Alþýðublaðið - 18.10.1996, Blaðsíða 3

FÖSTUDAGUR 18. OKTÓBER 1996
ALÞÝÐUBLAÐK)
B3
jafnaðarmanna um að tekið verði upp veiðileyfagjald.
og LÍU að svara tveimur spumingum um þessi mál. Spurningarnar eru:
núverandi kvótakerfi?
veiðileyfagjald?
Kristján: Mikil bót aö afnámi línutvöföldunar.
Sighvatur: Leiguverð kvóta í rækju var átta krónur fyrir nokkrum árum en er kominn upp í 86 krónur.
Kristján Ragnarsson formaður LÍÚ
Sighvatur Björgvinsson alþingismaður
Öllútgerðbýrekki
við sama kerfi
Hagræði af nábýli
við miðin hvarf
Að mínu mati eru einu ann-
markar fiskveiðistjómunar-
inna þeir að öll útgerð býr
ekki við sama kerfi. Þótt gerð hafi
verið bragarbót með smábátana með
því að gefa þeim kost á vali á aflahá-
marki, sem er ekki það sama og afla-
mark, þá er það kostur og bætir kerfið
ífá því sem var, en eftir sitja einir 500
bátar á þessu krókaleyfi sem er sókn-
armark og á eftir að koma þeim mjög
illa. Það á eftir að valda því að þeir fái
að vera fáa daga á sjó með hliðsjón af
þeim afla sem þeir draga á land og
það er auðvitað eina raunhæfa leiðin
til að halda aftur af þeim. En eftir
stendur að það verður þeim mjög
kostnaðarsamt að hafa það kerfi.
Það var mikil bót að afnámi líhu-
tvöföldunar svo það séu ekki þessi göt
sem menn stinga sér í. Menn hafa
jafnan verið mjög fundvísir á þau af
eðlilegum ástæðum í þeim þrenging-
um sem menn hafa búið við. Nú er
búið ">ð loka þessu og þar með tel ég
að kerfið sé rðið heilstætt fyrir öll
skip yfir sex rúmlestir. Ég geri ráð
fyrir að hitt muni þróast á sama veg
og það var stór áfangi tekinn í því á
síðasta þingi með þessu aílahámarks-
kerfi á fjölda þeirra báta.
Sprengja í efnahagslífið
Um auðlindagjaldið þarf ég ekki að
eyða mörgum orðum. Umræðan um
það hefur verið mjög skörp undan-
farna daga. Hafandi lesið frumvarp
þingflokks jafnaðarmanna þá sér mað-
ur til hvers er ætlast. Það er reynt að
kynna þetta þannig að útgerðin eigi
ekki að greiða þetta gjald og það eigi
ekki að valda verri rekstrarskilyrðum
íyrir útgerðina. Það eigi að fella geng-
ið til að mæta þessu gjaldi. Slíkt er
auðvitað bara sprengja í íslenskt eftia-
hagslíf, verðbólga og óáran og segir
bara að almenningur sem kaupir vör-
unar sem fluttar eru til landsins eigi að
greiða þetta gjald. Ég held að þetta
sýni betur en allt annað hvað þetta er
vitlaust. Það er verið að gera að því
skóna að þetta sé til eflingar íslensk-
um iðnaði. En það er margsinnis búið
að sanna það að fella gengið á móti
þessu gjaldi gengur ekki upp. Það er
engin jafna til í því dæmi og þar er
bara verið að beita blekkingum eins
og þeir sem hafa fyrir þessu talað hafa
svo ríkulega ástundað. Ég held að fólk
sjái nú betur í gegnum þennan blekk-
ingarvef heldur en oft áður með hlið-
sjón af þeirri gagnlegu umræðu sem
fram hefur farið um málið.
Annmarkar kvótakerfisins eru
margir. í fyrsta lagi eyðir
kvótakerfið hagkvæmum
áhrifum af nábýli við fiskimiðin. Hag-
ræðið af nábýli við fiskimiðin, sem
var til dæmis undirstaða byggðar á
Vestfjörðum, hvarf með kvótakerfmu.
