Alþýðublaðið - 19.09.1995, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 19. SEPTEMBER 1995
s k o ð a n i r
MMVBUDU
„Ef þingmenn nenntu að kynna sér kjör íslenskrar alþýðu mundu þeir
komast að því að hin mánaðarlega skattlausa uppbót þeirra er einungis
örlítið lægri en mánaðarlaun Sóknarkonu."
20987. tölublað
Hverfisgötu 8-10 Reykjavík Sími 562 5566
Útgefandi Alprent
Ritstjórar Hrafn Jökulsson
SigurðurTómas Björgvinsson
Auglýsingastjóri Ámundi Ámundason
Umbrot Gagarín hf.
Prentun ísafoldarprentsmiðjan hf«.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing
Sími 562 5566
Fax 562 9244
Áskriftarverð kr. 1.550 m/vsk á mánuði.
Verð í lausasölu kr. 150 m/vsk
Straumhvörf í stríði
Serbar eiga nú undir högg að sækja á nálega öllum vígstöðum Júgó-
slavíu sálugu. Ófarir þeirra hófust þegar Króatar endurheimtu, án veru-
legra eifiðismuna, hemumdu hémðin í Kranja sem verið höfðu á valdi
Serba í fjögur ár. I kjölfarið fylgdu harðar árásir NATÓ á bækistöðvar
Serba í Bosníu, að fmmkvæði og kröfú Bandaríkjanna. Stjómarher Bo-
sníu, studdur herliði frá Króatíu, notaði tækifærið og hefur á fáum dög-
um náð stómm landssvæðum úr kióm Serba. Allt þetta, ásamt gífúrleg-
um straumi flóttamanna til Serbíu, hefur til muna aukið samningsvilja
Serba enda fyrst og fremst þeirra hagur að endi verði bundinn á stríðið
og Bosmu-Herzegóvinu skipt upp einsog hverju öðm góssi. Stjómarher
Bosm'u hefur hinsvegar mátt bíða lengi eftir vemlegum hemaðarsigmm,
og vill áreiðanlega láta kné fylgja kviði. Það er því of snemmt að spá
því að friður sé senn í höfn á Balkanskaga, en eigi að síður er morgun-
ljóst að merkileg straumhvörf hafa orðið.
Þegar átök hófust í Júgóslavíu sálugu sumarið 1991 tilkynntu evr-
ópskir ráðamenn að nú væri „stund Evrópu mnnin upp“ og frábáðu sér
afskipti annarra - einkum Bandaríkjanna. Evrópska sjálfumgleðin
reyndist dýrkeypt enda gerði hún Serbum kleift að leggja undir sig
fjórðung Króatíu og 70% Bosm'u- Herzegóvinu. Máttlitlir og deigir
leiðtogar Evrópu reyndust alls ófærir um að stöðva fjöldamorð og
„þjóðhreinsanir“ Serba: en látið duga að hafi uppi innistæðulausar hót-
anir og gert ótal samninga sem ekki reyndust pappírsins virði.
Það var mjög vonum seinna að Bandaríkjamenn tækju af skarið á
Balkanskaga. Lofitárásir NATÓ og sókn stjómarhersins hafa í einu vet-
fangi svipt í burt blekkingum um að mörghundmð þúsund manna erlent
herlið þurfi til að stilla til friðar. Staðreyndin er sú, að hemaðarvél Serba
var tekin að hósta fyrir löngu en þeir hafa haldið vígstöðu sinni fyrst og
fremst vegna vopnasölubannsins á Júgóslavíu sálugu. Serbar hafa átt í
vaxandi erfiðleikum með að manna hersveitir sínar, auk þess sem „sið-
ferðisþrek" þeirra er mjög á þrotum sem og stríðsvilji almennings.
Flóttamannastraumur serbneskra borgara frá Krajna og nú Bosníu eykur
enn þfystinginn á stjómvöld í Belgrad.
Samkomulagið sem stríðandi fylkingar í Bosm'u em að ná felur í sér
að landinu verður skipt í tvennt. Eftir stendur hinsvegar að alþjóðasam-
félagið viðurkenndi sjálfstæði - og landamæri - Bosm'u-Herzegóvinu
fyrir þremur ámm. Því er bfynt að koma í veg fyrir að sá helmingur
landsins sem kemur í hlut Bosm'u-Serba verði innlimaður í Serbíu með
beinum eða óbeinum hætti. Menn ættu líka að hafa í huga að vemlegur
hluti Bosníu-Serba stendur með stjóminni í Sarajevo og deilir hugsjón-
inni um fjölþjóðlega Bosníu.
