Alþýðublaðið - 20.08.1996, Blaðsíða 8

Þriðjudagur 20. ágúst 1996 122. tölublað - 77. árgangur Verð í lausasölu kr. 100 m/vsk
■ Ungt fólk í þróunarhjálp
Draumurinn erað allir
geti hjálpað sér sjálfir
-segir Anna Lára Steindal
„Verkefnið snýst um tvennt; í fyrsta
lagi að reyna að auka möguleika bama
í þriðja heiminum til menntunar og
betra lífs, og hins vegar að koma af
stað umræðu og fá fólk til að hugsa
um menntunarástand og það líf sem
þetta fólk lifir. Draumurinn er að allir
geti hjálpað sér sjálfir," segir Anna
Lára Steindal, framkvæmdastjóri
söínunar- og fræðsluátaks, sem fer af
stað í haust.
„Við erum að fara af stað með verk-
efnið, sem kristallast svo í svokölluð-
um Starfsdegi, 13. mars. Við höfum
fengið kennara í lið með okkur, sem
eru að semja kennslugögn sem notuð
verða í skóium landsins. Reynt verður
að flétta upplýsingar um það land sem
við ætlum að aðstoða inní kennsluna
alla, tilað reyna að fá krakkana til að
hugsa um þetta. Enn hefur ekki verið
tekin endanleg ákvörðun um hvert
peningar sem safnast renna, en líklegt
er að þeir fari til Indlands.
Starfsdagurinn rennur upp 13. mars
og þá fara krakkamir á kreik, með þær
upplýsingar sem þeir hafa fengið í
skólunum. Krakkamir fara út að vinna
- líklega seljum við dagsverkið fyrir
einhverja ákveðna upphæð, og aðrir
safna peningum með því að sýna
götuleikhús eða halda basar. Pening-
arnir renna í söfnunina og Hjálpar-
stofnun kirkjunnar kemur þeim til
skila. Takmarkið er að safna fimm
milljónum - að minnsta kosti.
Þetta snýst ekki um að setja peninga
í bauk og leggja einhverju lið sem
enginn veit nákvæmlega hvað er,
heldur skiptir undirbúningurinn og
fræðslan miklu máli.“
Er ykkar verki lokið með Starfsdeg-
inum 13. mars?
,Já, nokkum veginn. Þegar að upp-
byggingarstarfinu sjálfu kemur, eru
það fyrst og fremst þeir sem hjálpina
þiggja, sem vinna það starf. Við ætl-
um ekki að skipta okkur af því, þeir
vita best hvað þarf að gera. Það em
ströng skilyrði fyrir nýtingu fjár-
magnsins og náið er fylgst með því að
peningarnir séu ekki notaðir í ein-
hvetja bölvaða vitleysu. Þeir sem fá
styrkinn, fá hann í skömmtum, og ætl-
ast er til að þeir sendi frá sér skýrslu á
sex mánaða fresti. Ef sýnt þykir að
ekki er allt með felldu, er fjárveitingu
hætt og peningarnir settir í eitthvað
annað.“
Hafa Starfsdagar verið haldnir hér
áður?
„Starfsdagar hafa tvisvar verið
haldnir á fslandi, en mun oftar á öðr-
um Norðurlöndum. Árið 1985 tókum
við þátt í samnorrænu verkefni, sem
hét Norrænn starfsdagur, og þá rann
söfnunarféð til Suður-Afiíku, til bama
sem áttu ekki kost á því að ganga í
skóla, vegna aðskilnaðarstefnu hvíta
minnihlutans. Fyrir fimm árum söfn-
uðum við íyrir BrasiKu, og árangurinn
af því var mjög gpður. Við söfnuðum
4,3 milljónum, sem hafa nýst 3 til 4
þúsund manns. Skólum var komið
upp á landsvísu, og auk þess voru
haldin styttri námskeið sem veittu
hagnýta verkmenntun. Þetta gerði
glimrandi lukku í Brasilíu.“
Er fólk skikkað til að taka þátt í
starfinu ískólum?
„Nei. Þetta er sjálfboðaliðastarf.
Við höfum fengið heimild frá
Menntamálaráðuneytinu til að gefa frí
á Starfsdaginn fyrir þá sem taka þátt,
en ef einhver vill ekki vera með er
honum frjálst að hafa sína hentisemi
og sækja skólann einsog venjulega."
