Alþýðublaðið - 01.10.1993, Side 5

Föstudagur 1. október 1993
BORGARMAL
ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5
PflLLBORÐIO
SAMEINING EDA SUNDRUNG
- framtíðarhorfur félagshyggjuflokkanna í borgarstjórn
Ýmsar blikur eru á lofti varðandi það
hvort Sjálfstæðisflokkurinn heldur
meirihluta sínum í Reykjavík - þriðja
kjörtímabilið í röð - að afstöðnum næstu
borgarstjórnarkosningum. Lyktir munu
ekki hvað síst ráðast af því hvort félags-
hyggjuflokkunum tekst að bjóða fram
trúverðugan valkost til mótvægis við
meirihlutaveldi Sjálfstæðisflokksins í
borginni.
Þjónustuskortur
og skuldasöfnun
Á þeim ellefu árum sem sjálfstæðismenn
hafa haft tögl og hagldir í borginni hefur
margt farið á verri veg við stjómun hennar.
Þrátt fyrir þá staðreynd að núverandi meiri-
hluti tók við nánast skuldlausu búi úr hendi
hins svokallaða „vinstri meirihluta" árið
1982, hefur skuldastaða borgarinnar versn-
að að miklum ntun, einkum á yfirstandandi
kjörtímabili. Skuldahlutfallið nálgast nú að
verða 70% af skatttekjum borgarinnar og
hefur þar með ríflega tvöfaldast á fimm ár-
um, eða úr 32% árið 1988. Á fyrstu sex
mánuðum þessa árs fóm 240 milljónir
króna í afborganir og vexti af langtímalán-
um einvörðungu, og á næsta ári stefnir í að
afborganir langtímalána verði rúmur millj-
arður króna.
Þessi hrikalega skuldasöfnun er bein af-
leiðing af því framkvæmdafylleríi sem
Sjálfstæðisflokkurinn lenti á, fljótlega eftir
valdatöku sína í borginni. Ráðist var í hvert
stórvirkið á fætur öðru án nokkurrar forsjár
og framkvæmdir æddu ífam úr áætlunum.
A sama tíma jókst þörfin fyrir ýmiskonar
þjónustu, til dæmis dagvistun bama og
öldrunarúrræði (nú bíða á bilinu 200-300
manns í sárri neyð eftir úrræðum), almenn-
ingssamgöngum hrakaði og svo mætti
áfram telja.
Það hljómar því undarlega að þrátt fyrir
þessa þróun hafa sjálfstæðismenn í þrígang
náð að endurheimta meirihlutaumboð sitt í
borginni. Ástæðan: Þrátt fyrir góðan vilja
og ötulan málflutning, hafa minnihluta-
flokkamir aldrei sett ffam raunhæft mót-
vægi við Sjálfstæðisflokkinn, þegar kemur
að sjálfum kosningunum.
Flokksstýrðir
fjölmiðlar
Þótt samhljómur hafi verið góður í mál-
flutningi stjómarandstöðunnar í borgar-
stjóm undanfarin ellefu ár, hafa áherslur
hans litlu skilað út í almenna umræðu.
Kemur þar til sinnuleysi og deyfð frétta-
miðla sem með þögn sinni hafa reist þykk-
an vamarmúr umhverfis ráðamenn Reykja-
víkur. Gagnrýni minnihlutans hefur hrein-
lega verið kæfð í því þagnarskjóli sem sjálf-
stæðismenn hafa lifað og starfað í undan-
farin þrjú kjörtímabil.
Flestir fjölmiðlar landsins em flokks-
stýrðir með einum hætti eða öðmm. Al-
kunna er að Morgunblaðið - stærsta og út-
breiddasta dagblað landsins - er málgagn
Sjálfstæðisflokksins. Tíminn, Alþýðublað-
ið og Vikublaðið, em sömuleiðis lítt dulbú-
in flokksmálgögn, en mega sín þó afar lítils
í samkeppni við fjársterka risa á borð við
Morgunblaðið. Það er ennfremur opinbert
leyndarmál að íslenska útvarpsfélagið (eig-
andi Stöðvar 2 og Bylgjunnar), DV og
Pressan, sem öll vilja kalla sig „frjálsa og
óháða“ fjölmiðla, starfa undir sterkum ítök-
unt sjálfstæðismanna. Sama á raunar við
um Ríkisútvarpið þar sem sjálfstæðismenn
ráða í hvem einasta valdastól, eins og frægt
er orðið. Það em því sjálfstæðismenn sem
stýra stjómmálaumræðunni í landinu. Þeir
geta haft úrslitaáhrif á það hvað kemst inn i
umræðuna og hvað ekki. En fleira kemur
til.
