Alþýðublaðið - 08.02.1994, Blaðsíða 2

2 ALÞÝÐUBLAÐIÐ
SKOÐANIR
Þriðjudagur 8. febrúar 1994
HVERFISGÖTU 8-10 - REYKJAVÍK - SÍMI 625566
Útgefandi: Alprent hf.
Framkvæmdastjóri: Ámundi Ámundason
Ritstjóri: Siguröur Tómas Björgvinsson
Auglýsingastjóri: Ámundi Ámundason
Setning og umbrot: Hermóður Sigurösson
Prentun: Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing: 625566
Fax: 629244
Áskriftarverð kr. 1.400 á mánuði. Verð í lausasölu kr. 140
Velheppnað prófkjör
Alþýðuflokksins í
Reykjavík
Prófkjör Alþýðuflokksins í Reykjavík fór fram um heígina. Um
1200 manns voru á kjörskrá og greiddi um helmingur þeirra at-
kvæði. Hin mikla þátttaka alþýðuflokksmanna í prófkjörinu ber
vitni um mikinn áhuga flokksmanna á prófkjörinu og fyrirhugaðri
þátttöku Alþýðuflokksins í sameiginlegum lista sem teflt er gegn
meirihluta Sjálfstæðisflokksins í borgarstjóm Reykjavíkur í kom-
andi borgarstjómarkosningum í vor. Alþýðuflokkurinn hefur fengið
tvö sæti á Reykjavíkurlista félagshyggjufólks, fjórða og níunda. Það
var fyrst og fremst keppt um þessi tvö sæti í prófkjörinu um helgina
en nái Reykjavíkurlistinn meirihluta í komandi kosningum veita
bæði sætin trygga setu í borgarstjórn.
Niðurstaða prófkjörsins varð sú, að Pétur Jónsson varð efstur og
hreppti fjórða sætið á Reykjavíkurlistanum en Gunnar Gissurarson
það níunda. Báðir em þessir menn þekktir af verkum sínum innan
flokks sem utan. Pétur er viðskiptafræðingur sem starfað hefur inn-
an Alþýðuflokksins í 30 ár. Hann hefur fengist við ýmisleg störf í
þjóðfélaginu en undanfama tvo áratugi hefur Pétur unnið hjá Rík-
isspítölunum, síðustu 12 árin sem framkvæmdastjóri stjómunar-
sviðs. Menntun Péturs og starfsreynsla mun nýtast Alþýðuflokkn-
um vel við stjómun Reykjavíkurborgar. Gunnar Gissurarson er
einnig þekktur af störfum sínum innan Alþýðuflokksins. Hann hef-
ur þar að auki víðtæka reynslu og þekkingu af atvinnulífi og hefur
staifað bæði hér á landi og erlendis við stjómunarstörf. Gunnar er
núverandi framkvæmdastjóri Gluggasmiðjunnar og þekkir til dag-
legrar stjómunar og atvinnuhátta í Reykjavíkurborg. Það eru því
góðir og verðugir fulltrúar sem Alþýðuflokkurinn teflir fram á
Reykjavíkurlistanum gegn ofurvaldi Sjálfstæðisflokksins í Reykja-
vík.
Gott og frambærilegt fólk einkenndi prófkjörslista Alþýðuflokks-
ins í Reykjavík. Það var því erfitt fyrir margan alþýðuflokksmann-
inn að gera upp á milli sterkra frambjóðenda. Þannig hefðu þeir sem
næstir komu í prófkjörinu einnig verið frábærir fulltrúar Alþýðu-
flokksins á Reykjavíkurlistanum. En eðli kosninga er auðvitað það,
að nokkrir koma efstir og aðrir aftar, þótt oft sé mjótt á mununum
einsog í umgetnu prófkjöri Alþýðuflokksins í Reykjavík. Það felst
engin höfnun flokksmanna í þeirri staðreynd að 8 frambjóðendanna
náðu ekki í tvö efstu sætin. Þvert á móti hefur Alþýðuflokkurinn
meiri þörf fyrir krafta þessa góða fólks og annarra stuðningsmanna
en oft áður þegar flokkurinn leggur nú sameinaður út í langa og
stranga baráttu vegna sveitarstjómarkosninganna í vor.
Mikil þátttaka alþýðuflokksmanna í prófkjörinu um helgina, sterk-
ir frambjóðendur og sterk niðurstaða, styrkir og eflir stöðu Alþýðu-
flokksins í Reykjavík. Það er einnig gleðilegt, að prófkjörsbaráttan
fór fram með prýði og var öllum aðstandendum til mikils sóma.