Þekkir fólk almennt lítið til þriðja
heimsins, og heldur að allir hafi það
einsog við áNorðurlöndum?
„Ég held að okkur finnist kannski
frekar að allir eigi að hafa það einsog
við. Þróunarstarf hefur oft misst
marks, því við höfum verið að troða
einhverju uppá fólk sem okkur sjálf-
um finnst það vanta. Það ætlum við að
varast og viljum að heimamenn sjálfir
annist uppbygginguna, svo hjálpin
nýtist örugglega þeim sem á þurfa að
halda.“
Anna Lára Steindal: Þróunarstarf hefur oft misst marks, því við höfum
verið að troða einhverju uppá fólk sem okkur sjálfum finnst það vanta.
■ Athugasemd
Guðrún Pétursdóttir og sjónvarpið
í forsíðufrétt ykkar Alþýðublaðs-
manna á fimmtudaginn („Guðrún þótti
einfaldlega fréttnæmari en aðrir“) er
greint frá því að norska sjónvarpið
hafi ákveðið snemma árs að gera þátt
um forsetakosningamar á Islandi og
viljað hafa hlut Guðrúnar Pétursdóttur
stærstan vegna þess að þeir voru búnir
að veðja á að hún ynni. Svo er skýrt
frá því að kvikmyndafyrirtækið Ax
annist gerð þáttarins fyrir þessa sjón-
varpsstöð.
Þetta er hreinn uppspuni frá upp-
hafi. Hið er rétta er að Ax hf. er að
framleiða heimildamynd um Guðrúnu
Pétursdóttur í samvinna við sjálfstæð-
an norskan framleiðanda. Myndin
fjallar ekki um forsetakosningarnar
sem slíkar og það stóð aldrei til að hún
gerði það. Og því má bæta við að
myndin fellur ekki undir það sem kall-
ast fréttatengt efni; það var með öðr-
um orðum lagt upp með konsept sem
var ætlað að standa hvemig svo sem
framvinda kosninganna yrði.
Verkefnið var komið á góðan rek-
spöl þegar NRK (norska ríkissjón-
varpið) ákvað að kaupa sýningarrétt-
inn í Noregi. Þessi heimildamynd er
því ekki á vegum NRK frekar en er-
lendar heimildamyndir sem RÚV
kaupir em á vegu þeirrar stofnunar.
Fyrst ég er eini nafngreindi heim-
ildamaðurinn í fréttinni vil ég að það
komi fram að blaðamaðurinn gerði lít-
ið annað en að þráspyrja mig um
þessa kenningu sína, að einhver norsk
sjónvarpsstöð hefði veðjað á Guðrúnu
Pétursdóttur í forsetakosningunum á
íslandi. Það hefði farið betur á því að
spyrja sjónvarpsstöðina að þessu og
spytja mig frekar um það sem að Ax
snýr og ég hefði með góðu móti getað
svarað, til dæmis um hvað myndin
fjallar og á hvers vegum hún er.
Fyrir hönd Ax hf.
Anna Rögnvaldsdóttir.
Aths. ritstj.
Það er fróðlegt að sjá að íslenskt og
norskt kvikmyndafyrirtæki hafi í sam-
einingu ákveðið að framleiða heim-
ildamynd um Guðrúnu Pétursdóttur
sem átti ekki að snúast um forseta-
kosningarnar. Á hinn bóginn virðist
Anna Rögnvaldsdóttir sneiða ósmekk-
lega að Guðrúnu Pétursdóttur með því
að segja að mynd um hana flokkist
ekki undir fréttatengt efni. Þetta er líka
athyglisvert í ljósi þess að Anna
Rögnvaldsdóttir var starfsmaður í
kosningabaráttu Guðrúnar - á sama
tíma og fyrirtæki Önnu vann að heim-
■ Tónaflóð í Sifurjónssafni
„Spilist hratt og tón-
gæði eru aukaatriði"
„Við hefjum tónleikana með tón-
verki eftir Bach, upphaflega samið
fyrir gömbu og sembal, en við spil-
um það á píanó og víólu. Bach
samdi þessa gömbusónötu í Köthen
í Þýskalandi þar sem hann var í
þjónustu greifa, og þurfti því ekki að
skrifa fyrir kirkjuna," segir Svava
Bernharðsdóttir víóluleikari, sem
ásamt Kristni Emi Kristinssyni pí-
anóleikara heldur tónleika í Sigur-
jónssafni klukkan 20:30 í kvöld. „Þá
spilum við slóvenskt tónverk, sem
er að sjálfsögðu frumflutt á íslandi,
og líklega flutt í fyrsta sinn utan
Slóveníu. Verkið er eftir Ramovs,
75 ára gamalt slóvenskt tónskáld,
sem er eldhress þrátt fyrir háan ald-
ur. Hann klifrar uppá öll fjöll í Sló-
veníu og spilar á orgel við fimm
messur á sunnudögum. Hann er
óskaplega skemmtilegur - og fer
alltaf síðastur úr partíum. Árið 1959
ildamynd um Guðrúnu.
