Alþýðublaðið - 09.08.1995, Side 3

MIÐVIKUDAGUR 9. ÁGÚST 1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
Ulfur! Ulfur!
Þegar rætt er um vandann í land-
búnaði segja málsvarar kvótakerfis
og forsjárhyggju og fleiri: „Sjáiði
hvemig komið er fyrir kartöflubænd-
um, þar er víti til að varast.“
Um það bil sextíu bændur stunda
kartöflurækt sem aðalbúgrein. Af
þessum sextíu eru um fjörutíu í
Þykkvabæ.
Hvemig er svo farið fyrir kartöflu-
bændum?
Við flesta bæi í Þykkvabæ er fjós.
Djúpárhreppurinn, sem Þykkvibær er
í, er allur auðræktanlegur. Samfelld
slétta, ákaflega hentug til ræktunar.
Þegar líða tók á 8. áratuginn snem
flestir bændur sér að kartöflurækt og
hættu smám saman með kýr og sauð-
fé.
Grænmetisverslun landbúnaðarins
tók afurðimar til einkasölu og bænd-
ur komu ekki nálægt markaðsmálum
frekar en aðrir bændur sem búið hafa
við forsjárhyggju.
Þegar búvörusamningurinn var
gerður á milli ríkisvaldsins og for-
ystu bænda árið 1980 um mjólkur-
og sauðfjárframleiðslu, voru 3-5
bændur í Þykkvabæ enn með mjólk-
urframleiðslu. Fleiri áttu eitthvað af
sauðfé.
Með búvörusamningi er búinn til
einstefha. Mjólkur- sauðfjárframleið-
endur geta aukið kartöflurækt að vild,
en kartöflubændur geta ekki farið aft-
ur í mjólkur- og sauðfjárframleiðslu.
Skörp skil myndast á milli jarða
sem hafa kvóta og ekki. Kvótalausar
jarðir missa verðgildi. Markaðurinn
ræður.
Um 1985 er einokun Grænmetis-
verslunarinnar afnumin. Fáum ámm
síðar eru afurðalán færð frá Seðla-
„Þegar rætt er um vandann í landbúnaði segja málsvarar kvótakerfis
og forsjárhyggju og fleiri: „Sjáiði hvernig komið er fyrir kartöflubænd-
um, þar er víti til að varast." Um það bil sextíu bændur stunda kart-
öflurækt sem aðalbúgrein. Af þessum sextíu eru um fjörutíu í
Þykkvabæ ... Það [er] vanþekking á aðstæðum, eða hrein ósvífni að
réttlæta kvóta og forsjárhyggju með því að benda á kartöflubændur.
Réttir þeirra til sjálfsbjargar var fótum troðinn."
bankanum til viðskiptabankanna.
Viðskiptabankamir uppgötva fljót-
lega að afurðalán til kartöflubænda
em áhættusöm og hætta fljótlega að
lána nema gegn veði í öðm en afurð-
unum. Kartöflubændur verða hvort
sem þeim líkar betur eða verr að
keppast hver um annan þveran við að
koma kartöflum í verð.
Lögmál markaðarins taka öll völd.
Hugsum okkur að 1980 hefðu
landsfeðumir og forysta bænda sam-
ið um að almennur búsetustuðningur
kæmi í stað kvóta. Fimm til tíu ár
notuð til aðlögunar. Hefði mátt út-
færa á marga vegu. Bændur aðstoð-
aðir við að bregða búi og þeim sem
eftir stæðu gert ljóst að landbúnaður
er atvinnurekstur sem verður að lúta
lögum markaðar um framboð og eft-
irspum eins og annar atvinnurekstur.
Ekiti skal fullyrt að bændur í Þykkva-
bæ væm betur settir í dag.
Það munum við aldrei vita.
Aftur á móti er það vanþekking á
aðstæðum, eða hrein ósvífni að rétt-
læta kvóta og forsjárhyggju með þvf
að benda á kartöflubændur.
Réttir þeirra til sjálfsbjargar var
fótum troðinn. ■
Höfundur er bóndi á Suðurlandi
og jafnaðarmaður.
Pallborðið |
Tryggvi
Skjaldarson
skrifar
Þá er glímu-
skjálfti Verslun-
armannahelgarinn-
ar að renna af
mönrtum og Ijóst
er að nokkrar
breytingar urðu á
hefðbundnum
valdahlutföllum.