Hvergi bar á heift eða lúalegum vinnubrögðum, heldur héldu stuðn-
ingsmenn frambjóðenda sínu fólki fram án þess að falla í þá gryfju
að níða skóinn hver af öðmm. Prófkjörið var einnig gjörsamlega
laust við skmm og hávaða, sem varð til þess að margir íjölmiðla-
menn töldu að lítill áhugi væri meðal alþýðuflokksfólks á prófkjör-
inu. Fjöldi þátttakenda (565) talar hinsvegar sínu máli því fyrirfram
var rætt um að ágætt væri ef um 400 manns kæmu að kjósa. Það
sýnir siðferðislegan styrk flokks að geta tekist á innbyrðis í prófkjöri
án vopnaglamurs og vítaverðra vinnubragða. Því miður hafa próf-
kjór oft verið flokkum dýrkeypt hvað þetta varðar. Prófkjör Alþýðu-
flokksins í Reykjavík hefur styrkt flokkinn og stefnu hans auk þess
sem niðurstaðan hefur styrkt Reykjavíkurlistann - framboðslista fé-
lagshyggjufólks - verulega.
Það var til marks um hve sterk staða Reykjavíkurlistans er um
þessar mundir, að skoðanakönnun DV í gær sýndi glögglega að
meirihluti Sjálfstæðisflokksins í borgarstjóm myndi kolfalla væri
kosið nú. í nóvember 1993 var Sjálfstæðisflokkurinn með 37,3% í
skoðanakönnun DV, í janúar á þessu ári hafði hann fallið niður í
29,3% og stendur nú í stað með þá tölu. Reykjavíkurlisti félags-
hyggjufólksins fékk hinsvegar 44,7% í nóvember 1993, 50,3% í
janúar og hefur nú enn aukið við sig og er kominn upp í 50,5%.
Samkvæmt þessu fengi Reykjavíkurlistinn 10 borgarfulltrúa en
Sjálfstæðisflokkurinn aðeins 5. Niðurstaða könnunar DV hlýtur að
vera aðstandendum Reykjavíkurlistans mikið fagnaðarefni því
stjómunartíma Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík mun ljúka í vor
samkvæmt þessu. Velheppnað prófkjör Alþýðuflokksins um helg-
ina var eitt skrefið í áttina að settu marki. Tími breytinga í Reykja-
vík er runninn upp: Nú þurfa einhverjir að fara pakka niður.
PALLBORÐIÐ: Björgvin Brynjólfsson skrifar
Jafnrétti í fjötrum
ÞJÓÐKIRKJUNNAR
í Alþýðublaðinu 14. janúar
síðastliðinn birtist leiðari sem
bar nafnið „Mannréttindi og
þjóðkirkjan“. Þar er minnst á
grein sem ég skrifaði og fjall-
aði um eins konar sóknargjöld
þeirra sem em utan trúfélaga
og em látin renna til Háskóla
Islands, samkvæmt ákvæði í
stjómarskránni. í því tilefni
hefur kynningarfulltrúi Há-
skólans, Helga Guðrún John-
son, skrifað grein í Alþýðu-
blaðið 18. janúar og gert þar
grein fyrir ráðstöfun þessa fjár
frá utantrúflokkafólki, og
kann ég henni bestu þakkir
fyrir. I grein hennar kemur
fram að þjóðkirkjan og guð-
fræðistofnunin tilnefna tvo af
þremur mönnum í stjóm sið-
fræðistofnunar Háskólans.
Þeir ráða því sem þeir vilja
um styrkveitingar úr sjóðn-
um. Ennfremur birtist í sama
blaði grein um sama efni, við-
tal við Þorbjöm Hlyn Amason
biskupsritara og er þar að
finna ýmsar upplýsingar sem
eru gagnlegar en sjaldan til
umræðu manna á meðal. Sam-
band ríkis og kirkju verður
væntanlega meira til skoðunar
eftirleiðis en verið hefur áður.
Þó greinar þessar í Alþýðu-
blaðinu séu þrefalt lengri en
DV- grein mín þá taka þær
ekki á aðalmálinu sem um er
rætt, heldur upplýsa aðeins um
aukaatriði, á hvem hátt um-
ræddum greiðslum er varið.
Þetta á þó ekki við um leiðar-
ann, hann tók á kjama málsins
í lokaorðum. Mér þykir því
nauðsynlegt að gera lesendum
Alþýðublaðsins nokkra grein
fyrir því, að grein mín í DV er
aðeins hluti af miklu stærra
máli, sem er samband ríkis og
kirkju. Því læt ég fylgja hér
með til hliðar 6. kafla stjómar-
skrárinnar sem fjallar um þetta
efni.
