Alþýðublaðið - 21.02.1995, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 21. FEBRÚAR 1995
Norðurlandaráðsþing æskunnar í Reykjavík
Þar hrttast
Um næstu helgi fer fram í tengsl-
um við Norðurlandaráðsþingið hér í
Reykjavík, Norðurlandaráðsþing
æskunnar (UNR). í tengslum við það
er búist við 50 erlendum ungmenn-
um hingað til lands. Gylfi Þór
Gíslason er formaður Æskulýðs-
sambands Islands, sem ber hitann og
þungann af undirbúningi þingsins.
Alþýðublaðið spurði Gylfa hvað færi
þarna fram:
„Þetta er í 25. skiptið sem Norður-
landaráðsþing æskunnar er haldið. A
því koma saman fulltrúar ungliða-
hreyfinga allra stjómmálaflokka á
Norðurlöndum og ræða um afmörk-
uð málefni og álykta um þau. I ár
verður rætt um Evrópumál, jafnrétt-
ismál og umhverfismál.
Á þessum þingum hafa oft mynd-
ast tengsl á milli stjómmálamanna
framtíðarinnar. Mér skilst til dæmis
að Davíð Oddsson og Carl Bildt
hafi hist í fyrsta skiptið á slíku
þingi."
Hvernig tengist þetta þing
Norðurlandaráðsþinginu sjálfu?
„Þeir sem sitja UNR em áheymar-
fulltrúar á Norðurlandaráðsþinginu
sjálfu. Sú hefð hefur myndast að
einn fulltrúi af UNR ávarpar Norður-
landaráðsþingið og kynnir ályktanir
þess. Fulltrúamir sitja einnig þing-
flokksfundi sinna flokkahópa. Mörg
málefni sem bryddað hefur verið
uppá á UNR hafa verið tekin upp af
Norðurlandaráði fáeinum ámm síð-
ar.“
Flokkahópa segirðu. Er þetta
endalaus fiokkapólitík?
„Skiptingin er í ijórar flokksdeild-
ir. Þar em jafnaðarmenn stærstir.
Þetta er fjórflokkurinn eins og við
þekkjum hann héðan af Islandi. Auk
jafnaðarmanna em íhaldsmenn, mið-
flokkarnir og vinstri sósíalistar. Síð-
an em innanum aðrir flokkar sem
ekki tilheyra neinum blokkum, eins
og græningjar og Kvennalistinn.
Stundum gerist það að málefnin
ganga þvert á flokkahópana og skipt-
ast þá fremur eftir löndum. Það verð-
ur forvitnilegt að fylgjast með Evr-
ópuumræðunni í þetta skiptið og sjá
hvemig hún skiptist niður eftir mis-
munandi aðstöðu ríkjanna."
Nú eru miðflokkarnir á Norður-
löndum afar misjafnir. Allt frá
hægfara bændaflokkum og út í
frjálslynda umbótaflokka. Hvern-
ig geta þeir tilheyrt sama hópi?
„Nú er ég ekki innanbúðar hjá
þeim, þannig að ég veit ekki hvemig
þeir gera út um sín mál.“
Það hlýtur að vera óhemju dýrt
að fá koma öllum þessum þátttak-
endum á staðinn. Hverjir borga
brúsann?
„Það gerir norræna ráðherra-
nefndin. Hún sækir tjármagn í hina
digm sjóði Norðurlandaráðs."
Hvað leggjum við Islendingar
hlutfallslega í þá sjóði?
„Það er eitthvað á milli eitt og tvö
prósent. En við fáum þá upphæð
margfalt til baka.“
Nú stefnir allt í að það skelli á
verkföll á þeim tíma sem þingið
stendur yfir og samgöngur til og
frá landinu lamist. Er beygur í
ykkur skipuleggjendum þingsins
út af því?
„Við munum reyna að stytta þátt-
takendum stundimar ef til þess kem-
Gylfi Þ. Gíslason, formaður ÆSÍ: Á Norðurlandaráðsþingum æskunnar
hafa oft myndast tengsl á milli stjórnmálamanna framtíðarinnar. Mér
skilst til dæmis að Davíð Oddsson og Carl Bildt hafi hist í fyrsta skiptið á
slíku þingi. A-mynd: E.ÓI.
ur að þeir festist hér á landi. Annars ast hér á eigin kostnað, þvf okkar
er hætt við þvf að þeir þurfi að dvelj- sjóðir verða þurrausnir."
