Alþýðublaðið - 03.12.1996, Side 5

ÞRIÐJUDAGUR 3. DESEMBER 1996
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
æ k u
5
Tímans, orðaði þessa hugsun ágætlega
þegar hann sagði í leiðara sínum:
„Óformleg viðtöl við gagnrýnendur
skólakeffisins leiða í ljós: Kennarar
kunna ekki'það.sem þeir eiga að
kenna, menntun þeirra með mikilli
áherslu.á ufndeildá uppeldis- og sálar-
fræði skilar ekki árangri, laun og fé-
lagsleg staða þeirra fælir frá atgervi og
laðar að þá sem ekki kæmust áfram
annars staðar.“
Fulltrúar kennara taka þessari gagn-
rýni vitaskuld ekki þegjandi.
„Ég vil benda á að inn í Kennarahá-
skólann kemst ekki nema einn af
hveijum fjórum sem sækir um,“ segir
Þórir Ólafsson, „þannig að við veljum
nemendur inn í skólann og þeir þurfa
nánast að hafa íýrstu einkunn á stúd-
entsprófi til að komast inn.“ Þórir seg-
ir skólann skila ágætum kennurum en
viðurkennir að þekkingu kennaranema
á fagsviði kunni að vera eitthvað
ábótavant enda fari ekki nægur tími til
kennslu faggreina. „Við höfum barist
Glæpir og ástir í Skagafirði
„Það er athyglisvert að kynnast viðhorfum viðmælenda
Jóns til kvótakerfisins því þar tala menn sem þekkja
þetta umdeilda kerfi af eigin raun.“
íýrir því að bæta fjórða árinu við
kennaramenntunina og á því ári vilj-
um við bæta við menntun á fagsviði.
Lög þessa eínis áttu að taka gildi árið
1994 en ríkisvaldið hefur frestað þeim
til ársins 1998.“
,JFólk þarf alltaf að finna einhvem
blóraböggul og það er bent á kennara
sem þá seku,“ segir Eiríkur Jónsson
formaður Kennarasambandsins. „Hér
á landi er gerð sú krafa til kennara að
þeir skili nemendum sem standi jafn-
fætis jafnöldrum sínum í öðram lönd-
um og þetta á skólakerfið að gera lýrir
mun minna fjármagn en í þeim lönd-
um sem við viljum bera okkur saman
við. Mér finnst eðlilegt að gera þá
kröfu til skólakerfisins að það standist
samanburð við það sem best gerist
annars staðar, en þá verða menn líka
að vera tilbúnir að veita skólanum for-
gang.“
Kennarar vilja að meira ijármagn til
skólamála og vitaskuld einnig hærri
laun. Áherslumál þeirra eru fleiri, eins
og til dæmis fækkun nemenda í bekkj-
ardeildir sem þeir telja að muni verða
til mikilla bóta í skólastarfi.
„Skólasteftian gengur út á minnka
vinnuálag kennara sem fyrir löngu eru
búnir að missa tökin á kennslunni,"
segir Gunnar Smári. „Flestum ætti að
vera ljóst að vondur kennari verður
ekki góður þótt nemendum í bekknum
hans sé fækkað niður í tvo og kennslu-
stundimar ekki hafðar fleiri en fimm á
viku. Ensku foreldrasamtökin hafa átt-
að sig á þessu. Þau slitu allir samvinnu
við kennarasamtökin vegna þess að
hagsmunir þessara tveggja hópa fara
engan veginn saman. Eg íýlgdist einu
sinni með forystumanni samtaka
enskra foreldra benda fréttamanni
Sky-fréttastöðvarinnar á að Suður-
Kóreumenn vinna allan samanburð á
námsárangri milli landa. Eftir sem áð-
ur þykir fimmtíu nemenda bekkur lítill
þar í landi. Sá kennari sem ekki getur
haldið uppi aga og áhuga í fimmtíu
nemenda bekk getur það ekki heldur í
fimm manna bekk.“
Gunnar Smári segist sammála þeim
viðhoriúm Bjöms Bjamasonar að
auka beri samkeppni milli skóla með
því að birta niðurstöður um útkomu
skólanna í samræmdum prófum.
Gunnar Smári segist hafa leitað eftir
slíkum upplýsingum hjá menntamála-
ráðuneytinu fyrir nokkrum árum:
„Mér var sagt að þetta væri trúnað-
armál og varð hissa. Og ég er enn
hissa. Hvemig í ósköpunum getur það
verið einkamál kennara og skólastjóra
hvemig þjónustu þeir bjóða upp. Eg
borga þessa þjónustu og sonur minn
þarf að þola hana. Hún er því íýrst og
fremst mál okkar tveggja. Kennarar
em aukaaðilar að þessu máli.
