Alþýðublaðið - 17.04.1996, Blaðsíða 3

MIÐVIKUDAGUR 17. APRÍL 1996
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
o
s k o ð a n i r
Hvað ætlar þu svo að verða,
vinan ?
nýjum, litlum, æpandi íslendingum varð mér
ósjálfrátt hugsað til þess hvað allt þetta fólk
myndi fara að fást við í framtíðinni."
Síminn hringdi glæpsamlega
snemma á mælikvarða nátthrafns í
próflestri.
„Þaðeraðkomaþaðeraðkomaþaðer-
aðkomamáégfábflinnþinnlánaðan! !?“
Svefndrukkin litla systir gerði sér
smám saman grein fyrir aðstæðum.
Stóri bróðir var að leika hysterískan
verðandi föður. Endurtók síðan spum-
inguna ljúflega. Ég lánaði honum bíl-
inn, hann kom eiginkonunni til skila á
Pallborðið |
réttan stað og skömmu síðar kom ný
prinsessa fjölskyldunnar í heiminn.
Þegar ég fór svo að „skoða“ hana dag-
inn eftir og sá þessa troðfullu vöggu-
stofu af nýjum, litlum, æpandi Islend-
ingum varð mér ósjálfrátt hugsað til
þess hvað allt þetta fólk myndi fara að
fást við í framtíðinni.
í allri fslandssögunni hafa fslend-
ingar ekki náð einni milljón í mann-
fjölda samanlagt. Sveiflumar hafa ver-
ið miklar, allt eftir sjúkdómum og ár-
ferði. Ekki vom öll böm velkomin í
heiminn og yfirvöld gerðu á sínum
tíma allt hvað þau gátu til að koma í
veg fyrir „óþarfar" barneignir fólks
sem ekki var víst að gæti framfleytt
sér og sínunr í fyllingu tímans. Landið
bar ákveðinn mannfjölda og þegar
þjóðin óx merkjanlega yfir þau mörk
gerðist annað tveggja eða bæði:
fjöldaflótti til útlanda eða fjöldadauði
úr sjúkdómum og hungri. En með
aukinni þéttbýlismyndun og breyttum
lifnaðarháttum hefur þol landsins auk-
ist mikið. Síðan 1910 hefur þjóðin ríf-
lega þrefaldast, farið úr rúmum 85
þúsundum upp í um 267 þúsund
manns. Framan af var alltaf næg at-
vinna og ríflega það, vinnufúsar hend-
ur höfðu yfirleitt nóg að gera, þó upp-
skeran væri ef til vill ekki alltaf í sam-
ræmi við vinnuffamlag.
Vinkona mín sem rekur fyrirtæki
með miklum glæsibrag var þó einmitt
að fjargviðrast yfir því um daginn
hvað við værum fá, það væri aldrei
hægt að gera nokkum skapaðan hlut
af einhverri stærðargráðu sem tæki því
að tala um, þar sem aðeins væru
270.000 manns og slatti af túristum á
sumrin. Ég hlýt að spyrja á móti:
Hvað á allt þetta fólk að gera þegar
fram líða stundir og fjölgunin heldur
áffam? Forsetaffambjóðendum verður
tíðrætt um alla möguleika landans á
hinum ýmsu sviðum. En ef litið er
blákalt á málin eins og þau em núna,
þá kem ég ekki auga á nema einn
virkilegan vaxtarbrodd og það er
ferðaþjónustan. Svo em reyndar ein-
staka fyrirtæki sem eru að gera það
gott á sínu sviði, s.s. hugbúnaðariðn-
aðurinn og framleiðendur véla og
tækni í sjávarútvegi. Störfum fækkar í
öðmm greinum, það koma sífellt nýjar
vélar fram á sjónarsviðið sem leysa
mannshöndina af hólmi í sjávarútveg-
inum og ég veit ekki hvort það tekur
því að eyða nokkru púðri í útlistanir á
atvinnuhorfum í landbúnaði. Það er
leiðinlegt að tala við bóndason sem
vinnur á lyftara í frystihúsi fyrir aust-
an, langar virkilega til að taka við búi
foreldra sinna, en gerir sér einfaldlega
grein fyrir því að af því er ekki hægt
að lifa.
