Alþýðublaðið - 22.01.1993, Qupperneq 10

10
Föstudagur 22. janúar 1993
Vitjum btóm í haga
í stað vikursanða
- segtr
Guðmundur
Þ. B.
Ótafsson,
bœjarfulltrúi
í Vestmanna*
„í samfélagi eins og við höfum hér
í Vestmannaeyjum þá er það okkar
styrkur að standa saman. Pótt okkur
greini á um hvaða leiðir skuli fara í
pólitíkinni hefur það verið styrkur
okkar að þegar á reynir þá snúum
við bökum saman og ég efa ekki að
allir hér eiga það sama markmið, að
gera Vestmannaeyjar betri bæ með
blóm í haga“, sagði Guðmundur Þ.
B. Olafsson, oddviti Alþýðuflokksins
og bæjarfulltrúi, í viðtali við Alþýðu-
blaðið. I’etta með blómin í haganum
eru orð að sönnu því nú stendur yíir
mikið átak í Eyjum við að græða
upp vikursvæðin sem gosið skyldi
eftir sig. Við spurðum hver staða
bæjarins væri nú 20 árum eftir gos-
iö.
eyjum,
en nú
stendur yfir
mi1\ið upp*
grœðsluátalt
tií að Hefta
vi\Qirfo\
„Á þeim tuttugu árum sem liðin eru
frá gosinu héma í Eyjum hefur að sjálf-
sögðu margt gerst. Okkar bæjarfélag
hefur farið í gegnum reynslu sem ekk-
ert annað bæjarfélag hefur gengið í
gegnum, þ.e.a.s. að hafa þurft að bygg-
ja sig alveg upp að nýju eftir náttúru-
hamfarirog ná ibúum sínum, sem fiutt-
ir voru á brott, aftur til baka.
Okkur hefur að vísu ekki enn tekist
að ná þeirri íbúatölu sem var hér fyrir
gos sem var þá 5.300 en nú erum við
tæplega 5.000. Fljótlega eftirgos fluttu
hingað aftur um 3.500 manns og það
má segja að um 1.500 manns hafi ekki
skilað sér en það hafa aðrir nýir komið
í staðinn sem hafa sest hér að og reynst
bæjarfélaginu mjög vel.
Bærinn missti undir hraun fjölda-
margar af stofnunum sínum í gosinu,
þ.á.m. rafveitu Vestmannaeyja sem var
einstök í sinni röð hvað varðaði vélar-
gæði og varaafl. Það hefur verið mikið
átak að byggja allt þetta upp aftur og
þýddi það að sveitarfélagið þurfti að
setja sig í miklar skuldbindingar til að
koma þessum stofnunum öllum á lagg-
imar aftur.
Það er margt sem hefur verið fram-
kvæmt hér á þessum tuttugu árum. T.d.
var reist hér nýtt íþróttahús á árum
1975 og 76 með sundlaug og öllum
græjum. Þá vorum við með einstæða
orkuvirkjun í hrauninu þar til fyrir um
þremur árum en hún kynnti bæinn f
mörg ár. Það var f fyrsta skipti sem slík
hefur verið gert í heiminum.
Það hafa orðið gríðarleg umskipti í
þessu bæjarfélagi frá því í gosinu og
hann lítur nú allt öðruvísi út en fyrir
gos. Það urðu algjör kaflaskipti hér í
Eyjum með gosinu og hér tala menn
ekki um fyrir og eftir kristsburð eins og
gengur og gerist, heldur fyrir og eftir
gos.“
Þið virðist vera gefnir fyrir nýjung-
ar í orkumálum?
„Já, það má segja það. Hraunvirkj-
unin var alveg aflögð þegar hún var
farin að gefa það lítið af sér. Það var
talið orðið of kostnaðarsamt að halda
henni gangandi eftir að samningar náð-
ust um raforkuverð við Landsvirkjun
til kyndingar með rafskautakatli. Það
borgaði sig ekki lengur að nýta hraun-
virkjunina með öllum sínum tilkostn-
aði eftir að hraunið kólnaði. Raforkan
hefur að undanfömu annað allri heita-
vatnsþörfinni hér hjá okkur í Eyjum en
nú síðast hefur bæst við sorpeyðingar-
stöð sem á að geta annað um 10-12%
af allri hitunarþörf bæjarins.
Þar er um að ræða brautryðjenda-
starf hér á landi, ekki aðeins að reist
hafi verið fullkomnasta sorpbrennsla á
Islandi sem sleppir lítilli mengun frá
sér, heldur hitt að menn nýta orkuna
sem er í sorpinu. Menn víða um heim
eru að átta sig á að í raun er sorp ekkert
annað en orka sem verður að nýta. Það
má því segja að hér hefur alla tíð frá
gosi verið að gerast eitthvað nýtt í
orkumálum, fyrst með því að virkja hit-
ann í hrauninu og síðan með þessari
sorpvirkjun."
Hvað fór stór hluti bœjarins undir
hraun ígosinu?
