Alþýðublaðið - 19.01.1995, Blaðsíða 3

FIMMTUDAGUR 19. JANÚAR 1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
Fríverslun og landbúnaður
„Hið ríkisstyrkta hagsmunagæslukerfi bænda, sem Halldór Blöndal
landbúnaðarráðherra er nú í forsvari fyrir, lifir nokkuð sjálfstæðu lífi
og tekur því miður allt of lítið tillit til hagsmuna bænda. Afstaða
Alþýðuflokksins og ungra jafnaðarmanna til alþjóðaviðskiptamála
hefur oft á tíðum verið misskilin sem andstaða við bændur. Það er
að sjálfsögðu fjarri lagi... Alþýðuflokkurinn vill taka tillit til fyrivara
bænda um frjáls viðskipti og bæta þeim upp allan skaða sem þeir
kunna að verða fyrir vegna aukinnar samkeppni.“
Islendingar fagna nýju ári sem
stofnaðilar Alþjóða viðskiptastofnun-
arinnar (WTO). Þessi nýja stofnun —
sem hefur eftirlits- og úrskurðunar-
hlutverk á grundvelli hins almenna
samkomulags um tolla og viðskipti
(GATT), ásamt auknu ffelsi í við-
skiptum með landbúnaðar- og vefh-
aðarvörur—er mikilvægasta framlag
til aukinnar frí-
verslunar í heimin-
um í áraraðir. Það
er fagnaðarefni að
Islendingar hafi
gengið þetta skref.
Hugmyndin um
slíka stofnun er
ekki ný af nálinni,
því nú er næstum
hálf öld síðan hún
komst fyrst á teikniborðið. Það er því
ekki bara á Islandi sem fylgjendur
fijálsræðis í viðskiptum þurfa að
sætta sig við hægfara þróun í stað rót-
tækra umbóta. A Islandi em þó all
sérstakar aðstæður hvað þetta varðar,
því að vemdarstefna á óvíða dýpri
rætur en hér, að minnsta kosti þegar
kemur að fyrrum höfuðatvinnuvegi
þjóðarinnar, landbúnaði.
Ávinningur fríverslunar
Hagfræðin segir okkur að fijáls
viðskipti á milli landa auki velferð og
hagvöxt. Viðskipti fela alltaf í sér
ávinning fyrir báða aðila, þvr' að með
sérhæfmgu eykst heildarframleiðslu-
magn. Til viðbótar hafa viðskipti í för
með sér dreifingu á þekkingu, sem
eykur mannauð og ýtir undir varan-
lega aukningu t' hagvexti.
Þrátt fyrir ótvíræða kosti getur fh'-
verslun haft óheppilegar afleiðingar
til skamms tíma fýrir atvinnugreinar
sem áður nutu vemdar fyrir erlendri
samkeppni. Þærneikvæðu afleiðingar
em þó óvemlegar í samræmi við
ávinning neytenda af aukinni verka-
skiptingu og samkeppni. Það liggur
þvt' beinast við, að neytendur — þeir
sem hagnast á auknu frelsi — bæti
framleiðendum í vemduðum grein-
um; þeim greinum sem tapa; þann
skaða sem þeir verða fyrir. Með þeim
hætti tapar enginn á breyttu fyrir-
komulagi.
Andstaða bænda hér á landi til
breytinga er einkum tvíþætt. I fyrsta
lagi óttast þeir að þeir sem hagnast á
ffelsinu svíkist
undan með að
bæta þeim tekju-
missinn. I öðm
lagi eiga þeir erfitt
með að meta ævi-
starf sitt, sem
hugsanlega líður
undir lok við auk-
ið viskiptafrelsi,
til fjár. Þessi síðari
skýring er væntanlega mikilvægari í
ljósi þess að búvörusamningurinn er
að hluta til eins konar bót fyrir hag-
ræðingu í landbúnaði. Hér er þó ekki
nema hálf sagan sögð því óhætt er að
segja, að afstaða bænda sjálfra hefur
takmörkuð áhrif á afstöðu landbúnað-
arkerfisins.
Hið ríkisstyrkta hagsmunagæslu-
kerfi bænda, sem Halldór Blöndal
landbúnaðarráðherra er nú í forsvari
fyrir, lifir nokkuð sjálfstæðu lífi og
tekur því miður allt of lítið tillit til
hagsmuna bænda.
Afstaða Alþýðuflokksins og ungra
jaftiaðarmanna til alþjóðaviðskipta-
mála hefur oft á tíðum verið misskilin
sem andstaða við bændur. Það er að
. sjálfsögðu fjarri lagi, en rétt er aðjafn-
aðarmenn em svarnir andstæðingar
hagsmunagæslukerfisins sem fyrir
löngu síðan hætti að hlusta á umbjóð-
endur sína. Alþýðuflokkurinn vill
taka tillit til fyrirvara bænda um frjáls
viðskipti og bæta þeim upp allan
skaða sem þeir kunna að verða fyrir
vegna aukinnar samkeppni.