Enn er of snemmt að spá því að varanlegur friður sé á næsta leiti. Það
veltur nú einkum á Bandaríkjamönnum: þeir þurfa að viðhalda því
fmmkvæði sem þeir tóku loks og gera stríðsæsingamönnum Serba ljóst
að þeir verða áfram beittir hörðu ef þeir ekki nunskast til að þagga niður
í byssum sínum.
Páll og slyðruorðið
Alþýðublaðinu í dag kemur fram að Flóttamannaráð hefur sent Páli
Péturssyni félagsmálaráðherra tillögu um íslendingar taki við allt að 30
flóttamönnum frá lýðveldum Júgóslavíu sálugu, eins fljótt og kostur er.
Með tillögunni er komið til móts við óskir Flóttamannastofnunar Sam-
einuðu þjóðanna, sem hefur farið fram á að íslendingar taki við 25 til 30
flóttamönnum frá Balkanskaga.
Alþýðublaðið hefur síðustu vikur fjallað ítarlega um málefni flótta-
manna og þá dapurlegu staðreynd að íslendingar hafa alls ekki rækt
skyldur sínar í þessum efnum eða uppfyllt alþjóðasáttmála um flótta-
menn. í hittifyrra tóku Norðurlönd við 68 þúsund flóttamönnum - með-
an íslendingar skutu skjólshúsi yfir þrjá einstaklinga. Á síðasta ári -
þegar Evrópa stóð frammi fyrir mesta flóttamannastraumi í hálfa öld -
kom ekki einn einasti flóttamaður til íslands.
Það er löngu tímabært að íslendingar reki af sérslyðruorðið. Málið er
nú í höndum Páls Péturssonar og þess er vænst að hann geri tillögur
Flóttamannaráðs að sínum. Jafnframt þarf að marka stefnu til næstu ára:
Flóttamannaráð leggur til að árlega verði 15 til 25 flóttamönnum veitt
landvist á íslandi. Það má eiginlega ekki minna vera. ■
Efnahagsbatinn kemur í leitirnar
Efnahagsbaúnn er kominn í leitimar
og samkvæmt enska spakmælinu
„charity begins at home“ hafa ráða-
menn þjóðarinnar ákveðið að útdeila
honum meðal þingmanna. Þær
greiðslur eru í formi mánaðarlegra
miskabóta, þar sem reynt er að bæta
þingmönnum upp þann fjárhagslega
skaða sem þeir hafa beðið af því að
sinna alþingissetu af hugsjónaástæð-
um einum saman.
Pallborðið |
aKolbrún
Bergþórsdóttir
skrifar
Hver þingmaðurinn af fætur öðrum
mætir nú í fjölmiðla og vælir hástöf-
um. Erindið er eitt: Það er ekki fyrir
meðalmanninn að þrauka á þinglaun-
um. Þrátt fyrir að þingmenn fái borg-
aðan ferða- og dvalarkostnað, síma,
tölvu, dagblöð, fundarferðir og svo
framvegis, þá eru útgjöldin að verða
þeim um megn. Það er bara „óendan-
legur kostnaður sem fylgir þessu
starfi", andvarpaði einn þingmanna.
Þegar fjölmiðlar gengu á þingmenn og
kröfðu þá svara við því hvaða útgjöld
þeir þyrftu að inna af hendi, sem aðrar
stéttir þyrftu ekki að bera, varð fátt um
svör. Helst var á þingmönnunum að
skilja að þeir þyrftu einstaka sinnum
að kaupa með kaffinu og greiða þá
snúða úr eigin vasa. Þingmenn hafa nú
fengið nokkuð fyrir snúða sína. Al-
þýða landsins mun hins vegar enn sem
fyrr verða að borga fyrir sína. Það
mun einnig koma í hennar hlut að taka
á sig kostnað af snúðakaupum alþing-
ismanna.
Nú er nokkuð ljóst að alþýða lands-
ins er ekki áfjáð í að taka að sér það
fómfúsa starf. Þingmenn eru þjóðinni
því bæði sárir og reiðir og senda frá
sér yfirlýsingar sem bera vott um
nokkra veruleikafirringu.
Þannig halda framsóknarmenn
áfram þeim sið sínum að tala tungum.
Að þessu sinni stal Valgerður Sverris-
dóttir senunni í þeim kostulega talkór
þegar hún lét hafa eftir sér að launa-
mál þingmanna ættu ekki að vera til
umræðu!
Sjálfstæðismaðurinn Geir H. Haar-
de sagði að líklega hefði málið ekki
verið nægilega vel kynnt. Og má svo
sem vel vera að með miklum undir-
búningi hefði mátt semja svo óskiljan-
legan lagatexta um hina skattfríu
launauppbót að almenningur hefði
ekki áttað sig á því hvað þar væri á
ferð. Þingmenn geta nú harmað að svo
var ekki gert. Þjóðin harmar það ekki.
