Alþýðublaðið - 05.12.1995, Blaðsíða 5

ÞRIÐJUDAGUR 5. DESEMBER 1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
5 I a b í c
Hinir fornu íslensku atvinnuhættir
voru fluttir inn í nútímann með
þeim tækninýjungum sem í boði
eru, án þess að kerfið hafi fengið
aö laga sig að breyttum þjóðfé-
lagsháttum.
íslenskri menningu stafaði hætta af
þessu sjónvarpi, böm yrðu uppfull af
stríðsáróðri sem væri ætlaður hermönn-
um og fengju ameríska sýn á veröldina.
Andstaðan við herstöðina nærðist á
kalda stríðinu og menn tóku afstöðu
eftir því hvort þeir héldu með Sovét-
ríkjunum eða Bandaríkjunum í kjam-
orkukapphlaupinu. Þjóðemishyggjan
rann farsællega saman við hugmynda-
fræði íslenskra sósíalista.
Ekki dró það úr þjóðemishyggjunni
að lenda alltaf reglulega í þorskastríð-
um við Breta, þjóðverja og fleiri Nató-
ríki þegar hin nýfijálsa þjóð var að færa
út fiskveiðilögsöguna úr 4 mflum 1952
í 200 mflur 1975. Hingað komu full-
vopnuð herskip bresku krúnunnar sem
áttí að heita sérlegur vinur okkar í vam-
arbandalagi vestrænna ríkja. Tilraunir
vinstri manna til að láta þær ríkisstjóm-
ir sem þeir tóku þátt í semja um brott-
för hersins mnnu allar út í sandinn. í
staðinn komust menn uppá lag með að
gefa ýmislegt í skyn um framtíð her-
stöðvarinnar ef hinir vestrænu banda-
menn okkar voru tregir í milliríkja-
samningum af ýmsu tagi, einkum í
þorskastríðinu við Breta 1972-73.
A síðari ámm hefur andstaðan við
herinn og Nató nánast gufað upp í kjöl-
far þess að Berlínarmúrinn hmndi ofan
á kommúnistaríki Austur-Evrópu. Þessi
andstaða sameinaði vinstrimenn og
þjappaði þeim saman í heilögu vemd-
arstríði íyrir hönd íslenskrar menning-
ar. En nú er ekki lengur hægt að tengja
þetta tvennt með sama hætti og áður
vinstri pólitík og þjóðernishyggju. I
staðinn em menn famir að skiptast í
hópa eftir afstöðu sinni til inngöngu í
Evrópusambandið og annarra sjálf-
stæðismála. Þar er erfitt að finna jafn-
greinilegar vinstri-hægri fylkingar og
áður. Enginn er lengur á móti velferð-
arkerfmu og enginn vill að ríkið standi
í fyrirtækjarekstri í samkeppni við
einkaaðila. íhaldssamir þjóðemissinnar
allra flokka sameinast og tengjast frem-
ur sveit og dreifbýli en borg og þéttbýli
þar sem alþjóðasinnar horfa til ESB
með vonarglampa í augum. Menn eiga
nú samleið með fyrrum fjandmönnum,
þvert á þær hefðbundnu flokkalínur
sem hafa skorið stjómmálalífið í land-
inu í sundur síðan það var endurskipu-
lagt eftir lausn sjálfstæðismálsins: með
menntamenn vinstramegin, tilbúna að
hafa vit fyrir verkalýðnum sem hefur
alltaf talið hag sínum best borgið undir
stjóm hægrimanna í Sjálfstæðisflokkn-
um. Og flokkamir halda áffarn og dett-
ur í mesta lagi í hug að þeir geti sam-
einast. En það þarf miklu meira en það.
Til þess að flokkakerfið geti endur-
speglað þann pólitíska ágréining sem
nú skiptir þjóðinni verður að stokka
það allt uppá nýtt í stað þess að ein-
blína á sameiningu einhverra vinstri-
manna sem em hvort sem er ekki til
lengur.
