Alþýðublaðið - 20.08.1996, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUR 20. ÁGÚST 1996
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
7
I e i k h ú s
■ Leikfélag Akureyrar á 80 ára afmæli í
vetur, og verður leikárið sérstaklega há-
tíðlegt af því tilefni
Við erum
fá, fátæk
og smá
- „en njótum mikillar virðingar," segir
Trausti Ólafsson leikhússtjóri á Akureyri í samtali
við Gudrúnu Vilmundardóttur.
Trausti Ólafsson: Ég lauk prófi á fimmtudegi, fór heim á laugardegi, og í viðtal hérna fyrir norðan á sunnudags-
morgni. Og tók við stöðunni nokkrum vikum seinna.
Þetta er mikið hátíðarár og heil-
mikil sex rétta veisla stendur
fyrir dyrum. Við hefjum leikárið
20. september, með einleik Sunnu
Borg á Sigrúnu Ástrósu eftir Willy
Russel. Sunna lék einmitt hér í Sam-
komuhúsinu fyrir þrjátíu árum, áður
en hún fór í leiklistamám. Hún hafði
ekki hugsað sér að leggja leiklistina
fyrir sig, en það var komið að máli við
hana þar sem hún vann í Landsbank-
anum, og henni boðið að taka að sér
hlutverk hjá áhugaleikhúsinu. Þráinn
Karlsson, sem á 40 ára starfsafmæli
leikstýrir, og Hallmundur Kristinsson,
sem einnig er innanhússmaður hér
gerir leikmyndina. ViiLförum snemma
af stað, fyrsta frumsýning er þremur
vikum fyrr en vant er.
Næsta verkefhi er Dýrin í Hálsa-
skógi eftir Thorbjöm Egner, sem vart
þarf að kynna fyrir íslenskri þjóð, því
það þekkja þetta allir, stórir og smá-
ir...
Og kunna jafhvel utanað...
Kunna það hættulega vel, segir leik-
stjórinn Ingunn Jarlsdóttir. Ingunn
sem er leikkona, dansari og sýslu-
mannsfrú á Hvolsvelli, hefur áður
leikstýrt hjá Leikfélagi Akureyrar,
semog víða um land.
Endalaus afmæli
Milli jóla og nýárs frumsýnum við
leikrit eftir ameríska Bosmumanninn
Steve Tesich. A ensku heitir leikritið
On the Open Road. Hallgrímur Helgi
Helgason þýðir verkið, sem er mein-
fyndið; kaldhæðið og miskunnarlaust.
Leikritið, sem var ffumsýnt í Chicago
fyrir örfáum árum, er ekki framúr-
stefnulegt, en áleitið og miskunnar-
laust og setur spurningarmerki við
flest gildi vestrænnar menningar. Ey-
vindur Erlendsson leikstýrir, Magnús
Pálsson myndlistarmaður kemur heim
ffá London til að gera leikmyndina og
Þráinn Karlsson fer með aðalhlutverk.
Þessi sýning verður sett upp úti í bæ,
vonandi í gömlu jámsmíðaverkstæði á
Eyrinni. - ;■ .
EruS þið ekki nógu ánœgð með hús-
nceði Leikféjagsins?
Samkomuhúsið ber ekki svona re-
pertoire lengur. Það er svo þröngt og
lítið, að þar er vonlaust að ætla sér að
setja upp meira en tvær til þijár sýn-
ingar á ári. Leikmyndina þarf hrein-
lega að smíða á sviðinu og sýningar
hafa þurft að hverfa af sviðinu nokkr-
um vikum áður en næsta verk er frum-
sýnt. Ég sé ekki að hægt sé að una við
þessar aðstæður til frambúðar.
f tíu ár hefur verið leitað að framtíð-
arlausn á vandanum, en hún er enn
ekki fundin. Bráðabirgðalausn þennan
veturinn verður að vera með tvö svið í
gangi í einu, því auk On the Open Ro-
ad verður sjálft afmælisverkið sýnt í
járnsmiðjunni. Það er að segja ef
samningar nást um húsnæðið, og ég á
ekki von á öðru.