Sullumbull á Alþingi
Rétt fyrir árslok afgreiddi Alþingi
þingsályktunartillögu, þar sem mörk-
uð er stefna í fiamkvæmt GATT-
samningsins hér á landi, svo Island
gæti orðið stofnaðili að WTO. í þeirri
ályktun er forræði yfir innflutningi
landbúnaðarvara sett í hendur land-
búnaðarráðherra.
Þessi undarlegi gjömingur, ásamt
himinháu tilboði um tolla til GATT,
gerir það að verkum að innflumingur
með landbúnaðarvömr er algerlega
útilokaður á næstunni. Þetta hefúr
verið gert, án þess að nein haldbær
rök séu fyrir því að vemd til handa
landbúnaði umfram aðrar atvinnu-
greinar sé á einhvem hátt hagkvæm
fyrir þjóðina.
Hér er á ferðinni skelfilegt dæmi
um, hvemig lítill en vel skipulagður
þrýstihópur getur fengið stjómvöld til
að vinna gegn hagsmunum eigin
þjóðar. Er ekki eitthvað að, þegar
þingmenn bæði úr Sjálfstæðisflokki
og Alþýðubandalagi, sem keppist við
að kenna sig við jafnaðarstefnu,
hreykja sér fyrir þetta sem gott dags-
verk?
Kjósendur hafa valréttinn
Sfðastliðinn laugardag samþykkti
sambandsstjóm Sambands ungra
jafnaðarmanna ályktun þar sem efhi
þingsályktunartillögunnar er mót-
mælt. Jafnframt em stjómvöld hvött
til að kanna það hvort af forræði land-
búnaðarráðherra yfir innflutningi
iandbúnaðarvara standist íslenska
stjómskipan.
Málinu er ekki endanlega lokið á
Alþingi. Enn á eftir að samþykkja lög
sem staðfesta yfirlýstan vilja þings-
ins. Það er hins vegar óvíst hvetjir
muni sitja á Alþingi þegar lög vegna
GATT verða samþykkt. Kjósendur
hafa þvf möguleika á að breyta þess-
ari ákvörðun með því að kjósa sér
landsforystu sem ber hag þeirra fyrir
bijósti en lætur ekki stjómast, líkt og
strengjabrúður, af sterkasta hags-
munahópi landsins.
Höfundur er hagfræðingur
og formaður Sambands
ungra jafnaðarmanna.
Pallborðið
Jón Þór
Sturluson
skrifar
Þjóðvaka-
menn
vinna nú að
undirbún-
ingi iands-
fundarins,
sem hald-
inn verður
undir mánaða-
mót. Þar verður
gengið frá lögum Þjóð-
vaka og uppbyggingu
flokksins. Jóhanna Sig-
urðardóttir er vitanlega
sjálfkjörin sem formaður,
og við heymm að vilji sé
fyrir því að Svanfríður
Jónasdóttir á Dalvík
varaformaður. Konur em
mjög áberandi í undirbún-
ingsvinnu. Ólína Þor-
varðardóttir stýrir mál-
efnahópi um veiferðarmál
og á aukþess mikinn þátt í
að móta framboðslista
Þjóðvaka útum allt land.
Hún var reyndar mjög orð-
uð við framboð fyrir Þjóð-
vaka í Reykjavík, og talað
um eitt af efstu sætum. Nú
er hinsvegar næstum frá-
gengið að Sigurður Pét-
Hinumegin
Górilluskóli Heiðars snyrtis.
Kók dagsins
Bandaríkin og
Norður-Kórea
vom síðastliðið
vor á kafi í gífur-
lega harkalegum
milliríkjadeilum
vegna kjam-
Kók fyrir Kim. orkuvopna Norð-
ur-Kóreu og af-
stöðu valdhafa landsins til þeirra
mála. A þeim tíma hefði það þótt
ótrúleg tilhugsun að tæpu ári síð-
ar væm ríkin tvö farin að ræða
viðskiptasamninga einsog ekkert
hefði í skorist. En hver er tilgang-
ur sáttagjörða ef þær leiða ekki til
viðskipta? Sendiherra Norður-
Kóreu hjá Sameinuðu þjóðunum,
maður að nafni Pak Gil Yon, sat
fund fyrir nokkmm dögum í aðal-
stöðvum Coca-Cola í Bandaríkj-
unum og átti þar samræður við
varaforseta fyrirtækisins. Norður-
kóreanskur embættismaður sagði
þá hafa rætt „samstarf í framtíð-
inni“. Já, hinn fijálsi markaður og
hugaðir kapítalistar em óstöðv-
andi afl; fyrirtæki á borð við
Coca-Cola og McDonald’s hafa
sjálfsagt gert rneira fyrir vinsam-
leg samskipti þjóða en margir
helstu þjóðarleiðtoga...
ursson, eiginmaður Ólínu,
verði í efsta sæti á Vest-
Ijörðum, og Jóhanna mun
hafa sagt að þau hjónin
gætu ekki bæði verið í
sætum sem von er um að
skili þingmennsku. Þannig
er því miður ekki útlit íyrir
að Sigurður og Ólína verði
fyrstu hjónin sem sitja
samtímis á þingi...