Sundruns
félagshyggjuananna
Það skiptir frambjóðendur miklu að mál-
flutningur þeirra skili sér til kjósenda. Hins-
vegar vill það oft brenna við að rétt fyrir
kosningar umhverfist umræðan í fjölmiðla-
fári um einstaka menn. I þeim darraðar-
dansi em raddir hiklaust kæfðar með mis-
kunnarlausum flokksítökum á íjölmiðlun-
um. Þegar svo er komið verða fjór- og tólf-
blöðungamir - málgögn minnihlutaflokk-
anna - harla máttvana og lítils megnug að
rétta hlut „sinna manna“. Þegar hver og
einn fer síðan að rembast við að sýna fram á
„sérstöðu" síns flokks og kasta í leiðinni
rýrð á alla „hina“, er ekki við góðu að búast.
Þar með er búið að sundra kröftum sem far-
sælast væri að sameina, sé mönnum á ann-
að borð einhver alvara með því að þeir vilji
hnekkja meirihlutaveldi íhaldsins og koma
á breytingum til batnaðar.
Orð og ábyrgð
Orðum fylgir ábyrgð. Þessvegna hljóta
kjósendur að vænta þess að fyrirheit fram-
bjóðenda um nýjar og breyttar áherslur eft-
ir kosningar hafi einhverja þýðingu.
Fulltrúar minnihlutaflokkanna í Reykja-
vík hafa talað af nokkmm hita um „óstjóm“
sjálfstæðismanna í borginni, „fjármála-
bmðl“, „einkavinavæðingu", „skort á lög-
bundinni þjónustu", „staðnað embættis-
mannakerfi", o.s.frv., o.s.frv... Allir sem
einn hafa þeir gefið fyrirheit urn að „þegar
nýr meirihluti kemst til valda í Reykjavík“
muni Strætisvagnar Reykjavíkur aftur
færðir í hendur réttra eigenda, Reykvíkinga
sjálfra, svo dæmi sé tekið. En hvað þýða
slík fyrirheit í reynd?
Því miður er staðreyndin sú að enginn
hinna núverandi minnihlutaflokka eða fylk-
inga í borgarstjóm Reykjavíkur er þess um-
kominn að breyta nokkm eftir kosningar
upp á sitt eindæmi. f borgarstjóm eiga
fimmtán fulltrúar sæti. Tfu þessara sæta
féllu í hlut sjálfstæðismanna við sfðustu
kosningar. Það em hinsvegar fjórir aðilar
sem skipta með sér þeim fimm sætum sem
eftir em: Nýr vettvangur (2); Alþýðubanda-
lag (1); Framsóknarflokkur (1); og Kvenna-
listi (1).
Liðsmunurinn er svo augljós, að allt tal
um „breytingar" er innihaldslaust nema hin
sundmðu félagshygguöfl séu tilbúin til þess
að sameinast um menn og málefni, og
skapa þar með pólitíska þyngd sem vegur á
móti Sjálfstæðisflokknum. Að öðmm kosti
em yfirlýsingar væntanlegra ffambjóðenda
um „breytingar" og „betri tíð“ einungis
innihalds- og ábyrgðarlaust tal.
Viðræður
minnihlutaflokkanna
Fyrir rétt tæpu ári sendi borgarmálaráð
Nýs vettvangs öllum minnihlutaflokkunum
auk Alþýðuflokks bréf þar sem óskað var
eftir viðræðum um hugsanlegt samstarf fyr-
ir og eftir næstu borgarstjómarkosningar.
Afrakstur þessa erindis varð sá að fljótlega
hófust óformleg fundarhöld milli Nýs vett-
vangs, Alþýðubandalag, Alþýðuflokks og
Kvennalista. Framsókn hefúr staðið fyrir
utan viðræður minnihlutaflokkanna þar til
nú í vikunni að haldinn var formlegur fund-
ur með fulltrúum þeirra allra. Menn gengu
af þeim fundi með óbundnar hendur og vil-
yrði um frekari viðræður. Sú niðurstaða er
fagnaðarefni út af fyrir sig, því engum dyr-
um hefur verið lokað á meðan. Hinsvegar
er það framtíðarinnar að skera úr um það
hvað af þessum þreifingum mun leiða.