Aður en afmælisfrumsýningin verð-
ur, höldum við uppá enn eitt afmælið,
en 23. janúar eru liðin 90 ár síðan
Samkomuhúsið á Akureyri var vígt.
Húsið er náttúrlega perla, þó hún sé
ekki sérstaklega vel slípuð einsog er,
og hefur mikið menningarsögulegt
gildi. Þá verður sett upp sýning sem
ber heitið Ástin á sviði Samkomuhúss-
ins. Það er einskonar kabarett, sem
byggir töluvert á þeim söngleikjum
sem hér hafa verið á sviðinu. Sýningin
er enn í smíðum, en ýmislegt bendir til
þess að umgjörðin verði fundur hjá
stjóm leikfélagsins. Sunna Borg leik-
stýrir verkinu, Hallgrímur Helgi, sem
er okkar hirðskáld í vetur, hefúr yfir-
umsjón með handritinu, og Róar
Kvam stjómar Leikhúskómum, sem á
stóran þátt í sýningunni.
Vefarinn miklifrá Kasmír er afmæl-
issýningin sem verður frumsýnd
föstudaginn fyrir pálmasunnudag, en
það er hefðbundinn ftumsýningadagur
hér. Halldór E. Laxness, sem verður
leikstjóri verksins, skrifar leikgerðina í
samráði við mig, og handritið nálgast
það að vera fullburða. Bráðum verður
hægt að bera það útí veröldina til
skímar. Afmælisdagur Leikfélagsins
er 19. apríl og þá verður hátíðasýning
á Vefamum og einhverskonar hóf hér
í leikhúsinu. Við höfum ekki ráðið
alla aðstandendur að sýningunni, en
ég get sagt að ung fastráðin leikkona,
Marta Nordal, fer með hlutverk Diljá-
ar og Þorsteinn Bachman leikur Stein
Elliða.
í tengslum við sýninguna ætlum við
að bjóða öllum framhaldsskólanem-
endum á landinu að vera með í rit-
gerðasamkeppni um verkið. Hug-
myndin er sú að láta vita að við séum
til víðar helduren hér á Akureyri og í
nærsveitum, og eins að hvetja ungt
fólk til að lesa þessa sögu, sem er
merkileg bók og fjallar um ungt fólk.
Og er ótrúlega ung þó að hún sé orðin
sjötíu ára.
Steinn Elliði verður að fara
í klaustrið
Finnst þér ekki nógu margir vita af
þvíað þið eruð til?
Við getum ekki kvartað undan því
að fólk komi ekki á sýningar, en vilj-
um auðvitað alltaf sjá fleiri. Undanfar-
in ár hefur auk þess verið ákveðinn
ótti við það að fólk í kringum tvítugt
sé hætt að sækja leikhús. Söngleikir
virðast að vísu ganga, en við viljum
reyna að laða þennan aldurshóp að.
Lokafrumsýningin verður á Kirkju-
listahátíð í Akureyrarkirkju, sem er
haldin annað hvert ár. Leikfélagið hef-
ur ævinlega tekið þátt í þessari viku,
en framlagið að þessu sinni verður
reyndar ekki flutt í kirkjunni heldur á
sviði leikhússins. Aðalsteinn Berg-
mann mun flytja Markúsarguðspjall,
sem ég leikstýri.
Þú segir að leikgerðin að Vefaran-
um mikla frá Kasmt'r nálgist að verða
fúllburða?
Síðan um áramót hefur boltinn
gengið heilmikið á milli okkar Hall-
dórs, sem vinnum leikgerðina saman.
Það er álitamál hverju sinni hvort það
sé betra sé að hafa væntanlegan leik-
stjóra með í ráðum þegar leikgerð er
unnin, en við ákváðum að svona ætl-
uðum við að standa að þessu og hug-
myndavinnan hefur gengið afskaplega
vel.
