Alþýðublaðið - 12.07.1995, Blaðsíða 5

Alþýðublaðið - 12.07.1995, Blaðsíða 5
4 ALÞÝÐUBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR12. JÚLÍ1995 fiskveiðar H" MIÐVIKUDAGUR12. JÚLÍ1995 ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5 mannréttindi „Það er ekki hægt að flýja þá staðreynd að aflamark er hagkvæmasta fiskveiði- stjórnunarfyrirkomulagið. Nokkuð skortir hins vegar á að það sé nægilega réttlátt. Hlutverk jafnaðarmanna er að auka réttlætið í annars hagkvæmu fiskveiðistjórnunarkerfi og tryggja að auðlindin sé í raun sameign þjóðarinnar." Hagkvæm fiskveiðistjórnun - Grein númer 2 um sjávarútvegsmál. Ekkert eitt atriði í umræðunni um sjávarútvegsmál hefúr vakið meiri deil- ur en spumingin um grundvaliarskipu- lag fiskveiðistjómunar - um aflamark eða sóknarmark. Umræðan er þó sjaldnast til þess fallin að skýra raun- vemlega kosti og galla mismunandi skipulagsgerða, heldur stjómast fyrst og fremst af beinum hagsmunum þeiira sem eiga í hlut. Pallborðið | Jón Þór Sturluson skrifar Það er að sjálfsögðu viðbúið að þeir ^em hafa lifibrauð sitt af fiskveiðum séu mótfallnir þeim reglum sem tak- marka atvinnuréttindi þeirra. En at- vinnufrelsi hlýtur að takmarkast af frelsi og réttindum annarra. Það er hins vegar skylda ærlegra stjómmálamanna að taka öllum áróðri hagsmunaaðila með fyrirvara og reyna eftir fremsta megni að skoða vanda- málið frá öllum hliðum þannig að al- mannahagur sé í öndvegi. Mikilvægt er að markmið fiskveiði- stjómunar séu skýr. I núgildandi lögum er tvennt helst lagt til grundvallar: stjómunin á að tryggja sem mesta hag- kvæmni í veiðum og vinnslu og tryggja viðgang fiskistofnanna svo hægt sé að nýta þá um ókomna tíð. Langflestir em þeirrar skoðunar að nauðsynlegt sé að takmarka heildarafla á hveijum tíma í þeim tilgangi að við- halda auðlindinni. Fyrir þessu em ekki aðeins vistfræðileg rök heldur einnig hrein hagræn rök. Ef þjóðin vill há- marka afrakstur sinn af fiskveiðiauð- lindinni er nauðsynlegt að stjóma veið- inni með tilliti til framtíðar. Agrein- ingsefnið er hins vegar hvemig skuli skipta veiðiheimildunum. Að gefnu markmiðinu um fulla hag- kvæmni - sem er eðlileg krafa til at- vinnugreina í nútímaþjóðfélagi - ætti að vera auðvelt að benda á hagkvæm- asta, fiskveiðistjórnunarkerfið. Það kerfi sem skilar mestum afrakstri mið- að við tilkostnað ætti auðvitað að vera fyrir valinu. Yfirburðir aflamarkskerfisins um- ffarn sóknarmark byggja á þeirri stað- reynd að fiskimiðin em í eðli sínu al- menningur. Fiskar og önnur sjávardýr em á stöðugri hreyfingu og engin leið er að stjóma ferð þeirra. Því er ekki hægt að skilgreina eignarrétt yfir fiski- stofnum. Ef fiskimiðin er öll í sameign líta sjómenn og útgerðarmenn aðeins á eig- in tilkostnað við veiðamar þegar þeir taka ákvarðanir um fjárfestingu og sókn. Það er hins vegar augljóst að veiðar eins sjómanns hljóta að hafa áhrif á aðra. Þó svo að sókninni sé stýrt svo að heildaraflinn fari ekki upp fyrir sett há- mark, myndast samkeppni á rnilii sjó- mannanna um að ná sem mestu af afl- anum í sinn hlut. Kosmaður við slíka samkeppni felst ekki aðeins í útgjöld- um útgerða, sem leitast við að gera skip sín afkastameiri, heldur verður líka að taka tillit til þess taps sem aðrar útgerð- ir verða fyrir ef ein útgerð verður