Alþýðublaðið - 20.08.1996, Blaðsíða 1

■ íslenskir úthafsútgerðarmenn gagnrýna sjávarútvegsráðherra harkalega
Tillögur Þorsteins heföu
kostað fjóra milljarða
- segir Snorri Snorrason útgerðarmaður á Dalvík um
veiðar á Flæmingjagrunni, þarsem nú stefnir í veiðar á
20 þúsund tonnum af rækju. Segir Þorstein hafa verið
tilbúinn að gera samning sem skilaði íslendingum
sexþúsund tonnum.
„Ef tillögur Þorsteins Pálssonar
sjávarútvegsráðherra hefðu náð fram
að ganga, hefðum við getað veitt um
sexþúsund tonn af rækju á Flæmingja-
grunni á þessu ári. Við erum núna
búnir að veiða 14 þúsund tonn og gera
má ráð fyrir að veiðamar nái allt að 20
þúsund tonnum," sagði Snorri Snorra-
son útgerðarmaður á Dalvík í samtali
við Alþýðublaðið. Á aukaaðalfundi
Félags úthafsútgerða var samþykkt
ályktun þarsem Þorsteinn Pálsson er
gagnrýndur harðlega fyrir framgöngu
sína í samningum um skiptingu karfa-
kvóta á Reykjaneshrygg og síldar-
kvóta í Sfldarsmugunni. Jafnframt er
sagt að tekist hafi að koma í veg fýrir
að yfirvöldum sjávarútvegsmála tæk-
ist að hafa stórfellda hagsmuni af ís-
lenska þjóðarbúinu með rækjuveiðum
á Flæmingjagrunni. Snorri Snorrason
sagði að aflaverðmæti þeirra 14-15
þúsund tonna af rækju sem Islending-
ar veiddu í ár á Flæmingjagrunni, um-
fram það sem Þorsteinn Pálsson var
reiðubúinn að semja um, næmi um
fjórum milljörðum króna. „Tillögur
Þorsteins hefðu getað kostað fjóra
milljarða," sagði Snorri.
Félag úthafsútgerða minnir í álykt-
un sinni á að það sé almennt viður-
kennt að efnahagsbatinn í þjóðlífinu
eigi að miklu leyti rætur að rekja til
aukinna úthafsveiða. íslenskum
stjómvöldum beri því að styðja þenn-
an atvinnuveg í stað þess að taka þátt í
viðleitni annarra þjóða til að koma
böndum á framtak íslenskra útgerða
og sjómanna á þessu sviði.
„Það er ekkert leyndarmál að við
höfum verið í þrefi við íslensk stjóm-
völd en ekki önnur. Það er ansi merki-
legt,“ sagði Snorri Snorrason, og
gagnrýndi Þorsteinn Pálsson fyrir yfir-
lýsingar um „sjóræningjaveiðar“ og
að með því væri hann að taka undir
málflutning Norðmanna. „Það munaði
litlu að Þorsteini tækist að stöðva
Smuguveiðarnar á sínum tx'ma, og
hann hefði gert það, ef Jón Baldvin
Hannibalsson hefði ekki barið á hon-
um með hjálp Davíðs. Aflaverðmæti
úr Smugunni skipta nú milljörðum
króna,“ sagði Snorri.
í ályktun fundarins segir að þótt fs-
lendingar séu nú fimmtánda mesta
veiðiþjóð heims, höfum við ekki sótt
mikið á fjarlæg mið fyrr en síðustu
þijú ár. Hinsvegar sé söguleg hefð fyr-
ir úthafsveiðum íslendinga, til dæmis
á Grænlandsmiðum, við Svalbarða og
Bjamarey. Þá segir: „Sókn okkar nú er
hafin. Afli, sem fenginn er af skipum
innan raða Félags úthafsútgerða, skilar
líklega í ár um fjórum milljörðum
króna, en á skipum þeirra starfa um
300 sjómenn. Ætla má að um þúsund
íslendingar hafi framfærslu sína af
þessum veiðum einum. Aflaverðmæti
sem fæst á skip innan raða Félags út-
hafsútgerða er iim 9 prósent af heild-
araflaverðmæti fslendinga."