Fyrst og fremst leggjum við áherslu
á þennan ungæðislega mann, Stein
Elliða, og hvernig Diljá speglast í
honum. Þetta er þroskasaga þeirra
beggja, sagan hefst og endar með Di-
ljá. Það gefur auga leið að það verður
margt að falla út; en við fylgjum allri
sögunni; Diljá verður að fara til Róm-
ar og Steinn Elliði í klaustrið. í bók-
inni eru löng og mikil sendibréf, sem
varla er ástæða tilað þylja öll á leik-
sviði. Díalógar eru allmargir, og þá
munum við nota - ég reikna ekki með
að við bætum mikið um texta Nóbel-
skáldsins. Enda erum við bundnir af
því í samningi við útgáfulyrirtækið að
fulltrúar höfundar hjá Vöku-Helgafelli
verða að leggja blessun sína yfir það
sem við gerum.
Hefurðu samið leikgerðir áður?
Ég hef ekki gert það opinberlega,
og alls ekki mikið.
En eitthvað í laumi?
Ég hef ekki mikið gert af því heldur
- en ég held það sé ótrúlega auðvelt
að gera leikgerð eftir þessari sögu.
Það fer svo mikið eftir tilfinningu.
Þegar maður les söguna með tilliti til
leiksviðsins lifnar hún sjálfkrafa við.
Fyrir íjórum árum síðan, þegar ég
var að fara í lokaáfangann í mínu
námi í háskólanum í Osló, las ég Vef-
arann af rælni um sumarið. Hann fór
strax uppá svið í huganum á mér, og
ég hugsaði með mér að skrifa leikgerð
uppúr sögunni og nota það sem loka-
verkefni. Ekki varð af því, en hug-
myndin er sem sagt nokkurra ára
gömul, og leikstjóranum Halldóri leist
vel á þær grunnhugmyndir sem ég
hafði.
Sótti um stöðuna f fullri
alvöru
Þú œtlar að leikstýra Markúsarguð-
spjallinu ( vor. Hefurðu hugsað þér að
leikstýra meira sjálfiir?
„Ég er ekki viss um það. En ég fann
hjá mér hvöt að gera akkúrat þetta. Ég
verða að játa að ég fékk hugmyndina
lánaða; ég sá sýningu á Markúsarguð-
spjalli, sem fékk mjög góðar viðtökur,
í Noregi fyrir nokkmm árum. Ég ætla
alls ekki ég að kópíera sýninguna -
hér verður leikarinn ekki sá sami, ann-
að leikhús og allt öðruvísi nánd.
Grunnhugmyndin verður sú sama, en
við ætlum að fara allt aðra leið.
Þú tókst við leikstjórastöðunni um
leið og þú hafðir lokið námi t leiklist-
arfrceðum í Noregi, það hefur ekki
komið þér á óvart?
Ég lauk próft í desember á síðasta
ári og tók við starfmu hér fyrsta janú-
ar. Eg lauk prófi á fimmtudegi, fór
heim á laugardegi, og í viðtal héma
fyrir norðan á sunnudagsmorgni. Og
tók við stöðunni nokkrum vikum
seinna. Þetta gerðist mjög hratt, en
kom mér ekkert á óvart í sjálfu sér,
því ég sótti um stöðuna í fullri alvöru.
Núna síðast var ég í 2 og hálft ár í Os-
ló, og lauk meistaragráðu, en ég tók
fyrsta hluta námsins fyrir mörgum ár-
um síðan. Aður hafði ég gert allt milli
himins og jarðar; verið kennari, blaða-
maður, skólastjóri og eitthvað fleira
sem ég bara man ekki.
Hvert er verksvið leikhússtjórans -
varla ertu einráður íhúsinu?