skyndilega betur búin undir samkeppn- ina. Sóknarmarkskerfi leiðir til þess að arðinum af auðlindinni er sóað í of mikla afkastagetu. Sem dæmi um þessa óheppilegu af- leiðingu sóknarmarkskerfa em lúðu- veiðar við Kyrrahafsströnd Kanada. A síðasta áratug var sóknarmark notað þar við fiskveiðistjómun. Svo illa var komið í veiðunum að allur leyfilegur afli var veiddur á innan við viku á hveiju ári sökum þess að bátamir vom svo margir og afkastamiklir. Fyrir nokkrum árum síðan var tekið upp aflamarkskerfi og eru veiðarnar nú mun hagkvæmari og dreifast á nokkra mánuði á hveiju ári. Hið sama hefur gerst í hinu svokall- aða banndagakerfi. Vegna þess að skipin verða sífellt fullkomnari og veiðarfærin öflugri verður stöðugt að íjölga banndögum til að heildarafli fari ekki úr böndunum. Sóknardagakerfi sem margir vonast til að leysi banndagakerfið af hólmi er því miður lítið skárra, nema að því leyti að það skapar ekki eins mikla slysa- hættu við veiðar smábáta. Sú þróun mun því líklega halda áffarn að leyfilegum veiðidögum mun fækka eða banndögum fjölga. Aflamarkskerfið kemur í veg fyrir sóun sem þessa. Með því að deila heildaraflamarki niður á hvert og eitt skip er komist hjá óhagkvæmri sam- keppni um fiskinn í sjónum. Utgerðir leitast við að draga þá fiska að landi sem þeim er úthlutað á sem hagkvæm- astan hátt, það er sem mest gæði fýrir sem minnstan tilkostnað. Arðurinn af auðlindinni fer ekki til spillis og hann er hægt að innheimta með veiðigjaldi á tiltölulega auðveldan hátt þannig að þjóðin fái í raun að njóta sameignar sinnar. Þrátt fyrir þessar einföldu staðreynd- ir eru svamir andstæðingar aflamarks- kerfisins margir og hafa fátt annað að bjóða í staðinn en sóknarmark. Mál- flutningur þeiira hlýtur að byggja á ein- hveijum öðrum markmiðum en hag- kvæmni. Að sjálfsögðu skiptir fleira máli en hagkvæmni. Til dæmis er rétt- lætanlegt, til skamms tíma litið, að taka tillit til byggða- og atvinnusjónarmiða. Það skýtur hins vegar svolítið skökku við þegar stjómmálamenn sem gera miklar kröfur um hagkvæmni til allra annarra atvinnugreina h'ta frekar á félagslega þætti þegar kemur að sjávar- útvegi. Það er margt sem betur má fara í nú- gildandi fiskveiðistjórnunarkerfi. Nauðsynlegt er að taka á vandanum sem skapast hefur af brottkasti um- framafla og undirmálsfisks. Einnig er forgangsmál að tryggja eignarrétt þjóðarinnar yfir auðlindinni, þó einstaklingum sé afhentur afnota- réttur til afmarkaðs tíma, með því að leggja veiðigjald á landaðan afla. Jafnaðarmönnum ber skylda til að þróa leiðir til að bæta fiskveiðistjómun- ina. Óskilgreind andstaða við aflamark sem grundvallaraðferð í fiskveiði- stjórnun er ekki skilvirk leið til að koma á umbótum í sjávarútvegi. Það er ekki hægt að flýja þá stað- reynd að aflamark er hagkvæmasta fiskveiðistjórnunarfyrirkomulagið. Nokkuð skortir hins vegar á að það sé nægilega réttlátt. Hlutverk jafnaðar- manna er að auka réttlætið í annars hagkvæmu fiskveiðistjómunarkerfi og tiyggja að auðlindin sé í raun sameign þjóðarinnar. ■ Höfundur er formaður Sambands ungra jafnaðarmanna. útúr samningi Að losna Kona hringdi og sagðist þurfa að losna útúr leigusamningi, en samn- ingurinn er tímabundinn og rennur út í byrjun næsta árs. Einsog venja er, var henni bent á að reyna að ná samningum við