Alþýðublaðið - 17.04.1991, Blaðsíða 2

2
Miðvikudagur 17. apríl 1991
um uyrdrí
að verða
gjaldþrota
TryRKlnc (yrir sklptakosínaðl
vlö fijalilftroiasklpll Ijcfur verlð
hækkuð úr 6112 þúsund kninur.
te[ ír™ * KJaldþroti-
bciðnJna hvcrju slnnl groiðlr Ihrí.
IrywlneaRjaldlð. ; ^ • ÁUU(
lunnlg grciöir clnstakilngur BnMí*
scm óskar cttlr aö veróa lckinn MiWM * —
hl Kjaldþmtasklpta þcssa upp- MWMM^N
hmö or má scria að dýrara aó “ ^
orðlð fyrlr hnnn að veröa idald-
þrnta cn áður.
sWiu«- Torfifiinpn er notuð 01 að
um '"“l Rrclöa skiptakostnnð clns og aug-
JJYdandi4ntne°' lýsingu I Lðgblrtingablaöinu.
endurrit. vottaiaun og stundum
•r 6ö£urT*toanI* uppskriflakostnað.
sU munl '«*0* Aö sögn Grétu naldursdóttur
Vað'AMfJr" horgarfógcia dugöu 6 þúsund aö nn.,
fram ui «96_e krúnunwr ekki lengur Tyrir Viff '
.hverju^-. skiptakostnaöioRþvívariíkvcölð ti*l!l}**nh. k*uffii
nta vegn» »ö h*kka IryefiJnfiuna. Kcynlst a , vik0rtni
oröin me'r kos,'"A-'-1— 1---- - ---
r hp\\suc nok
ðflétt
'-**>*«........... /
ic/u. Og ienaa atðax
-m. Ilér þyríli að ven
i. Kemur þi Ul kaslaakf
Að vísu hljðU kennar
ncrncndum í akyldur þi
um cfnum, cn Irauðl
íealu, enda skortir kenr
J'á scm fsest | kreppulá
EignarréUur cinsUkl
mn avo vMurhluUmikill
cr Imnn I stjómanik;
Enginn licfur Biðferðile,
glulra honum úr hendi
leysi einu. t««*«»i.i ——
•r ecm
Uppbygging innra og ytra starfs
samtakanna hefur tekið ótrúleg-
um framförum á síðustu vikum,
fólk hefur unnið kröftuglega og af
eldmóði.
Einstaklingar sem ekki hafa lent
í greiðsluerfiðleikum hafa komið
til hjálpar, og við höfum trúnaðar-
aðgang að fjölmörgum aðilum
sem málin snerta og heyra undir.
En það vantar betri aðstöðu,
tækjabúnað og sérhæft starfsfólk.
Það er ekki hægt til lengdar að
reka allt starfið í sjálfboðavinnu.
Mikið af fólki hefur stutt okkur
með ráðum og hvatningu, fólk
sem kemur til hjálpar af því það
vill hjálpa samborgurum sínum af
hreinni hugsjón og mannkær-
leika."
Er fólk tilbúið til þess að
fjalla um viðkvæm mál eins og
peninga og einkamál við hvern
sem er innan samtakanna?
„Nei, enda er engin ástæða til
þess. Stjórn G-samtakanna hefur
nýverið að gefnu tilefni samið
mjög strangar siðareglur, sem eru
forsenda fyrir því að viðkomandi
aðili fái að koma nálægt málum
skjólstæðinga samtakanna. Eftir
að viðkomandi hefur undirgengist
og undirritað siðareglur samtak-
anna, þá fær hann trúnaðarað-
gang samtakanna. Að gefnu tilefni
er það kappsmál og aðall samtak-
anna að viðhafa fullan og óskert-
an trúnað gagnvart skjólstæðing-
G-samtökin, liknar-
og mannúðarsamtök
segir Kristján Einarsson formadur samtakanna
Á siðasta ári leituðu um 1400 manns eftir aðstoð
hjá G-samtökunum. Kristján Einarsson formaður
samtakanna segir að flest bendi til þess að það sé
aðeins brot af þeim sem eiga við greiðsluerfiðleika
að striða. Sem dœmi um öra fjölgun félagsmanna
má nefna að á mánaðartimabili frá 12. mars til 12.
april f jölgaði um 156. Kristján segir að þeir líti björt-
um augum til framtíðar því þeir vonist til þess að
eignast öfluga málsvara á Alþingi. Félagsmálaráð-
herra Jóhanna Sigurðardóttir og Össur Skarphéð-
insson ásamt ýmsum öðrum hafa sýnf málefnum
samtakanna mikinn skilning segir Kristján. ,,Vænt-
um við þess að eiga gott samstarf við þetta fálk að
loknum kosningum"
G-samtökin hafa verið nokkuð
til umfjöllunar í fjölmiðlum síöustu
daga. Af því tilefni hafði Alþýðu-
blaöið samband við Kristján Ein-
arsson formann samtakanna og
bað hann fyrst að gera grein fyrir
upphaflegum tilgangi samtak-
anna.