„Æfii það láti ekki nærri að 30% af
húsum í bænum hafi farið undir hraun
eða eyðilagst alveg í gosinu. Það var
austasti hluti bæjarins og með því
breyttust allar forsendur fyrir skipulagi
og byggð á staðnum. Byggðin hefur
því færst í vestur á eyjuna. Hraunið þar
var gífurlega fallegt. Því var ekki ein-
ungis um það að ræða að í gosinu fóru
falleg svæði og tún undir hraun heldur
varð gosið til þess að við urðum að
nýta svæði undir byggð sem eftirsjá er
í vegna fegurðar þess. Eg er hræddur
um að ef það ætti að fara að byggja á
slíku svæði nú í dag myndu náttúru-
vemdarsinnar ýmsir láta í sér heyra.“
Fenguð þið ekki nýtt hraun í stað-
inn?
„Jú vissulega, en það hefur nú ekki
þótt neitt fallegt enn sem komið er. Nú
þegar gróður er farinn að nema þar land
og vaxa á því mosi, horfa menn hins
vegar til þess að það geti orðið augna-
yndi. Það hefur ekki verið það til þessa
né hefur íbúum bæjarins líkað það sem
frá svæðinu kemur. Við höfum fengið
á okkur þvílíka vikurbylji að margur
hefur þurft að skipa um rúður í húsi
sínu oftar en einu sinni og oftar en
tvisvar vegna þess að glerið var orðið
steinmatt. Við erum því enn í dag að
berjast við afleiðingar gossins.
Nú er hins vegar með aðstoð góðra
aðila sett umtalsvert fjármagn í að
græða upp vikursvæðin. Nú höfum við
t.d. 40 milljónir króna til uppgræðslu á
fjórum árum og hefta með því vikur-
fokið með því að græða upp vikur-
svæðin eins og við mögulega getum.
Af þeirri upphæð hefur þegar verið
varið til uppgræðslu um 15-20 milljón-
um króna.“
Hyernig brástþú við gosinu?
„Ég fór eins og aðrir með fjölskyld-
una upp á meginlandið nóttina sem
gosið hófst. Við fórum á bát, Ofeigi, til
Þorlákshafnar og ég kom þar fjölskyld-
unni strax fyrir í strætisvagni frá SVR.
Að því búnu stökk ég um borð í danska
Pétur sem var að leggja frá bryggju og
var reyndar búinn að sleppa, því ég
vildi komast strax heim aftur. Eg var
ekki alveg sáttur við að segja skilið við
heimilið og eigumar án þess gera neitt
og ef til vill hefur ævitýraþráin spilað
þar eitthvað inn í.
Þegar út í Eyjar kom fór ég síðan að
vinna hjá Viðlagasjóði. Ég er húsa-
smíðameistari að mennt en þá voru
slíkir starfskraftar vel þegnir í Eyjum
við að verja húseignir og byggja upp og
byrgja. í kjölfar gossins kom svo gríð-
armikið uppbyggingartímabil þar sem
nóg var að gera fyrir húsasmiði og aðra
iðnaðannenn. Enda er hlutfallið af
nýrri byggð hér í Eyjum eðlilega mun
hærra en í sambærilegum byggðarlög-
um.
Mér lá hins vegar svo mikið á að fly-
tja aftur til Eyja að þegar ég kom hing-
að aftur með tjölskyldu mína um miðj-
an júlí voru aðeins tvær eða þrjár fjöl-
skyldur sem bjugg í eyjunni. Þá var
varla liðin meira en hálfur mánuður frá
því að það var búið að Iýsa því opinber-
lega yfir að gosinu væri lokið. Mér er
sérstaklega minnisstætt að menn létu
ekki deigan síga og héldu þjóðhátíð ár-
ið 1973 á Breiðabakka. Hún var alveg
með sérstöku sniði og yndisleg í alla
staði. Alveg meiriháttar uppákoma."
Þú ert œskulýðs- og íþróttafulltrúi
hér í Eyjum. Hver er staða þessara
inála hjá ykkur?
„Miðað við aðstæður okkar hér í
þessu byggðarlagi er alveg ótrúlegt
hvað íþróttaáhuginn er mikill og ekki
síst hvaða afrek okkur hefur tekist að
vinna. Þátttaka í íþróttum er hér mjög
virk og það er ekki síst vegna þess að
bæjaryfirvöld á hverjum tíma hafa haft
mikinn skilning á uppbyggingu æsk-
unnar í gegnum æskulýðs- og íþrótta-
starf. Það hefur svo aftur skilað sér í
betra mannfólki og betra lífi.
Við erum með fjóra grasvelli hér í
Eyjum og einn malarvöll auk þess sem
við erum að fara að byggja við íþrótta-
húsið nýjan sal með aðstöðu fyrir 800
áhorfendur. Þá er verið að stækka golf-
völlinn upp í 18 holu völl og er mynd-
arlega að því staðið.
Bæjaríélagið hefur styrkt íþrótta-
hreyfinguna til að standa í þessu af
miklum myndarbrag. Hér er því blórn-
legt um að litast í þessum efnum og fé-
Iagslíf í bænum gott og mikið starf
unnið á þeim vettvangi,“ sagði Guð-
mundur að lokum.