Alþýðublaðið - 14.12.1994, Blaðsíða 4

4
SKAGINN
JÓLABLAÐ 1994
Leið að nýjum kjarasamningum?
Ríkisstjóm Davíðs Oddssonar
hefur sett fram stefnu sína sem
marka á innlegg hennar til komandi
kjarasamninga. Því verður ekki á
móti mælt að upphaf þess plaggs
sem ríkisstjómin sendi frá sér er við-
urkenning á þætti launafólks í því
verki að tryggja stöðugleika í efna-
hagskerfi okkar íslendinga. Eftir er
hinsvegar að sjá hvernig sá stöðug-
leiki og ávinningur hans skilar sér og
til hverra hann skilar sér. En lítum
ögn betur á fyrirheitin:
í inngangi yfirlýsingar rikisstjóm-
arinnar er áréttað að fyrir tilstuðlan
hennar og aðila vinnumarkaðarins
hafi náðst sá árangur sem nú er orðin
vemleiki, það er stöðugleiki og verð-
bólgulaust Island, og því næst sagt

að nýta beri þennan árangur til kjara-
jöfnunar. Sérstaklega er tekið til að
þeir sem lægstu laun hafa og séu þar
af leiðandi verst settir verði að njóta
ávaxtanna án þess að stöðugleika
verði í hættu stefnt. Rétt er í þessu
sambandi að ítreka að ríkissjóður er
„aðili vinnumarkaðarins“ og verður
þess vegna að höfða til tjármálaráðu-
neytis um að þessi markmið nái fram
OsHum viðskiptavinum
okkar gleðilegra jóla
og farsæls komandi árs.
Þökkum \ziðskiptin á árinu
sem er að líða.
• 'r'.
Landsbanki
íslands
ÚTIBÚIÐ AKRANESI

HUSBYGGINGAR s/tf
Borgarnesi
/
Oskar starfsmönnum sínum
og viöskiptavinum
gleðilegra jóla og velfarnaóar á
nýju ári
„Ríkisstjórn Davíðs Oddssonar hefur sett fram stefnu sína sem marka á innlegg hennar til komandi kjarasamn-
inga. Því verður ekki é móti mælt að upphaf þess plaggs sem ríkisstjórnin sendi frá sér er viðurkenning á þætti
launafólks í því verki að tryggja stöðugleika í efnahagskerfi okkar íslendinga. Eftir er hinsvegar að sjá hvernig sá
stöðugleiki og ávinningur hans skilar sér og til hverra hann skilar sér."
að gangu. Það mega ekki eiga sér
stað fieiri „smáslys" eins og forsæt-
isráðherra kallar orðna hluti í launa-
skriði opinberra starfsmanna. Raun-
ar má kasta þein i spumingu fram til
hans, hve margar smásprengjur
þurfa að falla í sama litla herberginu
hver á eftir annarri án þess að öflug
sprenging hafi orðið? Það er hins-
vegar rétt sem þama kemur fram að
þeir lægst launuðu hafa alltaf farið
verst út úr kollsteypum í íslensku
efnahagslífi.
Um þá þætti sem tjalla um vega-
gerð, styrkari íjárhag heilbrigðis-
stofnana, ekknaskatt, aðgerðir gegn
skattsvikum - bætt skattaskil og að-
hald í ríkisljánnálum ætla ég ekki að
fialla hér og nú. Ekki vegna þess að
ástæða sé ekki til, heldur vegna þess
að sumt af því hefur komið fram í
umræðuna fyrir nokkru síðan, annað
er sjálfsagður hlutur og að sjálfsögðu
ber að veita aðhald í öllum rekstri
jafnt fyrirtækja sem ríkissjóðs svo
fremi það bitni ekki á þeim sem síst
skildi.
