Alþýðublaðið - 16.04.1997, Blaðsíða 6

6
ALÞYÐUBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 16. APRÍL 1997
f r é t t i r
■ Hrikalegt atvinnuleysi á Sauðárkróki og Hofsósi
Tíundi hver íbúi án atvinnu
Fólk er sært, segir sveitarstjórinn á Hofsósi
Úr alfaraleið
“Við erum alfarið öðrum háðir, þar
sem við ráðum ekki lengur yfir nein-
um kvóta. Fólk er sært vegna þess
hvert ástandið er. Við sameinuðumst
útgerðinni á Sauðárkróki í nafni hag-
ræðingar. Nú eru 36 af 354 íbúum at-
vinnulaus," sagði Ami Egilsson,
sveitarstjóri á Hofsósi, en mikillar
gremju gætir hjá íbúum á Hofsósi og
eins á Sauðárkróki, eftir að Fiskiðjan
á Sauðárkróki hætti landfrystingu og
við það varð mikið atvinnuleysi á
báðum stöðunum.
A Hofsósi var eingöngu saltfisk-
vinnslan, en eftir að hætt var að
frysta fisk á Króknum var einnig
hætt allri vinnslu á Hofsósi. Ibúuar
þar em eðlilega ekki sáttir við stöð-
una. Fyrir nokkmm ámm gerðu þeir
út togarann Skafta, en í nafni hag-
ræðingar, eins og Ámi Egilsson, seg-
ir var útgerð Skafta sameinuð útgerð-
inni á Sauðárkróki sem síðan hefur
leitt til ijöldaatvinnuleysis á staðn-
um.
f bígerð er stofnun nýs fyrirtækis á
Hofsósi, fyrirtækis sem ætlað er að
hefja aftur fiskvinnslu. í umræðunni
er að Kaupfélag Skagfirðinga og
Fiskiðjan verði með í fyrirtækinu,
svo og hreppurinn.
Er Hofsóshreppur í stakk búinn til
að setja mikla peninga í atvinnu-
Núna um páskana skmppum við
hjónin í heimsókn til Guðlaugs Ara-
sonar og Dóm Diego, meðal annars í
þeim tilgangi að skoða hús sem þau
hafa nýlega keypt og em að breyta í
íslenska menningarmiðstöð. Þetta er
fyrrverandi dýralæknisbústaður,
byggður um 1850 og vel stór. Undan-
fama mánuði hefur Guðlaugur unnið
myrkranna á milli við að innrétta
húsið. Hann er að vísu þekktastur
fyrir ritstörf en hefur lagt gjörva
hönd á margt, sjómennsku, myndlist,
smíðar og veitingasölu svo eitthvað
sé nefnt. Hann annaðist veitinga-
rekstur í Jónshúsi í Kaupmannahöfn í
nokkur ár á áttunda áratugnum. Nú er
allur slíkur rekstur aflagður í því
fyrrverandi menningarhúsi, en Guð-
laugur og Dóra ætla að opna nýtt
menningarhús í Ubby á Vestur Sjá-
landi þann 25. maí.
Þetta reisulega hús stendur við að-
algötuna í þessum 2000 manna bæ
sem er staðsettur 10 kílómetra frá
Kalundborg, umlukinn bleikum
ökmm og hinni margrómuðu dönsku
sveitasælu. Til Kaupmannahafnar
em 100 kílómetrar. Frábær baðströnd
er skammt undan og ekki em nema
35 kílómetrar til Sorö, þar sem Jónas
Hallgrímsson dvaldi um skeið hjá
vini sínum Japetusi Steenstmp í húsi
sem enn stendur. Þama í kringum
Ubby er landslag afar fjölbreytilegt
og margt sem gleður augað.
í Islands Center, sem er nafn húss-
ins, er búið að innrétta stóran og fal-
legan veitingasal þar sem einnig er
aðstaða til að halda myndlistarsýn-
ingar. Innaf salnum er glæsilegt safn
íslenskra bóka; ofan á allt annað hef-
ur Guðlaugur um langan aldur verið
ákafur bókasafnari. Uppi á lofti em,
auk svefnherbergja fjölskyldunnar,
þrjú gistiherbergi. Ymisleg ferða-
mannaþjónusta er þarna í nágrenn-
inu, meðal annars er hægt að leigja
íslenska hesta, reiðhjól og hjólhýsi.
I Islands Center er ráðgert að fari
fram kynning á íslenskri menningu í
víðum skilningi. Þar em íslenskar
bækur á boðstólum, auk dagblaða og
tímarita. Þar verða myndlistarsýn-
ingar allt árið um kring með höfuðá-
herslu á íslenskri myndlist. Tryggvi
Ólafsson sýnir við opnunina. Frá og
með september verða haldnir þema-
mánuðir um ísland, um íslendinga-
sögur, íslenska hestinn, ísland sem
ferðamannaland og íslenska jólasiði.
Fyrirlestrar verða haldnir og ýmis-
legt annað verður á dagskrá.
Islands Center hlýtur auðvitað að
byggja afkomu sína fyrst og fremst á
Dönum sem laðast þangað af for-
vitni, áhuga á íslandi og einfaldlega
vegna þess að húsið er sérlega aðlað-
andi. En þetta er líka kjörinn gisti-
staður fyrir Islendinga sem langar að
kynnst einhverju öðm en Kaup-
mannahöfn eða sumarhúsahverfum.