Svar til Karls Th. Birgissonar
Um samansúrraðar svívirðingar
Karl,
Eg hef alið manninn á Indlandi
síðustu vikur og verið fjarri góðu
gamni í svartasta skammdeginu. Eg
var farinn af landinu áður en sfðasta
grein þín til mín birtist í Alþýðublað-
inu og missti ég því af henni, þar til
fyrir fáeinum dögum að maður
nokkur spurði mig hvers vegna ég
hefði ekki svarað grein þinni:
Kmmmi brotlendir.
Eftir að hafa útvegað mér greinina
var mér ljóst að hún er síðasta inn-
legg þitt í þær leiðréttingar sem við
höfum verið að vinna að á þeim mis-
skilningi sem kom upp í kollinum á
þér eftir að þú skimaðir bókina
„Krummi", og að þetta innlegg kall-
ar á enn frekari leiðréttingar.
I þessari grein gerirðu því skóna
að ég sé sár út í þig fyrir að fjalla um
útlit minn og vísar þá til lýsingar á
mér um „Iitla feita leikstjórann". Hér
er misskilningur á ferðinni. Ég hef
aldrei orðið sár út í þá sem láta stað-
reyndimar tala. Og þessi lýsing þín á
mér er staðreynd sem enginn myndi
mótmæla ef útlit minn er skoðað ná-
kvæmlega. Ég er
lítill og ég er í
góðum holdum,
auk þess að vera
leikstjóri. Ég er
svona af guði
gerður. Á þessum
staðreyndum hef-
ur þú vakið rétti-
lega athygli og
þeim staðreynd-
um verður vart hnekkt. Tæki ég hins
vegar upp á því að kalla þig hrópyrð-
um eins og „andlegt örverpi“ eða
„siðferðislegan afturkreisting" þá liti
málið öðru vísi út. Ég efast um að
guð hafi gert þér þvílík skelmis-
stykki og ef ég færi að fullyrða, um
andlegt útlit þitt, og hefði uppi
óhroða býst ég við að þér sámaði
réttilega enda ekki um áþreifanlegar
staðreyndir að ræða. Það væm „sam-
ansúrraðar svívirðingar“. Á þessu er
töluverður munum og býst ég við að
við séum sammála um það.
í framhaldi af
hugarburði þín-
um um sárindin
segir þú orðrétt:
„I ljósi þessa
undraðist ég að
lesa í bókinni
ummæli þín um.
nafngreinda
konu, pólitískan
andstæðing þinn,
sem em ekkert annað en saman-
súnaðar svívirðingar um útlit henn-
ar.“ Ekki er mér ljóst hvaða texta þú
hefur skimað og komist að svo
selektivri niðurstöðu. Ég veit aðeins
um eina lýsingu í bókinni á konu
sem er trúlega pólitískum andstæð-
ingur minn. Sú er Ásta Ragnheiður
Jóhannesdóttir. Að vísu hefur frést
að Ásta sé stöðugt að dúkka upp á
fundum hjá hinum og þessum flokk-
um eftir að henni var vísað út í
prófkjöri Framsóknarflokksins,
þannig að ég veit ekki hvort hún er
endilega pólitískur andstæðingur
lengur. Kannski dúkkar hún næst
upp hjá Hvöt. Framsóknarhugar-
far leitar að hæstbjóðanda. En það
er ekkert nýtt, það hefur alltaf ver-
ið meira framboð af Ástu en eftir-
spum. Ásta var með mér í árgangi
í MR og var þá í tygjum við vini
mína. Um hana segir í bókinni:
„Það gerðist fátt í útvarpsráði án
þess að Ásta Ragnheiður Jóhann-
esdóttir ryki með það í Tímann
sem stórfrétt. Flestar þessar fréttir
Ástu voru þannig tilkomnar að
hún lét bóka eitthvað eftir sér í
fundargerð, að fundi loknum
„trúði hún blaðamönnum fyrir“
því sem gerst hafði á honum og
reyndi að slá sig til riddara í aug-
um afturhaldsins í von um pólit-
fskan frama. En ég tók þetta ekki
nærri mér. Ég hef þekkt Ástu frá
því við vorum í skóla og kannast
við þessa ófullnægju; þá þótti hún
snoppufríð stelpa. Eg hef tekið eft-
ir. því með fólk að eftir því sem
það eldist er eins og innri maður
þess komi fram í andlitinu. Ásta
Ragnheiður hefur breyst með ár-
unum.“ Ég á erfitt með að lesa
sammansúrraðar svívirðingar um
útlit Ástu út úr þessum texta. Þetta
eru kaldar staðreyndir sem lífið
réttir okkur og ég býst við að ef þú
skoðaðir Ástu nákvæmlega yrð-
irðu mér sammála. En kannski er
ég að geta mér til um rangan texta
og þú skimað einhvem annan
texta sem mér hefur sést yfir. Þætti
vænt um að frétta af því.