Staðreyndin er eigi að síður sú, að
Ax hf. seldi norska ríkissjónvarpinu
sýningarrétt myndar um Guðrúnu Pét-
ursdóttur meðan hún naut dágóðs
fylgis í skoðanakönnunum, og gerði
sig jafnvel líjdega til að verða fimmti
forseti lýðveldisins. En það er ánægju-
legt til þess að vita að erlendar sjón-
varpsstöðvar skuli reiðubúnar að
kaupa heimildamyndir um íslenska
lífeðlisfræðinga.
Vitanlega er staðreyndin sú að
kosningabarátta Guðrúnar Pétursdótt-
ur átti að verða þungamiðja myndar-
innar um hana, fullyrðingar um annað
eru bull. Alþýðublaðið hefur traustari
heimildir um gerð þessarar myndar en
Anna Rögnvaldsdóttir virðist gera sér
grein fyrir.
Hér er reyndar ekki um neitt stór-
mál að ræða, og af blaðsins hálfu stóð
aldrei til að varpa rýrð á Guðrúnu Pét-
ursdóttur; aðeins var verið að segja frá
gerð myndar um hana. Viðkvæmni
Önnu Rögnvaldsdóttur er því h'tt skilj-
anleg.
langaði hann að prófa að skrifa fyrir
einleiksvíólu - núna hefur hann
prófað nánast allt - og samdi þá
þetta verk, sem heitir Fimm bagat-
ellur.
Ég kenni við tónlistarháskólann í
Ljublijana, og einu sinni ætluðu
nemendur mínir að spila verk eftir
Ramovs, en daginn áður en af því
átti að verða fékk ég flensu og
hringdi í hann til þess að afboða
konsertinn. Stuttu seinna kom hann
hlaupandi til mín, upp 72 tröppur,
með jurtaseyði - sem var reyndar
mallað úr friðaðri plöntutegund - og
ég snarhresstist. Hvort sem það var
vegna plöntunnar eða bara heim-
sóknar hans. Tröppurnar eru 72,
vegna þess að við búum á fimmtu
hæð. Sjálf hef ég ekki talið, en
tengdamamma gerir það í hvert
skipti sem hún kemur.“ Svava hefur
búið í Ljubljana í Slóveníu í tvö ár.
„Maðurinn minn er slóvanskur. Við
kynntumst í Þýskalandi, og hér á
landi vorum við í eitt ár, en svo
fengum við bæði prýðilegar slöður í
Ljubljana."
Þriðja verkið á efnisskránni í
kvöld er sónata eftir Hindemidth.
„Hindemidth var sjálfur víóluleikari
og samdi gífurlega mikið fyrir víólu.
Yfirskirftin yfir 4. kafla í þessu
verki hefur oft vakið mikla lukku:
„spilist hratt og tóngæðin eru auka-
atriði“. Ég þekki gamla konu sem
segist hafa heyrt hann spila þetta
sjálfan, og að það hafi verið einsog
hann væri að hamast við uppvaskið!
Við ljúkum konsertinum með verki
sem Brahms skrifaði fyrir klarinett
og píanó, en umskrifaði sjálfur fyrir
víólu.
Svava spilar á víólu á tónleikun-
um í kvöld, en hún spilar einnig á
barokhljóðfæri. „Ég lærði á gömbu í
Sviss og var í því meira en minna í
fimm ár. En víólan er mitt aðal-
hljóðfæri. Við lifum jú á 20. öldinni
og það eru engar fastar stöður nema
fyrir nútímahljóðfæri."