■ Kvikmyndaáhugamaðurinn Arnór Benónýsson er byrjaður að kynna sér jóla-
myndir kvikmyndahúsanna. Hann komst að því að Háskólabíó mun sýna margar
athyglisverðar myndir
James Bond fimmti, Emma
Thompson og fleira gottfólk
Þegar jólin nálgast magnast eftir-
væntingin og það em ekki bara bömin
sem verða óróleg. Fullorðnir finna sér
ekki síður margt að hlakka til. Eitt af
þvf sem eftirvæntingu vekur em jóla-
myndir kvikmyndahúsanna. Því höfð-
um við samband við kvikmyndahúsin
í Reykjavík og forvitnuðumst um
hvaða krásir þau hefðu á boðstólum
yfir jólin. Að vísu er það svo að varla
er hægt að tala um jólamyndir því
frumsýningar kvikmynda húsanna
teygjast yfir allan desembermánuð. í
þessu blaði segjum við frá þeim
myndum sem Háskólabíó frumsýnir í
jólamánuðinum.
Gullauga
Nýjasta James Bond myndin Gull-
auga verður frumsýnd 15. desember í
Háskólabíói og Sambíóunum. Að
þessu sinni er það leikarinn Pierce
Brosnan, sem fer með hlutverk ofúr-
njósnarans. Með önnur hlutverk í
myndinni fara Sean Bean, Robbie
Coltrane, Joe Don Baker, Samant-
ha Bond leikur Miss Moneypenny,
Judi Dench er M, Desmond Lle-
wellyn er Q sem fyrr og nýju Bond
stúlkumar heita Izabella Scorupco og
Famke Janssen. Þótt kalda stríðinu sé
lokið og kommúnistar hafi hrökklast
frá völdum í Rússlandi er enn þörf
fyrir einstæða hæfileika Bonds. Rúss-
nesk glæpasamtök hafa tekið upp
þráðinn þar sem KGB sleppti og
glæpsamlegar fyrirætlanir þeirra ógna
öryggi vesturlandabúa. Og auðvitað er
James Bond eini maðurinn sem M
treystir til að bjarga málunum. Leik-
stjóri myndarinnar er Martin Camp-
bell og hún er framleidd af Michael
G. Wilson og Barbara Broccoli. Það
er síðan gamla brýnið Tina Turner
sem flytur titillag myndarinnar Gold-
eneye.
Presturinn
Presturinn eftir leikstjórann An-
toniu Bird með Linus Roche í aðal-
hlutverki er ein af jólamyndum Há-
skólabíós. Myndin segir frá ungum
kaþólskum presti sem lendir í mikilli
Saklausar lygar
Síðastliðinn föstudag frumsýndi
Háskólabíó Saklausar lygar. Myndin
gerist á umbrotatímum í Evrópu. Lög-
reglumaðurinn Alan Cross yfirgefur
konu sína og fer til Frakklands til að
vera viðstaddur jarðarför besta vinar
síns. Þar kynnist hann fjölskyldu sem
býr yfir ískyggilegum leyndannálum.
A yfrrborðinu lýtur allt vel út en spill-
ingin teygir sig affur um margar kyn-
slóðir þar sem morð, eiturlyfjavanda-
mál og fasismi leynast. Þegar týndi
sonurinn í fjölskyldunni kemur heim
á 500 g
Áður 168 kr. NÚ126 kr.
Notaðu tækifærid off
njóttu smjörbragðssns!
Ólgandi ástríður í myndinni Carr-
ington sem skartar sjálfri Emmu
Thompson.
verður andrúmsloftið spennuþrungið.