Úthafsútgerðarmenn gagnrýna
samninga sem gerðir hafa verið um
karfaveiðar á Reykjaneshrygg, og
sagði Snorri að nú væru íslendingar
einir hættir veiðum þar. „Aðrar þjóðir
halda hinsvegar áfram og enginn veit
hve mikið er veitt eða hverjir eru
þama. Það er bara samið um eitthvað,
en það steingleymist að huga að fram-
kvæmdinrú.“
Varðandi veiðar í Sfldarsmugunni
sagði Snorri það stórlega gagnrýnis-
vert að þær væru aðeins ætlaðar ís-
lenskum skipum sem hefðu veiði-
heimildir í íslenskri lögsögu. „Gunn-
laugur Þórðarson lögmaður, sem er
hvað manna ffóðastur á þessu sviði,
hefur kallað þetta smánarsamninga og
við tökum sannarlega undir það,“
sagði Snorri.
Þegar Snorri Snorrason útgerðar-
maður var beðinn að leggja mat á
frammistöðu Þorsteins Pálssonar sjáv-
arútvegsráðherra sagði hann: „Ég get
tekið undir með Regínu að Þorsteinn
er bráðmyndarlegur maðxir."
„Mér er nær að halda að
^.4800 sjóliðar væntanlegirtil Reykjavíkur
Oeðlilegt að sleppa þúsund-
um hermanna lausum
- segir Sigrún Gunnlaugsdóttir formaður Menningar- og friðarsamtaka
íslenskra kvenna.
■ Breytingarnar á Sogni
Blindgata fyrir sjúklingana
- segir Grétar Sigurbergsson yfirlæknir og gagnrýnir Ingibjörgu Pálma-
dóttur harðlega fyrir áhugaleysi.
„Okkur finnst afar óeðlilegt að
sleppa þúsundum hermanna lausum
hér á götunum. Það er sjálfsagt að
þessir óvelkomnu gestir fái að vita að
þeir eru ekki velkomnir. Við munum
koma þeirri yfirlýsingu á framfæri
við þá,“ sagði Sigrún Gunnlaugsdótt-
ir formaður Menningar- og friðar-
samtaka íslenskra kvenna, en sam-
tökin hafa sent Halldóri Ásgrímssyni
mótmæli vegna komu sautján her-
skipa frá sjö löndum. Skipin koma til
Reykjavíkur dagana 21. til 30. ágúst
og með þeim 4800 sjóliðar.
Sigrún segir að þúsundir hermanna
muni verða á götum Reykjavíkur í
dulargervi, en sjóliðunum er gert að
Rit eftir Jón Baldvin Hannibals-
son gefið út í Noregi.
„Ég fjallaði fyrst um úthafsveiðar
og þá staðreynd að ásókn í veiðar utan
lögsögu þjóðríkja hefur leitt til
árekstra á fjölmörgum stöðum á jarð-
arkringlunni. Þetta er alþjóðlegt
vandamál sem er afleiðing af ofveiði
innan lögsögu þjóðríkja," segir Jón
Baldvin Hannibalsson um efni fyrir-
lesturs sem hann hélt í Noregi í fyrra
og er uppistaðan í ritgerð eftir hann
sem út er komin í Noregi í riti sem
kallast Fiskveiðar og hafréttur í Norð-
urhöfum. Útgefandi er „Den Norske
Atlanterhavskomité", en það gegnir
svipuðu hlutverki í Noregi og Samtök
um vestræna samvinnu hérlendis.
I ritgerð sinni fjallar Jón Baldvin
um fiskveiðideilur á Norður-Atlants-
hafi og í alþjóðlegu samhengi; um
þróun hafréttarins; um fiskverndar-
svæðið við Svalbarða; um deilur
Norðmanna við aðrar fiskveiðiþjóðir á
Atlantshafi og tillögur til lausnar. Dr.
