Alþýðublaðið - 01.07.1993, Qupperneq 5

Fimmtudagur 1. júlí 1993
5
Þetta stórhýsi reistu Samtök aldraðra við Aflagranda. Samtök aldraðra eiga aðild að Þaki yfír höfuðið sem telja í allt milli 30 og 40 þúsund félags
menn.
Hin hljóðláta bylt-
ing er í hættu
- segir Reynir Ingibjartsson í Búseta um stórfelldan niðurskurð á framlögum
til félagslegra íbúða. Félagar á bak við samtökin Þak yfir höfuðið eru milli
30 og 40 þúsund en aðeins hafafengist lánfyrir um 30 íbúðum á þessu ári.
Reynir: „ Treystum á Jóhönnu sem unnið hefur stórvirki í húsnæðismálum “
Reynir Ingibjartsson: Árið 1990 fékk Búseti lán til byggingar 70 íbúða - en aðeins hafa fengist
fímm það sem af cr þessu ári.
„Við höfum auðvitað áhyggj-
ur þegar ráðherra í ríkis-
stjórninni kemur fram í sjón-
varpi og segir eðlilegt að
skera niður í húsnæðismál-
um; og að sá niðurskurður
eigi fyrst og fremst að koma
niður á félagslega kerfinu,11
segir Reynir Ingibjartsson
framkvæmdastjóri Búseta-
landssambands og talsmað-
ur samtakanna Þak yfir höf-
uðið. Félagasamtökin Þak
yfir höfuðið hafa mótmælt
eindregið ákvörðun nýkjör-
innar húsnæðismálastjórnar
um að einskorða úthlutun
byggingalána nær eingöngu
við sveitarfélög. Aðild að fé-
lagasamtökunum Þak yfir
höfuðið eiga meðal annars
Þroskahjálp, Öryrkjabanda-
lagið, Búseti, Byggingafélag
námsmanna, Samtök aldr-
aðra og Félagsstofnun stúd-
enta. Nýlega var 300 hús-
næðislánum úthlutað - en
samanlagt fengu þessi félög
aðeins lán til byggingar
tæplega 30 íbúða.
Reynir Ingibjartsson segir að margir ótt-
ist stefnubreytingu í kjölfar þess að ný hús-
næðismálastjóm tók við. Og í yfirlýsingu
frá Þaki yfir höfuðið segjast félögin hafa
„rökstuddan gmn um að vikið hafi verið frá
hugmyndunt fráfarandi stjómar.“
„Hreppapólitísk viðhorf,‘
í yfiríýsingunni er nýja stjómin ennfrem-
ur lýst að fullu ábyrg fyrir þessari „furðu-
legu úthlutun. Ljóst er að brotthvarf fúlltrúa
launþega og atvinnurekenda úr stjóminni
hefur haft neikvæð áhrif á störf hennar, og
úthlutun stjómast nú meira en áður af pólit-
ískum hagsmunum, ekki síst hreppapólit-
ískum enda sveitastjómarkosningar á næsta
ári.“
Skorað á Jóhönnu
Húsnæðismálastjóm hefur 500 lán til
ráðstöfunar á þessu ári. 300 var úthlutað um
daginn og því em 200 ennþá eftir.
„Við væntum þess að sanngimi verði
gætt við þá úthlutun," segir Reynir Ingi-
bjartsson. „Við vonum að Jóhanna Sigurð-
ardóttir nýti þau áhrif sem hún fékk í kjölfar
þess að lögum um Húsnæðisstofnun var
breytt á þann veg að stofnunin heyrir nú
beint undir félagsmálaráðherra.“
Reynir segir að húsnæðismálastjóm
skelli skuldinni að nokkm leyti á lífeyris-
sjóðina. „Forráðamenn sjóðanna hafa
vissulega dregið lappimar þegar kemur að
kaupum á skuldabréfum frá Húsnæðis-
stofnun. Við viljum ekki trúa því að lífeyr-
issjóðimir láti um sig spyrjast að það drag-
ist svo mánuðum skiptir að fólk geti eignast
húsnæði. Framkvæmdir við byggingar
frestast auðvitað að sama skapi, og það em
vond tíðindi einsog ástand atvinnumála er.“
Reynir segir að þeim 200 lánunt sem eft-
ir em hefði að öllu jöfnu átt að úthluta síð-
Þessi bygging á Hvaleyrarholti var reist af Búseta. Félagslega íbúðakerfið hentar þeim sem ekki
uppfylla kröfur Húsnæðisstofnunar og sveitarfélaga um greiðslumat.
astliðinn vetur. „Seinagangurinn getur þýtt
að framkvæmdir við byggingar hefjist ekki
fyrren 1994. Þannig getur liðið meira en ár
frá því sótt er um lán, þartil framkvæmdir
hefjast. Það er mikil afturför."