eiganda um samn- ingslok eða fá leyfi eiganda tilað út- vega annan leigjanda í sinn stað og gæti hún boðist til að greiða kostn- aðinn af því tilað greiða fyrir sam- komulagi. Nánari cftirgrennslan leiddi í Ijós að umrædd íbúð tilheyrði „verka- mannabústöðum“, það er hún heyrði undir reglur húsnæðisnefnd- Leigan Jón Kjartansson I• ;IA frá Pálmholti skrifar ar. Samkvæmt 73. grein reglugerðar um félagslegar íbúðir og Byggingar- sjóð verkamanna númer 46/1991 er „eiganda“ slíkrar íbúðar óheimilt að leigja út íbúð sína nema fengnu skriflegu leyfi húsnæðisnefndar í umboði sveitarfélags. Nefndin ákveður þá lciguna. f áðurnefndu tilviki var leyfi fyrir hendi, en eigandi tók krónur 38 þús- und á mánuði í leigu, þótt leyfileg leiga væri aðeins 18 þúsund krónur á mánuði. Undirritaður telur að leigjandi eigi rétt á að fá mismun endurgreiddan, þótt ekki sé það tek- ið fram sérstaklega í reglugerðinni. Höfundur er formaöur Leigjendasamtakanna. ■ Jóhanna K. Eyjólfsdóttir er framkvæmdastjóri Islandsdeildar Amnesty International. í samtali við Guðrúnu Vilmundardóttur ræðir Jóhanna um störf og stefnu samtakanna hér heima og á erlendri grundu; um ársskýrslu Amnesty og hvernig undirbúningi þessarar áreiðanlegu heimildar um stöðu mannréttinda í heiminum er háttað „A bak við hverja einustu tölu er nafh Ársskýrsla mannréttindasamtakanna Amnesty International er komin út. Arsskýrslan er heildaryfirlit yfir starf samtakanna árið 1994. Skýrslan greinir frá manméttindabrotum á konum, körl- um og bömum um allan heim, 151 land er neíht í skýrslunni. Það vekur óhugn- að að svo virðist sem mannréttindabrot taki á sig æ grófari myndir, með fjölda- m o r ð u m , mannshvörfum og auknum pyntingum. f skýrslunni kemur meðal annars fram að samviskufangar eru í haldi í að minnsta kosti 78 löndum, fangar sættu pyntingum í 120 löndum og í 34 þeirra lét- ust fangar af völdum pynt- inga. Yfirvöld í 54 löndum hafa tekið fólk af lífi án dóms og laga og fólk hefiir horfið í 29 löndum. Aftökur vom framkvæmdar í 33 löndum og í 57 löndum bíður fólk aftöku. í 36 löndum frömdu vopnaðir andspyrnuhópar mannréttindabrot á við pyntingar og af- tökur án dóms og laga. 170 löndum eru pólitískir fangar í haldi án dóms og laga og í 33 löndum eru þúsundir pólitískra fanga í haldi eftir óréttláta málsmeð- ferð. Jóhanna K. Eyjólfsdóttir er fram- kvæmdastjóri fslandsdeildar Amnesty Intemational. f samtali við Guðrúnu Vilmundardóttur ræðir Jóhanna um ársskýrsluna og störf samtakanna. Arsskýrsla Amnesty International er sögð ein áreiðanlegasta heimild um ástand mann- réttinda í heim- inum. Hvernig erhnn unnin? „Aðalstöðvar samtakanna em í London, og þar starfa um 300 einstaklingar frá 50 löndum. Að- alstöðvunum er skipt í nokkur svið, undir hverju sviði er rannsóknahópur sem rannsakar ákveðin lönd. Upplýsingum er safnað á marg- víslegan hátt. Þær berast frá mannréttinda- samtökum í tilheyrandi löndum, að- standendur þeirra sem brotið er á skrifa samtökunum bréf og lögfræðingar sem fara með ákveðin mál hafa samband við okkur. Svo standa samtökin fyrir rannsóknaleiðöngrum, þá em málin skoðuð á staðnum. Á síðasta ári var far- ið í tæplega sjötíu slíka leiðangra, til allra heimshoma. Það er gmndvallarregla að við setj- um aldrei neitt frá okkur án þess að hafa þrjár traustar