Það hefur ævinlega verið yfirlýst mark-
mið Nýs vettvangs að stuðla að samheldni
og sameiningu minnihlutaflokkanna í borg-
arstjóm Reykjavíkur. Eitt sameiginlegt
framboð allra þeirra sem buðu ffam gegn
Sjálfstæðisflokknum við síðustu kosningar
væri því óskaniðurstaða Nýs vettvangs. Fá-
ist hún ekki er þó enn full ástæða til þess að
ræða sameiginlegan málefnagrundvöll og
kanna hvort ekki er vilji til þess innan
flokkanna að sameinast um borgarstjóra-
efni. Þar með hefðu kjósendur einhvem
raunvemlegan valkost til mótvægis við
Sjálfstæðisflokkinn í Reykjavík; valkost
sem þeir hafa því miður ekki haft alllengi.
Lærum af reynslunni
Sjálf er ég sannfærð urn það að ef vænt-
anlegir frambjóðendur em tilbúnir til þess
að meta stöðuna í ljósi þess augljósa íiðs-
munar sem er milli Sjálfstæðisflokks og
annarra flokka í borginni, þá hljóta þeir að—
komast að þeirri skynsamlegu niðurstöðu
að sameina krafta sína með einhverjum
hætti. Að öðmm kosti gæti svo farið í næstu
kosningum að framboðin gegn Sjálfstæðis-
flokknum yrðu sjö, jafnvel átta: Alþýðu-
bandalag, Framsóknarflokkur, Kvennalisti,
Alþýðuflokkur, Samtök um Nýjan vettvang
og Reykjavíkurfélagið Betri borg (angi af
Borgaraflokknum sem væntanlega byði þá
fram með Albert Guðmundsson í broddi
fylkingar). En þrír síðasttöldu aðilantir
stóðu sameiginlega að framboði Nýs vett-
vangs í síðustu kosningum ásamt Æsku-
lýðsfylkingu Alþýðubandalagsins. Em þá
ótalin tvö framboð sem komu fram í síðustu
kosningum, Flokkur mannsins og Græna
íiramboðið.
Reynslan sýnir okkur einfaldlega, að því -v.
fleiri sem mótframboðin em gegn Sjálf-
stæðisflokknum, þeim mun hraklegri er út-
koma þeirra í kosningum. Sjálfstæðisflokk-
urinn hefur aldrei unnið stærri sigur í
Reykjavík en í síðustu borgarstjómarkosn-
ingum, þegar hann atti kappi við sex mót-
framboð og hlaut 62% atkvæða. Sú niður-
staða ætti að vera félagshyggjuflokkunum í
borginni verðugt umhugsunarefni, enda
sönnun þess sem lengi hefur verið vitað, að
„sameinaðir stöndum vér, sundraðir föllum
vér“.
- Olína Þorvarðardóltir,
borgarfulUrúi Nýs vettvangs.
HÁSKÓLI ÍSLANDS
ENDURMENNTUNARSTOFNUN
OG HEIMSPEKIDEILD
Kvöldnámskeið fyrir almenning
PARÍS - HÁBORG HEIMSMENNINGAR
1880-1950: Bókmenntir og listir í deiglu sögunnar.
Á tímabilinu 1880-1950 er París höfuðborg nýsköpunar í
bókmenntum og listum. Rakin verður saga þessarar nýsköp-
unar og tengsl hennar við franskt þjóðlíf og menningu París-
arbúans.
Leiðbeinandi: Torft H. Tulinius, dósent HÍ.
Tími: 18. okt. - 22. nóv., 6 mánudagskvöld.
HEIMSPEKI: TILRAUN UM HEIMINN
Markmið námskeiðsins er að glæða skilning á hinum sér-
kennilegu tökum sem heimspektn tekur viðfangsefni ýmissa
annarra fræðigreina, t.d. geðlæknisfræði, stjómmálafræði,
hagfræði og guðfræði. Lesin verður bók Þorsteins Tilraun
um heiminn. Baksviði bókarinnar verður lýst og sambandi
hennar við stefnur og strauma í heimspeki nútímans.
