Alþýðublaðið - 16.05.1995, Blaðsíða 6

ALÞYÐU BLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 16. MAI 1995
I Rauðhærða skæruliðaskáldið Didda - Sigurlaug Jónsdóttir- hefur tætt velsæmistaugar
smáborgaranna uppá síðkastið með bersöglismálum sínum í fjölmiðlum.
Nú í byrjun sumars kemur útfyrsta Ijóðabók hennar- „Lastafans og lausar skrúfur" - hjá Forlaginu.
Stefán Hrafn Hagalín lét raka á sér hausinn og ræddi síðan við Diddu um lífið og Ijóðin...
r,Ég er alin upp við
alkóhólisma og bridds
yy
,Ég var komin á götuna fimmtán ára
gömul einfaldlega vegna þess að ég
var erfiður unglingur og mamma gaf
mér úrslitakosti: Annaðhvort breytistu
eða ferð. Ég fór. Hún lokaði samt ekki
alveg á mig þannig að ef ég vildi koma
til baka, fara í bað, fá mat eða leggja
mig þá gerði ég það. Þetta var eigin-
lega samningur okkar á milli. Ég var
sífellt að vaða yfir mömmu og afstaða
hennar var skiljanleg. Það er engin
beiskja í mér útaf þessu. Ég er náttúr-
lega skilnaðarbam, alin upp í Breið-
holti, Vogunum og Smáíbúðahverfinu
- við alkóhólisma og bridds. Lenti í
miðjú systkinaraðarinnar og kom ell-
efu mánuðum á eftir elsta barninu,"
segir ljóðskáldið Didda aðspurð um
uppeldi sitt og æsku og kveikjuna að
Lastafansi og lausum skrúfum - íyrstu
ljóðabók hennar. Stefán Hrafn Haga-
lín særði bókarhandritið útúr útgefend-
um Diddu hjá Forlaginu, Jóhanni Páli
Valdimarssyni og Soffiu Auði Birg-
Lsdóttur, gegn því loforði að fara ólíka
leið en aðrir sem við ljóðskáldið hafa
rætt og leggja ekki alla áherslu á af-
brotin, dópið, sexið og
búsið: tryllingslegt líf götubamsins.
Stefán Hrafh byrjaði á því að fara og
láta raka á sér hausinn; svona til að ná
réttu stemmningunni því Didda var jú
einn af forsprökkum reykvísku pönkar-
anna sem voru uppá sitt besta fyrir tíu
til fimmtán ámm. Sem hann las hand-
ritið í rakarastólnum féll hárið í flyk-
sum niður á síðumar og rakarinn æstur
af gægjum á ljóðin blóðgaði eyra hans
tvisvar. Slík eru bersöglismál Sigur-
laugar Jónsdóttur - Diddu. Innanum
plussklædd harðviðarþægindi, elhgular
fjölskyldumyndir og fornar stofu-
klukkur á Torfunni sátu síðan tveir
prakkarar með ansi ólíkan bakgrunn
síðastliðinn föstudag og ræddu saman
um lífið og ljóðin í undirfurðufega
hálfum hljóðum - milli þess sem þau
hlógu...
Díng, dong. Forvitni eitt: Þessi op-
inskáu Ijóð í bókinni... Fjalla þau öll
um hluti sem gerðust í raun og
veru?
„Hvert eitt og einasta. Og ég fegra
frekar lífsreynsluna sem þama birtist,
ef eitthvað er. Það er síðan eitt sem
hefur ekki komið ffam í sambandi við
útgáfu þessarar bókar og það er að ég
er óvirkur alkóhólisti og óvirkur dóp-
isti. Töluverður hluti bókarinnar fjallar
þannig um hvemig líf það er að vera
virkur alki og dópisti í tæp fimmtán ár.
Ég hafði ekkert val.“
Ertu heilbrigður einstaklingur í
dag?
„Nei, nei. En ég er heilbrigðari en
áður, fer vel með mig og er ekki lengur
haldin þessari sjálfseyðingarhvöt og
sjálfsfyrirlitningu. Ég hef verið edrú í
rúmlega tvö og hálff ár. Engin neysla.