heimildir um málið. Og það þijár ólíkar heimildir, það er til dæmis er ekki nóg að hafa tvær heim- ildir úr sömu flóttamannabúðunum. Þannig að þegar við gefum upp tölur eins og um fjölda aftaka eða eitthvað slflct, þá er í raun og vem óhætt að giska á að afbrotin séu tífalt fleiri. Á bak við hverja einustu tölu er nafn, og þijár heimildir á bak við hvert nafn. Við töl- um til dæmis um 1.791 aftöku í Kína, en það em bara aftökur sem við vitum nákvæmlega hvar og hvenær áttu sér stað. Þær vora vafalaust mikið, mikið fleiri. Skýrslan er samansafn stað- reynda, hún snýst um það sem við vit- um.“ Itvað þessi skýrsla? „Hún er þannig upp byggð að fyrstir eru nokkrir al- mennir kaflar. Fyrsti kaflinn er um konur og mannréttindi, svo er talað um herferðir síðasta árs, félaga sam- takanna, sam- vinnu við al- þjóðasamtök, flóttamanna- vandann og mannréttinda- fræðslu, sem er að verða æ mik- ilvægari þáttur í starfi samtakanna, mest í þeim löndum þar sem virkilega er þörf á slíkri fræðslu, eins og í fyrr- verandi lýðveldum Soyétrikjanna og mörgum Afríkuríkjum. í þessum lönd- um er meðvitund um hugtakið mann- réttindi afskaplega lítil. Þetta er eins konar inngangur að skýrslunni. Stærst- ur hluti hennar er umljöllun um einstök lönd, 151 land er talið upp í stafrófsröð og greint er frá mannréttindabrotum í hveiju landi fýrir sig.“ Hver voru helstu störf Amnesty Int- emational á síðasta ári? „Herferðir Amnesty gegn manns- hvörfum og pólitískum morðum stóðu nánast allt síðasta ár og tók Islands- deildin þátt í því starfi. Við vitum ekki hveijar em end- anlegar niður- stöður herferð- anna, en ein- hverjir hafa þó verið dregnir til saka vegna þessarar áherslu Am- nesty. En þetta em einna alvar- legustu mann- réttindabrot sem eiga sér stað í heimin- um um þessar mundir. Við horfum upp á sífellt fleiri pól- itfsk morð og mannshvörf. Heimurinn stendur ráðþrota ffammi fýrir þessu.“ Það er um það talað í skýrslunni að „mannshvötf“ verði œ algengan. Get- ur það verið tilraun til að fela ofbeldið fyrir mannréttindasamtökum eins og Amnesty Intemational? „Það er hæpið að tengja fjölgun mannshvarfa starfi hópa á borð við Amnesty. Þetta er gamalt brágð, sem kúgarar em famir að nota í auknum mæli. Hitler stóð fýrir því sem var kall- að Nacht und Nibel-Aktion, eða verk í skjóli nætur og þoku. Hann tók Gyð- inga í Suður-Frakklandi að nóttu til og þetta fólk bara hvarf. Á tímum herfor- ingjastjómanna í Suður- Ameríku fór að bera á þessu aftur, fýrst í Úrúgvæ og varð svo algengt í Chile og í Argentínu og víðar. Þetta er ákveðin tcekni sem ógnarstjómir beita. Kannski er þetta ódýrari og auðveldari leið en að fang- elsa fólk. Þeir neita að vita nokkuð um þá sem hafa horfið og geta vísað að- standendum burt. En ef þeir em með mann í fangelsi þá eiga aðstandendur rétt á að heimsækja hann og fangi á rétt á réttlátri dómsmeðferð. Þetta er ein- faldleg-* kúgunartæki. Þeir sem standa fýrir þessari m;mnhvarfs-/<z'kn/ treysta á minnisleysi. Þeir treysta því að ef að einhver hveríúr þá gleymist hann. Her- feiðin sem við stóðum fýrir til að mót- mæla þessum hrottaskap gekk einmitt út á það, að sýna ftam á að þó að fólk hverfi gleymist það ekki svo glatt. Það á að draga þá menn til saka sem standa að mannshvarfinu, og það er ekki síður mikilvægt