í öðm lagi er óréttlætanlegt að stjóm-
völd úthluti ókeypis aðgangi að tak-
markaðri auðlind í gegnum skömmt-
unarkerfi og heimili síðan mönnum að
versla sín á milli með þessar heimildir
og flytja þar gríðarlega fjármuni úr
einum vasa í annan, en þjóðin sjálf
njóti einskis arðs af þessari sameign
sinni. Kvótakerfið veldur þessu. Þetta
em tveir megingallar kerfisins.
Hundruð milljóna í veiði-
leyfagjald
Það er engin spuming að það á að
taka upp gjald fyrir nýtingu á öllum
takmörkuðum auðlindum sem nýting-
arréttur er skammtaður á og er í eigu
þjóðarinnar. Það er hægt að taka upp
veiðileyfagjald án tillits til stýrikerfis-
ins. Það er hægt að taka upp veiði-
leyfagjald í núverandi kerfi og það má
taka upp veiðileyfagjald í sóknar-
markskerfinu. Það er hægt að taka upp
veiðileyfagjald alveg án tillits til þess
hvaða stjómunarkerfi er í gangi í fisk-
veiðum.
Veiðileyfagjald er þegar komið á. Á
hveiju ári em greiddar mörg hundmð
milljónir króna í veiðileyfagjald. Það
veiðileyfagjald rennur hins vegar ekki
til sameiginlegra þarfa landsmanna að
neinu leyti, heldur eingöngu milli
þeirra aðila sem hafa fengið skömmt-
unina. Þetta veiðileyfagjald kemur til
dæmis fram í því, að arðurinn af batn-
andi gengi í sjávarútvegi, ef litið er á
atvinnugreinina sem heild, er tekinn úr
greininni í formi hækkaðs kvótaverðs.
Samfara batnandi afkomu í greininni
hækkar verðið á kvótanum. Þannig er
arðurinn tekinn út í formi veiðileyfa-
gjalds sem þegar er komið á en sá arð-
ur fer bara í vasa þeirra sem stunda
kvótaviðskiptin. Það verður til þess að
landvinnslan situr eftir og með hækk-
andi veiðileyfagjaldi verður henni gert
erfiðara og erfiðara um vik að greiða
eðlileg laun til verkafólks í landi.
Þetta kemur til dæmis mjög greini-
lega í ljós þegar litið er til rækjuiðnað-
arins. Fyrir nokkmm ámm var gengi
þess iðnaðar sem heildar ekki sérstak-
lega gott. Þá var leiguverð á kvóta átta
krónur kílóið. Síðan urðu miklar
breytingar í afkomu rækjuveiða og
vinnslu með batnandi markaðsaðstöðu
erlendis og hækkuðu verði. Það varð
til þess að kvótinn á kflóið af rækju
hækkaði úr átta krónum í 86 krónur.
Það er að segja, arðurinn var allur tek-
inn út af eigendum kvótanna með
hækkuðu kvótaverði. Það var því
ósköp lítið eftir fyrir vinnsluna sem
varð að afla sér hráefnis með því að
borga alltaf hærra og hærra verð fyrir
kvótann. Hvað er þá eftir til að leyfa
fólki í landi að njóta góðs af? Veiði-
leyfagjaldið er því löngu komið á.
Arðurinn, bæði í þorskveiðum og sér-
veiðum er tekinn út í gegnum hækkun
á veiðileyfagjaldi, en þjóðin nýtur
einskis af því. Fyrir hvaða peninga
halda menn að verið sé að byggja upp
og kaupa fiskvinnslustöðvar erlendis í
íslenskri eigu? Arðurinn er tekinn og
honum ráðstafað í svoleiðis hluti en
þjóðin sem á þetta hefur ekkert út úr
þessu.
framhald^