Alþýðublaðið - 07.09.1993, Blaðsíða 1

>»
Verkalýðshreyfingin deilir við McDonald's á Islandi
PÓLITÍSKT DEILUMÁL
- segir Halldór Grönvald, skrifstofustjóri hjá ASI.
Ingvar Ásgeirsson, aðstöðarveitingastjóii McDonakVs segir lögin þeirra megin.
Hann Biggi á Vestmannacy VE var að kveðja litla frænku sína með kossi niður við Reykjavík-
urhöfn unt hádegisbilið í gær. Stuttu síðar leysti skipið landfcstar og dreif sig á dragnótarvcið-
ar, það er vonandi að vel fiskist. Einar okkar Olason náði við þetta tækifæri þessari skemmti-
legu mynd.
ÞEGAR BIGGI FÓR Á SJÓINN
annars: „Við viljum sérstaklega taka fram,
að fyrirtækið virðir auðvitað öll lög og allar
reglur íslenskra stjómvalda.
Lögum samkvæmt verða allir starfandi
menn að vera félagar í lífeyrissjóði viðkom-
andi starfsstéttar og greiða iðgjöld til þeirra.
Atvinnurekendum ber að innheimta þessi
gjöld og greiða þau til lífeyrissjóðsins
ásamt mótframlagi sínu. Þetta mun fyrir-
tækið að sjál/sögðu gera.“
Ingvar Asgeirsson, aðstoðarveitinga-
stjóri McDonald’s segir að fundurinn með
fulltrúum verkalýðssamtakanna hafi verið
góður og hreinskilinn. I framhaldi af fund-
inum segir Ingvar að farið verði yfir skil-
greiningar fyrirtækisins á starfskjömm. „Ef
við höfum gert einhver mistök þá leiðrétt-
um við það strax. Hins vegar sjáum við það
ekki í fljótu bragði."
Segjast bjóða hærri laun
Ingvar segir að verkalýðsfélögin geti
ekki krafist þess að fólk gangi í verkalýðs-
félög og heldur ekki að fyrirtækið sjái um
innheimtu féiagsgjalda fyrir verkalýðsfé-
lögin. Starfsfólk hefur ekki gert neinar at-
hugasemdir um starfssamninga sína að
sögn Ingvars og því hefur verið sagt að því
sé fijálst að ganga í verkalýðsfélög.
„Okkar lögmaður, Jakob Möller, hefur
sagt að ekki sé um lögbrot að ræða af okkar
hálfu. Við teljum okkur bjóða hærri laun en
gengur og gerist með byijunarlaun í land-
inu. Launin munu svo hækka eftir frammi-
stöðu hvers og eins. Framtak hvers og eins
ræður því og gert verður ffammistöðumat á
fjögurra mánaða fresti. Þá fær starfsmaður-
inn að vita hvemig honum gengur. Standi
hann sig mjög vel samkvæmt mati þá geta
laun hans hækkað um allt að 25 kr. á
klukkustund. Þannig geta launin hækkað
um 75 kr. á klukkustund á einu ári.“
McDonald’s ntun heíja starfsemi sína
næsta föstudag og í tengslum við opnunina
gerði fyrirtækið samning við Eurocard en
það mun vera fyrsti samningur veitinga-
húsakeðjunnar við kreditkortafyrirtæki í
heiminum.
Ágreiningur er uppi milli verkalýðshreyfíngarinnar og forsvars-
manna McDonald’s á íslandi. McDonald’s hefur lýst því yfír að fyrir-
tækið muni ekki vera í neinum samtökum atvinnurekenda og muni
ekki gera kjarasamning við verkalýðsfélög. Gera á sérstakan ráðning-
arsamning við hvern einstakan starfsmann, hins vegar verða engar
kröfur gerðar til starfsmanna um að þeir séu utan verkalýðsfélaga. I
gær funduðu fulltrúar ASÍ og Macdonald’s um þetta mál án niður-
stöðu.
Að sögn Halldórs Grönvald hjá Alþýðu-
sambandi íslands hvikuðu forsvarsmenn
McDonald’s í engu frá áætlunumsínum um
kjör og aðbúnað starfsfólks. Á morgun
verður fundur með formön'num landssam-
banda þar sem ákveða á hvort farið með
málið fyrir dómstóla.
Halldór segir að McDonald’s sé að brjóta
í bága við starfskjaralögin frá 1980. Enn-
fremur telur hann að hér sé um víðtækara
pólitískt mál að ræða sem tengist umræð-
unni almennt um stöðu stórfyrirtækisins og
verkalýðshreyfingarinnar. „McDonald’s
fyrirtækið hefur lýst yfir hvemig þeir ætla
að haga sér. Þar með er ásetningurinn til
staðar," segir Halldór.
Brjóta McDonald’s lög?
-Hvernig brjólaþeir íbága við lögin?
„í lögunum er kveðið á um að fyrirtæki
skuli halda eftir félagsgjöldum til stéttarfé-
laga samkvæmt kjarasamningum þar um.
Einnig á að halda eftir gjöldum í sjúkra- og
orlofssjóð. Þeir ætla ekki að halda eftir
launum í þessa sjóði, því hefur verið lýst yf-
ir,“ segir Halldór.
Áfengisvarnaráð er skeptískt á að lögaldur til
áfengiskaupa verði lœkkaður - Rannsóknir styðja þá skoðun
Lækkaður lögaldur
þýðir f jölgun slysa
Þær raddir hafa heyrst undanfarið
sem viljá að lögaldur til áfengiskaupa
verði lækkaður en hann er nú 20 ár.