að aðstandendur fái skaða- bætur. En það rétt að auðvitað er alltaf reynt að fela mannréttindabrot, engin ríkisstjóm vill gangast við pólitískum morðum eða pyndingum. Það er ekki auglýst í ferðamannabæklingum að hér eða þar láti yfirvaldið fólk hverfa “ Byggist starfið aðallega á skipu- lögðum herferðum, sem allar deildir einbeita sér að íeinu? „Herferðimar em bara einn þáttur af starfinu. Innan hverrar deildar starfa hópar, hver þeirra er með umsjónarmál á sinni könnu, sem þeir bera algjöra ábyrgð á þangað til lausn fæst. Það er fast starf sem fer alltaf fram. Hópamir hittast reglulega og sinna bréfaskriitum og því sem þarf að gera í sambandi við þeirra umsjónarmál. Herferðimar bæt- ast ofan á þetta gmnnstarf, þá vinna all- ir hópamir að því ákveðna þema sem herferðin snýst um. f ársskýrslunni er meðal annars vitnað í bréf frá föður Luis Landa Diaz ungs stúdents frá Venesúela sem var skotinn til bana af lögreglunni. Amnesty fór fram á að málið væri rannsakað og þeir sem að morðinu stóðu dregnir til ábyrgðar. Hópur sex innan íslandsdeildar Amnesty stóð að þessu máli, og bréfið sem vitnað er í er til félaga Islands- deildarinnar. Á árinu voru líka nokkrum samviskuföngum á Kúbu sleppt úr haldi. Einn þeirra er Luis Alberto Pita Santos. Hópur þijú í ís- landsdeildinni fór með hans mál, og hann er laus úr haldi núna. Þetta sýnir að starf samtakanna ber árangur." Hvað er íslandsdeild Amnesty stór? „Það eru tæplega 400 félagar í ís- landsdeildinni, sem er stofnuð árið 1974. Deildinni er skipt í sjö hópa, og innan þeirra starfa svona 60 manns. Svo erum við með 300 manna skyndi- aðgerðanet. Margir skrifa mánaðarkort og margir koma inn þegar eitthvað sér- stakt er um að vera, við getum leitað til íjölda fólks ef eitthvað ákveðið stendur til. Margir skrifa bréf upp úr fréttabréf- inu, sem allir meðlimir fá sent mánað- arlega." Einn kafli i inngangi skýrslunnar er um flóttamenn. Hvemig beita sam- tökin sér í málefnum flóttafólks? „Amnesty skiptir sér ekki beint af málefnum flóttamanna, heldur er aðal- áherslán lögð á að þeir fái réttláta með- ferð við landamæri, að það sé farið eftir alþjóðalögum um flóttamenn, Flótta- mannasáttmálinn sé virtur. Það á ekki að reka fólk aftur til heimalands ef það á á hættu að týna lrfinu eða sæta pynt- ingum við að snúa þangað aftur. Við leggjum áherslu á að fólk fái að kynna mál sitt á landamæmm og að það fái þar réttláta meðferð. Flóttamanna- vandamálið verður sífellt alvarlegra. Það er ekki bara að fólk flýi heimaland sitt, heldur getur fólk líka sem flosnað upp frá heimkynnum sínum og ráfað á milli landsvæða innan sömu landa- mæra. Við höfúm áhyggjur af því að til dæmis Bandaríkjamenn hafa sent til baka flóttamenn frá Haítí og Kúbu. Evrópusambandið er að samræma sínar kröfiir og herða þær, svo það verður sí- fellt erfiðara fyrir fólk að sækja um hæh - sem það á jú rétt á.