Alveg streit."
Og hvemig ferðu að?
„Það sem hjálpar mér við að halda
mér edrú er að hafa það í huga, að
ástæða þess að ég hætti var ekki falleg.
Ég sit AA- fundi með hinum sjúkling-
unum og þar er að finna einhvern
stærsta hóp af egófrikum sem um get-
ur. Ég er ekki stikkfri frá þessum efri-
um í dag og heldur ekki stikkfrí frá
minni fortíð.“
Og svo vinnurðu að þessum mál-
um, er það ekki?
,Jú, ég vhm sem aðstoðarmeðferð-
arfulltrúi á Tindum, meðferðarheimih
fyrir unglinga sem flestir era á aldrin-
um þrettán til sextán ára. Þetta er því
innan ríkisbáknsins. Krakkamir bera
virðingu fyrir mér og ég tala sama
tungumál og þau, hef reynslu af þess-
um málum og veit hvenær þau era að
blöffa og hvenær ekki. Þau h'ta á mig
sem eina af þeim.“
Afhverju hættírðu í neyslu?
„Ég var komin í þrot í hausnum á
mér og var farin að hugsa stórhættu-
legar hugsanir tengdar Ulfi syni mín-
um. Það var ekki neyslan sem rak mig
í meðferð því í raun var hún miklu
minni á þessum tíma heldur en oftast
áður. Ég var bara hætt að ráða við
hausinn minn. Ég gat þetta ekki lengur;
var farin að hugsa um heimilislífið hjá
okkur Ulfi þannig að þetta væri fjandi
gott hjá okkur því bráðum gæti hann
farið að vefja fyrir mig jónumar. En
hvaða rétt hafði ég til að eyðileggja
hans líf? Hvað hafði hann eiginlega
gert mér? Ekkert, svo ég hætti.“
Og það virðist vera það eina í lífi
þínu á þessu túnabili sem þú skrifar
ekki um í bókinni.
, Já og ég ætla ekki að skrifa um það
fyrr en Ulfrir, sem er núna fimm ára, er
orðinn nægilega gamall til að skilja
það.“
Þú hefur ekki lent í því að missa
forræðið?
,Ég slapp. Það gerðist á fylleríi síð-
asta sumarið sem ég drakk að fíknó
kippti mér uppí bíl á Ægissíðunni og
sagði einfaldlega: Didda, passaðu Úlf!
Síðan hentu þeir mér út.“
Þú ert nokkrum sinnmn í steinin-
um í bókinni. Dvaldirðu oft á bakvið
Iás og slá?
,Eg var svoh'tið þar. Slósv mikið og
var með stólpakjaft. Ég vil nú meina
að ég hafi svona sterka réttlætiskennd
og verið lögð í einelti. Stundum var
löggan líka að taka mig áður en ég
náði að bijóta af mér. Einhver sagði
um mig að ég hefði verið bráðgáfað
götubam. Mér fannst það flottur stimp-
ill.“
Já, eitthvað til að setja á iegstein-
inn: Sigurlaug Jónsdóttir. Bráðgáf-
að götubarn. Hvfl í friði...
„Kannski. Annars var ég ekki bara
ótrúlegur spennufíkill
heldur mikill fíkill í
neyslu og þó að mér finn-
ist ekki í dag að það sé
heimskulegt hjá öðmm
að fá sér einn bjór eða
reykja einsog eina jónu
þá væri það ofboðslega
heimskulegt hjá mér.“
Afhverju heitír sonur
þinn Úlfur?
„Hann hefur alltaf
heitið Úlfrir. Allt ffá því „ , ,, ...
löngu áður en hann fædd- ^11 eS c o °S ^un dansaði
ist. Þetta lá ljóst fyrir. Sennilegast sá hún
Dans
Ég var á skallanum
og það kom til mín
kona og leiddi mig
heim til sín.
