Alþýðublaðið - 11.04.1996, Blaðsíða 7

FIMMTUDAGUR 11. APRÍL 1996
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
7
■ Einar Heimisson kvikmyndahöfundur undirbýr nú tökur á nýrri kvikmynd.
Magnea Hrönn Orvarsdóttir ræddi við Einar um myndina og íslenska og erlenda kvikmyndagerð
Gott fólk gerir gott partí

-segir Einar Heimisson en með aðalhlutverk í mynd
hans fer þýska kvikmyndastjarnan Barbara Auer
ásamt okkar þjóðþekkta Arnari Jónssyni.
Einar Heimisson leikstjóri og hand-
ritshöfundur „Maríu“, en það er
vinnuheiti myndarinnar, er sagnfræð-
ingur og rithöfundur, menntaður í nú-
tfmasögu og þýskum bókmenntun frá
háskólanum í Freiburg. Hann hefur
einnig lokið prófi í handritsgerð og
kvikmyndaleikstjóm við Kvikmynda-
akademíuna í Múnchen. Hann hefur
gert nokkrar ágætar heimildamyndir
fyrir sjónvarp eins og Gyðingar á Is-
landi, Innflytjendur á íslandi, Ólafur
Jóhann Sigurðsson, fslenska íþrótta-
vorið og Hvíta dauðann, sem er leikin
sjónvarpsmynd.
Þegar Einar var beðinn um sögu-
þráð myndarinnar vildi hann í upphafi
fyrirbyggja mögulegan misskilning og
ítrekaði að þótt myndin ætti sér
kveikju í heimildum væri hún fyrst og
fremst dramatísk söguleg mynd.
„Myndin er skáldverk og lýtur einung-
is dramatískum lögmálum þótt hún
eigi sér kveikju í heimildum“.
Kveikja myndarinnar er þá sann-
söguleg en hver er skáldsagan; þín
saga sem myndin byggir á?
„Myndin gerist á árunum 1945-
1955 og fjallar um flóttastúlku frá Slé-
síu sem verður að flýja eftir seinni
heimsstyijöldina undan Rauða hem-
um.
Um og eftir heimsstyrjöldina var
fólki safnað saman í gripavagna og
það flutt í flóttamannabúðir, stúlka
þessi hafðist við í sltkum flóttamanna-
búðum í Lubeck fjórurn ámm eftir að
stríðinu lauk. Hún berst svo um í
straumi sögunnar hingað til lands
1949, ásamt um 200 konum, sem réðu
sig til starfa á bóndabæjum hér. Bún-
aðarfélagið gerði þessum konum mjög
freistandi tilboð, að koma til íslands til
starfa á bóndabæjum. Þetta lét vel í
eyrum þýskra kvenna, sem bjuggu í
rústum Þýskalands eftirstríðsáranna
þar sem lífsskilyrði voru léleg. Þær
vildu því margar taka tilboðinu. Bún-
aðarfélagið sendi þá menn til Lubeck
til að velja úr konur til að koma til
landsins. Aðalpersóna myndarinnar
gæti þannig hafa verið úr þessum
hópi. Hún er ráðin til starfa á bóndabæ
hjá einhleypum og einangruðum
bónda á fimmtugsaldri, sem vonast
kannski til að þar verði breyting á.
Mér finnst mjög spennandi að leiða
saman uppi á Snæfellsnési þessar per-
sónur sem hafa svo ólrka sögu að
baki; stúlku sem hefúr lent í hörmung-
um stríðsins og íslenskan bónda.“
Spennandi að leiða saman
gott fólk
Nú leikur ein eftirsóttasta kvik-
myndastjama Þýskalands og Evrópu,
Barbara Auer, aðalhlutverkið á móti
Amari Jónssyni. Hvemig kom Auer
inní myndina?
„Já, Barbara Auer leikur stúlkuna
og Amar Jónsson leikur bóndann. Það
er kannski einmitt það sem er mest
spennandi við verkefnið, að fá tæki-
færi til að leiða saman gott fólk. Þegar
maður leiðir saman gott fólk verður
oft gott partí. Mér þykir mjög vænt
um að fá að leiða þetta fólk saman
þessa leikkonu, Arnar Jónsson og
Hinrik Ólafsson en hann leikur ís-
lenskan sjómann. Auer hefur fengið
öll helstu verðlaun í þýskum kvik-
myndaheimi undanfarið, nú síðast Te-
lestar-verðlaunin, sem besta leikkona í
aðalhlutverki í þýskri sjónvarpsmynd
og er ein ffemsta dramatíska leikkona
í Evrópu. Mér þykir líka mjög vænt
um að Arnar vilji taka að sér þetta
krefjandi hlutverk sérstaklega þar sem
hann hefur einkum unnið við leikhús
undanfarið og ekki mikið sést í kvik-
niyndum."
Auer leist vel á handritið
í Hörzu, þýsku sjónvarpsblaði, var
sagt ekki alls fyrir löngu að Barbara
Auer væri „sú fagra í fílabeinstumin-
um“, leikkona sem hafnaði hlutverk-
um þótt „tilboðin skorti ekki“. Því
svaraði Auer að hún vildi ekki vinna
með leikstjórum sem væm þekktir fyr-
ir að kvelja leikara á tökustað. Nú hef-
ur hún unnið með leikstjómm á borð
við Alexander Kluge, Herk Bohm,
Sönke Wortmann og Sherry Horman.
Einar var spurður hvort vandi hefði
verið að næla í Auer.
„Þetta fer allt í gegnum framleiðslu-
fyrirtækin og umboðsmennina.
Astæða þess að Auer vill leika þetta
hlutverk er sú að henni leist vel á
handritið. Mín persóna kemur þar
hvergi nærri, ég þekkti hana ekki neitt.