Samstarf við sveitarfélög
í þessum þætti er fiallað um átaks-
verkefni sveitarfélaga og lýst nauð-
syn þess að ná samkomulagi við þau
um áframhald þar á. Blæbrigðamun-
urinn er einungis sá að í stað þess að
láta sveitarfélögin greiða inn í At-
vinnuleysistryggingasjóð, fiárhæðir
sem þau hafa ekki náð til baka, á að
leita samstarfs um áframhaldandi
átaksverkefni gegn atvinnuleysi á
forsendum þeirra sjálfra. Þá er fiall-
að um aðhald í rekstri sjóðsins og er
það vel ef slíkt aðhald verðurekki til
þess að draga úr þjónustu við þá sem
eiga að njóta.
Nýsköpun í atvinnulífi
og markaðssókn
I þessum kafia er lofað frumvarpi
til laga um nýsköpun í atvinnulífinu
til að treysta atvinnulífið og erekkert
nema gott eitt um það að segja. Eru
það væntingar mínar að í þessu starfi
verði leitað samstarfs við samtök
launþega og minni ég á í því sam-
bandi að ASI hefur nýverið lagt
fram, til umræðu, „Atvinnustefnu tii
nýrrar aldar“ og mun að sjálfsögðu
leggja sitt að mörkum í umræðuna,
verði eftir því leitað.
Örvun fjárfestinga
Um þennan þátt er það að segja að
slík fyrirheit sem að leggja fram
frumvarp um breytingar á skattalög-
um sem örvar fiárfestingu og ný-
sköpun í atvinnulífinu er, og getur
ekki annað en verið, af hinu góða.
Samstaða um skattlagn-
ingu fjármagnstekna
Þar er komið að atriði sem verið
hefur krafa um margra ára skeið og
er því í þessu sambandi ekki hægt að
gera annað en að ftreka kröfuna um
að þeir sem lifa af tekjum af fiár-
magni því sem þeir eiga, greiði af því
skatt til samfélagsins. Um útfærsl-
una á eftir að fialla í nefnd og ekki
ástæða til að tíunda niðurstöðuna
fyrr en hún liggur fyrir.
Afnám tvísköttunar
lífeyrisgreiðslna
Eins og kemur fram í texta yfirlýs-
ingarinnar er um að ræða tvísköttun
sem hófst 1988 með tilkomu stað-
greiðslu skatta. Þá var felldur niður
frádráttur vegna 4% greiðslu laun-
þega til lífeyrissjóðanna. Ekki ætla
ég að hætta mér út í að leggja mat á
það hvort 15% af útborguðum lífeyri
er rétt eða röng tala vegna tvískött-
unar á þessum 7 árum. Hinu er ekki
að leyna að ég tel eðlilegast að und-
anþiggja 4% greiðslu launþega frá
staðgreiðslu skatta.
Sérstakur hátekjuskattur
framlengdur, hækkun
skattleysismarka
í þessum köflum er margt furðu-
legt og ekki hægt annað en ræða þá í
sama orðinu. I raun er ekkert í þeim
að finna sem bendir til aukins jöfn-
uðar, það er að þeir sem betur mega
sín leggi þeim sem verri aflcomu
hafa eitthvað meira til. Sannleikur-
inn er sá að hlutfallslega er um meiri
skattalækkun að ræða hjá þeim sem
hærri tekjur hafa en þeim sem verr
eru settir og veitir þeim nú ekki af
öllu sínu. Mörk fyrir 5% hátekjuskatt
eru hækkkuð í 225.000 krónur og
auk þess fá þeir sömu hækkun skatt-
leysismarka og aðrir eða 2.150 krón-
ur. Eðlilegast hefði ég talið, ekki síst
í ljósi þess að viðkvæðið við kröf-
unni um hækkun skattleysismarka
hefur ætíð verið, hvernig á að fjár-
magna það?, að mörk hátekjuskatts
hefðu verið lækkuð á móti hækkun
skattleysimarkanna þannig að 200
þúsund króna maðurinn hefði búið
við sömu skattbyrði. Raunar hef ég
ætíð verið þeirrar skoðunar að hækk-
un skattleysismarka eigi að mæta
með hækkaðri skattprósentu og að
við þá ákvörðun ætti að hafa til hlið-
sjónar við hvaða tekjumörk skatt-
byrði skulu haldast óbreytt. Að þessu
slepptu verð ég að viðurkenna það
að ég sé ekki ástæðuna fyrir því að
taka það sérstaklega fram að há-
tekjuskatti verði viðhaldið einungis
þar til fiármagnsskatti verði komið á.