Hin hljóðláta bylting
Um 1700 lánsumsóknir bámst Húsnæð-
ismálastofnun fyrir þetta ár. Um 40% af
þeim vom frá félagasamtökunum í Þaki yf-
ir höfuðið. I fyrra fengu aðrir aðilar en
sveitarfélög um 30% þeirra lána sem var út-
hlutað, að sögn Reynis, en nú hefur hlut-
deild þeirra semsagt hrapað niður í 10%.
„Við treystum ekki síst á Jóhönnu Sig-
urðardóttur í þessu máli,“ segir Reynir.
„Við höfum átt mjög gott samstarf við
hana. Jóhanna hefur unnið stórvirki f því að
breyta og efla húsnæðiskerfið. Ekki síst
hefur hún átt fmmkvæði að því að gefa fé-
lagasamtökum tækifæri til að byggja og
reka húsnæði. Þetta hefur verið hin hljóð-
láta bylting húsnæðismálanna. En að feng-
inni reynslu óttumst við að nú verði skorið
niður. Þannig hafa framlög verið skorin
verulega niður síðan 1990 til Búseta.“
Árið 1990 fékk Búseti lán fyrir 70 íbúð-
um en aðeins 25 á síðasta ári. Það sem af er
þessu ári hefur Búseti síðan einungis fengið
lán til fimm íbúða.
„Þetta gerist á sama tíma og félagsmönn-
um Búseta fjölgar stöðugt. Nú em hátt í sex
þúsund félagsmenn f Búseta á höfuðborgar-
svæðinu," segir Reynir.
Niðurskurður húsnæðismálastjómar á
lánum til Búseta er félaginu afdrifaríkur
enda hefur það ekki úr öðm tjármagni að
spila. Nú em framkvæmdir í gangi á nokkr-
um stöðuin en þeim lýkur öllum næsta vet-
ur.
Við höfum leyst vandann
En hverjir em kostimir við það að félaga-
samtök standi í íbúðabyggingum?
„Félagasamtökin leysa húsnæðismál
þeirra sem ekki geta notfært sér húsbréfa-
kerfið vegna þess að þeir uppfylla ekki
kröfur um greiðslugetu. Greiðslumat sveit-
arfélaganna er með sama hætti og þess-
vegna em stórir hópar sem ekki eiga í önn-
ur hús að venda en til byggingafélaga. Við
höfum getað leyst vanda þessa fólks. En
samtök okkar em í raun þverskurður þjóð-
arinnar enda em félagar milli 30 og 40 þús-
und. Eg get nefnt sem dæmi um áform okk-
ar að við emm með heilt íbúðarhverfi á
teikniborðinu; hið svokallaða Kirkjutún við
Borgartún og Sigtún. Þar er gert ráð fýrir að
minnsta kosti 400 íbúðum.“
Reynir segir brýnt að ekki dragist úr
hömlu að úthluta þeim 200 lánum sem enn
em eftir. Menn hafi hinsvegar miklar
áhyggjur af ummælum Halldórs Blöndals
samgöngu- og landbúnaðarráðherra í sjón-
varpi nýverið þarsem hann nefndi að spara
mætti ríkisútgjöld með því að draga úr fjár-
magni til félagslegra íbúðabygginga.
Þessi viðhorf em tímaskekkja að mati
Reynis, enda hefur félagslega kerfið sannað
kosti sína. Miklu frekai' sé brýnt að félaga-
samtökum sé tryggð ákveðin hlutdeild í
lánveitingum Húsnæðisstofnunar.
„Við höfum áhyggjur í Ijósi þess að við
vomm nær alveg sniðgengin við síðustu út-
hlutun sem var algerlega óviðunandi fyrir
okkar samtök. Við teljum brýnt að allir að-
ilar hafi tryggingar fyrir fjármagni svo
fremi að þörfin sé til staðar. Eg er hreinlega
þeirrar skoðunar að setja þurfi kvóta til að
tryggja lán til félagslegra íbúða. Þörfin er
svo sannarlega til staðar; það er einfaldlega
staðreynd að eftirspumin eykst stöðugt.“
Hús Öryrkjabandalagsins við Sléttuveg. Á síðasta ári voru 30% lánveitinga Húsnæðisstofnunar
til félagslegra íbúðabygginga. Það sem af er árinu er hlutdeild þeirra aðeins 10%.
Búseti á Ncskaupstað byggði þessi hús. Alls eru fjórtán Búsetafélög starfandi á landinu.