„Það má líkja þeirri hugsjön og
eldmóði þegar G-samtökin voru
stofnuð 9. október 1988 við stofn-
um SÍBS á sínum tíma. Þá var fyrir
hendi þjóðarböl sem þáverandi
stjórnvöld voru ekki í stakk búin til
þess að mæta, eða höfðu úrræði til
að leysa. Lík staða er nú hjá þús-
undum gjaldþrota einstaklinga og
skefjalaus eignaupptaka og eigna-
tilfærsla á sér staö til þeirra sem í
krafti valdsins ráða yfir fjármagn-
inu.
Viðhorfin til berklasjúklinga
voru svipuð og þau eru til greiðslu-
erfiðleikafólks og gjaldþrota í dag.
Hvorutveggja dæmin eru börn
síns tíma með fordóma og þekk-
ingarleysi samferðafólks til samfé-
lagslegra aðstæðna. Aðstæðna
sem fólk sjálft ræður sjaldnast
nokkru um.“
Hverjir eru þad sem helst
lenda í greidsluerfidleikum og
gjaldþrotum?
„Á sama hátt og berklasýking
var ekki háð aldri, kyni eða þjóð-
félagsstöðu, það sama er nú með
greiðsluerfiðleikana, enginn veit
hver er næstur. Fjármálaumhverf-
ið hér á landi er einsdæmi í hinum
vestræna heimi. Fjármögnunar-
kerfið er háö því hvort almenning-
ur hefur upp á að bjóða fasteignir
eða aðra einstaklinga sem eiga
eignir aö veði til tryggingar á láns-
fjármagni. Sjaldnast er spurt hvort
viökomandi sé sjálfur greiðslu-
hæfur. Hvorki fólkið sjálft né fjár-
mögnunaraðilar hafa tileinkað sér
þau sjálfsögðu vinnubrögð og
góðar venjur aö viðhafa nauðsyn-
leg gögn og greiðsluáætlanir til
nánustu framtíðar.
Spurningunni um þaö hvort lán-
takandi væri raunverulega láns-
hæfur eða ekki var ekki svarað því
hagsveifiur voru það örar að raun-
verulegar fjárhagsáætlanir þýddi
einfaldlega ekki að gera. Þennan
hugsunarhátt var ekki hægt að
viðhafa þegar glötuð var hver
króna í óðaverðbólgu og kaupæði.
Þeirra ára sem minnst verður sem
mesta stjórnleysistíma í íslands-
sögunni hvað varðar efnahag og
fjármál þjóðarinnar."
Hverjir ganga þá í G-samtök-
In?
„Samtökin eru fyrst og fremst
mannúðar- og líknarsamtök, eru
skráð sem slík og starfa sem slík.
Fram til þessa hefur sá almenni
misskilningur verið útbreiddur að
Kristján Einarsson formaður
G-samtakanna segir að viðhorfin til
berklasjúkiinga hafi verið svipuð
og til fólks sem á i greiðsluerf iðleik-
um í dag.
i samtökunum væri einungis
greiðsluerfiðleikafólk og gjald-
þrota. Það er algjör misskilningur.
í samtökunum er einnig fjöldi
fólks sem hefur áhuga á félagsleg-
um hiiðum samfélagsins. Fólk sem
hefur áhuga á því að taka þátt í
þjóöfélagslegri umræðu engu síð-
ur til þess að vinna að hugarfars-
breytingu og til þess að vekja al-
menna umræðu um fjármál og
betra mannlíf og heilbrigðara
samfélag. Það er mikill fjöldi fólks
sem ekki á í greiðsluerfiðleikum,
en þekkir til þeirra og vill vinna að
markmiðum einkunnarorða sam-
takanna:
Fagurt mannlíf í heilbrigðu sam-
félagi. Eðli málsins samkvæmt þá
er ekki til sá flötur í mannlegri til-
vist sem ekki kemur upp í meðför-
um mála hjá samtökunum."
Þykir fólki skömm eða niður-
læging að því að ganga til liðs
við samtökin?