Áfengisvarnaráð tekur ekki vel í þessa
hugmynd og bendir á niðurstöður rann-
sókna sem Svíar hafa gert um áhrif
breytts lögaldurs til áfengiskaupa. Þess-
ar rannsóknir hafa verið stundaðar hvað
ítarlegast í Bandaríkjunum, þar sem
reynsla er af bæði hækkun lögaldurs og
lækkun.
í stórum dráttum er niðurstöðumar frá
Bandaríkjunum sem hér segir: Upp úr 1970
var þeirri skoðun haldið á loft að lækkun
lögaldurs hefði að líkindum lítil áhrif þar eð
18 og 19 ára unglingar drykkju hvort eð
væri. Allmörg rík (29) færðu aldursmörkin
úr 21 ári og allt niður í 18 ár sums staðar.
Uggvænleg fjölgun slysa
Afleiðingamar komu fljótlega í ljós.
Slysum á ungu fólki fjölgaði uggvænlega til
að mynda um 54% milli ára í Michigan og
meira en 100% í Massachusetts. Ekki ein-
asta íjölgaði banaslysum og öðmm alvar-
legum slysum í umferðinni á fólki 18 til 20
ára, heldur og á 16 til 17 ára unglingum.
Það sýnir að drykkja færist enn neðar en að
ntörkum lögaldurs ef lækkuð em.
Nú er svo komið að lögaldur til áfengis-
kaupa er 21 ár um gervöll Bandaríkin. Á Is-
landi er hann 20 ár.
Einn vísindamannanna dregur niðurstöð-
umar saman og segir: „Við eigum tveggja
kosta völ. Annaðhvort reynum við að
vemda líf ungs fólks og limi eða við gefum
því kost á að kaupa sér áfengi löglega.
Spumingin er hversu mörg mannslíf það
kostar að leyfa táningum áfengiskaup.
Rannsóknir sýna, svo að ekki verður um
villst, að lækkun lögaldurs til áfengiskaup
hefur (för með sér að æ íleiri unglingar láta
lífið í umferðarslysum.
Kjartan Örn Kjartansson, forstjóri McDon-
ald’s á Lslandi og Gunnar R. Bæringsson,
framkvæmdastjóri Eurocard á íslandi, und-
irrita hcr samning sem staðfestir að McDon-
ald’s gerist að Eurocard kreditkortaþjónust-
unni. Samningar milli McDonald’s og verka-
iýðshrcyfingarinnar eru hins vegar ekki fyrir-
sjáanlegir á næstunni.
„Þetta er náttúmlega ekki í fyrsta skipti
sem þeir em að reyna að keyra yfir verka-
lýðshreyfmguna á þeim vinnuntarkaði sem
þeir koma á. Um það eru mörg dæmi ifá
Danmörku á sínum tíma þegar McDonald’s
opnaði sína starfsemi þar. Þá fóm þeir með-
vitað í svipað stríð eins og virðist stefna í
hér.
Þetta er spuming um ákveðin gmndvall-
aratriði og við verðum að bregðast við í
samræmi við það.“
Mismunandi lagaskilningur
McDonald’s menn skilja íslensku starfs-
kjaralögin á annan hátt en þeir hjá ASI. 1
yfirlýsingu frá McDonald’s segir meðal
Útreikningar á beingreiðslunum
Haukur gerði engar
athugasemdir á fundi
Það vakti athygli á fundi Félags frjálslyndra jafnaðai-
manna um landbúnaðarmál, í síðustu viku, að Haukur Hall-
dórsson formaður Stéttasambands bænda gerði ekki athuga-
semdir við útreikninga unt beingreiðslur til bænda. Þetta
munu vera söniu útreikningar og Sighvatur Björgvinsson,
iðnaðar- og viðskiptaráðherra, studdist við þegar hann sagði
frá þessu styrkjum í fjölntiðlum fyrir nokkm.
Taflan sem Sighvatur vitnaði í og sýnir beingreiðslumar
var unnin af Guðmundi Ólafssyni hagfræðingi og notaðist
hann við hana á áðumefndum fundi um landbúnaðarmálin.
Guðmundur spurði Hauk Halldórsson, sem var meðal gesta á
fundinum, hvort þessar tölur væm ekki mjög nærri lagi.
Haukur sagði tölurnar vera nokkuð réttar og gerði engar at-
hugasentdir við útreikningana unt beingreiðslumar.
- Sjá frétt á baksíðu
Illvíg valdabarátta íhaldsins í Hafnarfirði
Ættarlaukurinn Þorgils
seilist langt til vopna
Innan Sjálfstæðisflokksins í Hafnarfirði hefur um skeið
geisað illvíg valdabarátta milli Mathiesen-veldisins og ann-
arra flokksmanna, sent Jóhann G. Bergþórsson, forstjóri
Hagvirkis-Kletts, fer fyrir. Togstreita armanna hefur nú brot-
ist upp á yfirborðið með því, að Þorgils Óttar Mathiesen hef-
ur ráðist harkalega á bæjaryfirvöld fyrir að ganga til samn-
inga við Hagvirki-Klett, án undangengis útboðs. Þetta helur
ættarlaukurinn kallað „siðleysi" af hállu bæjarstjórnarinnar.
Hinn raunvemlegi skotspónn er Jóhann G. Bergþórsson,
sem í augum Mathiesen-veldisins vann þá höfuðsynd fyrir
síðustu bæjarstjómarkosningar að vinna næsta léttan sigur á
ættarlauknum í próíkjöri. Það er að vonum að bæjarfulltrúinn
ungi seilist langt til vopna, því sannast sagna hefur hann
hingað til ekki náð sem bæjarfulltrúi að vekja athygli fyrir
annað en fálmkennd og óömgg vinnubrögð.
- Sjá leiðara