En hvert er þá hlutverk stjómvalda í
þessari þróun? Sem stendur virðast
jrau fljóta sofandi að feigðarósi og
segja: „Nei, nei, þetta em ýkjur. Það
em ekki svo margir sem em að flytja
til útlanda. Þetta er mest hræðsluáróð-
ur stjómarandstöðunnar. Hér er góð-
æri.“ Þeim finnst kannski ágætt að
losna við þá af landi brott sem hafa
verið vandamál hér heima og em fam-
ir út fyrir landsteinana gagngert til
þess að leggjast á „sósíalinn" í öðmm
ríkjum, á kostnað þarlendra skattborg-
ara. Islandi og Islendingum til háð-
ungar og skammar. En þegar maður er
farinn að horfa upp á ótrúlega stóran
hluta samstarfsmanna sinna, ungs fjöl-
skyldufólks með böm, bæði menntað
og ómenntað, hverfa á brott í leit að
betri lífskjörum, þá hlýtur maður að
vera blindur ef maður áttar sig ekki á
að það er eitthvað að. Hvað eiga þá
stjómvöld að gera? Hafa þau ekki ver-
ið að lækka skatta á fyrirtæki og reynt
að gera þeirn lífið sem léttbærast til
þess að viðhalda atvinnu?
Það er bara því miður ekki nóg.
Fyrir utan þann fjölda verkamanna og
menntafólks sem vinnur fulla vinnu
fyrir fimmtíu til áttatíuþúsund á mán-
uði, þá em auk þess þúsundir af ungu
fólki í námi hérlendis og erlendis sem
eygir varla nokkra von um að fá starf
á sínu sviði hér heima þegar því lýkur.
Sumir láta sig hafa það að vinna við
eitthvað annað, aðrir koma einfaldlega
ekki heim. Fólk setur líf sitt og fram-
tíðina upp í flókið debet og kredit
dæmi, tekur öll tilfinningarök með og
kemst samt að þeirri niðurstöðu að
það geti ekki borgað sig að fara heim
aftur. Alveg eins og við stukkum inn í
20. öldina urn hana miðja, eftir stríð,
eins þurfum við að fylgja eftir þeim
þjóðfélagsumbreytingum sem eru að
verða með upplýsinga- og tæknisam-
félagi þeirrar tuttugustuogfyrstu. Við
emm hluti af risastóru atvinnusvæði
og samkeppnin snýst um að geta boð-
ið upp á vel launuð störf. Annars get-
um við líka bara orðið verstöð og jarð-
fræðirannsóknarfyrirbæri svipað eins
og Svalbarði og Jan Mayen. Þetta er
ef til vill óþarflega dökk mynd sem
dregin er upp, en engu að síður er ljóst
að forystusveit lands og þjóðar verður
að fara að snúa andlitinu fram á við í
stað þess að ganga aftur á bak inn í
framtíðina af ótta við að fá ofbirtu í
augun.
Höfundur er háskólanemi
Ekki fer fram-
hjá neinum
að Davíð
Oddssoner
með böggum
hildar eftir að
hann gaf uppá
bátinn drauma um
áhyggjulaust ævikvöld á
Álftanesi. Það sem úrslitum
réði var skoðanakönnun
sem Félagsvísindastofnun
gerði fyrir skemmstu.
Menn þar á bæ hafa farið
með niðurstöðurnar einsog
mannsmorð, en við höfum
samt heyrt athyglisverð-
ustu tölurnar. Það var sem-
sagt spurt hvern fólk vildi
sem næsta forseta, og
reyndist Ólafur Ragnar
Grímsson bera höfuð og
herðar yfir aðra sem nefnd-
ir voru - fékk lítil 50 pró-
sent. Davíð Oddsson var
greinilega ekki ofarlega í
huga fólks, því aðeins þrjú
prósent sögðust vilja hann
sem næsta forseta. Spurn-
ingunni var hinsvegar fylgt
eftir, og spurt hvern fólk
kysi ef ef Davíð væri í
framboði. Niðurstöðurnar
voru forsætisráðherra lítið
gleðiefni: Fylgi hans hækk-
aði aðeins upp í 10 pró-
sent, en Ólafur Ragnar
haggaðist ekki á toppnum.
Það þarf ekki að koma á
óvart að skömmu síðar
sagði Davíð að hann væri
alltof ungur til að verða
forseti - og auk þess væri
þetta nauðaómerkilegt
emþætti...
r
Ahugamenn um Islands-
sögu geta hlakkað til
nýrrar bókar sem væntan-
leg er í vor. Hermann
Pálsson, hinn virti fræði-
maður og rithöfundur í Ed-
inborg, sendir frá sér rit
um keltnesk áhrif á íslandi
og við heyrum að niður-
stöður hans þyki allmiklum
tíðindum sæta. Lítið hefur
verið hreyft við
hinni opinberu
söguskoðun ís-
lendinga um
langt skeið, en
hinn vandaði
fræðimaður í
Skotlandi er manna líkleg-
asturtil að hrista upp í
þeim fræðum...
