Alþýðublaðið - 18.11.1994, Blaðsíða 3

FÖSTUDAGUR 18. NÓVEMBER 1994
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
Stendur oft illt af kvennahjali?
Eldri kjósandi var spurður hvort hann ætlaði ekki að styðja
konuna í gott sæti: „Hana!? - Þetta trippi! En um manninn sem
var tæpum áratug yngri gilti allt annað. Hann var „ungur maður
á uppleið.”
„Meyjar orðum
skyli manngi trúa
né því, er kveðr kona,
því at á hverfanda hvéli
váru þeim hjörtu sköpuð,
brigð í brjóst of lagið. “
Oft vitna menn
til hinna fomu
Eddukvæða, orð-
urn sínum til árétt-
ingar. Enda er þar
að finna heilan
hafsjó af fróðleik,
um það efast fáir.
En tímarnir breyt-
ast og mennirnir
með, og það er von
mín að þeim fari fækkandi sem trúa
þeirri visku sem fram kemur í því er-
indi Hávamála sem birt er hér að of-
an. Flestum kann að finnast þetta
hálf hlægilegt og segja að svona
hugsunarháttur sé löngu liðin tíð, nú
brigsli enginn konurn um meiri
ómerkilegheit en karla. Svo búum
við í jafnréttisríki, forsetinn sé kona
og við höfum nú Kvennalistann og
svona.
En ...
Einhvem veginn vakti það ekki
sérstaka athygli mína að það skyldi
vera kona sem tók við ráðherraemb-
ætti af Guðmundi Áma Stefánssyni.
Annað eins hefur nú gerst, að kona
verði ráðherra - til dæmis Jóhanna
Sig., Ragnheiður Helga. - jú, og
Auður Auðuns fimmtíuogeitthvað.
Bíddu nú við- er þær ekki fleiri?
Svarið er einfalt: Nei. Nú situr
fjórða konan frá upphafi sem ráð-
herra í ríkisstjóm Islands. Það telst
nú ekki beysinn árangur eftir alla þá
kvennabaráttu sem á undan er geng-
in. 11% ríkisstjómarinnar - 25%
þingmanna. En í hverju er mistökin
fólgin? Hvers vegna er árangurinn
ekki áþreifanlegri? Hluti sakarinnar
liggur kannski hjá ráðamönnum. En
fyrst og fremst er þetta spurning um
hugarfar þjóðarinnar.
Það fínnst öllum sjálfsagt og eðli-
legt að sjá tíu jakkaföt og kannski
eina rauða dragt (ef við erum heppin
mðe tímabil) í fremri röð á mynd af
ríkisstjórn. Það finnst líka öllum
eðlilegt að sýna ítalska fótboltann
beint, en ekki mikilvægasta kvenna-
landsleik sem ís-
lendingar hafa
leikið frá upphafi.
Það er einfaldlega
mikið til í orði en
ekki á borði sem
árangurinn er.
Dæmi: Rúmlega
þrítug kona bauð
sig fram í próf-
kjöri fyrir kosn-
ingar í ónefndum bæ í vor. Hún á
þrettán ára dóttur, hefur unnið á
sama stað í bænum f átta ár og tekið
virkan þátt í flokksstarfinu. I þessu
sama prófkjöri bauð sig fram 25 ára
gamall karlmaður. Eldri kjósandi
var spurður hvort hann ætlaði ekki
að styðja konuna í gott sæti:
„Hana!? - Þetta trippi! En unt
manninn sem var tæpum áratug
yngri gilti allt annað. Hann var
„ungur maður á uppleið."
Karlmannsverk
Ekki er þetta þó algilt, langt í frá.
Raunar hafa konur dregist dálítið
aftur úr í þróuninni á ýnisum svið-
um. Þeir karlmenn sem ekki geta
þvegið, skipt og skúrað þykja ekki
mikil eiginmannsefni nú til dags.
Það er hins vegar sjaldnar spurt
hvort konan geti séð um lágmark-
sviðgerðir á bílnum, sett upp hillur,
lagað lekandi oft og ýmislegt smá-
vægilegt sem upp kepur á heimilinu,
sem hingað til hefur verið álitið
„karlmannsverk“. Jafnréttið hlýtur
að eiga að ganga í báðar áttir.
