Alþýðublaðið - 25.10.1995, Blaðsíða 8

Alþýðublaðið - 25.10.1995, Blaðsíða 8
Miðvikudagur 25. október 1995 162. tölublað - 76. árgangur Verð í lausasölu kr. 150 m/vsk ■ Geðheilbrigðisþjónusta við börn og unglinga hér á landi Fyrir neðan öll velsæmismörk -segir í skýrslu Barnaheilla, sem nú kynna Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna. Hér á landi er geöheilbrigðisþjón- usta við börn og unglinga fyrir neð- an öll velsæmismörk. Staða barna- og unglingageðdeiidar í dag er sú að einungis er hægt að sinna neyðartil- vikum. Stórum hluta alvarlegra vandamáia getur deildin ekki sinnt og ef vel ætti að vera þyrfti hún að geta sinnt tífalt fleiri en hún gerir í dag. Þetta kemur meðal annars fram í skýrslu Samtakanna Barnaheilla um stöðu barna og unglinga á ís- landi í dag í Ijósi Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna. f skýrslunni segir að búast megi við að 20% íslenskra barna þurfi ■ Háskólatónleikar Bach í Norræna húsinu Á Háskólatónleikum í Norræna húsinu miðvikudaginn 25. október flytur Helga Þórarinsdóttir víólu- leikari 1. og 5. sellósvítu Bachs. Tón- leikamir em um hálftími að lengd og hefjast klukkan 12. 30. Helga Þórarinsdóttir stundaði nám í víóluleik við Royal Northern College of Music f Manchester og hjá George Neikrug í Boston. Hún hóf störf við Sinfóníuhljómsveit Islands árið 19S0 og gegnir nú starfi 1. víólu- leikara þar. Hún kennir við Tónlistar- skólann og víðar og hefur gegnum ár- in tekið virkan þátt í tónlistarlífi borg- arinnar. Handhöfum stúdentaskírteina er boðinn ókeypis aðgangur, en að- gangur fyrir aðra er 300 krónur. ■ Fyrirlestur Helgu Sigurjónsdóttur aðstoð vegna tilfinningalegra erfið- lcika. Búast megi við að erflðleikar fjögur þúsund barna séu verulegir á þessu sviði. Erfiðleikar þeirra hafi víðtæk áhrif á foreldra, systkini, skólafélaga og nágranna. Þá segir ennfremur að ýmsir hópar ís- lenskra barna njóti ekki sama rétt- ar og aðrir í heilbrigðisþjónustunni. Þar megi nefna misþroska börn, börn með hegðunar- og aðlögunar- erfiðleika, nýbúabörn, börn með sjaldgæfa sjúkdóma og langveik börn. Stóraukin kostnaðarhiutdeild sjúklinga varðandi lyf og læknis- hjálp valdi mismunun sem bitni ekki síst á börnum. íslendingar hafa gerst aðilar að Barnasáttmála Sameinuðu þjóð- anna en ekki löggilt hann ennþá. Sáttmálinn hefur því ekki lagastöðu hér á landi, þótt stjórnvöld hafi skuldbundið sig til að framfylgja honum. Barnaheill skora á stjórn- völd að löggilda sáttmálann. Stjórn- völd eru gagnrýnd fyrir slælega kynningu á sáttmálanum og bent á að almenn þekking á ákvæðum hans sé forsenda þess að hann hafi þau jákvæðu áhrif sem til er ætlast. Barnaheill eru nú að hefja kynn- ingarátak um barnasáttmála Sam- einuðu þjóðanna. Ætlunin er að heimsækja fjölda vinnustaða í Iand- inu á næstu vikum undir kjörorð- inu „Tökum höndum saman“ þar sem sáttmálinn verður kynntur og fólki boðið að gerast Barnaheilla- vinir. IMýr prestur í Hruna Séra Eiríkur Jóhannsson hefur verið kjörinn lögmætri kosningu sem sóknarprestur í Hrunapresta- kalli í Árnesprófastsdæmi. Séra Eiríkur er 35 ára gamall og hefur undanfarin ár verið sóknarprest- ur á Skinnastað í Þingeyjarpró- fastdæmi. ■ Lennart Meri forseti Eistlands boðartil smáþjóðaráðstefnu Stefán Júlíusson. Fimmtánda skáldsaga hans fjallar um korn- unga stúlku sem verður ástfangin af bandarískum hermanni. ■ Ný skáldsaga eftir Stefán Júlíusson Kanabarn Út er komin hjá bókaútgáfunni Björk skáldsagan Kanabarn eftir Stefán Júlíusson, og er þetta fimm- tánda skáldsaga hans