsson
forstöðumaöur Jarðhitaháskóla
Sameinuðu þjóðanna, Árni Gunn-
arsson alþingismaður, dr. Björn
Dagbjartsson framkvæmdastjóri
Þróunarsamvinnustofnunar Is-
lands, Hannes Hauksson, fram-
kvæmdastjóri Rauða krossins,
Jónas Þórisson, framkvæmda-
stjóri Hjálparstofnunar kirkjunn-
ar, og Sigríður Lillý Baldursdóttir
eðlisfræðingur, formaður UNIFEM
á íslandi.
Tregða á aukinni adstod
í skoðanakönnuninni kom fram
að meirihluti landsmanna er treg-
ur til að auka þróunaraðstoð til
muna frá |)ví sem nú er. Ríflega
helmingur landsmanna telur að
við leggjum nú hæfilega mikið af
mörkum til aðstoðar, eða um 52%,
en 43% telja okkur leggja of lítið
fram meðan 5% landsmanna telja
hlut íslendiriga of mikinn.
betur meö því að kaupa þetta ann-
ars staðar með minni tilkostnaði.
Aðeins um 20% landsmanna
finnst að íslendingar ættu að ná
marki Sameinuðu þjóðanna að
fullu, eða um helmingur þeirra
sem telja hlut íslendinga í þróun-
araðstoð of lítinn. Hinn helming-
urinn telur nóg að ná markinu að
hluta og flestir þeirra telja að
helmingur af markmiði SÞ sé
æskilegt viðmið.
Hlynntir skaHaaffslætti
Af þeim sem telja hlut íslend-
inga í þróunaraðstoð of lítinn vilja
tæp 57% auka hann í áföngum á
fimm árum, tæp 24% vilja ná því
marki á 10 árum en tæp 17%
strax. Ef eingöngu er litið á þá sem
vilja ná marki SÞ að fullu sést að
um 56% vilja auka hann í áföng-
um á fimm árum, um 24% vilja ná
því marki á 10 árum eða lengri
tíma en rúmlega 20% nú þegar.
Um 2/3 hlutar þeirra sem af-
stöðu taka eru hlynntir skattaaf-
slætti til að örva frjáls framlög ein-
staklinga og/eða fyrirtækja til þró-
unaraðstoðar.
Þátttakendur í skoöanakönnun-
inni voru beönir að nefna einhver
íslensk þróunarverkefni sem unn-
ið hefur verið að á undanförnum
árum og gátu 53% nefnt einhver
verkefni. Flestir þeirra nefndu
Grænhöfðaeyjar, eða 32,6%.
Meirihluti þeirra sem nefndu verk-
efni finnst að vel hafi tekist til meö
þau. Þá telja 40% af neyðarhjálp
félagasamtaka hafi tekist vel og
unarstofnunar Sameinuðu þjóð-
anna.
Flestir þátttakendur skoðana-
könnunarinnar telja að íslending-
ar eigi einkum að taka þátt í sam-
starfsverkefnum í þróunaraðstoð,
svo sem með rekstri Jarðhitaskól-
ans hér, eða 39%, og næstflestir
nefna eigin verkefni til dæmis á
Grænhöfðaeyjum, eða 25%. Um
13% vilja svo að þróunaraðstoð ís-
lendinga sé í formi framlaga til al-
þjóðlegra stofnana.
Við spurningu um fyrirkomulag
á fjármögnun þróunaraðstoðar Is-
lendinga töldu 85% þeirra, sem
telja að hlutur okkar í þróunarað-
stoð sé of lítill, að hún skuli vera í
höndum Alþingis á fjárlögum eins
og verið hefur fremur en að aflað
sé fjár með nýjum skatti.
Um 63% landsmanna telja aö
opinber fjárframlög íslendinga til
þróunaraðstoðar skuli renna til
opinberra stofnana og frjálsra fé-
lagasamtaka.
Þegar litið er á einstaka þjóðfé-
lagshópa sést að karlar telja frekar
en konur að hlutur íslendinga sé
of lítill, þeir sem eru eldri frekar en
hinir yngri. Reykvíkingar og
landsbyggðarbúar frekar en Reyk-
nesingar, sérfræðingar og at-
vinnurekendur frekar en aðrar
stéttir og háskólamenn frekar en
aörir.