Og talandi um þessi mál þá finnst
mér kominn tími til að gefa fólki skól-
ana aftur. Það væri hægt að gera með
því að foreldrar kysu skólastjómir sem
fæm með æðstu völd í hverjum skóla.
Það em engir hæfari til að stjóma
menntun bamanna en foreldramir."
Skortir hvorki stefnu né orð
„Við stöndum á krossgötum og
verðum að endurskoða menntakerfi
okkar,“ segir Vilborg Dagbjartsdóttir
sem segist telja þær umræður um orð-
ið hafa um menntamál af hinu góða.
„Það hefur eitthvað farið úrskeiðis og
ástæðumar em ömgglega margþætt-
ar,“ segir Þórhildur Líndal. Hún segir
ennfremur:
„Æskan er það æviskeið sem mikil-
vægast er í mómn hvers einstaklings.
Þess vegna finnst mér mikilvægt að
ríki og sveitarfélög leggi áherslu á
málefni bama og ungmenna. Við
byggjum framtíðarþjóðfélagið á þeim.
Ég vil að mótuð verði heildarstefria í
málefnum bama og unglinga hér á
landi. Ef engin stefha er þá er hætta á
geðþóttaákvörðunum og vanhugsuð-
um ákvörðunum. Þegar stefnan er
mótuð þarf framkvæmdaáætlun til
einhverra ára þar sem kveðið er á
hvaða málefni eigi að hafa forgang og
hvaða úrræðum eigi að beita.“
„Orð em ekki sama og athafnar,“
segir Hugo. ,JÞað er ekki nóg að segja
við foreldra og skólayfirvöld: Sinnið
bömum og unglingum betur. Okkur
skortir hvorki stefnu né orð heldur að-
stoð til að ffæða foreldra og kennara
um það hvemig þeir eiga að fara að
því að standa sig betur." ■
Birgitta H. Halldórsdóttir:
Ofsótt
Skjaldborg
Alþýðuhöfundurinn Birgitta H.
Halldórsdóttir sendir nú frá sér 14.
skáldsöguna á jafnmörgum árum.
Þessi afköst sýna að höfundur hefur
fundið sér það stóran lesendahóp að
gmndvöllur er fyrir nýrri skáldsögu á
hverju ári. Birgitta hefúr aldrei gert
kröfu um að vera tekin í hóp djúpsál-
arfræðinga í stétt íslenskra höfunda.
Hún skrifar eins og andinn blæs henni
í brjóst hveiju sinni og segir sögur af
ástum og örlögum hvunndagsfólksins.
' Birgitta skrifar afþreyingarbækur
og fer ekkert í launkofa með það.
Slíkar skemmtisögur eiga vitaskuld
fullan rétt á sér og er vel að innlendir
höfundar keppi við þýðingar á erlend-
um ástar- og skemmtisögum. Þeir em
til, sem fetta fingur út í skáldskap á
borð við þann sem Birgitta ber á borð.
Ekki sé hægt að líta á slíkar bækur
sem raunsæjan skáldskap og ógerlegt
að taka slíkar sögur alvarlega. Vissu-
lega þarf oft mikið ímyndunarafl til að
taka skemmtibækur sem raunhæfa eft-
irmynd vemleika. En hvað mætti þá
segja um helftina af þeim hroða sem
sjónvarpsstöðvamar færa inn í stofur
landsmanna úr verksmiðjunum í
Hollywood? Má ég þá frekar biðja um
íslenskt óraunsæi en amerískt dellu-
mak.
Það virðist langur vegur á milli
skagfirsku skáldkvennanna Guðrúnar
frá Lundi og Birgittu Halldórsdóttur
þegar verk þeirra em lesin. En á milli
þessara höíúnda er líka heil kynslóð.
Sögur Guðrúnar em alþýðusögur síns
tíma en Birgitta er fulltrúi nútímans.
Ástir og örlög em söm við sig, en nú
er heimurinn orðinn annar en um
stríðsárin þegar Guðrún hófst handa. í
nýjustu bók Birgittu er blandað saman
ástum sögupersóna og alvarlegum
glæpum, allt frá misþyrmingum á
skepnum til morðtilrauna. Svo alvar-
legir glæpir eru sem betur fer ekki
daglegt brauð í Skagafirði, þótt ásta-
lífið blómstri þar ekki síður en á dög-
um Guðrúnar. Persónusköpun ber
ekki hátt í sögu Birgittu, en hún skrif-
ar lipran stíl og læsilegan. Byggir upp
hæfilega spennu og leysir hnúta með
nokkuð sannfærandi hætti. I samræmi
við nútímann teygir sagan anga sína
allt til Malasíu, enda liggja leiðir
skagfirskra bóndadætra víða ekki síð-
ur er annarra.