fyrir full- orðna en hann hefur auk þess skrif- að fjölmargar barnabækur. f nýju skáldsögunni segir frá stúlku á sextánda ári sem kynnist bandarískum hermanni á Keflavík- urflugvelli, verður ástfangin og trú- ir á ást hans, einsog segir á bókar- kápu. „En snögglega er hann far- inn, horfinn á braut án þess að kveðja eða segja stúlkunni hvert hann fer. Stúlkan missir fótfestu við umskiptin, segir skilið við nám, stekkur að heiman, týnist. Tveimur mánuðum síðar fær stúlkan bréf frá piltinum, óvænt og óforvarendis. Stúlkan verður ráðvillt, aðstæður eru annarlegar, ný viðhorf og vandamál. Þá byrjar sagan.“ í Kanabarni koma persónur af ýmsum stigum og stéttum við sögu: einsetubóndi í sunnlenskri sveit, hermenn og hrossaræktar- menn, amman og prestshjónin í þorpinu - auk stúlkunnar sem er kanabarn í annan lið og ber ef til vill kanabarn undir belti. Erþörffyrir nýja kvenna- hreyfingu? Rödd smáþjóðanna Ræða Lennart Meri, forseta Eistlands, á leiðtogafundi Sameinuðu þjóðanna í tilefni 50 ára afmælis samtakanna. Helga Sigurjónsdóttir flytur opin- beran fyrirlestur í Norræna húsinu laugardaginn 28. október. Hann hefst kl. 14, er ókeypis og öllum opinn. Fyr- irlesturinn er fluttur í tilefni af því að í þessum mánuði er aldarljórðungur Iið- inn síðan Rauðsokkahreyfingin var stofnuð hér á landi. I fyrirlestrinum kemur Helga víða við og leitar meðal annars svara við eftirfarandi spumingum? Hvers vegna var ný kvennahreyfing stofnuð í upp- hafi áttunda áratugarins? Hver varð þróun hreyfingarinnar og hvers vegna leið hún undir lok? Var Kvennalistinn arftaki hreyfingarinnar? Er Kvenna- listinn sjálfstætt og frumlegt stjórn- málaafl eða er hann hefðbundinn vinstri flokkur? Hvers vegna er ekki samfella í kvenfrelsisbaráttunni? Ber kvennabarátta árangur? Er þörf fyrir nýja kvennahreyfmgu á þessari öld? Helga Sigurjónsdóttir var einn af stofnendum Rauðsokkahreyfingarinn- ar árið 1970 og starfaði með henni nær óslitið þau 12 ár sem hún lifði. Hún tók líka þátt í stofnun Kvenna- framboðsins 1982 og var einn aðal- höfúndur að svokallaðri „kvenlfelsis- stefnu" Kvennalistans. Undanfarna tvo áratugi hefur Helga skrifað mikið í blöð og tímarit um kvenréttindi og skólamál. Bók hennar, /nafni jafnrétt- is, kom út árið 1988. Helga er kennari í Menntaskólanum í Kópavogi og bæjarfulltrúi í sama bæ. Feður okkar börðust í fyrri heims- styijöldinni. Þeir tóku einnig þátt þeim frelsisstríðum gegn nýlendukúgun sem fylgdu í kjölfarið og leiddu til 14 liða áætlunar Wilsons Bandaríkjafor- seta um sjálfsákvörðunarrétt þjóða. Það voru þessir feður okkar sem stofnuðu Þjóðabandalagið. Sú stofnun var reist á gmnni stórra hugsjóna og lítils raunsæis. Sú stofnun var þess ekki megnug að stöðva þá landaskiptingu sem Hitl- er og Stalín gerðu sér að leik. Hún var þess ekki megnug að stöðva grimm- úðlegar deilur steinmnninna nýlendu- velda eða koma í veg fyrir keðjuverk- an nýlendustyijalda sem kostuðu milli 60 og 100 milljónir manna lífið. Roosevelt forseti gerði sér vonir um að tryggja jafnvægi í heiminum með að spyrða saman raunsæis- og hugsjónastefnu. Þannig urðu Sameinuðu þjóðimar til. Hugsjónastefna rikti á því heims- þingi. Öll ríki, hvort sem íbúar þess voru ein milljón eða eitt hundrað milljónir, vom jafn rétthá. Raunsæið var hins vegar allsráðandi í Öryggis- ráðinu, þar sem ríki hinna fjóru sigur- sæla bandamanna seinni heimsstyrj- aldar, auk Kína, höfðu rétt til neitunar- valds. Á þennan hátt, fyrir hálfri öld, var Sameinuðu þjóðunum ætlað að setja mark sitt á atburði líðandi