Carl August Fleischen prófessor og
ráðgjafi norsku ríkisstjórnarinnar í
hafrétti færir í ritinu fram rök Norð-
manna fyrir yfirráðum þeirra á Sval-
klæðast borgaralegum fötum þegar
þeir koma í land. „Mér finnst satt að
segja hreinlegra að þeir séu í sínum
herbúningum og þá liggur í augum
uppi um hvexja er að ræða.“
Sigrún sagði að hinn almenna
borgara hefði rekið í rogastans þegar
fréttir bárust af komu herskipanna.
Mótmæli hafi verið send utanríkis-
ráðherra og borgarstjóra, auk þess
sem sjóliðamir fái að vita að ekki séu
allir sáttir við komu skipanna. Hún
vildi ekki segja til um í hveiju mót-
mælin yrðu fóigin, en sagði að þau
yrðu friðsamleg: „ Við ætlum ekki að
fara með ófriði á hendur þessum ves-
lings ungu mönnum."
barða og forræði þeirra yfir hinu svo-
kallaða fiskverndarsvæði við Sval-
barða.
Síðastliðinn vetur efndi háskóli í
Bodö í Noregi til viku málþings um
fiskveiðar á Norðurslóðum, hafréttar-
mál og náttúrvemdarmál. I lok þeirrar
ráðstefnu var fjallað sérstaklega um
fiskveiðideilur íslendinga og Norð-
manna. Þangað var Jóni Baldvin boð-
ið ásamt sjávarútvegsráðherra Noregs,
Jan Henri T. Olsen átti að mæta. „Eg
mætti en Jan Henri T. Olsen mætti
aldrei. Háskólinn sendi honum hrað-
skeyti daglega til að fá hann til að
árétta loforðið um að mæta, en fékk
aldrei svör. f pólitíkinni er hann kall-
aður Jan Henri No Fish, en þarna
kynnti fundarstjóri hann sem Jan
Henri No Guts. Af pólitíkusum norsk-
um, mætti bara sá sem þorði, en það
var formaður Framfaraflokksins, Carl
I. Hagen, og svo fulltrúar frá kerfinu;
fiskifræðingar, fulltrúar landssam-
banda smábátaeigenda og einhverjir
fleiri," sagði Jón Baldvin.
Þeir sem vilja fá ritið geta snúið sér
til skrifstofu Samtaka um vestræna
samvinnu, Garðastræti 2.
„Þessar tillögur heilbrigðisráðherra um
að setja réttargeðdeildina undir stjóm
Sjúkrahúss Suðurlands eru læknisfræði-
lega algerlega botnlausar og í raun blind-
gata fyrir sjúklingana," segir Grétar Sig-
urbergsson ffáfarandi yfirlæknir á Sogni í
nýjasta tölublaði Sunnlenska fréttablaðs-
ins. Ingibjörg Pálmadóttir heilbrigðisráð-
herra hefur ákveðið að færa réttargeð-
deildina undir Sjúkrahús Suðurlands á
Selfossi, en það hefur sætt mikilli gagn-
rýni. í samtali við Sunnlenska íféttablaðið
segir Grétar að vistun á Sogni sé ódýrari
kostur en áður þekktist, en þá vora ósak-
hæfir afbrotamenn vistaðir í útlöndum.
Hann segir líka að það sé ekki á færi
venjulegra geðlækna að fást við þennan
sjúklingahóp, og því sé fáránlegt að færa
stofhunina undir Sjúkrahús Suðurlands en
þar er enginn geðlæknir við störf.
- segir Stefán Jón Hafstein.
Markús Örn Antonsson: Rás 2
er rekin með hagnaði.