„Sú ímynd sem samtökin höfðu
þegar þau voru stofnuð hetur
breyst mikið og neikvæð viðhorf
dofnað. Almenningur gerir sér nú
betur grein fyrir því hve vanda-
málið er stórt, það er ekki bara unv
nokkur hundruð einstaklinga að
ræða heldur þúsundir. Hversu
marga þekkir þú sem ekki eru í
greiðsluerfiðleikum?
1 samtökunum er fólk á öllum
aldri, úr öllum starfsstéttum,
meira að segja nokkrir lögmenn
og þingmenn. Hér er um að ræða
fólk sem vill breytingar á samfé-
laginu í þá átt að gera mannlífið
heilbrigðara og réttlátara.
Fólk lendir í greiðsluerfiðleik-
um, fólk sem aldrei hefur skuldað,
fólk sem er strangheiðarlegt og
ráðvendið. Eðli mannsins hefur
ekki breyst, heldur þjóðfélagsum-
gjörðin, það má ekki gleymast, og
hverjar eru afleiðingarnar?"
Hvaða fólk leitar eftir hjálp
hjá samtökunum?
„Það er fólk á öllum aldri, all-
staðar af landinu, úr öllum starfs-
stéttum. Þetta eru ekki landssam-
tök að ástæðulausu, þetta er þjóð-
arböl sem hefur grafið um sig all-
staðar án tillits til búsetu. Erfiðast
hefur verið að aðstoða fólk á
landsbyggðinni vegna fjárskorts,
aðstöðuleysis og starfsmanna-
skorts. Frá því um miðjan sl. mán-
uð hafa margir sjálfboðaliðar bæst
í hópinn. Því er við að bæta að
samkvæmt nýrri félagaskrá þá
teljast nýir félagar frá 12. mars til
12. apríl vera 156. Þessi mikla
fjölgun gefur ákveðna vísbend-
ingu um þann vanda sem við er að
eiga."
Getid þiö aðstoðað allan
þann fjölda sem leitar tii sam-
takanna?
„Það hefur reynst ákaflega erf-
itt. Þegar starfsháttum og vinnu-
brögðum var breytt í byrjun síð-
asta mánaðar komu margir félags-
menn til starfa sem sjálfboðaliðar.
Aðallega hefur komið fólk sem
sinnt hefur sálgæslu og því sem
kalla má félagslegu hliðina. Þeir
sem einhverja þekkingu hafa á
fjármálum og réttarfarsstöðu hafa
reynt að leiðbeina fólki á því sviði.
um samtakanna og samstarfsað-
ila.
Vönduð og fagleg vinnubrögð
er það sem gildir í þessu starfi, að
hjálpa öðrum að hjálpa sér sjálfir í
úrlausn hinna margvíslegu vanda-
mála. Nú er stöðugt að fjölga þeim
trúnaðaraðilum, bæði einstakling-
um og stofnunum út um allt land
sem vinna beint eða óbeint með
samtökunum. Vandamálið er hins
vegar að geta sinnt þeim gífurlega
fjölda einstaklinga og fjölskyldna
sem leita til samtakanna í dag. Við
þurfum lífsnauðsynlega á aðstoð
að halda fyrir þetta fólk, tíminn er
þess versti óvinur."
Er fólk iila farið þegar það
leitar tii ykkar?
„Sumt af því er í mjög slæmu
andlegu ástandi, burt séð frá fjár-
málum og réttarstöðu. Það sem er
hörmulegast í þessu öllu og átak-
anlegast, það er hversu mikið
þessi mál bitna óhjákvæmilega á
varnarlausum börnum og ungl-
ingum. Það þarf einnig að hjálpa
þeim og styrkja með öllum tiltæk-
um ráðum.
Allmörg börn og unglingar hafa
beðið varanlegan skaða vegna
langvarandi álags og streitu, utan
heimilis og innan, þetta vill gjarn-
an gleymast. Þetta andfélagslega
samfélag okkar er að sá fræjum til
frambúðar sem verða að blómum
er bera óeðlilega blómaknúbba í
líflausum jarðvegi sem hefur verið
ranglega eyddur eðlilegum nær-
ingarefnum heilbrigðrar fóstur-
moldar. En stöðugt er unnið að því
að fá til liðs við samtökin fólk sem
unnið getur að sálgæslu og að
bráðatilfellum.
Mesti gleðigjafinn fyrir samtök-
in er þegar fólk fær endanlega úr-
lausn sinna mála og getur um
frjálst höfuð strokið og lifað eðli-
legu lífi á ný. Bros og glaðværð
fólksins virkar eins og orkugjafi á
starfsmenn samtakanna, og er
hvatning og örvun til þess að
halda starfinu áfram."