Eg hélt að verið væri að tala um tvo
aðskilda hluti.
Samstarf um lausn á
greidsluvanda vegna hús-
nædislána
Þar er að finna fyrirheit um sam-
starf allra þeirra sem koma að þess-
um málaflokki og er það vel. Raunar
er ástæða til að hrósa félagsmálaráð-
herra okkar Rannveigu Guðmunds-
dóttur fyrir sitt framtak í þessum
málum og raunar óskiljanlegt hvers
vegna var ekki búið að taka á þessum
málum fyrr, ekki síst í ljósi þess að
vandamálið er margra missera gam-
alt.
Lækkun húshitunarkostn-
aðar
Þau fyrirheit sem hér er að finna
eru lofsverð og verð ég að segja það,
Vestlendingar góðir, að við hér á
svæðinu og þá sérstaklega notendur
HAB geta fyllst bjartsýni ef af verð-
ur.
Lokaord
Af framansögðu má ljóst vera að
ríkisstjóm Davíðs Oddssonar hefur
með þessari yfirlýsingu lagt lóð á
vogarskálina svo mögulegt verði að
leysa ýmis mál tengd komandi kjara-
samningum. Af fréttum má hinsveg-
ar ráða það að glíman hafi verið hörð
og ráðherrar Alþýðuflokksins hafi
lagt allt undir og raunar hafi þeir
stefnt samstarfinu í hætlu og þar með
stólum sínum. Það er hinsvegar eins
og það á að vera, fulltrúar jafnaðar-
stefnunnar eiga að vera markmiðum
stefnunnar trúir. Hvort það sem fram
er komið verður nóg til að ná kjara-
samningum saman veltur á fleiri að-
ilum en ríkisstjóm. Eftir er að ræða
við vinnuveitendur um þeitra þátt í
málinu og fyrst að þeim viðræðum
loknum verður hægt að sjá hvort
endar nást saman. Það er hinsvegar
ljóst að aðalatriði komandi kjara-
samninga verður að tryggja kaup-
mátt, ekki bara kaupmátt undirskrift-
ardags samninga, heldur fyrirsjáan-
lega kaupmáttaraukningu á samn-
ingstímanum og ekki síst kaupmátt-
araukningu þeirra lægst launuðu sem
að mínu áliti eiga að fá bróðurpart
þeirrar köku sem í þessum samning-
um er til skipta. Það má ekki gerast
að þeir gleymist og það má heldur
ekki gerast að niðurstaðan verði
samningar sem fela í sér kollsteypu
sem eins og alltaf bitnar verst áþeim
lægst launuðu.
Tíðindi úr Dölum:
Sundlaug og sameining sveitarfélaga
Árið hefur verið viðburðaríkt hjá
okkur í Dölum og ber þar hæst sú
breyting sem varð á skipan sveitarfé-
laga 11 .júní með gildistöku samein-
ingu allra sveitarfélaga Dalasýslu ut-
an Saurbæjarhrepps. íbúar hins nýja
sveitarfélags eru 770 talsins.
Ekki verður annað sagt en að allt
hafi gengið Ijómandi vel til þessa en
sveitarstjóm hins nýja sveitarfélags
vinnur nú að því að ávinningur af
sameiningunni geti sem fyrst farið
að skila sér eins og til var ætlast.
Það sem hins vegar lætur standa á
sér eru efndir fyrirheita ríkisstjómar
um fiármuni til samgöngubóta og at-
vinnumála í tengslum við samein-
ingu sveitarfélaga. Því ekki bólar á
efndum enn sem komið er - en hver
veit nema „Eyjólfur hressist."