„Ég er hræddur um að Ríkisútvarp-
ið hafi ekki staðið sig nógu vel á und-
anförnum árum. Það er furðulegur
doði á stofnuninni í heild, sem hvorki
útvarpsráð, né yfirstjómin - það er að
segja embættismennimir - hafa ráðið
við. Víða er pottur brotinn hvað varð-
ar stjórnun Ríkisútvarpsins," segir
Stefán Jón Hafstein ritstjóri og fynum
dagskrárstjóri Rásar 2 í samtali við Al-
þýðublaðið. Markús Öm Antonsson
framkvæmdastjóri Ríkisútvarpsins er
eindreginn í afstöðu sinni og telur að
rflcið eigi að reka tvær útvarpsrásir og
Grétar gagnrýnir Ingibjörgu Pálma-
dóttur fyrir áhugaleysi á málinu og segir:
,J>að sem mér þykir einna alvarlegast er
hversu lítinn áhuga ráðherra og aðrir
ráðamenn hafa á því að setja sig inn í mál
stofnunarinnar. Til þess að geta tekið yfir-
vegaða ákvörðun um málefni jafn flók-
innar starfsemi og hér fram fram krefst
það mikillar yfirlegu af hálfu þeirra sem
ráða. í raun má segja að ekki sé auðvelt
að setja sig inn í þessi mál og að ráðherra
sé ekki öfundsverðu hlutverki. Ég tel
hann hinsvegar hafa valið sér mjög lélega
ráðgjafa í málinu sem hafa lagt höfuð-
áherslu á að bera út óhróður um starfslið
deildarinnar og kjör þess til að rétdáta fá-
ránlegar aðgerðir sem munu, verði þær að
veraleika, þýða endalok réttargeðlækn-
inga á íslandi," segir yfirlæknirinn í við-
talinu.
telur eðlilegt að hið opinbera reki Rás
2: ,Já, ég tel það vera. Hún er mikil-
væg til að Rfldsútvarpið geti veitt fjöl-
breytta dagskrá sem myndi ekki rúm-
ast á einni dagskrárrás."
Samkvæmt upplýsingum Markúsar
Amar kostar 48 milljónir að reka Rás
2 á þessu ári en í áætlun er gert ráð
fyrir að auglýsingatekjur útvarpsins
verði 306 milljónir. „Ég tel því að Rás
2 sé rekin með verulegum hagnaði,"
segir Markús Öm. „Það er verið að
samkeyra samlesnar auglýsingar á Rás
1 og Rás 2 en með tilliti til þess að
það er töluvert meira hlustað á Rás 2
en Rás 1 held ég að við verðum að
eigna Rás 2 verulegan hluta af þessari
tekjuöflun.“
„eðalkratinn" sem átti
tal við Gunnar Inga hafi
barasta verið svona
hissa að sjá nýtt andlit á
flokksfundi. Alþýðu-
flokkurinn er nefnilega
sama marki brenndur
og aðrir íslenskir stjórn-
málaflokkar: hann trekk-
ir ekki,“ segir Hrafn
Jökulsson í grein á
blaðsíðu 2
í Alþýðublaðinu í dag kemur fram
að menn draga ágæti Rásar 2 í efa og
Gunnar Smári Egilsson segir meðal
annars: „Það er engum manni greiði
gerður að líta framhjá því að Rás 2 er
vont útvarp. Það var efnilegt útvarp
þegar Stefán Jón Hafstein sá um það,
einkum til að byija með, en undanfar-
in fimm ár hefur því hrakað svo að
það er miklu hreinlegra að leggja það
niður en að láta það litla líf sem eftir
er í því fjara út næstu fimm árin.“
Davíð Þór Jónsson er á svipuðum
nótum þegar hann segist ekki sjá
neinn tilgang í að „eyða peningum al-
mennings í að reka útvarpsstöð sem
gengur útá að spila óskalög og skila
afmæliskveðjum.“sjé úttekt í miðopnu
■ Fiskveiðar og hafréttur í Norðurhöfum
Átök um úthafsveiðar
Umræður um hvort selja beri Rás 2 hafa vaknað eftir endurráðningu
Sigurðar G. Tómassonar
Furðulegur doði yfir stofnuninni