Mér finnst það einmitt galli héma
heima að menn em alltaf að mæla upp
persónur, þá sem semja eða gera verk-
in í stað þess að mæla upp verkin
sjálf. Það er mjög gott í útlöndum að
þegar margir koma að verkinu verður
allt miklu hlutlægara."
Myndir verða að ná suður
fyrir Vestmannaeyjar
Myndin er þýsk-íslensk, samvinnu-
verkefni Blue Screen í Miinchen og ís-
lensku kvikmyndasamsteypunnar,
hvað fjáröflun snertir og mannafl.
Hvað skiptir helst máli fyrir þig í því
sambandi?
Myndin er að meiri hluta ijármögn-
uð erlendis frá og sú fjármögnun hefur
gengið vel. Það sem skiptir mestu
máli fyrir mynd eins og þessa, sem er
að miklu leyti þýsk, er að fá öfluga
sjónvarpsstöð til að styrkja hana. f
Þýskalandi er sjónvarpið byggt þannig
upp að það em landshlutastöðvar. Bæ-
verska sjónvarpsstöðin er öflugasta
slíka stöðin og öflugasti hlutinn af
ARD, sem er Stöð 1 í Þýskalandi. Það
skiptir miklu máli að vera styrktur af
slíkri stöð. Það er nú skilyrði fyrir
styrk úr Kvikmyndasjóði að hafa
meirihluta fjármagnsins erlendis frá.
Það má segja að þetta sé nýr tónn hjá
Kvikmyndasjóði og ég held að hann
sé af hinu góða því mér finnst að ís-
lensk menning megi gjaman verða al-
þjóðlegri. Eg held að við verðum að
stefna mjög að því að búa til myndir
sem ná suður fyrir Vestmannaeyjar.
Það skiptir líka afar miklu máli fýrir
myndina að fá leikkonu eins og Auer.
Það segir sitt um það hvað hún hefur
vakið mikla athygli að hún lék núna
síðast í fyrstu leiknu myndinni, Niku-
lásarkirkjunni, um sameiningu Þýska-
lands. Þar leikur hún arkitekt sem fer í
andspymu gegn Honeker-stjóminni á
síðustu mánuðum alþýðulýðveldisins.
Þessi mynd vakti mjög mikla athygli
þegar hún var frumsýnd síðasta haust í
Þýskalandi.
Það er svo margt í kvikmyndum
sem snýst um rétta mómentið, bæði í
sambandi við leikara og efni mynd-
anna.“
Dramaö í fortíðinni
Sögulegar myndir virðast nú eiga
sérstaklega uppi á pallborðið, eins og
Schindlers List, Nixon, Tár úr steini
og Agnes svo dœmis séu tekin. Er
þetta ný lína?
Ég veit ekki hvað hafa komið marg-
ar sögulegar myndir frá Hollywood
núna, en Hollywood ræður alltaf; gef-
ur alltaf tóninn. Mér sýnist svo að
sögulegar myndir séu mjög ráðandi
núna. Eg skal ekki fullyrða af hveiju
það er en menn hafa sagt að tímamir
sem við lifum núna séu ekkert sérstak-
lega dramatiskir þannig að fólk sækist
eftir dramanu í fortíðinni. Fólk hefur
þörf fyrir drama, það er tilfmningaleg
útrás. Ég held að þessi útskýring gæti
verið nærri lagi.“
Spenna skapast þegar per-
sónum er ögrað
Þú ert sagnfrœðingur og að lœra
kvikmyndagerð, hvemig vinnur sagn-
frceðingurinn með kvikyndagerðar-
manninum?
„Sagnfræðin hjálpar mér að finna
Einar Heimisson:
Fyrir mér er menning í
fyrsta lagi alþjóðleg og í öðru
lagi þjóðleg. Eg setti mér
markmið að skapa alþjóðlegt
verk
efnið. Þegar maður er sagnfræðingur
sér maður oft mjög fljótt hvar spenn-
andi efni liggja, þar sem má búa til
handrit. Sagnfræðin nýtist afar vel til
að finna spennupunkta sem bera uppi
söguna. Spennupunktarnir verða til
þegar persónunum er ögrað. Auðvitað
er það þannig að þegar persóna sogast
inm' heimssögulega atburðarás eins og
þessi stúlka, sem berst frá Slésíu til ís-
lands, þá er henni stöðugt ögrað.
Þannig verður til spennandi saga. Síð-
an vinn ég úr þessu efni sem kvik-
myndahöfundur. Og eins og ég sagði
á myndin sér aðeins kveikju í söguleg-
um heimildum."
Menning er fyrst alþjóðleg
svo þjóðleg
Eitt lítið að lokum: Hvemig stendur
íslensk kvikmyndagerð að þínu mati?
„íslenska Kvikmyndasamsteypan er
ótrúlega öflug og vel búin nýjum og
dýmm tækjum.
Eins held ég að við eigum einn
fremsta kvikmyndatökumann í Evr-
ópu Ara Kristinsson og ég er mjög
ánægður að hann ætli að taka myndina
mína.
En það sem ég held að skipti
kannski mestu máli í bíómyndum er
að tilfmningamar séu alþjóðlegar, að
það skilji þær allir. Við megum ekki
grafa okkur inní einhvem séríslenskan
vemleika, sem fólk utan íslands skilur
ekki, það er stórhættulegt. Ég held að
mín mynd sé mjög í andstöðu við það.
Fyrir mér er nefnilega menning í
fyrsta lagi alþjóðleg og í öðru lagi
þjóðleg. Ég setti mér það markmið
fyrir nokkrum ámm að reyna að skapa
verk sem væri alþjóðlegt og er að
reyna að standa við það núna.“ ■