Alþýðublaðið - 27.09.1995, Blaðsíða 3

MIÐVIKUDAGUR 27. SEPTEMBER 1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
s k o ð a n
Furstinn í
Allt frá því að forfeður okkar upp-
götvuðu að það væri frekar ósmekk-
legt að höggva mann og annan sér til
dægrarstyttingar, hefUr búið friðsamt
fólk á íslandi. Ólíkt öðrum þjóðum þá
hafa íslendingar ekki háð mannskæð-
ar styijaldir þó þeim hafi verið skipað
að skipta um trúarbrögð á svona 500
ára fresti. Þá hafa íbúar þessa lands
látið það gott heita þó útlendir kon-
ungar hafi kúgað þá, arðrænt og svelt í
margar aldir. Nægjusemin gagnvart
yfirþoðurum var svo mikil að menn
sættu sig við sjálfkrýnda Hundadaga-
konunga þegar ekki var annað að
hafa.
Pallborðið
Sigurður
Tómas
Björgvinsson
skrifar
Vopnaður friður
Allt hefði þetta getað staðið áfram,
ef ekki hefði komið til íhaldssamur og
um leið herskár menntamálaráðherra á
íslandi að nafni Bjöm Bjamason. Það
hlýtur að vera ótrúlega djúp hugsun
sem liggur að baki þeirri tillögu að
stofnaðar verði íslenskar hersveitir
þegar haft er í huga að nú er árið
1995. Kalda stríðinu hefur formlega
verið aflýst og Bjöm og stuttbuxna-
skæraliðar hans í Sjálfstæðisflokknum
hafa unnið fullkominn sigur. Þetta
gerist einnig í kjölfar þess að ákveðnar
sögulegar sættir hafa náðst á milli
stríðandi fylkinga í löndunum fyrir
botni Miðjarðarhafs, í Suður-Afríku, á
Norður-írlandi og sumir sjá jafnvel
fyrir endann á skólastríðinu í Skútu-
staðahreppi í Mývatnssveit.
Hvað er það þá sem rekur mennta-
málaráðherra til þess að kynna svona
nýstárlega hugmynd á tímum kærleiks
og friðar? Ekki er það Smugudeilan,
því sjálfstæðismenn hafa haft þá
menntamálaráöuneytinu
stefnu hingað til að íslenskir sjómenn
væru fullfærir um að berjast einir og
varnarlausir við norska sjóherinn í
Norðurhöfum. Varla er jjað í ljósi
þeirrar staðreyndar að 76% Islendinga
trúa því að til séu álfar sem ráðist á
vegagerðarmenn um land allt, því við
höfum tekist á við tröll og vætti frá
því að land byggðist. Það gæti hins
vegar verið ákjósanlegt að hafa ís-
lenskan her til þess áð bæla niður mót-
mæli launafólks við „smávægilegum
leiðréttingum" á launakjörum þing-
manna, ráðherra og æðstu embættis-
manna. Þá hafa trillukarlar gert sig
heimakomna á þingpalla í seinni tíð
og ógnað starfsfriði löggjafarsam-
kundunar.
í Helgarpóstinum í síðustu viku
vom nokkrir sérfræðingar í pólitískri
refskák fengnir til þess að glíma við
þessa ráðgátu. Einhver nefndi að með
hemaðarbröltinu væri Bjöm að ná sér
niðri á framsóknarmönnum sem höfðu
af honum utanríkisráðuneytið og ætl-
aði með þessu að sýna hver hinn raun-
verulegi utanríkisráðherra væri. Aðrir
töldu að Bjöm hefði hlaupið á sig og
hér væri um mistök að ræða og enn
aðrir töldu að hér endurspeglaðist að-
eins hin raunverulega og íhaldsama
hugmyndafræði menntamálaráðherr-
ans. Sjálfur telur Bjöm Bjamason að
eigin her hverrar sjálfstæðrar þjóðar sé
einn af homsteinum hvers lýðræðis-
ríkis ‘og með herþjónustu megi kenna
mönnum ákveðinn aga og ýmsa
stjómunarþætti sem byggja á hemað-
arlistinni. Þegar ég hafði lesið þetta
var mér snöggvast litið á bókahilluna
og sá þar fyrirmynd menntamálaráð-
herrans - stjómunarspeki Machiavell-
is frá 16. öld.
Her(og)lög?
Fram kemur í áðumefndri úttekt á
stjómmálamanninum Birni Bjamasyni
að hann þykir mjög kænn, slóttugur
og metnaðargjam. Gefið er í skyn að
hann muni ekki staðnæmast fyrr en
hann verði orðinn formaður Sjálfstæð-
isflokksins og forsætisráðherra, enda
eigi hann til þess ættir og uppruna.
Björn: Herlið Machiavelli -
gegn álfum? lærifaðir
Björns?