Annars er margt skrýtið í þess-
ari bók. Og ekki verður textinn um
Svavar Gestsson minna skrýtinn í
Aðalfundur
1995
Aðalfundur Hampiðjunnar hf.
verður haldinn í fundarsal
félagsins, Bíldshöföa 9.
Reykjavík, föstudaginn
í 24. febrúar 1995
og hefst kl. 16.00.
( Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Breytingar á samþykktum
félagsins til samræmis við
ný lög um hlutafélög,
3. Önnur mál,
löglega upp borin.
Dagskrá, endanlegar tillögur,
svo og reikningar félagsins
!munu liggja frammi á skrifstofu
félagsins, hluthöfum til sýnis,
viku fyrir aðalfund.
\ Atkvæðaseðlar og fundargögn
verða afhent á fundarstað.
Pallborðið
Hrafn
Gunnlaugsson
M skrifar
ZsWA
Karl og Krummi enn á ferð
Krummi brotlendir
■ frá Karli Th. Birgissyni
Knnnmi ndnn:
Hvcrs eiga lesendur Alþýðuhlað.r-
Ins uð gjaldn? Á milli jcíía og nýárs
birtist hér f blðöinu ritdómur minn
um ájprta bót ykknr Áma Þórarins-
conar og síðnn hcfunlu ekki linnl Lít-
um. Fyrst mcð athugasemd um
áminningarbréf sem mét sást yflr, en
rcyndist samt ckki vera lil þrátl fyrir
allt Qaðrafokið. Og aftur í blaðinu í
gær urn brdf þiti til Lúövðu Geirs-
sonar, formanns Blaftamannafébgs-
ins. vegna döms yíir Siguiði Á. Friö-
þjófssyni (þá ritttjóra Helgarblaðs-
Ins), sem þú hcldur að ég hafi ekki
lesið. af þvf að ég sagði f niðurlagi
rildóms míns. að þú lcfðir stcfm
Vlkublaðinu lýrir munnsöfnuð. Það
SCgir þúuðsé .unixskilningor'*.
Hvurs konar bull cr þotta cigin
Jega? Auðviiað las ég þetta bréf þitt
uf úhuga - eins og flcst annað f bók-
inni - cn það kcmur málinu ekki við
frckar en önnur bréf f þessari bók. Ef
þó liefðir meira cn skimað niöurbg
ritdóms míns sæirðú að hann var
ekki um málatcrli þín gcgn Helgar-
blaðinu, hckKir Vikublaðinu. Helg-
arbkiðið kom Irvcrgi við sftau. Þcss
vegna skiptir ekki máli hvursu mörg
bréf Jjú birtir um málafcrii þín gcgn
Hclgarblaðinu; það kemur ummcl-
um mfnum um Vikubloðið nákvxm-
lega ckkert við.
Illgjamir myndu náttúrlcga scgja
að kxmmál þfn vxru oröin svo mörg
að ekki sc lifandis leið fyrir nokkum
mann að Itenda á þcim rciður. ckki
cinu sinni sjáifan þig - en auðvitað
dettur mér ekki f hug að hakta þv(
fram. Þú cn svosum ekki einn um að
gera ekki greinannun á HcIgarWað-
imi og Vikublaðinu - er þetta ekki
alh sama kommapakkid hvort eð er?