Mallaði í pípu handa mér
og ég reyndi að vefja djont
sem ég man ekki vel
hvemig gekk.
Það er ekki ósennilegt
Það er ekki ósennilegt að ég hafi gert eitthvað sem engan langar að hafa gert, en hefur samt gert.
Það er ekki ósennilegt að ég hafi gleymt á verstu augnablikunum að samt sem áður væri eitthvert vit í þessari vitleysu.
Það er ekki ósennilegt að ég hafi logið, svikið og gengið afturábak í gegnum einkalíf annars fólks.
Það er ekki ósennilegt að ég hafi fengið hluti inn í mig og beint framan í mig.
Það er ekki ósennilegt að mér hafi verið riðið án þess að ég vissi það, að mér hafi verið nauðgað beint í kjaftinn algjörlega meðvituð.
Og það er ekki ósennilegt að ég hafi öskrað og heimtað barasta pening fyrir.
Það er ekki ósennilegt að allt sé í lagi þó svo að á mig hafi verið skitið, migið og ælt.
Það er ekki ósennilegt að sumir dagar séu fyndnari en aðrir og það sem er dapurt dofnar eins og litaraftið á okkur öllum á vetuma.
Langflottasta nafriið.'
Hverjh hafa verið að
hjálpa þér með skrifin;
lesa yfir og þessháttar?
„Þór Eldon og Bragi
Ólafsson fyrstir og
fremstir. Þeir hafa gert
mest fyrir mig. En líka
Soffía Auður Birgisdótt-
ir.“
Hafa einhverjir öfug-
uggar verið að angra
þig eftir að hafa iesið
Ijóðin?
, Já, aðeins. Effir að viðtal birtist við
mig um daginn hringdi til
dæmis einn þekktasti og virtasti
útvarpsmaður landsins í mig
undir því yfirskyni að fá mig í
viðtal. Maðurinn tapaði sér síð-
an algjörlega í símanum og
klæmdist í tvo tíma. Daginn
eftir hringdi hann aftur og tal-
aði þá í þrjá tíma. Ég ætlaði
aldrei að losna við hann af lín-
unni. Fyrst hélt hann sig við
sögur af öðra fólki í þriðju per-
sónu, en undir lokin gleymdi
hann sér í æsingnum og fór að
þá meira en ég
þó hún væri blind.
Svo vaknaði ég, held ég
(ég er allavega vakandi núna)
en hún dó um veturinn
og hefur ekki vaknað síðan.
En ég er hér núna
og dansa ef ég firm
í beinum mínum
blinduna nálgast.
detta inní fyrstu per-
sónu. Þá voru þetta í
rauninni sögur sem
hann var að segja mér
af sjálfum sér: þessi
líka ofboðslega sjúki
pervert. Einn hringdi
svo í mig um daginn: -
Varst það þú sem
varst í viðtalinu? Já.
-Hvort ertu þessi rauð-
hærða eða dökk-
hærða? Hver ert þú?
-Sigurður. Er í lagi
með þig Sigurður?
-Ha, já. Ertu perri?
-Nei. Ertu viss?
-Já, mig langaði bara
að spyrja þig að
þessu?"
Afhverju er svona
mikið af samfarasög-
umíbókinni?
„Þetta er vitaskuld
bara það sem fólk ger-
ir. Það era allir - alltaf
- að gera það.
Kannski er þetta
spumingin um í hversu víðu samhengi
maður getur skoðað hlutina án þess að
verða heitur af einhveijum ríðingum.
Þetta er eitthvað sem gerist hjá öllum,
en við megum aldrei tala um það.
Aldrei þorði ég að segja neinum þegar
mér var oft nauðgað þrettán ára af
bróður vinkonu minnar. Samfarir era
svo mikið tabú.“
Samt er þetta í gangi allsstaðar.
Klámblöð og -bækur er að finna í
öllum bókabúðum. Vídeóleigurnar
troðfullar af þessu og Internetið og
Vefurinn eru Sódóma og Gómorra
nútímans.
„Einmitt. Auðvitað þarf að ræða