Þetta fellur mjög vel að ímynd Furst-
ans hjá Machiavelli og nauðsyn þess
að búa yfir góðum her til þess einfald-
lega að ná og halda völdum. Um þetta
segir Machiavelli: „Aðalundirstöður
hvers ríkis, hvort sem það er nýtt,
gamalt eða hvort tveggja, er að hafa
góð lög og góðan her. Og þar sem góð
lög fá ekki staðist nema ríkið eigi sér
góðan her, þá fer það saman að ef það
hefur góðan her hlýtur það að eiga sér
góð lög.“ Þessa speki Machiavellis
hefur Bjöm Bjamason greinilega til-
einkað sér, enda löglærður maður.
Og í sama riti segir einnig: „Fursta
ber að helga hug sinn allan því sem
viðkemur hermálum og aga, ekki velja
sér neitt annað hugðarefni - því að
þetta er sú list er honum sem fursta
ber að leggja alla rækt við.“ Þetta
staðfestir Bjöm í áðumefndu viðtali
þar sem hann segir að hugmyndinni
um her og strangari aga á Islandi verði
ekki ýtt til hliðar. Þá er það ennfremur
forsendan fyrir því að hugmyndin um
íslensku bardagasveitimar lifi að hinn
sameiginlegi óvinur, kommúnisminn,
sé ekki endanlega dauður heldur geti
hann alltaf sprottið upp aftur og þá sé
nú betra að hafa vamimar í lagi.
Villtur í tíma og rúmi
Viðureign Bjöms við hinn ímynd-
aða óvin, kommúnismann, minnir
einna helst á söguna um sænsku vík-
inganna sem ég heyrði um árið. Sagan
segir að sænsku víkingamir hafi heyrt
um hið mikla Rómarveldi og þótt álit-
legur kostur að leggja það undir sig.
Þetta var í kringum árið 900 og komu
þeir á þremur langskipum að litlu
þorpi töluvert norðan við Rómarborg
og lögðu það gjörsamlega í eyði. Hinir
herskáu frændur okkar komu svo
heim til Svíaríkis með þær fréttir að
nú væri hið mikla Rómarveldi fallið.
Það var svo ekki fyrr en háskólinn
var stofnaður í Uppsölum á 13. öld og
Svíar byijuðu sínar frægu samanburð-
arrannsóknir og naflaskoðanir að þeir
komust að því að Rómverska keisara-
veldið hafði fallið talsvert fyrr. Svona
vom víkingamir frá Svíþjóð gjörsam-
lega villtir í tíma og rúmi að þeir
komu 500 ámm of seint og réðust auk
þess á saklausa fiskimenn norður af
Róm.
Þannig ætti Bjöm Bjamason að vita
það að kommúnisminn hefur verið
dauður í nokkur ár og hefur meðal
annars verið bannaður með lögum í
Rússlandi. Að auki hafa hinir íslensku
liðsmenn Moskvu afneitað trúnni og
segjast nú vera orðnir jafnaðarmenn.
Það er í raun óskiljanlegt að þetta hafi
getað farið framhjá menntamálaráð-
herranum því hann hefur sjálfur verið
útnefndur sigurvegari kalda stríðsins
af einum virtasta hugmyndafræðingi
Sjálfstæðisflokksins - Hannesi Hólm-
steini Gissurarsyni.
Reyndar hefði maður í sakleysi sínu
haldið að menntamálaráðherra hinnar
fomu bókaþjóðar við heimskautsbaug
ætti að hafa meiri trú á þeim vopnum
sem sagan segir að hafi reynst okkur
best - það er að segja pennanum og
mælskulistinni. Þessi verkfæri em tal-
in hafa dugað vel gegn útlendum kon-
ungum, hafa fært okkur sjálfstæði og
jafnvel verið mikilvægust í sigrum
okkar í þorskastríðunum. Það kann
hins vegar að vera að núverandi vald-
hafar hafi ekki trú á að hægt sé að
verja landið og halda völdum með
rökhyggjuna eina að vopni og því
dugi ekkert nema kúgun og ofbeldi?
Höfundur er framkvæmdastjóri
Alþýðuflokksins - Jafnaðarmanna-
flokks íslands.
Ekki er vitað af hvaða
fornkappa beinagrindin
er sem fannst austur í
Skriðdal. Norðmenn eru
hins vegar ekki í vafa um
að þarna hafi verið grafinn
upp norskur landnáms-
maður, samkvæmt frétta-
skeytum frá Noregi. Það er
ekki nóg með að Norð-
menn eigni sér Leif Ei-
ríksson heldur hafa þeir
nú ákveðið að fornmaður-
inn hafi verið norskur rík-
isborgari...
Iltaf fjölgar þeim rit-
höfundum sem leita til
Máls og menningar. Nú er
Steinunn Sigurðardóttir
komin í þann hóp en bæk-
ur hennar hafa frá upphafi
komið út hjá Iðunni. í
haust er von á skáldsögu
frá Steinunni og var ekki
annað vitað en Iðunn gæfi
bókina út. En Steinunn er
semsagt kominn í hinn
stóra hóp sem Mál og
menning/Forlagið gefa út.