Brúðkaup systur hans stendur fyrir
dyrum, en heimkoma bróðurins virðist
geta truflað þá fyrirætlun hennar og í
ljós kemur að systkinin er tengd sterk-
ari böndum en gengur og gerist. Alan
Cross sogast smám saman inn í heim
sem hann getur ekki skilið og hefur
enga stjóm á. Með aðalhlutverk fara
Stepen DorfF, Gabriella Anwar og
Adrian Dunbar. Leikstjóri er Patr-
ick Dewolf.
Nýr James Bond er hefðinni trúr
þegar kemur að viðskiptum við
konur.
siðferðisklemmu þegar eitt sóknar-
barna hans trúir honum við skriftir
fyrir því að faðir hennar misnoti hana
kynferðislega. Ungi presturinn á erfitt
með að þurfa að hlíta trúnaðareið sín-
um sem prestur og þegja yfir þessum
hryllilegu upplýsingum. Myndin olli
miklum úlfaþyt þegar Miramax fyrir-
tækið frumsýndi hana í Bandaríkjun-
um þar sem íhaldssöm trúfélög for-
dæmdu hana. Hún hefur hinsvegar
notið gríðarlegra vinsælda víða um
heim er til dæmis vinsælasta mynd
ársins í heimalandi páfans, hinu
rammkaþólska Póllandi.
Carrington
A annan í jólum frumsýnir kvik-
myndahúsið myndina Carrington með
Emmu Thompson í aðalhlutverki. f
kringum fyrri heimsstyrjöldina fóru
listamenn og bóhemar í London að
láta æ meira bera á andúð sinni á því
Viktoríanska siðferði sem ríkt hafði
áratugum saman í Englandi. Myndlist-
arkonan Dóra Carrington var ein af
þeim og ástarsamband hennar við
skáldið Lytton Strachey er ein af sér-
kennilegustu og ljúfsámstu ástarsög-
um sem brugðið hefur verið upp á
hvíta tjaldið. Strachey var samkyn-
hneigður en Carrington var svo ást-
fangin af honum að hún bjó með hon-
um alla ævi og hristí af sér ótal elsk-
huga sem vildu hana alla en fengu í
besta falli afnot af líkama hennar
tímabundið. Leikskáldið Christoper
Hampton skrifaði handritið og þreytir
auk þess ftumraun sína sem leikstjóri.
Handrit hans var verðlaunað á Cannes
hátíðinni síðastliðið vor auk þess sem
Jonathan Pryce var valinn besti leik-
arinn á hátíðinni fyrir ógleymanlega
túlkun sína á hinum einstæða Strac-
hey.
Vinningstölur
2. des. 1995
I VINNINGAR FJÖLDI VINNINGA UPPHÆO Á HVERN VINNING
Ci 5 af 5 1 13.396.220
']0| +4af 5 2 468.610
Kl 4 af 5 177 9.130
m 3 af 5 l“5 5.794 650 —— —-
Aðaltölur:
BÓNUSTALA:
Helldarupphað þessa vlku:
kr. 19.715.550
W.ýsikot slMr.viti- 5
1511ÉDA
IR. 800 6511 - TEXTAVARP 453 BIRT MEO FYRIR-1
IVARA UM PRENTVILLUR
imtjm
mmMM.
Vinningstölur
miðvíkudaginn :| 29. nóv. 1995
VINNINGAR FJÖLDI VINNINGA UPPHÆÐ A HVERN VINNING
n6a<6 3 15.420.000
5 af 6 LS+bónus 0 948.996
R1 53,6 3 68.720
EJ 4af6 243 1.340
r| 3 af 6 f .n+bónus 760 180
Aðaitölur:
28 32 38
BÓNUSTÖLUR
Helldarupphæft þessa vlku
47.877.576
á Isl.: 1.617.576
UPPLÝSiNGÁR, SiMSVARl 568 1511 EOA GRÆNT
|NR. 800 6511 - TEXTAVARP 453 BIRT MEO FYRIR^
|VARA UM PRENTVILLUR
Þú sparar
84 lcr. á lcíló
Seinni hluti greinar Gísla
birtist í blaðinu á morgun.