“ Hver er stefna Amnesty International gagnvart stríðs- átökum? „Samtökin taka ekki afstöðu til stríðsátaka. Ef hermaður drepur her- mann fellur málið ekki undir okkar bar- áttumál, en ef hermaður drepur óvopn- aðan borgara getum við látið í okkur heyra. Samtökin taka ekki afstöðu til þess að vopnað Uð ráðist inn í land til að stöðva mannréttindabrot, það er að segja til að sinna friðargæslu. En við höfum hins vegar haft áhyggjur af hvemig friðargæslu hefiir verið háttað, bæði í Sómah'u og í Júgóslavíu heitimú. Þar hafa friðargæslusveitir farið inn í átök og í sumum tilfellum hafa þær jafnvel gerst sekar um mannréttinda- brot. Amnesty hefur sett ffam finuntán liða áætlun um hvernig mannréttindi skulu fryggð við friðargæslu, þar sem bent er á að það séu ákveðin skilyrði sem þurfi að fullnægja til þess að svona aðgerð geti heppnast. Þetta em svona leiðbeiningar um það sem þarf að vera til staðar til að það sé tryggt að mann- réttindi séu í heiðri höfð þegar um frið- argæslu er að ræða.“ Það er athyglisvert að nágranna- lönd okkar eins og Danmörk, Frakk- land og Þýskaland em gagnrýnd fyrir mannréttindabrot í ársskýrslunni. Hafa samtökin einlivern tímann gagnrýnt ísland? „Island hefur aldrei komist á blað hjá Amnesty. Það eina sem hefur snúið að okkur em lögin um eftirlit með útlend- ingum. Þau em gömul og úrelt og allt of ströng og em langt ffá því að stand- ast alþjóðlegar samþykktir. Við viljum að það verði komið á kerfi sem er í samræmi við alþjóðalög. Ef flóttamað- ur kemur á Keflavíkurflugvöll á hann að eiga ömggan aðgang að túlki og lög- ffæðingi þannig að hann geti lagt fýrir sitt mál og það verður að vera kerfi fýr- ir hendi sem gerir kleift að finna út hvort hann er pólitískur eða efnahags- legur flóttamaður. Við tökum ekki af- stöðu til nema pólitískra flóttamanna, sem eiga á hættu að sæta mannréttinda- brotum ef þeir snúa til síns heimalands. Þetta kerfi verður að vera til staðar til ÚR ÁRSSKÝRSLU AMNESTY ■ Samviskufangar eru í haldi í að minnsta kosti 78 löndum, fangar sættu pyntingum í 120 löndum og í 34 þeirra létust fangar af völdum pyntinga. ■ Yfirvöld í 54 löndum hafa tekið fólk af lífi án dóms og laga og fólk hefur horfiö i 29 löndum. Aftökur voru framkvæmdar í 33 löndum og í 57 löndum bíður fólk aftöku. ■ í 36 löndum frömdu vopnaðir andspyrnuhópar mannréttindabrot á við pyndingar og aftökur án dóms og laga. ■ I 70 löndum eru pólitfskir fangar í haldi án dóms og laga og í 33 lönd- um eru þúsundir pólitiskra fanga í haldi eftir óréttláta málsmeðferð. „Amnesty International notar ekki hugtök eins og kvenréttindi, því grundvallarhugtakið mannréttindi á jafnt við um karla, konur og börn. Við höfum áhyggjur af að það eigi að gera konur að einhverjum sérhóp. Það verður að byrja á réttum enda, sjá til þess að stjórnmálaleg og borgaraleg réttindi séu tryggð." Um fjallar „Við höfum áhyggjur af því að málalok kvenna- ráðstefnunnar í Peking verði skref aftur á bak. Plaggið sem til stendur að samþykkja á ráðstefnunni - það hefur verið í vinnslu í mörg ár - er ekki nógu framsækið. Það er enn verið að deila um grundvallaratriði. Eins og plaggið lítur út í dag eru öll mikilvægustu atriðin innan sviga." Jóhanna K. Eyjólfsdóttir: ísland hefur aldrei komist á blað hjá Amnesty. Það eina sem hefur snúið að okkur eru lögin um eftiriit með útlendingum. Þau eru gömul og úrelt og allt of ströng og eru langt frá því að standast al- þjóðlegar samþykktir. A-mynd: E.ÓI. þess að koma í veg fýrir slys. Það hefúr komið fyrir að fólki hefur verið vísað frá Danmörku og Svíþjóð og sent aftur til síns heimalands - og síðan hefur ekki spurst til þessa fólks. Lögin em í endurskoðun héma núna, og við bíðum spennt eftir nlðurstöðum nefndarinnar sem sér um það mál.