Framboð Árna Steinars
Jóhannssonar fyrir
Alþýðubandalagið á Norð-
urlandi eystra hefur vakið
mikla athygli nyrðra. Ámi
Steinar hefur reyndar uppá
síðkastið verið einn umtal-
aðisti borgari Akureyrar,
enda litríkur maður. Við
síðustu kosningar náði
hann mjög góðum árangri
fyrir Þjóðarflokkinn og
Flokk mannsins, og var
ekki íjarri því að vinna
þingsæti. Nú telja kunnug-
ir að pólitfskt aðdráttarafl
Áma Steinars hafi rninnk-
að talsvert, en eigi að síður
verður fróðlegt að sjá
hvemig framboði hans
með Steingrúni J. Sigfús-
syni reiðir af...
Alaugardaginn verður
þess minnst að hundr-
að ár em liðin frá fæðingu
Davíðs Stefánssonar frá
Fagraskógi, og hafa rnenn-
ingarsinnaðir íjölmiðlar
nokkum viðbúnað vegna
þess. Rás 1 útvarpar nú
fróðlegri þáttaröð Gunn-
ars Stefánssonar um
skáldið, og á
afmælis-
daginn
verður
ffum-
sýnd
dagskrá
,eik-
Ak-
ureyrar um
Davíð. Þá
heyrum við að í vor sé von
á nýrri útgáfu heildarsafns
ljóða Davfðs. Vaka-Helga-
fell hefur útgáfurétt á
verkum hans, einsog fleiri
ástsælla skálda, og því má
búast við að nýja útgáfan
verði vel úr garði gerð...
Fimm á förnum vegi Eiga samkynhneigðir að fá að
giftast í kirkju?
Sigurður Pálsson sjómaður:
Nei, alls ekki.
Steinn Jóhannsson pípulagn-
ingamaður: Ég sé ekkert því til
fyrirstöðu.
Óttar Benjamínsson lækna-
nemi: Já,já.
Halldór Eyjólfsson nemi: Jú, ég
held að það sé í lagi.
Karl Jóhannsson húsvörður:
Því ekki það.
Viti menn
Það þvingar enginn Jóa til eins
eða neins. Þetta gerðist með
viðræðum.
Árni Grétar Finnsson fyrrum bæjar-
fulitrúi Sjálfstæðisflokksins í Hafnarfirði
um þá ákvörðun Jóhanns G. Bergþórs-
sonar að taka sér frí. Tíminn í gær.
Það getur verið betra að vanta
brauð en að vera litlaust
nafnnúmer í einhverri
Brusselskúffunni.
Leifur Sveinsson lögfræðingur í Mogg-
anum í gær. Hann er á móti aðild ís-
lands að ESB.
Gera þarf langtímaáætlun um
uppbyggingu skóla og vísinda-
starfa í landinu. Slíkt þykir
sjálfsagt þegar vegagerð á í
hlut og hversvegna skyldi
sérstök skólaáætlun ekki fá
viðlíka umfjöllun á Alþingi?
Össur Skarphéðinsson umhverfisráð-
herra. Kjallaragrein i DV í gær.
íslendingar eiga auðvitað að
vera virkir þátttakendur í
ævintýrinu sem er að gerast
í Kína.
Björn Bjarnason formaður utanríkis-
málanefndar Alþingis. Mogginn í gær.
Nei, ég kemst ekki. Ég
brotnaði á skíðum í gær.
Pálmi Gíslason að aöspurður hvort
hann ætli á skíði í vetur. Spurning
dagsins í DV í gær.
Nú er hinsvegar komin upp sú
staða hjá Kvennalistakonum í
Reykjanesanga að barist er
um völd og samstaða með
konum sem gáfu kost á sér á
lista er að engu höfð.
Ragnhildur Eggertsdóttir varaþingkona
Kvennalistans í Reykjanesi. DV í gær.
r
Veröld Isaks
Maður að nafni Victor Berger
var kosinn á bandaríska
þingið fyrir Wisconsin-fylki
árið 1920. Þegar Berger ætlaði
síðan að setjast á þing sem
réttkjörinn fulltrúi greip
fulltrúadeild bandaríska
þingsins til örþrifaráða og
þverneitaði honum um að
taka þingsæti. Það var gert
með sérstakri atkvæðagreiðslu
sem fór 328-6, Berger í óhag.
Ástæða þessara sögulegu
tíðinda mun hafa verið sú, að
hann var sósíalisti og hafði
kröftuglega barist gegn
þátttöku Bandaríkjanna í
fyrri heimsstyrjöldinni.
Það var ekki fyrirgefið.
Úr staðreyndasafninu Isaac Asimov's
Book of Facts eftir samnefndan höfund
óteljandi vísindaskáldsagna.