Færri en venjulega
voru í Eyjum og á
bindindismótinu að Galta-
læk. Björk og félagar
trekktu náttúrlega á Klaustur
einsog við var að búast. En
við útnefnum hinsvegar
Hallbjörn
Hjartarson
ótvíræðan
sigurvegara
helgarinnar.
Hann fékk
1100 manns
til að mæta á
kántrýhátíð á
Skagaströnd
og þarvaral-
deilis glatt á
hjalla. Hinn glaðbeitti og
ódrepandi kúreki ætti auð-
vitað að útnefnast
heiðursborgari á
Skagaströnd...
Ýn
fmsiraf forystu-
mönnum Al-
þýðuflokksins verða
á faraldsfæti um
helgina og
heimsækja
Norðurlands-
kjördæmi vestra. Jón
Baldvin Hannibals-
son, Sighvatur Björg-
vinsson og Össur
Skarphéðinsson fara
á Sauðár-
krók, Hofsós
og Siglu
fjörð, heimsækja
vinnustaði og
skrafla við heima-
menn. Ekki veitir:
Alþýðuflokkurinn
á engan þing-
mann í kjördæm-
inu og fékk aðeins
5% atkvæða í al-
þingiskosningunum í vor...
Þá er Mánudagspósturinn
endanlega liðinn undir
lok og kemur ekki út framar.
Að réttu lagi hefði blaðið átt
að koma út í gær en ekkert
bólaði á þessu vinsæla
menningarriti. Systurblaðið,
Helgarpósturinn, tórir ennþá
og því getum
við fært lands-
mönnum öllum
til sjávar og
sveita þau
ánægjulegu tíð-
indi að blaðið
kemur út á
morgun...
Ein smáfrétttil
viðbótar frá
Verslunarmannahelginni.
Hinn sívinsæli Bogomil
Font var á ferð ásamt félög-
um og hélt tvö böll í Hreða-
vatnsskála. Á sunnudags-
kvöldið var dúndrandi fjör -
en gestirnir voru víst jafn-
margirog postularnir...
h i n u m e g i n
"FarSide" eftir Gary Larson.
Snáka-Kringlan naut griðarlegra vinsælda strax frá opnun.
fimm á förnum ve
Hvernig landkynning heldur þú að íslenskar útihátíðir séu?
María Björg Sigurðardótt-
ir, nemi: Þær eru mjög slæm
landkynning. Alltof mikil
drykkja sem er hneyksli fyrir
okkur öll.
María Arinbjarnar, nemi:
Þær eru ekki góðar fyrir ferða-
þjónustuna.
Auður Arnardóttir, ritari:
Ég held að það sé alltof mikil
drykkja á þessum hátíðum, en
þessi hugmynd breskra fjöl-
miðla urn „samfaranótt" er al-
Ingi Bragason, húsamál-
ari: Ég held að þær séu ágætis
landkynning. Við erum bara
svona og þýðir ekkert að beija
hausnum við steininn.
Kristín Helga Arngríms-
dóttir, nemi: Þær eru mjög
góð landkynning.
vf»ct fáránlf*ct
v i t i m e n n
Þar með hefur Framsóknarflokkurinn
haldið innreið sína á þá sérverkefna- og
spillingarbraut sem einkenndi siðustu
ríkisstjóm, þar sem bitlingum var
úthluta á færibandi til flokksmanna.
Vikublaðið sparaði ekki við sig heilaga
vandlætingartóninn þegar það felldi siðferðis-
lega sleggjudóma í forsíðufrétt síðastliðinn
föstudag vegna ráðningar utanríkisráðherra á
Þórði Ingva Guðmundssyni til ráðuneytisins.
Skýrsla Alþjóða efnahagsframfara-
stofnunarinnar (OECD) sýnir það, sem
oft hefur verið sagt hér í blaðinu. Hún
sýnir, að íslenskur landbúnaður er ekki
atvinnuvegur, heldur hluti félagslega
kerfisins og er þar í samkeppni við
skóla, sjúkrahús, tryggingar, húsnæðis-
lán og fleira slíkt. Samkvæmt
skýrslunni em þrjár af hverjum fjómm
krónum af tekjum landbúnaðarins
komnar frá þessu opinbera stuðnings-
kerfi. Þetta gekk, þegar sjávarútvegur-
inn gat framleitt verðmæti upp í hitina.
Þegar geta sjávarútvegsins byrjar
að bila, brestur ómagakerfið.