Ný sundlaug í Dölum
24. júlí í sumar var vígsluhátíð
nýrrar sundlaugar að Laugum. Tók
hin nýja laug við hlutverki gömlu
yfirbyggðu sundlaugarinnar sem
Ungmennasamband Dalamanna
reisti á Laugum fyrir 62 árum en
vígsludagur hennar var einmitt
24.júlí 1932.
Þótti vel við hæfi að Dalamenn
eignuðust nýja sundlaug á 50 ára af-
mæli lýðveldisins. Þá á Laugaskóli
einnig hálfrar aldar afmæli í ár en
fastur heimavistarskóli tók til starfa á
Laugum 1944. Haldið var upp á þau
tímamót með sérstakri dagskrá 10.
desember sl.
Á vígsluhátíð sundlaugarinnar
mætti margt góðra gesta, m.a. nokkr-
ir nemendur frá fyrstu sundnám-
skeiðinu sem haldið var í gömlu
lauginni. Sigrún Huld Hrafnsdóttir,
hinn margfaldi verðlaunahafi í sund-
íþróttinni kom og synti fyrsta sund-
sprettinn í nýju lauginni ásamt
nokkrum ungum Dalamönnum.
Nýja sundlaugin, sem er ítölsk, er
lögleg keppnislaug 25x12.5 metrar
og er mjög fullkomin. Uppsetning
hennar ásamt vaðlaug, heitum potti
og öllum frágangi sundlaugarsvæðis
tók aðeins sjö vikur.
Atvinnumál
í Dölum er verið að kljást við
ýmsan vanda í kjölfar langvarandi
samdráttar f landbúnaði, sér í lagi
sauðfiárræktinni sem aftur hefur leitt
af sér samdrátt í öðrum atvinnu-
greinum. Afurðastöðin í Búðardal
hf. hefur t.d. átt í miklum erfiðleik-
um sem vonandi fer nú að greiðast
úr.
I Búðardal er hafin framleiðsla á
sérstökum leirbökstrum úr Búðar-
dalsleir á vegum fyrirtækisins Meg-
ins hf. sem er nýjung í atvinnulífinu
á svæðinu. Þróun og hönnun bakstr-
anna var í höndum fagmanna,
sjúkraþjálfara og verkfræðinga og
framleiðsla í upphafi í höndum sömu
aðila þar til Megin hf. tók við fram-
leiðslunni.
Þá er drift í nýstofnuðu Hand-
verksfélagi Dalasýslu. Fyrirhugaðir
áfangar í starfseminni er að efla
hönnun og þróun þeirrar vöm sem
þegar er hafin framleiðsla á og
hrinda nýjum í framkvæmd.
„Arið hefur verið
viðburðaríkt hjá
okkur í Dölum og
ber þar hæst sú
breyting sem varð á
skipan sveitarfélaga
ll.júní með gildis-
töku sameiningu
allra sveitarfélaga
Dalasýslu utan
Saurbæjarhrepps.
íbúar hins nýja
sveitarfélags eru
770 talsins.“
JÓLABLAÐ 1994
SKAGINN
5
ngarbærinn
Akranes er líklega þekktast fyr-
ir fótbolta. Tuðrusparkarar á
Skaga hafa verið iðnir við að næla
sér í álitlega bikara fyrir fótafimi
sína og ásækni í mark andstæðing-
anna og hlotið verðskuldaða at-
hygli og aðdáun fyrir.
En á Akranesi er fleira merki-
legt að gerast. Akranes er smám
saman að ná fótfestu sem menn-
ingarbær. Listamenn í ýmsum
greinum búa hér. Þeir hafa ekki
hátt og láta ekki mikinn, en vinna
að sinni listgrein í rósemd þess
umhverfis sem enn er að finna hér
á Akranesi.