í DV-grein minni stendur:
„Að greiða gjald fyrir að þurfa
ekki þjónustu er óvenjulegt og
andstætt fijálsum viðskipta-
háttum í nútímaþjóðfélagi,“
og síðar í greininni: „Augljóst
er að gjaldtökur þessar em
dulbúnar fjársektir þar sem
engin réttindi eða þjónusta
koma fyrir greiðslumar og því
í andstöðu við trúfrelsi sem
talið er tryggt í stjómar-
skránni.“ Fólkið sem greiðir
til Háskólans hefur þar eng-
in réttindi umfram aðra.
Trúfrelsið hér er takmarkað
af sérréttindum þjóðkirkj-
unnar. Ennfremur kom fram í
grein minni sú hugmynd til að
milda misréttið, að þeir sem
nú em látnir greiða eins konar
sóknargjald til Háskólans, geti
valið um til hvaða félaga eða
stofnana þeirra greiðsla renn-
ur, það væri sambærilegur
réttur og þeirra sem velja sér
trúfélag til að styðja fjárhags-
lega, með sóknargjaldi sínu.
Mér þykir rétt að hér komi
fram að fleiri en utantrú-
flokkafólk greiðir svonefnd
sóknargjöld til Háskóla ís-
lands. Það gera einnig þeir
sem tilheyra trúflokkum sem
ekki hafa fengið starfsleyfi hér
á landi. Sá hópur er nokkuð
stór, um 2500 manns, og fer
ört íjölgandi meðal annars
vegna innflutnings nýbúa með
ólík trúarbrögð en þeim sem
hér tíðkast. Þeir hópar fólks
sem greiða til Háskólans em
samtals um 6200 manns, og
greiða 18-20 milljónir króna á
hverju ári, án þess að nokkur
réttindi komi fyrir. Krónumar
eru ekki kjami málsins heldur
mannréttindi þessa fólks, að
mega ráða hverja þeir styrkja
fjárhagslega, á sama hátt og
aðrir greiðendur sóknargjalda
sem eiga frjálst val um hvaða
trúflokk þeir styrkja með
gjaldi sínu.
Allar breytingar á stjómar-
skránni em verkefni Alþingis,
stjómmálamanna og -flokka.
Ef, leiðréttingar á augljósu
misrétti dragast vemlega, má
búast við áminningu frá
mannréttindasamtökum sem
við erum aðilar að. Það hefur
gerst nokkmm sinnum við lít-
inn orðstír okkar á alþjóða-
vettvangi.
Höfundur er fyrrverandi
sparisjóðsstjóri á Skagaströnd.
BJÖRGVIN
BRYNJÓLFSSON:
„Mér þykir rétt að
hér komi fram að
fleiri en
utantrúflokkafólk
greiðir svonefnd
sóknargjöld til
✓
Háskóla Islands.
Það gera einnig
þeir sem tilheyra
trúflokkum sem
ekki hafa fengið
starfsleyfi hér á
landi. Sá hópur er
nokkuð stór, um
2500 manns, og fer
ört fjölgandi meðal
annars vegna
innflutnings nýbúa
með ólík
trúarbrögð en þeim
sem hér tíðkast.
Þeir hópar fólks
sem greiða til
Háskólans eru
samtals um 6200
manns, og greiða
18-20 milljónir
króna á hverju ári,
án þess að nokkur
réttindi komi fyrir.
Krónurnar eru
ekki kjarni
málsins heldur
mannréttindi
þessa fólks, að
mega ráða hverja
þeir styrkja
fjárhagslega, á
sama hátt og
aðrir greiðendur
sóknargjalda sem
eiga frjálst val um
hvaða trúflokk
þeir styrkja með
gjaldi sínu.a
/
Ur stjórnarskrá
lýðveldisins íslands
VI.
62. grein
Hin evangeliska lúterska kirkja skal vera þjóðkirkja
á Islandi, og skal ríkisvaldið að því leyti styðja hana
og vernda.
Breyta má þessu með lögum.
63. grein
Landsmenn eiga rétt á að stofna félög til að þjóna
guði með þeim hætti, sem best á við sannfæringu
hvers eins; þó má ekki kenna eða fremja neitt, sem
er gagnstætt góðu siðferði og allsherjarreglu.
64. grein
Enginn má neins í missa af borgaralegum og þjóð-
legum réttindum fyrir sakir trúarbragða sinna, né
heldur má nokkur l'yrir þá sök skorast undan al-
mennri félagsskyldu.
Enginn er skyldur til að inna af hendi persónuleg
gjöld til neinnar annaiTar guðsdýrkunar en þeirrar, er
hann sjálfur aðhyllist.
Nú er maður utan þjóðkirkjunnar, og geldur hann þá
til Háskóla Islands eða einhvers styrktarsjóðs við
þann skóla, eftir því sem á verður kveðið, gjöld þau,
er honum ella hefði borið að greiða til þjóðkirkjunn-
ar, enda heyri hann ekki til öðrum trúarbragðaflokki,
er viðurkenndur sé í landinu.
Breyta má þessum lögum.