Alþýðublaðið - 14.02.1997, Blaðsíða 3

MIÐVIKUAGUR 12. FEBRÚAR 1997
ALPVDUBLADD
3
s k o ð a n i r
Lækkun orkuverðs hefurforgang
Miklar og ítarlegar umræður um
hið umdeilda Landsvirkjunarfrumvarp
hafa verið á köflum býsna fróðlegar.
Frumvarpið var í rauninni fremur
óvanalegt sem þingmál. Það byggðist
á samningi sem þrír eignaraðilar
Landsvirkjunar, Reykjavíkurborg,
Gestaboð
- -rr * Einar K. Guðfinnsson skrifar

Akureyrarbær og ríkisvaldið höfðu
gert. Það var því ekki um það að ræða
að menn gætu breytt efnisatriðum
með sama hætti og gerist með flest
þingmál. í stórum dráttum áttu menn
þess kost að samþykkja gjörninginn
eða hafna honum.
Ýmsar spurningar vöknuðu við
lestur frumvarpsins. Tvær voru
áleitnastar í mínum huga.
Orkuverð og arðgreiðslur
Hin fyrri laut að orkuverðinu sjálfu.
Það gefur auga leið að afstaða Lands-
virkjunar til orkuverðlagningar skiptir
miklu. Ekki síst fyrir íbúa landsbyggð-
arinnar þar sem orkukostnaðurinn er
mestur. f þeim efnum hefur Lands-
virkjun að mínum dómi dregið lapp-
imar allt of lengi og ekki tekið eðlileg-
an þátt í því að kýla niður hið himin-
háa orkuverð sem víða er að sliga
heimilin á landsbyggðinni. Það er
staðreynd að húshitun er stór liður í
rekstrarkostnaði margra heimila úti
urn landið og ekki óalgengt að menn
þurfi að borga tíu þúsund krónur og
vel það á mánuði í húshitunina eina.
Ef Landsvirkjun yrði síðan gert að
greiða aukinn arð til eigenda sinna þá
gæfi auga leið að möguleikar fýrirtæk-
isins til þess að taka þátt í því að
lækka húshitunarkostnaðinn yrðu sem
því næmi lakari.
Þess vegna var á það lagt ofurkapp
af mörgum að tryggja að arðgreiðslu-
þátturinn yrði víkjandi, en markmiðið
um lækkun orkuverðs ríkjandi í þessu
samkomulagi. Bókun eignaraðila frá
10. febrúar sem kynnt var við þriðju
umræðu málsins tryggði það. I um-
ræðum á Alþingi gekk ég eftir því við
iðnaðarráðherra hvort samkomulagið
og bókunina bæri ekki að skilja þan-
nig. Svar ráðherrans var mjög afdrátt-
arlaust játandi. Það var grxðarlega
mikilvægt að sú skýra niðurstaða
fékkst.
Eignamyndun hefur gerst í skjóli
óeðlilegra taxta þessa einokunar-
fyrirtækis og sem alls ekki gefur
því tilefni til arðgreiðsluútreikninga
af því tagi sem frumvarpið byggir
á.
Hæpnar forsendur
Hitt er lakara að svokallað eigenda-
framlag eigenda Landsvirkjunar hefur
verið framreiknað á afar hæpnum for-
sendum. Út frá þeim stofni er síðan
fundið eigið fé, sem á að réttlæta
eignamyndun og síðar arðgreiðslur
sem hljóta að teljast afar vafasamar,
svo ekki sé nú meira sagt. Á þetta hafa
meðal annars bent Kristján Haralds-
son orkubússtjóri Orkubús Vestfjarða
og Júlíus Jónsson forstjóri Hitaveitu
Suðumesja í umsögnum sínum til iðn-
aðamefndar Alþingis.
Þannig segir Kristján orðrétt í um-
sögn sinni: “Landsvirkjun hefur í
skjóli einokunaraðstöðu á orku-
vinnslusviðinu getað haldið uppi
gjaldskrá sem hefur legið langt fyrir
ofan langtímajaðarkostnað orkuverðs
frá nýjum virkjunum (nú tæpum 50
prósent hærri) og er það hin raunveru-
lega ástæða fyrir mjög hraðri eigna-
myndun fyrirtækisins og góðri stöðu
þess.”
í skjóli óeðlilegra taxta
Af orðum þeirra sést að eignamynd-
un hefur gerst í skjóli óeðlilegra taxta
þessa einokunarfyrirtækis og sem alls
ekki gefur því tilefni til arðgreiðsluút-
reikninga af því tagi sem frumvarpið
byggir á.