Tónlistin hefur hlotið hvað mesta
umfiöllun og er gróskan þar ef til vill
hvað mest. Þá hefur á Akranes á að
skipa góðum listamönnum í málara-
og höggmyndalist.
Með tilkomu Fjölbrautaskólans
hefur metnaður til mennta farið vax-
andi.
Snemma hóf sóknarpresturinn
fyrrverandi, séra Jón Guðjónsson, að
sanka að sér gömlum munum, sem
urðu glæsilegt upphaf að Byggða-
safni Akraness.
Fyrir aldamótin var stofnað lestr-
arfélag á Akranesi og síðar bókasafn
sem nú er Bæjar- og héraðsbókasafn
Akraness og nágrennis.
Þá má nefna prentun og útgáfu-
starfsemi ýmiss konar.
Tilnefning til
bókaverðlauna
Útgáfustarfsemi hér á Akranesi
hefur verið allmikil og ber þar hæst
bókaútgáfu Hörpuútgáfunnar.
Hörpuútgáfan hefur verið starfandi
hér á Akranesi frá 1960 og hefur að-
allega lagt áherslu á að gefa út bæk-
ur um borgfirskt efni, einnig margs
konar bókmenntir og gjafabækur
auk Ijóðabóka, sem nú eru 5 talsins.
Þá hefur Hörpuútgáfan gefið út
þýddar skáldsögur, en sá þáttur veg-
ur æ minna í útgáfustarfseminni.
Nýlega hlutu tvær bækur sem
gefnar eru út af Hörpuútgáfunni til-
nefningu til bókaverðlauna. Þetta em
bækumar Skáldið sem sólin kyssti,
ævisaga Guðmundar Böðvarssonar
skálds og bónda á Kirkjubóli, eftir
Silju Aðalsteinsdóttur og Saga Hall-
dóru Bríem, kveðja frá annarri
strönd eftir Steinunni Jóhannesdótt-
ur.
Þá er nýútkomið söngvasafn Jón-
asar Ámasonar, allir söngvar Jónasar
í einni bók, sem nefnist Einu sinni á
ágústkvöldi og er það með nótum við
alla söngvana og á annað hundrað
teikningum eftir fiölda þekktra lista-
manna, Lífsgleði, viðtöl við þekkta
borgara á Islandi, umsjón Þórir S.
Guðbergsson og Dásamleg veiðid-
ella eftir Eggert Skúlason, skemmti-
legar frásagnir af fiölþættum veiði-
skap, sem mikill fjöldi mynda,
tengdar frásögnunum, prýðir.
I sumar kom út Island er landþitt,
úrval afmælisljóða, gefið út í tilefni
af 50 ára afmæli lýðveldisins.
Tvær Ijóðabækur komu út á árinu:
Nóttin hlustar á mig eftir Þuríði
Guðmundsdóttur og Rödd í speglun-
Steinunn Jóhannesdóttir: Nýlega
hlutu tvær bækur sem gefnar eru
út af Hörpuútgáfunni tilnefningu til
bókaverðlauna. Önnur þeirra var
Saga Haildóru Briem strönd eftir
Steinunni.
um eftir Jóhann Hjálmarsson auk
limrusafns Jónasar Ámasonar, Jón-
asarlimrur.
2 þýddar skáldsögur komu út í ár,
önnur eftir Jack Higgins og hin eftir
Bodil Forsberg.
Eins hafa nokkrar bækur verið
endurútgefnar á árinu.
Önnur útgáfustarfsemi
Nýkomin er út 9. bókin í bóka-
flokknum Borgfirskar æviskrár, út-
gefnar af Sögufélagi Borgarfiarðar
og tekur yfir nöfnin frá Peter til
Sigurdór prentað hjá Prentverki
Akraness. Ari Gíslason fræðimaður
á Akranesi, sem á mikinn þátt í bóka-
flokknum, fékk ásamt Bjarna Bach-
mann fyrrverandi safnverði í Borgar-
nesi úthlutað menningarverðlaunum
úr minningarsjóði Guðmundar
Böðvarssonar og Ingibjargar Sigurð-
ardóttur á Kirkjubóli um leið og bók-
in Skáldið sem sólin kyssti kom út.