stundar. Stöldrum við og íhugum fjölda þátttökuríkja. Þegar Sameinuðu þjóð- imar voru stofnaðar vom aðildarríkin fimmtíu. I dag em þau hundrað áttatíu og fimm. Lýðveldið Eistland hefur fylgst með þessari þróun af miklum áhuga. Ástæðumar em þijár. I fyrsta lagi hefur hálffar aldar her- seta Rauða hersins í hinu sjálfstæða lýðveldi Eistlandi þröngvað okkur í hóp með nýlenduþjóðum. Við höfum samúð með þeim þjóðum og sérhags- munamálum þeirra vegna þess að við virðum sjálfsákvörðunarrétt þjóða, sjálfstæði og lýðræði. En um leið er- um við rótgróið lýðræðisríki, sem varð til vegna sundmngar heimsveld- is, á svipaðan hátt og Pólland, Tékk- land, Ungverjaland og fjölmörg önnur ríki. Þetta er sérkennileg staða mála. Á einum og sama tíma tilheyrum við bæði Vesturlöndum og ríkjum þriðja heimsins. Við höfum í heiðri sömu gildi, sömu grundvallaratriði, sömu markmið og Vesturlönd en deilum sömu vonbrigðum og áhyggjum með ríkjum þriðja heimsins. í öðm lagi var einn árangurinn af endalokum nýlenduveldanna fæðing nýrra ríkja, svonefndra „nýrra lýðræð- isríkja" sem eru svipuð Eistlandi í stærð og íbúafjölda. I dag, og í þess- um sal, er hér frekar um pólitískt ein- kenni en landfræðilegt að ræða. Sam- kvæmt skilgreiningu em lítil ríki auð- særanlegri en þau stærri og þar sem tómarúm myndast í öryggismálum em þau viðkvæmari fyrir breytingum en stærri ríki. Fyrir utan sameiginlegar hugsjónir höfum við einnig sameigin- leg vandamál við að glíma. f þriðja lagi em þessi ríki, sem risið hafa af rústum nýlendustefna, í meiri- hluta í samfélagi þjóðanna. Því miður em þau þögull meirihluti. Rödd þeirra er veik og áhrifalaus á þessu heims- þingi. Rödd þeirra á ekki fulltrúa í Ör- yggisráðinu. Ég ræði þetta hér og nú því vonin dofnar aldrei. Ég legg því fram tvær tillögur. í fyrsta lagi að við stokkum upp í Ör- yggisráðinu og gefum þar sæti, til skiptis, fulltrúum smáríkja heims. í öðm lagi skora ég á smáríki heims að senda fulltrúa sína til höfuðborgar lands míns, Tallinn, til að vinna sam- eiginlega að gerð yfirlýsingar, Tallinn yfirlýsingar smáríkja. Ég set fram þessar tillögur í þeirri von sem býr í hinum þögla meirihluta þessara heimssamtaka. Við emm auðsærð, því emm við í hópi þeirra viðkvæmari. Vegna viðkvæmni okkar getum við bmgðist skjótt við. Vegna þess að við getum bmgðist skjótt við emm við rík af hugsjónum. Smáríki fylgja hugsjónastefnu í meira mæli en stórveldi, og af því leiðir að vaxandi von og þrá til að reynast trú gmndvallarhugsjónum lifir meðal okkar. Það var þessi von, það var þessi grundvallarhugsjón sem varð til þess, þó aðstæður væru aðrar, að þessi samtök vom stofnuð fyrir fimm- tíu ámm. í desembermánuði munið þið, þátt- tökuríki Sameinuðu þjóðanna, fá í hendur uppkast að Tallinn yfirlýsingu smáríkja. Við höfum nægan tíma til að hugleiða hana, allt þar til við komum saman í Tallinn í september á næsta ári til að gera raunhæfa áætlun um það hreyfiafl sem breyta mun hinum þögla meirihluta í starfhæfan meirihluta, og taka ákvarðanir sem gera okkur kleift að framfylgja á uppbyggilegan hátt þeim markmiðum og gmndvallaratrið- um sem samtökin em reist á. Gerið ykkur grein fyrir þýðingu þess sögulega fundar. Hér og nú bíð ég viðbragða ykkar við fundarboði mínu, og hlakka til að hitta ykkur næsta septembermánuð í Tallinn. „Við erum auðsærd, því erum við í hópi þeirra viðkvæmari. Vegna viðkvæmni okkar getum við brugðist skjótt við. Vegna þess að við getum brugðist skjótt við erum við rík af hugsjónum."

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.