Þess vegna treysti ég mér ekki til
þess að fylgja frumvarpinu þegar um
það var greitt atkvæði á Alþingi, þó að
ástæða sé til þess að árétta að niður-
staðan hvað verðlagningarpólitíkina
varðar hafi orðið skýr. Lækkun orku-
verðs gengur fyrir. Arðgreiðslurnar
em og verða afgangsstærð.
Höfundur er alþingismaöur.
Félag íslenskra bifreiðaeigenda
hefur staðið sig mjög vel j stríð-
inu um bílatryggingarnar, en mörg-
um gremst á hversu persónulegum
nótum Árni Sigfússon rekur trygg-
ingastríðið. Mörgum þótti augljóst,
að hann hyggðist notfæra sér málið
í pólitiskum tilgangi, og það þótti
sannast þegar hann tók að birtast
sjálfur í auglýsingum fyrir FIB. For-
ystumenn FIB segja að fyrir bragðið
hafi rignt inn nýjum viðskiptamönn-
um, en margir af öðru pólitfsku
sauðahúsi hafa haldið að sér
höndum og leitað annað með trygg-
ingar sínar. Þeir eru einfaldlega
ósáttir við hversu grimmt Árni hefur
notað málið fyrir sig í pólitíkinni.
Sumir óttast því að FÍB sé hægt og
hægt að breytast i einn væng Sjálf-
stæðisflokksins, og verði notað
grimmt í komandi prófkjörsslag fyrir
Arna Sigfússon...
Einn þeirra þingmanna Fram-
sóknarmanna sem hefur aukist
hvað mest að pólitískri þyngd á
þessu kjörtímabili er Guðni
Ágústsson. Engum dylst að lifið er
honum stundum erfitt á stjórnar-
heimilinu en meðan ýmsir af yngri
spútnikum Framsóknar eru sem óð-
ast að brenna sig upp í flaumi yfir-
lýsinga, endurspeglar hann leifarn-
ar af samvisku og sál Framsóknar.
Eftir fátið sem greip flokkinn þegar
hrunið í skoðanakönnunum birtist á
dögunum er í vaxandi mæli gripið til
Guðna. Honum var þannig teflt
fram gegn Friðriki Sophussyni
þegar hann ætlaði að beygja Fram-
sókn undir hina nýju stefnu Sjálf-
stæöisflokksins í brennivínsmálum.
Guðni var ekkert að skafa utan
skoðunum sínum. Hann kvað stjóm
ÁTRV vera óábyrga, hún hefði mis-
skilið hlutverk sitt og þekkti ekki til
laga um heilbrigðismál. Hún ætlaði
sér að “fara að gæla við kúnnann
með smökkun og faglegri ráðgjöf
svona einsog verið sé að selja
jógúrt eða is f Bónus eða KÁ á
föstudögum.” Guðni hallaði sér sfð-
an ábúöarfullur í átt að forsætisráð-
herra og sagði að það væri ekki á
dagskrá Framsóknar að styðja þá
sem höguðu sér “einsog skemmti-
nefnd á gleðibar.”
Þegar hann gekk þungur á brún úr
ræðustól fannst nærstöddum ein-
sog í augnaráðinu sem hann gaf
Davíð Oddssyni speglaðist gam-
alkunnugt orð úr tíð síðustu rík-
Isstjórnar: Bermúdaskál!
Frammistaða Ingibjargar Pálma-
dóttur í embætti heilbrigðisráö-
herra hefur leitt til þess að innan
Framsóknarflokksins gera menn
því skóna, að hart verði að henni
sótt í næsta prófkjöri á Vesturlandi.
Hún hefur þó talsvert skjól af ný-
legri samþykkt Framsóknarflokks-
ins sem Sif Friðleifsdóttir náði i
gegnum sfðasta flokksþing þar sem
slegið var föstu að tiltekið hlutfall
kvenna yrði að vera f forystu flokks-
ins. Eigi að síður er ungur maður af
góðu kyni af Hvalfjarðarströndinni
sem hægt en örugglega er byrjaður
að undirbúa prjófkjör gegn Ingi-
björgu. Það er Guðjón Olafur
Jónsson, fyrnrerandi fram-
kvæmdastjóri þingflokksins, fyrrum
formaður ungra framsóknarmanna
og núverandi aðstoðarmaður um-
hverfisráðherra. Innan Framsóknar
er sagt að hann hafi með eigin
hendi fengið Guðmund Bjarnason
umhverfisráðherra til að taka af
skarið með flutning Landmælinga
íslands á Akranes. Á því er talið að
hann fljóti langt í höfuðvígi Ingi-
bjargar, og fleiri skoðanakannanir
af því tagi sem Ingibjörg hefur feng-
ið á sig auka líkur á gengi Guðjóns.
Þó er ekki talið að hann fái mörg at-
kvæði starfsmanna Landmælinga...