Segja má að Bókaútgáfan Björk
tilheyri Akranesi að hluta, þó hún
hafi aðsetur í Reykjavík, því að
Daníel Ágústínusson tyrrverandi
kennari og bæjarfulltrúi er annar að-
standenda hennar og býr hér. Björk
hefur gefið út bamabókaflokkinn
spáð mikilli framtíð sem leikrita-
skáldi.
í fyrra var hér Kristján Kristjáns-
son og skrifaði einnig fyrir Skaga-
leikflokkinn leikritið Alltaf má fá
annað skip sem flutt var í fyrra.
Bókasafnid
Gaman er að sjá að rithöfundar
telja sig hafa not fyrir bókasafnið þó
ekki sé það stærra en það er. Einnig
sækir þangað fólk í leit að afþreying-
arbókmenntum, blöðum dagsins og
vikunnar, skáldverkum, íslenskum
og erlendum, bókum um andleg efni,
heimspeki, ættfræði og svo mætti
lengi telja. Þá er bókasafnið ómiss-
andi fyrir nemendur skólanna hér.
En mikið vantar á að safnið fullnægi
þörfum menningarinnar sem fyrir er
á Skaganum, hvað þá ef við lítum til
þess að það virki sem hvati til auk-
innar menningarstarfsemi.
Stórt stökk var þó stigið í fram-
faraátt er menningar- og safnanefnd
fékk heimild bæjaryfirvalda til að
kaupa bókasafn Haraldar Sigurðs-
sonar. Þar er um að ræða ákaflega
verðmætt safn um 4000 binda sem
hefur að geyma til dæmis fyrstu út-
gáfuna af Islenskum fomritum
Byggðasafnið á Akranesi: Eitt af betri slíkum á landinu og vel staðsett.
Allstór hluti ferðamanna sem sótt hefur Akranes heim skoðar safnið. Að-
sókn er um 5000 gestir á ári, þar af um 3500 erlendir gestir.
Jónas Árnason í sveiflu: IMýútkomið hjá Hörpuútgáfunni er söngvasafn
Jónasar, allir söngvar Jónasar í einni bók, sem nefnist Einu sinni á ágúst-
kvöldi.
Skemmtilegu smábarnabœkumar.
Þeirra elst og kunnust, um 50 ára
gömul, er Stubbur sem komið hefur
6 sinnum út. Meðal 34 titla þessa
bókaflokks má einnig nefna meðal
annarra Láki, Stúfur, Bláa kannan,
Grœni hatturinn. Björk hefur einnig
gefið út fiölda annarra bóka, en
kunnastar bóka Bjarkar er þó líklega
Palli var einn í heiminum og Selur-
inn Snorri.
Nýjasta bókaútgáfufyrirtækið á
Akranesi er þó Árbókarútgáfan, sem
Úrsúla Ámadóttir keypti nú í haust.
Hér er um að ræða samútgáfu með
fiölþjóðlegri útgáfu á helstu heims-
viðburðum með viðbæti aftast uin ís-
lenska viðburði. íslenska efnið er
unnið hér heima svo og þýðing er-
lends efnis en bækumar eru prentað-
ar um leið og erlendu útgáfumar í
Sviss, enda allt þar sameiginlegt
nema textinn. Áríð 1993 er komin í
verslanir, en Árið 1994 er væntanleg
í júlí 1995.
Kristín Steinsdóttir, Elmar Þórð-
arson og Bjami Þór Bjamason hafa
einnig gefið út bók saman, sem þau
Kristín og Elmar sömdu og Bjarni
Þór gerði teikningar við. Bókin heit-
ir Ánnann og Blíða og tjallar um
dreng sem stamar og kisuna hans.