Sjáland hefur upp á svo margt annað
og betra að bjóða sem alltof fáir
ferðamenn eiga kost á að njóta.
Undanfarna mánuði hefur Guðlaugur unnið myrkranna á milli við að innrétta húsið. Hann er að visu þekktastur
fyrir ritstörf en hefur lagt gjörva hönd á margt, sjómennsku, myndlist, smíðar og veitingasölu svo eitthvað sé
nefnt.
Atvinnuleysi er mikið, bæði á
Sauðárkróki og á Hofsósi, og mikil
óánægja er meðal fólks á báðum
stöðum. Hugmyndir eru uppi um
að hefja aftur vinnslu á Hofsósi
með þátttöku hreppsins. Myndin
er tekin á Sauðárkróki.
rekstur?
“Nei, ekki frekar en mörg önnur
sveitarfélög sem hafa neyðst til að
taka þátt í atvinnurekstri. En hvað
eigum við að gera? Neyðin rekur
okkur til að gera þetta. Það er ekki
komin nein niðurstaða í þetta mál, en
ég sé ekki að við fáum annarskonar
fyrirtæki en fiskvinnslu hingað, og
eitthvað verður að gera,“ sagði Ami
Egilsson.
■ Sverrir Hólmarsson skrifar frá Suður Sjálandi
Ný íslensk menningar-
miðstöð í Ubby
Á Sauðárkróki er ástand atvinnu-
mála svipað. Þar em á þriðja hundrað
manna á atvinnuleysisskrá, en íbúar
em um 2.700. Stærstu fyrirtæki stað-
arins em Kaupfélagið og Fiskiðja.
Þórólfur Gíslason kaupfélagsstjóri er
jafnframt formaður stjómar Fiskiðj-
unnar. Hann er umdeildur, þar sem
hann er helsti stjómandi tveggja
stærstu fyrirtækjanna. „Þetta hlýtur
að skaða Kaupfélagið eins og bæjar-
sjóð og reyndar allt bæjarfélagið.
Fólk hefur minni peninga, það er
minni velta í fyrirtækjunum, skatt-
tekjur dragast saman og annað er eft-
ir því. Það sem þykir undirstrika
hvem hug þessir menn bera til fólks-
ins, þeirra sem unnu að uppbyggingu
þessara fyrirtækja, að þegar fólk,
sem jafnvel hafði unnið í frystihús-
inu í áratugi, var ekki einu sinni
kvatt. Því var bara sagt upp, bless og
búið,“ sagði íbúi á Sauðárkróki í
samtali við Alþýðublaðið.
Chililabombwe
kona kærir
dánarúrskurð á
barni sínu
Daily Mail í Zambíu segir frá Tibonge litlu sem
reis upp frá dauðum, og kærulausum læknum
sem frú Musonda, móðir Tibonge, ætlar að láta
finna til tevatnsins.
Móðir af Chililabombwe ættbálkinum hefur hótað að kæra stjóm
heilsugæslunnar í heimabæ sínum, Míne þorpinu í Chililabombwe,
vegna þess að læknar úrskurðuðu bam hennar látið, þegar í ljós kom,
að það var eigi að síður á lífi. Frá þessu segri í blaðinu Daily Mail, sem
gefið er út í Zambíu, - í því augnamiði að þjóna föðurlandinu án ótta
eða mútuþægni.
Priscilla Musonda sagði að læknar og starfslið Kakoso sjúkrahússins
hefðu freklega vanrækt að sinna starfi sínu sem skyldi, þegar þeir gáfu
henni skriflegan úrskurð um, að mánaðargömul dóttir hennar, Tibonge
Simwaka, væri látin. Frú Musonda segir, að hún hafi farið með bamið
til meðferðar á Kasoki spítalann þann 14. mars síðastliðinn. Stúlkan
var þá illa haldin.
Hún segir að læknamir hafi rétt rennt augum yfir hreyfingarlaust
bamið, kastað yfir það handklæði og síðan skrifað út dánarvottorð.
„Mér var skipað að fara gangandi með lík Tibonges til Chililabombwe
lögreglunnar, svo hún gæti síðan farið með líkið í líkhús Konkola Mine
spítalans."
Priscilla Musonda kvaðst eðlilega hafa verið miður sín með bamið í
höndum sínum, sem hún áleit liðið lík. En á leiðinni að lögreglustöð-
inni hefði stúlkan Tibonge lifnað á ný, og móðirin og fylgdarlið henn-
ar ákveðið í skyndingu að fara með hana á Konkole spítalann, þar sem
hún er nú til meðferðar.
“Þegar bamið mitt kemst til fullrar heilsu, og verður útskrifað, þá
mun ég svo sannarlega kæra yfirmenn heilbrigðismála hér á svæðinu
fyrir þetta skelfilega kæruleysi, sem hefði vel getað kostað dóttur mína
lífið, „ sagði móðirTibonge litlu, æf af reiði við blaðamann Daily Mail
skömmu fyrir páska.
Yfirmenn Konkole spítalans í Chilalabombwe töldu líðan Tibonge
eftir atvikum, og ekki fara versnandi. Þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir náðu
blaðamenn Daily Mail hinsvegar ekki í herra Mubita Sasa, yfirmann
heilsugæslunnar á svæðinu.