Annar ungur Framsóknarmaður
er einnig líklegur til að velgja
Ingibjörgu undir uggum. Það er fyrr-
verandi sveitarstjóri á Grundarfirði,
Magnús Stefánsson sem hefur
gætt þess að spara við sig yfirlýs-
ingarnar ólíkt ýmsum spútnikum
sem komu á sama tíma og hann
inn á þing, en er ótvírætt efni I
landsföður þegar aldurinn færist
yfir. Magnús er hægur en fastur fyr-
ir, tekur I nefið þegar hann er með
bændum, og Framsóknarmenn af
þeirri gerðinni ganga vel á slóðum
Egils.Hann þykir líklegur til að hrep-
pa fyrsta sætið ef heilbrigðisráö-
herrann heldur áfram að túlka
stefnu Framsóknar í heilbrigðismál-
um með sama hætti og hingað til.
Magnús er stundum orðheppinn.
Hann horfði á eftir nýjum ritstjóra
Alþýðublaðsins ganga úr Alþingis-
húsinu með traustum jafnaðar-
manni úr Reykjavík, Rúnari Geir-
mundssyni útfararstjóra. Þegar
hann sá þá aka saman f líkbílnum
frá þinghúsinu varð honum að orði:
Sighvatur Björgvinsson vissi
sannarlega hvað hann var að gera
þegar hann gerði vin minn Össur
að ritstjóra!"
Nú er í bigerð að stofna á Akra-
nesi sérstök samtök til stuðn-
ings byggingu álvers á Grundar-
tanga, til mótvægis við SÓL, sam-
tökin sem berjast gegn álverinu.
Stuðningssamtökin standa fyrir
undirskriftasöfnun á Skaga, og hafa
náð fjölda undirskrifta. Innan Fram-
sóknarflokksins er úr vöndu að
ræða, þvi þar á bæ hafa átökin um
álverið komið mönnum gersamlega
í opna skjöldu, og margir rekja
fylgistap flokksins til flausturslegra
taka ráðherranna á málinu. Hinir
eldri og reyndari menn innan
flokksins halda því fram fullum fet-
um að þingmenn þeirra í Reykja-
neskjördæmi, þau Sif Friðleifs-
dóttir og Hjálmar Árnason séu
ekki í neinum vandræðum með
hvorum samtökunum þau eigi að
fylgja. Þau muni að sjálfsögðu
verða í báðum...
W
Iþinginu fyrr I vikunni var tilkynnt
um forföll manna, og þar á meðal
gat forseti þess, að sjúkur væri
Halldór Blöndal samgönguráð-
herra. -Er hann veikur, kallgreyið,
muldraði þá Guðmundur Hall-
varðsson einsog við sjálfan sig.
Þetta heyrði samviska Framsóknar-
flokksins, Guðni Ágústsson, hall-
aði sér að Guðmundi og sagði
stundarhátt: “Værir þú ekki lika
veikur ef þú sætir i þessari rlkis-
stjórn?”
Vinir okkar á Helgarpóstinum
geta ekki leynt ógleði sinni yfir
framhaldslífi Alþýðublaðsins undir
regnhlíf Frjálsrar Fjölmiðlunar. Það
er ofurskiljanlegt, því vitaskuld
höfðu forsprakkar HP vænst þess
að fá meira svigrúm á markaðnum
ef Alþýðublaðið hyrfi, ekki síst með
tilliti til auglýsinga. Fyrir 15 árum
komst Alþýöubandalagið að þeirri
niðurstöðu að hagnaðarvonin væri
ásættanlegur drifhvati í efnahagslif-
inu. í HP í gær kemur hinsvegar
fram nokkur biturð yfir því að Frjáls
Fjölmiðlun skuli hætta fé sinu (
blaöaútgáfu með vinstri slagsíðu
með hagnaðarvonina aðleiðarljósi.
Þeir Páll Vilhjálmsson og félagar
virðast þvi staddir að minnsta kosti
15 árum aftar í tímanum en til
dæmis félagi Hjörleifur Guttorms-
son og Svavar Gestsson sem eru
fyrir löngu búnir að skilja hlutverk
gróðans. HP spáir því líka að áður
en hausthjóðið kemur í vindinn
verði Alþýðublaðið runnið inn í DT.
Well, we.ve got news for you, boys.
Alþýðublaðið stefnir leynt og Ijóst
að því að gleypa HP áður en árið er
liðið og gera það að helgarannexíu
sinni. Með tilliti tii hinnar nýju
stefnu Frjálsrar fjölmiðlunar um að
endurvinna gamla Þjóðviljaritstjóra
er ekki ólíklegt að augu feðganna
Sveins R. Eyjólfssonar og Eyjólfs
muni þá staðnæmast við mann
með fallegt messíasarskegg og
rómantiskt blik í augum, Svavar
Gestsson...