Ég er náttúrlega ekki einráður - en
húsið er mjög undirmannað, hér er
einn maður í hverri deild en kallað á
aðstoðarfólk ef á þarf að halda. Leik-
húsið er mjög vanbúið bæði að hús-
næði og mannahaldi. Verkefnaval er á
mínu verksviði, en það er háð sam-
þykki leikhúsráðs.
Þetta ár hugsaði ég sem glæsilegt ár
með alhliða verkefnaskrá - allir eiga
að geta fundið eitthvað í leikhúsinu
sínu fyrir sig. Verkefnin em óvenju-
mörg - í fyrra vora þau einungis þrjú.
I ár á að vera eitthvað við allra hæfi á
boðstólum, án þess að slakað sé á
kröfum f listrænum skilningi. Ekki
veit ég hvetjar verða yfirskriftir næstu
ára, en mig langar til að búa til ákveð-
in einkunnarorð fyrir hvert leikár fyrir
sig - þá er þetta afmælisárið.
Merkilegt starf við
erfiðar aðstæður
Hafið þið fengið aukafjárveitingu í
tilefni afmœlisársins?
Ékki einn einasta eyri. Við erum
með helmingi fleiri sýningar en í
fyrra, á söntu fjárlögum - og ætlum
því að fá helmingi fleiri áhorfendur.
Ætla ekki alltaf allir að fá fleiri
áhorfendur?
Jú - en ég á von á því að okkur tak-
ist það. Auk þess era flestar sýning-
amár fremur ódýrar í uppsetningu og
rekstri. Dýrin í Hálsaskógi og Vefar-
inn era mannfrekar sýningar, og þar af
leiðandi ansi dýrar, en hinar fjórar
sýningamar ættu að vera mun ódýrari.
Hvemig finnst þér staða Leikfélags
Akureyrar vera gagnvart öðrum leik-
húsum?
Við erum náttúrlega fá fátæk og
smá, en ég verð ekki var við annað en
að leikhúsið héma njóti mikillar virð-
ingar. Sem það á sannarlega skilið.
Hér hefur farið fram merkilegt starf
við erfiðar aðstæður og þröngan fjár-
hag. Það er mun erfiðara að ráða fólk
hingað, en maður ímyndar sér að það
sé í Reykjavík. Við þurfúm að flytja
fólk til staðarins og útvega því hús-
næði, og oft setja íjölskylduaðstæður
strik í reikninginn.
Stundum er sagt að ungir leikarar
líti gjaman á Leikfélag Akureyrar sem
stökkpall innt' leikhúsin ( Reykjavík -
er eitthvað til íþví?
Töluvert er sjálfsagt hæft í því - en
því miður hefur mér sýnst að margir
sem hafa hafið sinn feril hér, hafi ekki
stoppað nógu lengi, og þá hverfa þeir
bara þegar þeir koma suður. Við ráð-
um bara einn slíkan leikara í vetur,
sem ekki er þekktur, en það er Marta
Nordal sem mun fara með hlutverk
Diljáar í Vefaranum.
Sunna Borg og Þráinn Karlsson,
sem eiga 30 og 40 ára starfsafmœli,
leikstýra hvort sínu verkinu og fara
beeði með aðalhlutverk í vetur - er
ekki hœtt við því hjá litlu leikfélagi að
sama fólkið sé allt (öllu?
Það er nákvæmlega það sarna og
gerist hjá stærri leikhúsum í Reykja-
vík - gamlir leikarar eru alltaf að
skjóta upp kollinum. Við erurn svo
heppin að þetta era góðir kraftar sem
við höfum hérna. Skemmst er að
minnast leiksigurs Sunnu og Þráins í
Barpari, og ég hlakka til að sjá þau
vinna saman sýninguna á Sigrúnu
Ástrósu. Það endist enginn svona
lengi í leikhúsinu án þess að vera góð-
ur. Hinir finna það hjá sér sjálfir að
þetta gengur ekki. ■