Bókin verður þýdd á sænsku og gef-
in út í Svíþjóð á næsta ári.
Rithöfundar
og leikritaskáld
Kristín Steinsdóttir hefur einnig
skrifað bókina Draugur í sjöunda
himni, sem Vaka-Helgafell gaf út í
haust.
Gyrðir Elíasson vinnur nú að þýð-
ingum.
Á Akranesi er einnig Hannes Sig-
fússon rithöfundur.
Bjarni Jónsson skrifaði nýverið
leikritið Mark, sem Skagaleikflokk-
urinn fmmflutti í haust. Honum er
(1664), mikið af ferðalýsingum er-
Iendra manna sem heimsótt hafa Is-
land, um það bil 200 bindi eftir Hall-
dór Laxness á erlendum málum,
mjög mikið af íslenskum bókmennt-
um fram til 1950, Sýslumannaævir,
flest það sem Jón Sigurðsson forseti
og Matthías Jochumson skrifuðu.
Einnig flest, ef ekki öll, elstu tímarit-
in sem gefin vom út á íslandi og í
Kaupmannahöfn, til dæmis Klaust-
urpósturinn, Minnisverð tíðindi,
Sumargjöf, Gefn (Benedikt Grön-
dal) og fleira og fleira.
Þetta er hvalreki fyrir þá sem unna
íslenskum bókmenntum, íslenskri
bókaútgáfu og sögu hennar og þjóð-
arinnar. Með stækkuðum lessal og
bættri aðstöðu á næstu ámm má bú-
ast við að lleiri og fleiri fái að njóta
þessarar góðu viðbótar við bókakost-
inn.Vísir er að safni erlendra bóka,
mestan part tilkominn sem gjafir frá
erlendum sendiráðum. Nauðsynlegt
er að auka við erlenda bókakostinn
af kostgæfni, bæði af sígildum og
Jóhann Hjálmarsson: Tvær Ijóða-
bækur komu út á árinu hjá Hörpu-
útgáfunni: Nóttin hlustar á mig eft-
ir Þuríði Guðmundsdóttur og Rödd
í speglunum eftir Jóhann Hjálm-
arsson.
nútímabókmenntum, ef safnið á að
geta sinnt þörfum vaxandi mennta-
stofnunar eins og Fjölbrautaskóli
Vesturlands er, og til almenns menn-
ingarauka.
Byggdasafnid
Byggðasafnið er eitt af betri slík-
um á landinu og vel staðsett. Allstór
hluti ferðamanna sem sótt hefur
Akranes heim hefur skoðað safnið
og einnig er nokkuð um að komið sé
þangað með skólahópa af Reykja-
víkursvæðinu. Aðsókn er um 5000
gestir á ári, þar af um 3500 erlendir
gestir.
Reynt hefur verið að reikna safn-
inu sem rýmilegast svæði í nýju að-
alskipulagi Akraness. Byggðasafn
verður aldrei fullbyggt. Hafa verður
vakandi auga með því hvaða hlutir
það eru hverju sinni sem kunna síðar
að hafa safngildi, svo að halda megi
þeim til haga og koma þeim í hendur
safnsins.
Önnur söfnun
Bærinn á allnokkurt málverka- og
listasafn og þarf að flýta því að skrá
það og koma í sýningarhæft ástand.
En til að undirstrika hve íþróttim-
ar skipa háan sess í bænum má nefna
að verið er að hefia söfnun upplýs-
inga og muna tengdum sögu íþrótta á
Helgi Sæmundsson: Lífsgleði, við-
töl við þekkta borgara á (slandi, í
umsjón Þóris S. Guðbergssonar
kemur einnig út hjá Hörpuútgáf-
unni. Meðal viðmælenda Þóris er
Helgi Sæmundsson.
Akranesi.
Kirkjuhvoll - menningar-
miðstöð
Nýverið keypti bærinn Kirkjuhvol
undir menningarmiðstöð og eru
miklar væntingar bundnar við að það
verði hinum ýmsu menningargrein-
um til framdráttar.