Ég reikna mcð tið ksendur AI-
þýðublaðsins fari að verða þreyttir á
þessum hártoguoum, c« sjálfum þór
til upprifjunar þykir mér nauósynlegt
að benda á efb'rfarandi lykilstað-
reyndin
W stefndir Vikublaðinu vegna nfu
ummxla. Þar af voru þrcnn óvcnju-
rxiinn skætingur. svo vægt sé orðaö,
sitthvað um áhuga þinn (og Baldurs
Hcrtnannssonar) á raaigs lags
subbu- og dónaskap. Hinar áviióing-
amar voru að mínu mati bamagælur
iaigaO yK) btton mia. Hana Yciflur
ckki cndurtckinn hér, en áhugasamir
geta flcu upp á bls. 322-327 í bók-
inni ykkar Ama. Fyrir þctia þurfli
Vikublaðið að pungu úl um þijU
hundruð þósuiKkun, auk cigin máls-
kosmaðar.
í Ijósi þessa undraðist ég að Icsa I
bókinni mnmxli þfn um nafngreinda
konu, pólilískan andstcðing þinn.
scm cru ckkcn annað cn samansúr-
raðar svívirðingar um útlh hennar.
Það þótti mér ckki bara ósmckklegl
Og lágkúndegL heidur fjandi ósvfflð
af manni seoi sjálfúr hafði stcfot fá-
txku vlkubJaði fyrir viðlíka dóna-
skap. Sú var merkingin i bak við
niðurlag mitt, sctninguna um .Jitla,
feila leikstjórann" sem tekfi sig þcss
umknminn að gcra rxtið grín aö út-
litl fólks, CO léti dæma umsvifalaust
aöra í fjirsektir fýrir viðlíka muon-
söfnuð. Kannskc týndisi merldngin
vcgna þessa skrautfcga orðalags, cn
mér þótti það fyllilcga f samratmi við
lilcfnið.
En að lokum. Krummi rainn:
hvurslogs ógnarhvumpni er þetta í
þér? Það er reyndar nokkuð uni liðið
áfflau tiL aknfiidi henn.m rikkffl. nn
Enn kljást KaH oj
Karl
skim
- frá Hrafni Gunnlaugssy
\h
„Mlg fer að gruna
við að vera í skam
taka því að standa
SjáJfum finnst mér
Alþýöublaðinu ekk
leggjum þær undir
sérstaklega þar sei
duglegir við að fra
„í þessari grein gerirðu því skóna að ég sé
sár út í þig fyrir að fjalla um útlit minn og
vísar þá til lýsingar á mér um „litla feita
leikstjórann“. Hér er misskilningur á ferð-
inni. Ég hef aldrei orðið sár út í þá sem
láta staðreyndirnar tala. Og þessi lýsing
þín á mér er staðreynd sem enginn myndi
mótmæla ef útlit minn er skoðað ná-
kvæmlega. Ég er lítill og ég er í góðum
holdum, auk þess að vera leikstjóri. Ég er
svona af guði gerður.“
ljósi þess sem nú er að gerast, ekki
síst vegna þess að hann lýsti því yfir
andaktugur í útvarpsþætti um daginn
að eftir innrásina í Tékkó 1968 hefði
hann alltaf hallmælt alræðisöflum
Austur-Evrópu. I grein í bókinni er
lítill kafli sem ber heitið: „Lofsöng-
urinn um Ceausesku** sem er svo
hljóðandi.
„Upp í hugann kemur grein sem
Svavar skrifaði í Þjóðviljann þann
14. október 1970 til dýrðar Ceau-
sesku, alræðisherra í Rúmeníu.
Svavar hafði fyrr á því ári verið for-
maður sendinefndar Alþýðubanda-
lagsins sem fór til Rúmeníu í boði
Rússneska kommúnistaflokksins. í
þessari grein ber Svavar mikið lof á
þennan „fyrrverandi smala í fjöllum
Vailasíu" eins og hann kallar Ceau-
sesku á sinn ljóðræna hátt. í grein-
inni er síðan farið fögmm orðum um
hve ástsæll Ceausesku sé af rúm-
ensku þjóðinni og hversu miklar
vonir menn bindi við að þessi farsæli
foringi nái saman í einn hóp á ný
hinni alþjóðlegu verkalýðshreyf-
ingu. Nokkmm ámm síðar hafði
rúmenska þjóðin tekið þennan far-
sæla foringja af lífi og afhjúpað hann
sem einn skelfilegasta glæpamann
aldarinnar. Mann sem hafði kúgað,
myrt og stjórnað af meiri grimmd en
jafnvel Stalín sjálfur. Er furða þótt
tillaga þeirra Össurs og Hrafns kæmi
fram á fundi miðstjómar Alþýðu-
bandalagsins? (Ath. Tillaga um að
Alþýðubandalagið gerði upp fortíð
sína og Svavar barðist gegn). Er
furða þótt Svavar vilji ekki hreyfa
við fortíðinni? Hvernig skyldi sú for-
tíð líta út ef hún yrði skoðuð ofan í
kjölinn?" Enn fleiri skrýtnar greinar
eftir Svavar má finna í tímaritinu
Rétti eftir 1968 sem ekki verða
tíundaðar að sinni.