“ Er það eitt af hlutverkum samtak- anna að fylgjast með að mannréttindi séu ekki brotin hérheima? „Ein af gmndvallarreglum samtak- anna er að deildir taka ekki upp mál í eigin landi. Hins vegar fylgjumst við með og ef við fréttum af einhverju sem við höldum að þurfi athugunar við þá gemm við aðalstöðvunum í London viðvart, sem skipuðu rannsóknamefúd í málið ef ástæða þætti til. Útlend nefúd myndi fjalla um málið, ef til þess kæmi.“ Það hefur verið í deiglunni að að- búnaður fanga sé ekki sem bestur hér á landL Erþað eitthvað Jyrirykkur að athuga? „Nei, það fellur ekki undir okkar svið. Ef uppi væru grunsemdir um pyntingar, eða ef þeir fengju ekki nær- ingu þá myndi málið snúa að okkur. En spuming um samsetningu fangelsa, það er hveijir em saman í haldi, eða deilur um aðgang að síma eða eitthvað slflct er ekki inni á okkar verksviði. Þau réttindi sem við berjumst fyrir eru þau sem snúa að lífi einstaklingsins; sviðið er svo þröngt. Það er búið að afnema dauðarefsingar meira að segja úr stjóm- arskránni íslensku, sem þykir gott. Pyntingar em ekki stundaðar í íslensk- um fangelsum, að því að við vitum. Hér er enginn í fangelsi vegna trúar- skoðana sinna. Amnesty Intemational tekur að sér mál manna sem neita her- þjónustu af samviskuástæðum, en því er ekki að skipta þar sem við emm ekki með her. Það gæti helst komið til að við þyrftum að skipta okkur af máli þar sem um óréttláta dómsmeðferð væri að ræða, en réttarkerfið hér er nokkum veginn í lagi svo það hefur sem betur fer ekki komið til.“ Formáli skýrslunnar er helgaður konum og baráttu fyrir mannréttind- um. Hvemig stendur á því? „Amnesty hóf stóra herferð fyrir konum og mannréttindum í mars á þessu ári, vegna kvennaráðstefnunnar sem verður haldin í Peking í haust. Amnesty Intemational notar ekki hug- tök eins og kvenréttindi, því grundvall- arhugtakið mannréttindi á jafút við um karla, konur og börn. Við höfum áhyggjur af að það eigi að gera konur að einhveijum sérhóp. Það verður að byrja á réttum enda, sjá til þess að stjómmálaleg og borgaraleg réttindi séu tryggð. Kona sem hefur verið fangelsuð vegna stjómmálaskoðana sinna hefur ekki tækifæri til að njóta friðar og þró- unar sem er yfirskrift ráðstefnunnar í Peking. Við höfum áhyggjur af því að málalok kvennaráðsteftiunnar í Peking verði skref aftur á bak. Plaggið sem tfl stendur að samþykkja á ráðstefúunni - það hefúr verið í vinnslu í mörg ár - er ekki nógu framsækið. Það er enn verið að deila um grundvallaratriði. Eins og plaggið h'tur út í dag em öll mikilvæg- ustu atriðin innan sviga. Það þýðir að ekki hefur náðst samkomulag um þau atriði á undirbúningsfundunum, svo þau verða lfldega ekki inni á lokaplagg- inu. Það em til mannréttindasáttmálar, vandamálið er a/3 þeim er ekki fram- fylgt. Við viljum að fundurinn sam- þykki plagg sem segi að ríkisstjómir skuli sjá um að ákveðnum atriðum verði fylgt eftir, en eins og plaggið er núna er það fullt af stejht skal að - sem þýðir ekki neitt. Það verður að skuld- binda ríkisstjómir til að fara eftir þeim samþykktum sem kvennaþingið gerir, annars er til lítils unnið. Við verðum með fulltrúa á ráðstefúunni og reynum til síðasta dags að koma okkar áherslu- atriðum að.“ ■

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.