Mens sarm in corpore sano, sögðu
Rómverjar hinir fomu, heilbrigð sál í
hraustum líkama. Þessi orð em enn í
fullu gildi og em að komast meir og
meir í samræmi hér á Akranesi.
Viðtalsstúfur við Einar Ólafsson, bónda á Lambeyrum:
Markmið búvörusamningsins
fokin útí veður og vind
- segir Einar og gagnrýnir landbúnaðarráðherra og bændaforystuna harkalega.
Einar Ólafsson, bóndi á Lamb-
eymm, hefur á stundum haft uppi
harða gagnrýni á yfirstjóm landbún-
aðarmála á Islandi. Gagnrýni Einars
beinist helst að því niðurgreiðslu-
kerfi sem kjötframleiðslan hefur bú-
ið við fram á síðustu ár. Hann held-
ur því fram að styrkjakerfið hafi
nánast eyðilagt sauðfiárræktina í
landinu, hún standi í dag á byrjunar-
reit og að ekkert sé gert til að hjálpa
bændum að yfirstíga byrjunarerfið-
leikana.
í viðtali við Skagann gagnrýnir
Einar lanbúnaðarráðherrann, Hall-
dór Blöndal, og bændaforystuna
alla fyrir slælega framkvæmd á búr-
vörusamningnum.
„Það hefur ekkert verið farið eftir
þessum búvörusamningi frá árinu
1991,“ segir Einar og því til stuðn-
ings nefnir hann nokkur dæmi: „Það
er til dæmis viðskilnaðurinn hjá
Halldóri í september 1992 en þá
færði hann birgðir af niðurgreiðsl-
um á milli ára. Þetta vom næstum
því þúsund tonn en hann átti að skila
okkur fimm hundmð tonnum. Hall-
dóri hefur líklega fundist ódýrast að
ganga svona frá þessu. Hann hefur
enga burði til að vera landbúnaðar-
ráðherra.“
Einar tfnir fleira til: „í búvöru-
samningnum er gert ráð fyrir að
fiölgað verði mönnum í fimm-
mannanefndinni svokölluðu, að
bændur eiga að fá mann í hana en
það hefur ekki gerst enn.
Meginmarkmið búvömsamn-
ingsins var að sníða framleiðsluna
að innlendum markaði. Það átti að
kaupa upp framleiðslurétt af bænd-
um og fækka þeim. Öll markmið
búvömsamningsins em fokin út í
veður og vind fyrir löngu. Þetta
þýðir það að fiárhagur margra
bænda er að komast á heljarþröm."
Og Einar heldur áfram: „Þetta
hefur verið eilíf hringavitleysa frá
1960. Eftir að útflutningsbótakerf-
inu var breytt árið 1960 varð að-
haldsleysið í útflutningi algjört. Það
var enginn hvati í kerfinu til að fá
verð fyrir vömna. Ríkið var eins og
hálfviti og borgaði brúsann þannig
að búið er að eyðileggja alla grein-
ina. Árið 1992 klipptu hinir háu
herrar á allar útflutningsbætur og
við bændur stöndum markaðslega
séð á núllpunkti hvað varðar kjötút-
flutning. Það er varla nokkur mark-
aður til enda hefur verið illa staðið
að sölustarfinu sem var mest í hönd-
um Goða og annarra Sambandsfyr-
irtækja. Eftir að þetta kerfi leið und-
ir lok hafa bændur þó náð 160 króna
skilaverði en áður fékkst ekki eyrir
til bænda.
Ef gefa á sauðfiárræktinni tæki-
færi til að vinna upp það sem tapast
hefur þurfa bændur að hafa réttan
hvata. Að því leytinu til eru GATT
samningamir jákvæðir. Með því að
hafa hvata geta bændur náð sér í
markaði, það er ég sannfærður um,“
sagði Einar að lokuni.