Skáldsagan Ofsótt er sambland
spennu- og ástarsögu eftir uppskrift
sem margir höfundar hafa þrautreynd
og gengur fullkomlega upp sem slík.
Birgitta H. Halldórsdóttir getur borið
sinn skáldahatt með reisn og þarf síð-
ur en svo að hafa nokkra minnimáttar-
kennd gagnvart höfundum úr öðmm
greinum bókmennta. Ýmsum mun
það góð hvfld frá daglegu amstri að
lesa sögur Birgittu og þar með er til-
ganginum náð.
o^Sóít
í nýjustu bók Birgittu
er blandaö saman
ástum sögupersóna
og alvarlegum glæpum,
allt frá misþyrmingum
á skepnum til
morðtilrauna.
Eiáleitt foÆaterf
Jón Kr. Gunnarsson:
Hafið hugann dregur
Skjaldborg 1996
„Sú ráðstöfun að menn eigi óveidd-
an fisk í sjónum og að sá réttur gangi
jafnvel í erfðir er alveg fráleitt. Mér
finnst að með því sé verið að stíga
mörg skref aftur á bak til gamla léns-
skipulagsins. Það er jafnvel talað um
að það eigi að borga erfðaijárskatt af
kvóta sem gengur í erfðir. Þetta er fá-
ránlegt og nokkuð sem manni datt
aldrei í hug þegar maður mælti með
kvótakerfinu á sínum tíma.“
Svo segir Halldór Hallgrímsson,
fyrrverandi togaraskipstjóri hjá Ut-
gerðarfélagi Akureyringa, meðal ann-
ars í bók Jóns Kr. Gunnarssonar, þar
sem rætt er við fimm valinkunna sjó-
sóknara. Dóri á Svalbak fór í land iýr-
ir þremur ámm eftir þriggja áratuga
staifi sem skipstjóri hjá UA. Og hann á
það sammerkt með öðrum viðmæl-
endum Jóns, að honurn þykir kvóta-
braskið fyrir neðan allar hellur. Raun-
ar segir Dóri að kvótabraskið sé „al-
gjörlega ólíðandi" og bætir við: „Við
hér fyrir norðan töldum kvótakerfið
betri kost en sóknarkerfi sem allir bit-
ust um. Mér hefur virst okkar blessuð
stjómvöld hafa unnið þannig að þegar
hefur átt að redda einni vitleysunni þá
hafa komið tvær í staðinn."
Það er athyglisvert að kynnast við-
horfum viðmælenda Jóns til kvóta-
kerfisins því þar tala menn sem þekkja
þetta umdeilda kerfi af eigin raun. Þeir
era sammála um að vemda þurfi fiski-
stofna og koma í veg fýrir ofveiði en
formæla kvótabraskinu. Skipstjóramir
sem segja sögu sína em Andrés Finn-
bogason, Áki Guðmundsson, Guð-
mundur Vigfússon, Halldór Hall-
grímsson og Halldór Þórðarson. Þeir
greina frá lífshlaupi sínu og störfúm í
stóram dráttum á hógværan hátt, gera
lítið úr svaðilföram og slarki en vissu-
lega hafa sumir þefrra komist í hann
krappan.
Jón Kr. Gunnarsson þekkir starfs-
vettvang viðmælenda sinna og kemur
frásögn þeirra skilmerkilega á blað. í
bókinni er lýst þeim breytingum sem
orðið hafa á skipakosti og útgerð síð-
ustu áratugi og þar er margur fróðleik-
ur. Bókin er skrifuð í hefðbundnum
stfl blaðamannaviðtala, en höfundur
heldur sig hæfilega til hlés. Það skipt-
ast á skin og skúrir í viðtölunum en
Dóri á Svalbak lúrir á ýmsum góðum
gamansögum. Það er við hæfi að láta
eina þeirra fljóta með:
Eitt sinn sem oftar kom tundurdufl í
vörpuna en yfirleitt tók enginn eftir
þeim fyrr en þau ultu út úr pokanum
þegar leyst var frá. Þá þutu menn í all-
ar áttir nema í þetta sinn, þá hljóp
bátsmaðurinn að því og einnig strákur
sem var til aðstoðar við forgálgann og
vildi athuga duflið líka. Hinir hurfu
bara eins og þeir hefðu hlaupið fyrir
borð.
Bátsmaðurinn tók spanna og barði
af alefli í tundurduflið og kallaði: -
Heyrðu, Halldór, enn eitt helvíti.
Þá sagði strákurinn við hliðina á
bátsmanninum: - Ég vildi óska þess
að það hefði sprangið.
Alþýðublaðið
á Alnetinu
sendið okkur línu
alprent@itn.is