Stuðningsmenn Guð-
rúnar Pétursdóttur
eru harla ókátir með fram-
boð Péturs Kr. Hafsteins
hæstaréttardómara. í gær
var á þeim að heyra að
framboð Péturs gæti haft
talsverð áhrif á fylgi Guð-
rúnar, einkum meðal sjálf-
stæðismanna. Bæði eru
þau, sem kunnugt er, lauk-
ar í gamalgrónum valda-
ættum í Sjálfstæðisflokkn-
um. í herbúðum Ólafs
Ragnars Grímssonar
kvað við annan tón, enda
þykir stuðningsmönnum
hans einsýnt að hann muni
hagnast verulega á óein-
ingu meðal sjálfstæðis-
manna...
Ætlar þú að kjósa
Pétur Kr. Hafstein til embættis forseta íslands?
Kristín Valdemarsdóttir
ritari: Það er hugsanlegt, þetta
er mjög myndarlegur og skýr
maður.
Sigurbjörn Bjarnason
vélamaður: Nei, ég hugsa
ekki, ég er ekki búinn að gera
upp við mig hvem ég kýs.
Þórdís Claessen nemi: Já,
ég get hugsað mér það. Hann
myndi sóma sér með prýði í
þessu embætti.
Svava Árnadóttir sjúkra-
þjálfari: Mér þykir það ólík-
legt, en ég er þó ekki búin að
taka ákvörðun.
Hiimar Binder vegfarandi:
Nei, það ætla ég ekki að gera.
Mér líst best á Guðrúnu Péturs-
dóttur.
m e n n
Þeir, Sem Hurfu f
Djúpin,
Hvíla Ekki Þar,
Heldur í Brjóstum
Astvina Sinna.
Nýlegt Ijóð eftir Jón úr Vör, skráð á minnis-
merki drukknaðra sjómanna á Patreksfirði.
Morgunblaðið í gær.
Þetta er sorgleg niðurstaða.
Það er greinilegt að þeir sem
vilja halda leiguverði á kvóta
uppi hafa orðið ofan á.
Guðjón A. Kristjánsson varaþingmadur
Sjálfstæðisflokksins og formaður Far-
manna- og fiskimannasambandsins um þá
ákvörðun Þorsteins Pálssonar að auka ekki
þorskveiðar. Mogginn í gær.
Sannleikurinn er auðvitað sá
að í Sjálfstæðisflokknum eru
Evrópuöflin mjög sterk og á
meðan ekki hefur farið fram
formlegt uppgjör og umræða
um Evrópumálin þá vita menn
ekki nákvæmlega hversu
sterkur þessi armur er og
nokkur óvissa ríkir þá jafn-
framt um hversu öflug tök for-
maðurinn hefur á fiokknum.
Birgir Guðmundsson fréttastjóri í
Tímanum í gær.
Það virðist ljóst að Guð vor
hefur gegnum tíðina verið
frekar óheppinn með fulltrúa
sína hér á jörð.
Albert Jensen í Morgunblaðinu í gær.
Hún hóf fund okkar með orð-
unum: „Til hvers er þetta við-
tal?“ Auðvitað varð ég undr-
andí - við höfðum jú aldrei
hist fyrr. Hinsvegar geta allir
átt slæman dag og það er
mögulegt að slíkt sé skýringin
á viðhorfi hennar.
Sænska sjónvarpskonan Malou von Sivers
að lýsa viðtali sem hún átti við Vigdísi Finn-
bogadóttur. Þýðing DV á frásögn Skara-
borgs Láns Tidning.
Vigdís Finnbogadóttir
minnti meir á Margaret
Thatcher en hjartahlýja ís-
lenska landsmóður.
Sænska fréttakonan aftur.
Tilraun bjálfa fjármálaráðu-
neytisins til að banna fólki að
reikna er góð ábending um, að
þjóðfélagið ber að reka á ann-
an hátt en með reglugerðum
úr ráðuneytum.
Jónas Kristjánsson fjallaði um reglugerð
sem bannar fólki að vinna útreikninga úr
skattskýrslum. Leiðari DV í gær.
fréttaskot úr fortíð
Ýmis góð
ráð fyrir
húsfreyjuna
Geiður og kamba er bezt að hreinsa
með því, að leggja það í salmiak.
Líningar á milliskyrtum slitna fljótt.
Sprettið þeim af og snúið þeim við.
Skyrtan verður sem ný.
Sunnudagsblaö Alþýðublaösins
27. mars 1939