Skreytingar
En þegar komið er út fyrir heimil-
ið er pottur brotinn. Er ástæða lélegs
gengis kvenpólitíkusa hér á landi
fólgin í skort á frekju eða gáfum?
Eða er einfaldlega miklu erfiðara
fyrir konu að láta taka mark á sér?
Getur verið að fleiri en fáeinir aftur-
haldsseggir og karlrembusvín haldi í
heiðri hinum foma vísdómi Háva-
mála, án þess kannske að vita af
því? „Meyjar orðum skyli manngi
trúa ...“ Áð það þurfi miklu meiri
vinnu fyrir konu til að tekið sé mark
á orðurn hennar, að hún sé tekin inn
sem gildur limur í karlahópinn?
„... Hafa svolítið flottan lista -
slatta af konum og svona.“ Hér er
vitnað orðrétt í karlkyns félaga í
ungliðahreyfmgu íslensks stjórn-
málaflokks. Enginn stjómmála-
flokkur er alveg laus við konur -
þær em alltaf hafðar svolítið með til
að skreyta listana og til að styggja
ekki jafnréttissinnana í kjósenda-
hópnum. Á hinn bóginn er það und-
antekning ef þær skipa efstu sæti.
Þetta veltur allt á almennigni. Við
þurfum ekki að fara nema rétt út fyr-
ir landsteinana til að finna ríki þar
sem helmingur ráðherra er konur, og
það sem meira er - það finnst eng-
um það neitt merkilegt. Þegar það
hættir að þykja merkilegt að kona
verði formaður, þingmaður, sendi-
herra, ráðherra - þá fyrst er jafnrétti
gengið í garð.
Höfundur er háskólanemi.
Pallborðið
Þóra
Arnórsdóttir
skrifar
Lífstíll dagsins
a cigarctlur eru
kouinar nítur.
Reynið
„Reszke'
Heyklö Jiær ekki nenu
jupr sóu betri.
Aður 2 iir nú 1 ki
Framsóknarmenn á Vest-
Ijörðum halda prófkjör í
byrjun desember. Olafur Þ.
Þórðarson gefur ekki kost á
sér, og þvf er Ijóst að nýr
þingmaður kemur að vestan
fyrir Framsókn. Mesta at-
hygli hefur vakið að Sig-
mar B. Haiiksson gefur
kost á sér, en
ekki er langt
síðan hann
var orðaður
við stofnun
kristilegs
stjómmálaflokks. Hann hef-
ur greinilega komist að
þeirri niðurstöðu að Fram-
sóknaiflokkurinn sé guð-
rækilegur flokkur - sem er
auðvitað hánétt. Sigmar er
hinsvegar ekki talinn eiga
rnikla möguleika á efstu
sætinu. Líklegast er að
Gunnlaugur Sigmundsson
hreppi það; hann er fyrrum
framkvæmdastjóri Þróunar-
félags íslands og skjólstæð-
ingur Steingríms Her-
niannssonar. Steingrímur
heldur enn í valdaþræði
bakvið tjöldin þótt hann sé
sestur í helgan stein Seðla-
bankans. Pétur Bjarna-
son fræðslustjóri á ísafirði
situr nú á þingi í forföllum
Ólafs, en Gunnlaugur
mun semsagt skjóta hon-
um ref fyrir rass f próf-
kjörinu...
Sjálfstæðis-
flokkurinn á
Reykjanesi er í
lamasessi eftir
blóðug próf-
kjörsátök. Salome Þorkels-
dóttir þótti taka
ósigrinum vel í
fjölmiðlum en
hún erfokvond
útf Árna Mat-
hiesen og Sig-
ríði Önnu
Þórðardóltur
sem náðu öðru
og þriðja sæti.
Á þinginu leynir sér ekki
kuldi virðulegs þingforseta í
garð skæmliðanna ungu -
sem reyna að forðast að
verða á vegi frú Salome...
Við heyrum að kjaradeila
blaðamanna Morgun-
póstsins við stjórnendur sé
að leysast - að minnsta
kosti í bili. Einsog Alþýðu-
blaðið sagði frá í síðustu
viku, þá sögðu allir blaða-
mennirnir upp enda þóttust
þeir sviknir um þau fyrirheit
sem þeim vom gefin þegar
blaðið var sett á laggirnar.