Jónas Kristjánsson, DV-ritstjórinn sem ekki er í
launuðu fríi, var að vonum hæstánægður í leið-
ara gærdagsins með skýrslu OECD um íslensk-
an landbúnað. Skýrslan er enda mikið gotterí
fyrir andstæðinga núverandi landbúnaðarkerfis
- hvað svosem fylgjendur fyrst-bændur-síðan-
neytendur-stefnunnar segja.
Undir gunnfánum sagnfræði og
minjaverndar geysast menn nú fram
á ritvöllinn og telja að með því að taka
málverk niður af vegg sé verið að tor-
tíma umhverfi sem hafi sögulegt varð-
veislugildi... Ég get hins vegar sagt það
almennt sem mina skoðun að slík
frysting augnablika hafi takmarkað
pólitískt og sagnfræðilegt gildi...
Heilfrysting er ágæt gcymsluaðferð þar
sem hún á við, en algild er hún ekki.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borgarstjóri svaraöi
giska pent fyrir sig og sína í Mogganum
síöastliðinn föstudag. Greinin bar fyrirsögnina
Farsinn um Höföa og þar tæpti borgarstjórinn
meöal annars á herhvöt Morgunblaðsins;
herhvöt sem eftir því sem árin líða verður
æ líkari tilviljana- og fálmkenndum
uppþotum elliærs gamalmennis.
■ „Blessaðirl
Ég hef verið að lesa dálkinn ykkar, Villt-
ir á Vefnum, í sumar og litist bara
nokkuð vel á. Samt vantar fleiri vefsíður
íslenskra fyrirtækja til umfjöllunar. Til
dæmis er Apple-umboðið með
http://www.apple.is - en þar er líka
Bong-síðan http://www. apple.is
/Bong/Bong. Nú, og svo mætti nefna
OZ sem er með skemmtilega síðu
http://www.oz.is, og svo mætti lengi
telja. (slenskt? Já takk! — EFTIRSKRIFT:
Barbie-vefstðan innihélt bara skugga-
myndir af dúkkunum að „leik". Þið
sýnduð hinsvegar venjulega mynd í
dálkinum. Hmmm... zowie@itn.is"
■ Svo hljóðaði fyrsta lesendatölvupósts-
bréfið („Itpb" héðanífrá) sem Villtum á
Vefnum barst til nýja netfangsins,
staffan@centrum.is. Þrátt fyrir að ekki
verði birt Itpb í þessum auðvirðilega net-
hausadálki nema eitthvað óvenjulega
snilldarlegt sé þar á ferðinni eru fön ein-
dregið hvött til að láta óspart í sér heyra.
Grófar athugasemdir við umfjöllunarefni
Villtra á Vefnum og efnistök
Alþýðublaðsins eru sérstaklega boðnar
velkomnar og svívirðilegustu og allra-
mest móðgandi kommentin VERÐA
sannarlega birt, svo þau megi standa
Villtum og skríbentunum til ævarandi
háðungar. Hinsvegar skulu nethausar
aðvaraðir: Villtir á Vefnum hafa einstak-
lega háan „móðgunarþröskuld" eftir
áralöng störf á málgagni menningarvit-
anna og Jafnaðarmannaflokks (slands.
Ykkur mun því án nokkurs vafa mistak-
ast ætlunarverkið. Og ef þetta var ekki
rnönun þá skulum við Hundar heita
(semsagt Hundar á Vefnum )... iakejmml
veröld ísaks
Aldur er óyfirstíganleg hindrun á
ófáum stöðum á þessari annarlegu
plánetu sem við vitibomir höfum af
alræmdum frumleika kosið að kalla
Jörðina. Stærðfræðisnillingurinn
William Thomson - sem seinna varð
Kelvin barón - hlaut til að mynda
inngöngu í Edinborgarháskóla aðeins
ellefu ára að aldri. Fyrsta ritverk hans
um undraheim stærðfræðinnar kom
síðan út meðan Thomson var ennþá á
táningsaldri, en háaldraður og
virðulegur prófessor var engu að
síður valinn til að þylja magnaðar
uppgötvanir stráks upp fyrir The
Royal Society í Edinborg. Það þótti
neftiilega ekki tilhlýðilega virðulegt
fyrir hið háæmverðuga félag, að
einhver ræfils skólastrákur læsi
verkið bara vegna þess að
hann samdi það. Onei...
Byggt á Isaac Asimov's
Book of Facts.