Síðan kemur fram á sviðið þing-
maðurinn Svavar Gestsson sem kallar
sig jafnaðarmann og skrifað hefur
heila bók um eðli jafnaðarstefnunnar.
Og þá opinberast að hann skilur ekki
grundvallaratriði þeirrar stefnu, sem
felst í því að vinna á móti ójöfnuði.
Hann leyfir sér að mæla ósómanum
bót í máttleysislegri vöm og segir að
þingmennskan sé „því miður allt öðm-
vísi en flest önnur störf‘.
Og það er reyndar orðið nokkuð
ljóst að þingmennirnir eru að gera
starf sitt að sérstöku fyrirbæri. Þeir
virðast ekki sjá nokkuð athugavert við
að taka sér rétt sem engir aðrir laun-
þegar landsins hafa. Og okkur hinum
á að þykja það sjálfsagt mál.
Ef þingmenn nenntu að kynna sér
kjör íslenskrar alþýðu mundu þeir
komast að því að hin mánaðarlega
skattlausa uppbót þeirra er einungis
örlítið lægri en mánaðarlaun Sóknar-
konu. Þeim skynugustu tækist ef til
vill að átta sig á því að líf láglaunafólk
byggist á „óendanlegum kostnaði"
dag hvem. Og þar finnst engin skattfrí
launauppbót.
Ef þingmenn vilja að almenningur
beri virðingu fyrir störfum þeirra þá
verða þeir að vinna af viti. Almenn-
ingur ætlast til þess að þeir viðurkenni
að hin fjöratíu þúsund króna kostnað-
argreiðala hafi verið vanhugsuð og
þeir afsali sér henni, allir sem einn.
Síðan eiga þeir að setjast í þingsæti sín
og vinna vinnuna sína. Óg ef hags-
munapotið hefur orðið til þess að al-
þingismenn hafa misst sjónar á því í
hverju vinna þeirra felst þá má upp-
lýsa að markmiðið er að skapa mann-
sæmandi lífskjör því fólki sem kaus
þá á þing. ■
t e m b e r
Atburðir dagsins
1667 „Gullskipið" Het Wapen
van Amsterdam strandaði á
Skeiðarársandi. 1783 Lúðvík
XVI Frakkakóngur fylgist með
þegar kind er send í flugferð í
ioftbelg. Hana sakaði ekki.
1802 Kona í Rangárvallasýslu
ól samvaxna tvíbura; stúlku-
börn sem fæddust andvana.
1888 Fyrsta fegurðarsanr-
keppni heims fer fram í Belgíu.
1955 Argentískir herforingjar
steypa Juan Perón af stóli.
1985 Gríðarlegur jarðskjálfti,
8,1 á Richter, veldur miklu
tjóni í Mexíkó. Þúsundir bíða
bana.
Afmælisbörn dagsins
William Golding 1911, bresk-
ur rithöfundur, kunnastur fyrir
The Lord of the Flies. Jcremy
Irons 1948, breskur leikari.
Twiggy 1949. bresk fyrirsæta
og leikkona.
Annáisbrot dagsins
Þá heyrðist, að kálfur gnísti
tönnuni í kú þeirri, sem óborið
hafði. Urðu og líka kýr bráð-
dauðar á nælurtíma, 4 í Hrepp-
um austur í Birtingaholti og
aðrar 4 á nóttu einni í Káranesi
íKjós. Setbergsannáll 1699.
Málshattur dagsins
Bófi, bóft, haf þig í hófi.
Lokaorð dagsins
Víst ætlar þú nú, frændi, níð-
ingsverk að gera en miklu þyk-
ir mér betra að þiggja banorð af
þér, frændi, en veita þér það.
Kjartan Ólafsson viö Bolla fóst-
bróöur sinn, sem geröi honum
fyrirsát ásamt fleirum.
Réttur dagsins
Hádegismatinn er unnt að hila
upp. en ekki ástina. J.EIIefsen.
Orð dagsins
Efað kraftur orðsins þver
ú andans huldu brautum:
Gefa ’ d kjaftinn verðum vér
vorum skuldunautum.
K.N.
Skák dagsins
Skák dagsins er nokkuð tekin
að reskjast: var tefid árið 1926
en er vilanlega ekkert lakari
fyrir vikið. Sultanbajcw hefur
hvítt og á leik gegn Colle.
Hvítur er skiptamun yfir en
þremur peðum fátækari og
hrókurinn á f3 er í uppnámi.
Sultanbajew leysir málið með
einum hógværum leik sem
knýr Colle til uppgjafar.
Hvað gerir hvítur?
1. Hg2! Svartur gafst upp.
Hvítur hótar að fórna drottn-
ingunni á h7 og máta með
hróki á h3: svartur má vila-
skuld ekki drepa á f3, því þá
fellur hrókurinn á f8.