Lciðbeinandi: Þorsteinn Gylfason, prófessor HÍ.
Tími: 12. okt - 30. nóv., 8 þriðjudagskvöld.
SÖNGLIST Á ÍSLANDI - Frá Agli Skallagríms-
syni til Atla Heimis Sveinssonar.
Rakin verður þróun söngs á íslandi frá landnámstíð til vorra
daga. Farið verður í þjóðlögin okkar, sem vegna einangrun-
ar landsins eiga sér ekki hliðstæðu í heiminum. Meðal ann-
ars verður leitað svara við eftirfarandi spumingum: Hvaða
tónlist stunduðu landar vorir meðan Bach, Mozart og Beet-
hoven skópu sín ódauðlegu verk? Hvað er „Hin íslenska
tóntegund“?
Leiðbeinandi: Jón Stefánsson, organleikari og stjómandi
Kórs Langholtskirkju.
Tími: 12. okt. - 16. nóv., 6 þriðjudagskvöld.
KVIKMYNDIR OG BÓKMENNTIR
Algengt er að kvikmyndir séu gerðar eftir skáldsögum.
Nokkrar slikar kvikmyndir verða teknar til umfjöllunar og
bomar saman við uppmna sinn. Fjallað um ólík frásagnar-
form og réynt að meta hvaða kostir standa þeim kvikmynda-
höfundi til boða, sem hyggst festa skáldsögu á filmu.
Leiðbeinandi: Ágúst Guðmundsson, kvikmyndastjóri.
Tími: 11. nóv. - 16. des., 6 fimmtudagskvöld.
IMPRESSIONISMINN í MYNDLIST:
„Bandamenn ljóssins"
Impressionisminn var hvort tveggja 1 senn, áhrifamesta list-
hreyfmg 19. aldar og fyrst nútímalegra listhreyfmga. Leitast
verður við að sýna uppmna, umfang og eðli þessarar stefnu
og áhrif hennar á vestræna nútímalist, þar á meðal íslenska
myndlist.
Leiðbeinandi: Aðalsteinn Ingólfsson, listfræðingur við Lista-
safn íslands. Tími: 21. okt. - 2. des., 7 fimmtudagskvöld.
SAGA OG MENNING BANDARÍKJANNA
Fjallað verður um forsögu og sögu Bandaríkjanna og rætt
um helsu þætti bandarísiaar menningar eins og hún kemur
mönnum fyrir sjónir í samtímanum. Meðal efnis: Sagan,
þjóðlífið, stjómskipulag, menntakeríi, félagsleg þjónusta,
háskólar og vísindi, menning og tónlist blökkumanna, bók-
menntir, myndlist, tónlist, trúarlíf, dagblöð og fjölmiðlar,
leikhús og kvikmyndir.
Umsjónarmaður: Sigurður A. Magnússon, rithöfundun
Fyrirlesarar auk hans: Ástráður Eysteinsson, Gunnar Áma-
son, Haukur Jónasson, Randver Fleckenstein, Stefán Jón
Hafstein, Karl Sigurbjömsson, Sigmundur Guðbjamason,
Svanur Kristjánsson, Sveinbjöm I. Baldvinsson, Steingrimur
Hermannsson og Þorkell Sigurbjömsson.
Tími: 4. okt. - 6. des., 10 mánudagskvöld.
NÝ HEIMSSKIPAN EFNAHAGS- OG
ATVINNULÍFS
(Global Shift Intemationalization of Economic Activity).
Markmið námskeiðsins er að kynna þátttakendum heims-
skipan efnahagsstarfseminnar, aðallega iðnaðar og viðskipta
og hvemig hún hefur breyst síðustu árin. Fjallað verður um
helstu áhrifaþætti, ferli og landfræðileg mynstur í þróun
atvinnu- og viðskiptalíf í heiminum, en einkum þó um þátt
alþjóðlegrá stórfyrirtækja og alþjóðavæðingu framleiðslu og
viðskipta.
LeiðbeinandirSigfus Jónsson, landfræðingur.
Tími: 20. okt. - 15. des., 8 miðvikudagskvöld.
Tímar: Kl. 20.15-22.15. Verð: 7.200-8.800 kr.
Skráning í síma 694940. Nánari upplýsingar í símum 694923 og 694924.