Þar er fyrir mikið einvala-
lið: Einar Már Guð-
mundsson, Einar Kára-
son, Friða Á. Sigurðar-
dóttir, Álfrún Gunn-
laugsdóttir, Gyrðir El-
íasson, Kristín Omars-
dóttir, Hannes Sigfús-
son, Thor Vilhjálmsson,
Hallgrímur Helgason,
Guðmundur Andri
Thorsson, Pétur Gunn-
arsson, Þórarinn Eld-
járn, Sigurður A. Magn-
ússon, Sigurður Páls-
son, Geirlaugur Magn-
ússon, Helgi Hálfdanar-
son, Sjón, Ólafur Gunn-
arsson, Guðbergur
Bergsson og fleiri og
fleiri. Óneitanlega sigur-
stranglegur framboðs-
listi...
Fótboltakappinn Arnar
Gunnlaugsson kom,
sá og sigraði í 1. deildinni,
ásamt tvíburabróðurnum
Bjarka. Arnar hefur líka
notað tímann í sumar til
að koma sér upp kærustu
- engri annarri en ungrú
ísland, Hrafnhildi Haf-
steinsdóttur. Nú heyrum
við að þetta glæsipar
muni prýða forsíðu Mann-
lífs, aukþess sem þau tjá
sig væntanlega um eilífð-
armálin. Þetta ætti að út-
vega hinni svokölluðu X-
kynslóð langþráð um-
ræðuefni...
Fimmtán sækja um
stöðu ráðuneytisstjóra í
heilbrigðisráðuneytinu, en
Páll Sigurðsson lætur
senn af embætti. Einn um-
sækjandi óskar nafnleynd-
ar og við heyrum getum
að því leitt, að þar sé Guð-
mundur G. Þórarinsson
á ferðinni. Hann fékk fyrir
löngu vilyrði hjá fram-
sóknarmönnum fyrir góðri
stöðu, og var til að mynda
orðaður við Seðlabankann
áðuren Steingrímur Her-
mannsson tók banka-
stjórastól þar fyrir sjálfan
sig. Ekki er að efa að Guð-
mundur G. yrði góður liðs-
maður hjá Ingibjörgu
Pálmadóttur - en sagan
er að vísu óstaðfest...
hinumegin
"FarSide" eftir Gary Larson
Þarsem Stefán Þröstur kunni ekki útlensku, var hann alveg
grunlaus um hvað skýin höfðu í hyggju.
Hvað heitirforseti Finnlands? Martti Ahtisaari
Emil Borg rafvirki: Uhri
Kekkonen.
Guðrún Finnbogadóttir
nemi: Það er Frank Pirola og
við bjóðum hann hjartanlega
velkominn!
Sigurdís Hauksdóttir at- Jón Þór Ólason nemi: Artti
vinnurekandi: Ég hef bara Ahtisaari. fyrsti forsetinn sem
ekki hugmynd um það. kosinn er beinni kosningu.
Óli Haukur Valtýsson
þjónn: Ég hef ekki græna
glóru því ég sef á daginn.
Mér líst semsagt vel á hugmyndina
að koma hér upp her, og þar að
auki er það skemmtileg tilviljun
að menn skuli fá svona góðar
hugmyndir í sláturtíðinni.
Benedikt Axelsson kennari.
Kjallaragrein í DV í gaer.
Þessir kjaradómar hafa nú
yfirleitt verið skandall og mér
finnst þeir versna eftir því sem á
líður. Nú ættum við öll að hætta.
Guðmundur J. Guðmundsson formaður
Dagsbrúnar. Timinn í gær.
Hann er ný-
kominn, búinn
að vera lengi að
heiman og langt
í burtu.
Björn Grétar Sveins-
son verkalýðsforingi
hæddist að Davíð
Oddssyni vegna um-
ræðna um kjaradóm
og laun þingmanna.
Tíminn í gær.
Þjóðin hafnar ekki bara hugmynd
menntamálaráðherra um íslenskt
þjóðvarðlið, heldur einnig því, að
hún sé yfirleitt til umræðu.
Jónas Kristjánsson í forystugrein DV í gær.
Skoðanakönnun DV sýndi að 90% voru á móti
hugmyndum Björns Bjarnasonar.
Þættirnir hafa verið teknir upp
í bókaherbergi Solzhenítsyns
og mörgum áhorfendum þykja
þeir leiðinlegir, framkoman
hrokafull og málin, sem hann
tekur fyrir, lítt áhugaverð.
Frétt Morgunblaðsins af þeirri ákvöröun
rússneska ríkissjónvarpsins að leggja niður
þætti Solzhenítsyns.
fréttaskot úr fortíð
Herilokkurinn
íEyjum
(Birt Birni Bjarnasyni
til hugarhægðar.)
Það em ekki nema 85 ár síðan stofn-
aður var herflokkur í Vestmannaeyj-
um. Flokk þennan stofnaði Kohl
sýslumaður (kafteinn Kohl) 1854.
Hafði hann daglega heræfingar, þar
til Kohl andaðist 1860, en lagðist al-
veg niður nokkmrn ámm síðar.
Sunnudagsblað
Alþýðublaðsins, 30. júlí 1939.