„Hentu, Egilll... Hennnnnntu!... Hentu hentu hentu hentu
hentul"
Þórarinn Sævarsson
sjómaður:
“Mér er nákvæmlega sama.
Það þarf að hafa fólk í ábyrgð-
arstöðum á góðum launum.”
Njáll Eysteinsson
vegfarandi:
“Já, auðvitað. Þetta em allt of
há laun.”
Þorvaldur Þorsteinsson
myndlistarmaður:
“Vom þeir einhvemtímann á
einhveijum launum. Ég hélt að
þetta væm sjálfboðaliðar.”
Flosi Eiríksson nemi:
“Nei, við eigum að ráða betri
bankastjóra og á lægri laun-
um.”
Þorsteinn Jónsson
umbrotsmaður:
“Nei, það þarf að lækka laun
þeirra um helming.”
v i t i m q n n
íranska hjálparstofninun ákvað
fyrst 1989 að verðlauna þann sem
dræpi Rushdie, en þá hafði
Khomeini heitinn erkiklerkur
kveðið upp yfir honum dauðadóm
fyrir guðlast. Nú hefur upphæðin
verið hækkuð um 35 millj króna
og hana fær sá sem drepur
Rushdie. Skiptir þá engu máli
hvort banamaðurinn er múslimi
eða annarrar trúar, “eða jafnvel
lífverðir hans.”
Þaö á ekki af Rushdie aö ganga. Nú eru settar
175 milljónir fyrir höfuðleöriö af honum. Mogg-
inn í gær.
Við getum brennt sinu á svo sem
einni jörð og hrært upp í nokkrum
haughúsum líka. Mengun er slæm
hvort sem hún kemur frá álveri
eða einstaklingi bjástrandi heima
hjá sér.
Jón Sigurösson hefur sínar skoðanir á álveri
en hann skrifaði greinina Álver, já takk í Mogg-
ann í gær.
Andlitið sneri beint að dekkinu og
ég horfði því í dekkið þegar bíll-
inn tók af stað og jeppinn fór yfir
andlitið. Eftir þetta man ég ekkert
fyrr en ég vaknaði á sjúkrahús-
inu.“
Ótrúleg Iffsreynsla ungs manns sem lenti meö
höfuöiö undir jeppa á ferö en slapp meö heila-
hristing, skurö yfir hægri augabrún og nokkrar
bólgur í andliti. DT í gær.
„Engum dettur í hug að Birgir ís-
leifur Gunnarsson, Sverrir Her-
mannsson og Steingrímur Her-
mannsson hefðu komið til álita
sem bankastjórar nema vegna
stjórnmálatengsla sinna."
Stefán Jón Hafstein í leiöara DT í gær.
“Annaö sem fer í pirrurnar á
kvöldsvæfum rýnanda er að það
er nánast orðin regla að Ellefu
fréttum seinki. Þetta er ekki gott
og eins er þessi fréttatími orðinn
allt of langur, rýnandi minnist
þess að þegar farið var af stað
með þennan bráðsniðuga frétta-
tíma að þátturinn var styttri og
markvissari.”
Hver er þessi, “rýnandi DT?”
“Þetta ástand lyktar að því að um
sé að ræða hefndaraðgerðir Dana
vegna þess að þeir fá ekki að flyt-
ja inn svínakjöt til íslands. Það er
mjög einkennilegt að við skulum
ekki fá að njóta þorramatarins
svo sem verið hefur frá því sögur
hófust.”
Pétur Kjartansson, Islendingur í Kaupmanna-
höfn er óhress meö aö Danir skyldu snúa
þorramatnum við til íslands. DV l gær.
“Það gildir einu hve miklir pen-
ingar eru í boði. Ég mun aldrei
játa á mig glæp sem ég framdi
ekki.”
O.J Simpsson í yfirlýsingu eftir aö faðir Ronald
Goldmans bauðst til að falla frá kröfu um
miskabætur ef Simpsson játaöi sekt sína.
Hún er fimmta eldabuskan sem
yfirgefur Fergie. Þeim þykir ekki
nógu spennandi að gera lítið ann-
að en að skera niður grænmeti í
salat og rista brauð.
Vesalings Fergie, hún gæti tekiö undir meö
dönsku Skáldkonunni Tove Ditlevsen sem
sagöi, “Jafnvel hundarnir dóu í örmum mín-
um.”
Hvílir
íböndum
ísfoss
Fjötraður
affallþunga
tímans
Ljóöiö Öxarárfoss 1, er eftir Steinunni Ás-
mundsdóttur og birtist í þriöju bók hennar, Hús
á heiöinni, sem kom út hjá Andblæ, 1996.