Alþýðublaðið - 30.01.1997, Side 4

4
ALPÝÐUBLAÐÐ
FIMMTUDAGUR 30. JANÚAR 1997
■ Ekkert lát virðist vera á öngþveitinu í Rússlandi
Sjúkt
Stjórnmálamenn í Moskvu
sem trúa því að Boris Jelt-
sín hafi ekki þjáðst af öðru
en lungnabólgu em vand-
fundnir. Hvort sem þeir
hvísla hálfum hljóðum eða tala
beint út, heldur rússneska stjórn-
málaklíkan því fram að allt mögu-
legt ami að Jeltsín; að lifrin og nýr-
un séu komin á síðasta snúning,
hann geti ekki gengið eðlilega,
blóðflæðið til heilans sé ekki nægi-
legt og hann sé á barmi þess að fá
slag. Vangaveltur Þjóðveija um að
forsetinn sé með Parkisonsveikina
kynda enn frekar undir umræður af
þessu tagi.
Stjómin í Kreml gengst ekki við
meiru en að það hafi verið lungna-
bólga sem kom Jeltsín á sjúkrahús
nú fyrir skemmstu. Þegar hann sást
síðast opinberlega leit hann vart út
fyrir að vera fær um að stjóma land-
inu. Nú síðast frestaði hann svo fyr-
irhugaðri ferð til Hollands sam-
kvæmt læknisráði. Og stjómmála-
menn, stjómarerindrekar og kaup-
sýslumenn spyija sig hversu lengi
hann og það kerfi sem hann hefur
komið á geti endast.
Það þykir næstum ömggt að for-
setatíð Jeltsíns er ekki á enda alveg
strax. Það er búið að afskrifa forset-
ann of oft áður til að hægt sé að slá
fram slíkum spám með góðu móti,
en að endalokunum líður þó. Eftir
hjartaskurðaðgerðina var því spáð
að hann yrði spilandi tennis á ný
með vorinu. Nú sést ekki annað en
veiklulegur forseti sem þó gæti setið
til loka kjörtímabilsins árið 2000.
Herinn að hrynja
Skiptir það máli að þetta fyrrum
heimsveldi er leiðtogalaust nema
þær fáu klukkustundir á dag sem
Jeltsín er nógu heilsuhraustur til að
vera við stjómvölinn? Sá sem yrði
land bíður lækningar
Rekstrarvörur bjóða nú stofnunum og fyrirtækjum nýja og
byltingarkennda lausn til að loka óhreinindin úti. Leitið
upplýsinga hjá hreinlætisráðgjöfum og sölumönnum
okkar.
Flestir eru þeirrar skoðunar að Boris Jeltsín sé mun veikari en látið hefur verið uppi.
eftirmaður hans, Alexander Lebed,
er ómyrkur í máli og segir Rússland
horfast í augu við mikla erfiðleika
sem eigi eftir að springa út í mars.
Hann nefriir sem dæmi herinn sem
er að hmni kominn, hættulegt ástand
kjarnakljúfanna og efnahagslega
öngþveitið sem birtist í þeirri stað-
reynd, að 45 trilljón rúblur, 500
milljarðar króna, hafa ekki verið
greiddar í laun. Á meðan er fyrir-
tækjarekstur bældur niður af
grimmilegri skattlagningu sem
kaupsýslumenn álíta hættulegri en
mafíuna.
Efnahagur á niðurleið
Utlitið er vissulega ekki bjart fyrir
efnahaginn. í þessum mánuði eru
liðin fimm ár frá efnahagsumbótun-
um sem fylgdu í kjölfar frjálsrar
verðlagningar í janúar 1992. Þrátt
fyrir að búið sé að ráða niðurlögum
óðaverðbólgu hafa loforð um auk-
inn hagvöxt ekki enn ræst. Opinber-
ar tölur sýna efnahaginn vera á nið-
urleið sjöunda árið í röð. Hinir bjart-
sýnustu segja svartamarkaðinn ekki
tekinn með í reikninginn og að
ástandið sé ekki eins hrikalegt eins
og tölumar gefi til kynna. Alþjóða
gjaldeyrissjóðurinn segir einhvern
hagvöxt hafa verið á seinasta ári,
milli 0,5 og tvö prósent, og að aukn-
ing verði á þessu ári. En eigi að síð-
ur er eitthvað mikið athugavert við
að efnahag lands með ríkulegar ol-
íulindir takist ekki að rétta úr kútn-
um eftir svona mörg ár af halla.
Á sviði stjómmála ríkir jafn mikil
stöðnun. Þolinmæði rússnesku þjóð-
arinnar þykir engu lík. Oft var spáð
byltingum á síðast áratug en engin
hefur brotist út. Ein ástæða þessa
sýnilega aðgerðaleysis er að enginn
finnst í landinu til að beina allri
óánægjunni á eina braut. Kommún-
istamir sem mynda aðal andstöðuna
hafa komið sér of þægilega fyrir á
nærri valdalausu þinginu til að hætta
á uppgjör. Það eru engin verka-
mannafélög sem neitt kveður að.
Herinn hlýðir fyrirmælum, enn
minnugur hreinsana Stalíns. Hann
gerir ekki uppreisn, sérstaklega þar
sem flestir foringjarnir taka auka-
störf til þess að fæða íjölskyldur sín-
ar.
Verðbréfamarkaður vex
Nokkur bjartsýni ríkir þó í fjár-
málaheiminum. Þrátt fyrir smæð
sína er rússneski verðbréfamarkað-
urinn í hröðum vexti. Christopher
Granville frá United City Bank trúir
að hlutimir eigi eftir að lagast svo
lengi sem stjómvöld haldi uppi bar-
áttunni gegn verðbólgu. ,Læið Rúss-
lands verður lengri og blóði drifnari
en annarra ríkja Austur-Evrópu,"
segir hann. „En það er ekki lengur
hætta á að stjóminni verði kollsteypt
eða á pólitískri ævintýramennsku."
Hann óttast jafnvel ekki afleiðing-
amar af hugsanlegri valdatöku Le-
beds hershöfðingja.
Hrífandi leiðtogi
Aðrir eru ekki jafnvissir í sinni
sök. Þó svo að stjómmálaheimurinn
samþykki að Rússland geti lifað
undir stjóm forseta sem er eins og
björn í hýði, komandi upp á yfir-
borðið stöku sinnum til að snop-
punga þrætugjama húnana í Kreml,
er of mikið svigrúm fyrir skriffæðis-
lega kyrrstöðu. Enginn spáir því að
kommúnistísk miðstýring gæti snúið
aftur en hættan á aukinni stöðnun er
veruleg.
George Soros, fjármálamaðurinn
og mannvinurinn sem beindi hundr-
uðum milljónum króna til styrktar
„opins samfélags" í Rússlandi, lét
nýlega í ljós þungar áhyggjur af
„glæpsamlegum kapítalisma". Hann
spáði því að Rússar gætu brátt leitað
á náðir „hrífandi leiðtoga sem lofaði
þjóðlegri endurnýjun á kostnað
borgaralegs frelsis".
Sá maður sem sú lýsing á við er
reiði maðurinn í rússneskum stjóm-
málum, hershöfðinginn Alexander
Lebed. Hann sér augljóslega sjálfan
sig í hlutverki þess manns sem á eft-
ir að leiða rússnesku þjóðina inn í
nýja öld.
Þýtt og endursagt SS