Ég gerði einu sinni mynd um
kaupfélag sem fór á hausinn: Fram-
sóknarmenn skrifuðu þá fjandann
ráðalausan til að sanna að kaupfélag
gæti ekki farið á hausinn. Nú er sjálft
Sambandið farið á hausinn. Indverj-
ar segja: Ef þú hengir upp ramma
leitar myndin inn í hann.
Höfundur er kvikmyndagerðarmaður.
Gluggað í frægustu
Harmsögu œvi minn
„Á síðustu ámm hafa ýmsir menn
látið í ljós við mig furðu sína varð-
andi þá staðreynd, að ég hefi orðið
draumórum og auðnuleysi að bráð.“
Á þessum orðum hefst frásögn
Jóhannesar Birkilands í Hannsögu
œvi minnar, sem út kom í Reykjavík
í fjórum heftum á ámnum 1945 og
1946. Ævisaga Jóhannesar á ekki
sinn líka í íslenskum bókmenntum.
Ástæðan er einföld: Enginn Islend-
ingur hefur skrifað jafn vægðarlausa
skýrslu um sjálfan sig. Játningabæk-
ur vorra daga blikna í samanburði,
enda dregur Birkiland alls ekkert
undan. Á einum stað kemst hann svo
að orði: „Bersögli varðandi sjálfan
mig í þessari harmsögu minni sýnir
alfullkomna einlægni og ótakmark-
aða sannleiksást. Munu slíks engin
dæmi. Þetta er einstætt fyrirbæri í
bókmenntum heimsins."
Jóhannes Birkiiand fæddist 10.
ágúst 1886, „að stórbýli á syðri hluta
Skagafjarðarsýslu, austan Héraðs-
vatna“, einsog hann orðar það sjálf-
ur. Ævisaga hans er meðal annars
einstök vegna þess, að hann nafn-
greinir engan sem við söguna kemur,
ekki einu sinni foreldra sína! Enda er
Birkiland sjálfur og endalausar raun-
ir hans þungamiðja ffásagnarinnar,
svo úr verður einskonar Jobsbók ís-
lenskra bókmennta.
Jóhannes Birkiland var ágætur
stílisti, en það sem öðm fremur setur
svip á sögu hans er beiskja og eftir-
sjá. Húmorinn er þó aldrei mjög
langt undan - þótt einatt sé um að
ræða gallsvart háð og sjálfsfyrirlitn-
ingu. Jóhannes Birkiland kann að
hafa verið auðnulaus, en hæfileika-
laus var hann sannarlega ekki. Og
Harmsaga ævi minnar er löngu orðin
„költ“ - og þegar fram í sækir verður
hún áreiðanlega sígild. Við gluggum
í þetta makalausa rit.
I foreldrahúsum
Munu þau hafa búið saman um
það bil átján ár, og er ég ávöxtur
þeirrar samveru eftir tveggja ára dvöl
móður minnar á heimili föður míns,
að þvt er ég bezt veit. Kann ég hvor-
ugu þeirra þakkir fyrir þetta.
Rak hann eftir fólki sínu svo, að
það þorði naumast að ganga öma
sinna.
Víst er, að móðir mín var óham-
ingjusöm í sambúð með honum.
Ég hygg, að móðir mín hafi ráðið
því frekar en faðir minn, að hún
hafði mig á brjósti, unz ég var á
þriðja aldursári.
Frá því að ég man fyrst eftir mér
naut ég engrar móðurblíðu.
Þótt faðir minn hefði átt heima á
öðrum hnetti, var óhugsanlegt, að
hann hefði getað verið fjariægari