Þeir vildu meðal annars
hætta að fá greitt sem verk-
takar, enda þýðir sú tillögun
að þeir verða af ýmsum
hlunnindum og öryggi: ekk-
ert er greitt f lífeyrissjóð,
engar orlofsgreiðslur, eng-
inn veikindaréttur. Sam-
kvæmt okkar heintildum
náðu blaðamenn ekki fram
kröfu sinni um að gerast
venjulegir launamenn, held-
ur fengu þeir einhverjar
kauphækkanir á verktaka-
launin....
Hinumegin
Heyrðu, Gummi... Ertu til í einn snöggan?
Viti menn
Ja, þetta er eitthvað brasilískt
fiðrildi. Þetta er fallegt fiðrildi
og reyndar er það komið upp í
sumarbústað í Borgarfirði því
að mér finnst það eiga heima
í skóginum.
Steingrímur Hermannsson
seölabankastjóri um uppstoppað
fiðrildi sem Steingrimur J. Sigfússon
stal af Össuri í umhverfisráðuneytinu
og færði nafna sínum að gjöf við
hátiðlega athöfn. Morgunpósturinn
í gær.
Ljóðlistin er komin í
öngstræti. Og ljóðskáldin
sjálf eru farin að fatta það
enda hætt að gefa út
ljóðabækur.
Hallgrimur Helgason rithöfundur.
Morgunpósturinn i gær.
30 árangurslausir fundir
á 14 mánuðum.
Fyrirsögn í Mogganum í gær
um sjúkraliðadeiluna.
Ef nómenklatúran ætlar að
halda áfram að hygla sjálfri
sér einsog hingað til og taka
sér laun og fríðindi að geð-
þótta, mun hún gjörspilla
stöðugleikanum og setja
gjörvallt efnahagslífið úr
skorðum. Láglaunafólki
verður ekki um kennt.
Leiðari Tímans í gær.
Allt um það fór ég loksins á
Gullið í embættiserindum
drykkjumanns Morgunpósts-
ins. Það er skemmst frá því
að segja að þangað á enginn
að fara nema hann vilji
endanlega missa áhugann
á lífinu.
Umsögn Andrésar Magnússonar um
skemmtistaðinn Gullið í Austurstræti.
Morgunpósturinn í gær.
Hann virtist á stundum dotta
á fundum nefndarinnar en
vissi þó nákvæmlega hvað
var að gerast.
Frétt um Storm Thurmond, 92 ára
gamlan öldungadeildarþingmann í
Bandaríkjunum. Mogginn í gær.
Aðdróttanir Hannesar í garð
ónafngreindra manna í þeim
kafla bókarinnar, sem fjallar
um þessa „svikamyllu“,
er lýti á bókinni.
Fimm á förnum vegi Fylgist þú með Atlanta-málinu?
Hafsteinn Hafsteinsson, geð-
tæknir: Já og nei. með öðru eyranu.
Albert Lúðvígsson, nemi: Já, en
bara það sem ég hef heyrt og séð í
fréttum.
Pétur Oddsson, viðskiptafræð-
ingur: Já, og ég stend algjörlega
með Atlanta.
Örn Þorláksson, markaðs-
fræðingur: Já. Mér finnst hryggi-
legt ef aðilar vinnumarkaðarins eru
að leggja stein í götu þjóðþrifafyrir-
tækja.
Brynja Þorkelsdóttir, hús-
móðir: Já, lítillega. Það er greini-
lega verið að gera Atlanta mjög erfitt
fyrir.
Björn Bjarnason alþingismaður, rit-
dómur um endurminningar Hannesar
Jónssonarfv. sendiherra. Moggin í
gær.
Það má vera að við komumst
aldrei að hinu sanna í þessu
máli. Það sem eftir situr eru
staðreyndirnar.
Gísli Gíslason, lögmaður Lindu Pé um
barsmíðamálin. Morgunpósturinn í
gær.
Guðrún Helgadóttir þingmað-
ur Alþýðubandalagsins minnti
á að byrjunarlaun sjúkraliða í
Noregi væru um 130 þúsund á
mánuði. Byrjunarlaun sjúkra-
liða á Islandi væru 56 þúsund
á mánuði.
Frásögn af umræðum á Alþingi um
sjúkraliðadeilur. Mogginn í gær.